Τυνησία

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 33°19′00″N 9°21′00″E / 33.3167°N 9.35°E / 33.3167; 9.35

Δημοκρατία της Τυνησίας
الجمهوريةالتونسية
Αλ Τζούμχουριγι-ατ Τούνισγια

Σημαία

Εθνόσημο
Εθνικό σύνθημα: حرية، نظام، عدالة
Hurriya, Nidham, 'Adala (Ελευθερία, Τάξη, Δικαιοσύνη)
Τοποθεσία της χώρας στον κόσμο
Η θέση της Τυνησίας (πράσινο)
και μεγαλύτερη πόληΤύνιδα
36°48′N 10°11′E / 36.800°N 10.183°E / 36.800; 10.183 (Τύνιδα)
Αραβικά
Ημιπροεδρική Δημοκρατία
Καΐς Σαγιέντ
Αχμέντ Ασανί
Ανεξαρτησία
Από τη Γαλλία
Ισχύον Σύνταγμα

20 Μαρτίου 1956
17 Αυγούστου 2022
 • Σύνολο
 • % Νερό
 • Σύνορα
Ακτογραμμή

163.610 km2 (93η)
5
1.424 km
1.148 km
Πληθυσμός
 • Εκτίμηση 1-2023 
 • Πυκνότητα 

11.850.232[1] (80η) 
72,4 κατ./km2 (143η) 
ΑΕΠ (ΙΑΔ)
 • Ολικό  (2019)
 • Κατά κεφαλή 

151,566 δισ. $[2] (71η)  
12.862 $[2] (88η) 
ΑΕΠ (ονομαστικό)
 • Ολικό  (2019)
 • Κατά κεφαλή 

42,277 δισ. $[2] (78η)  
3.587 $[2] (97η) 
ΔΑΑ (2021)Μείωση 0,731[3] (97η) – υψηλός
ΝόμισμαΔηνάριο Τυνησίας (TND)
CET (UTC +1)
Internet TLD.tn
Οδηγούν σταδεξιά
Κωδικός κλήσης+216

Η Τυνησία, ή κοινώς Τούνεζι, (αραβικά: تونس, Τούνις ή και «Ιφρικιγιέ») και επίσημα: Δημοκρατία της Τυνησίας (الجمهرية التونسية, Αλ Τζούμχουριγι-ατ Τούνισγια) είναι μια χώρα στις μεσογειακές ακτές της Βόρειας Αφρικής. Είναι το μικρότερο και πιο ανατολικό από τα κράτη που εκτείνονται κατά μήκος της οροσειράς του Άτλαντα και συνορεύει με την Αλγερία στα δυτικά και τη Λιβύη στα νοτιοανατολικά. Το 40% της χώρας καταλαμβάνει η έρημος Σαχάρα και το υπόλοιπο περιλαμβάνει γόνιμα εδάφη και προσβάσιμες ακτές. Η γεωγραφία της χώρας έπαιξε σημαντικό ρόλο στους αρχαίους χρόνους, αρχικά με την Καρχηδόνα, πόλη των Φοινίκων, και αργότερα ως αφρικανική επαρχία, καθώς αποτελούσε το σιτοβολώνα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Νεότερα αποτέλεσε γαλλική αποικία.

Η Τυνησία καταλαμβάνει το ανατολικό άκρο των βουνών του Άτλαντα και το βόρειο τμήμα της ερήμου Σαχάρα, με μεγάλο μέρος της εναπομείνασας καλλιεργήσιμης γης. Καταλαμβάνει μια ακτογραμμή 1.300 χιλιομέτρων που περιλαμβάνει μέρος του αφρικανικού κομματιού του δυτικού και ανατολικού τμήματος της λεκάνης της Μεσογείου. Στην Τυνησία βρίσκεται το βορειότερο σημείο της Αφρικής, το ακρωτήριο Άντζελα. Η πρωτεύουσά της και η μεγαλύτερη πόλη είναι η Τύνιδα, που βρίσκεται στη βορειοανατολική ακτή της, γεγονός που δίνει στη χώρα το όνομά της.

Από την πρώιμη αρχαιότητα, η Τυνησία κατοικούνταν από αυτόχθονες Βέρβερους. Οι Φοίνικες άρχισαν να φτάνουν τον 12ο αιώνα π.Χ., ιδρύοντας αρκετούς οικισμούς, από τους οποίους η Καρχηδόνα αναδείχθηκε ως ο ισχυρότερος τον 7ο αιώνα π.Χ. Μια μεγάλη εμπορική αυτοκρατορία και στρατιωτικός αντίπαλος της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας, η Καρχηδόνα ηττήθηκε από τους Ρωμαίους το 146 π.Χ., οι οποίοι κατέλαβαν την Τυνησία για το μεγαλύτερο μέρος των επόμενων 800 ετών, εισάγοντας τον Χριστιανισμό και αφήνοντας αρχιτεκτονικές κληρονομιές όπως το αμφιθέατρο του Ελ Τζεμ, ενώ η λατινική γλώσσα επιβίωσε και για λίγους αιώνες αργότερα. Μετά από πολλές απόπειρες ξεκινώντας το 647, οι Μουσουλμάνοι κατέκτησαν όλη την Τυνησία μέχρι το 697, φέρνοντας το Ισλάμ και τον αραβικό πολιτισμό στους ντόπιους κατοίκους. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία καθιέρωσε τον έλεγχο το 1574 και κράτησε την εξουσία για περισσότερα από 300 χρόνια, έως ότου οι Γάλλοι κατέκτησαν την Τυνησία το 1881. Η Τυνησία κέρδισε την ανεξαρτησία της υπό την ηγεσία του Χαμπίμπ Μπουργκίμπα, ο οποίος ανακήρυξε την Τυνησιακή Δημοκρατία το 1957. Σήμερα, η Τυνησία είναι το μικρότερο έθνος στη Βόρεια Αφρική και ο πολιτισμός και η ταυτότητά της έχουν τις ρίζες τους σε αυτή τη διασταύρωση πολλών αιώνων διαφορετικών πολιτισμών και εθνοτήτων.

Το 2011, η Τυνησιακή Επανάσταση, που πυροδοτήθηκε από την έλλειψη ελευθερίας και δημοκρατίας υπό την εικοσατεσσεραετή διακυβέρνηση του προέδρου Ζιν Ελ Αμπιντίν Μπεν Άλι, ανέτρεψε το καθεστώς του και πυροδότησε την ευρύτερη Αραβική Άνοιξη σε ολόκληρη την περιοχή. Λίγο αργότερα πραγματοποιήθηκαν ελεύθερες πολυκομματικές βουλευτικές εκλογές. Η χώρα εξέλεξε το κοινοβούλιο στις 26 Οκτωβρίου 2014 [4] και για τον πρόεδρο στις 23 Νοεμβρίου 2014 [5] Η Τυνησία παραμένει μια ενιαία ημιπροεδρική αντιπροσωπευτική δημοκρατική δημοκρατία. Είναι η μόνη χώρα της Βόρειας Αφρικής που έχει ταξινομηθεί ως "Ελεύθερη" από το Freedom House.[6] Από το 2014 έως το 2020, ήταν το μόνο δημοκρατικό κράτος στον Αραβικό Κόσμο, σύμφωνα με τον Δείκτη Δημοκρατίας της Μονάδας Πληροφοριών του Εκόνομιστ,[7] και βαθμολογήθηκε ως υβριδικό καθεστώς στον αντίστοιχο Δείκτη του 2021.[8] Είναι μια από τις λίγες χώρες στην Αφρική που κατατάσσονται ψηλά στον Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης, με ένα από τα υψηλότερα κατά κεφαλήν εισοδήματα στην ήπειρο.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ερείπια των Λουτρών του Αντωνίνου, Καρχηδόνα

Οι πρώτες μέθοδοι καλλιέργειας έφτασαν στην κοιλάδα του Νείλου από την περιοχή της εύφορης ημισέληνου περίπου το 5000 π.Χ. και εξαπλώθηκαν στο Μαγκρέμπ περίπου το 4000 π.Χ. Οι αγροτικές κοινότητες στις υγρές παράκτιες πεδιάδες της κεντρικής Τυνησίας ήταν τότε πρόγονοι των σημερινών Βερβερικών φυλών.

Στην αρχαιότητα πίστευαν ότι η Αφρική κατοικούνταν αρχικά από Γαιτούλους και Λίβυους, νομαδικούς λαούς και οι δύο. Σύμφωνα με τον Ρωμαίο ιστορικό Σαλλούστιο, ο ημίθεος Ηρακλής πέθανε στην Ισπανία και ο πολύγλωσσος ανατολικός στρατός του αφέθηκε να εγκατασταθεί στη γη, με κάποιους να μεταναστεύουν στην Αφρική. Οι Πέρσες πήγαν στη Δύση και παντρεύτηκαν με τους Γαετουλούς και έγιναν οι Νουμίδιοι. Οι Μήδοι εγκαταστάθηκαν και ήταν γνωστοί ως Μαύροι, αργότερα Μαυριτανοί. [9]

Από τις πρώτες γραπτές ιστορικές πηγές, η Τυνησία κατοικείτο από φυλές Βερβέρων, οι οποίοι είναι απόγονοι αγροτικών κοινοτήτων στις παράκτιες πεδιάδες της κεντρικής Τυνησίας. Στα αρχαία χρόνια πίστευαν ότι η Αφρική ήταν αρχικά κατοικημένη από τους Γέτουλες (ρωμαϊκή ονομασία αρχαίας βερβερικής φυλής που κατοικούσε στην περιοχή Γετούλια) και Λίβυους, και οι δύο νομαδικοί λαοί.

Στις ακτές της αποίκησαν οι Φοίνικες ήδη από τον 10ο αιώνα π.Χ. Τον 6ο αιώνα π.Χ., η δύναμη της Καρχηδόνας αυξήθηκε πολύ και έγινε η κυρίαρχη δύναμη στη Δυτική Μεσόγειο έπειτα από μια σειρά πολέμων με τις πόλεις των αποίκων που ήλθαν από την Ελλάδα.

Η Καρχηδόνα ιδρύθηκε τον 9ο αιώνα π.Χ. από αποίκους της Τύρου (σημερινή χώρα Λίβανος), οι οποίοι έφεραν μαζί τον πολιτισμό και τη θρησκεία των Φοινίκων και των Χανααναίων.

Ο θρύλος αναφέρει ότι η πόλη ιδρύθηκε από τη βασίλισσα Διδώ, όπως αναφέρεται και στην Αινειάδα του Βιργίλιου. Ο Έλληνας συγγραφέας Τιμαίος ο Ταυρομενίτης αναφέρει ότι η πόλη ιδρύθηκε το 814 π.Χ.

Κατά τη διάρκεια μιας σειράς πολέμων με τη Ρώμη, μια Καρχηδονιακή εισβολή με αρχηγό τον Αννίβα κατά τη διάρκεια του Πρώτου Καρχηδονιακού Πολέμου παραλίγο να αποτρέψει την άνοδο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η Καρχηδόνα τελικά κατακτήθηκε από τη Ρώμη το 2ο αιώνα π.Χ., μια κρίσιμη καμπή που σήμαινε το πέρασμα του πολιτισμού της αρχαίας Μεσογείου στο σύγχρονο κόσμο μέσω της Ευρώπης αντί της Αφρικής. Μετά τη ρωμαϊκή εισβολή, η περιοχή έγινε σιτοβολώνας της Ρώμης. Κατακτήθηκε από τους Βανδάλους τον 5ο αιώνα μ.Χ. και επανακτήθηκε από τους Βυζαντινούς τον 6ο αιώνα μ.Χ. με αρχηγό το Βελισσάριο, όταν αυτοκράτορας ήταν ο Ιουστινιανός.

Τον 7ο αιώνα μ.Χ. κατακτήθηκε από τους Άραβες. Κυβέρνησαν διαδοχικές μουσουλμανικές δυναστείες, ενώ δεν έλειψαν και εξεγέρσεις από τους Βέρβερους. Οι ακτές βρέθηκαν για λίγο χρονικό διάστημα υπό την κυριαρχία των Νορμανδών της Σικελίας τον 12ο αιώνα μ.Χ. Το 1159, η Τυνησία κατακτήθηκε από τη δυναστεία των Αλμοχάντ. Τους ακολούθησε η δυναστεία των Χαφσίντ (1230-1574). Αργότερα, η Ισπανία πήρε υπό τον έλεγχό της αρκετές παράκτιες πόλεις, αλλά επανακτήθηκαν από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, υπό την κυριαρχία της οποίας η Τυνησία απέκτησε εικονική ανεξαρτησία. Η δυναστεία των Χουσσεΐν ξεκίνησε το 1705 και κράτησε μέχρι το 1957.

Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Χάρτης της Τυνησίας σύμφωνα με την Κλιματική ταξινόμηση Κέππεν.

Η Τυνησία βρίσκεται στη μεσογειακή ακτή της βορειοδυτικής Αφρικής. Βρίσκεται στο μέσο της διαδρομής μεταξύ του Ατλαντικού και του Νείλου. Η χώρα συνορεύει με την Αλγερία στα δυτικά και νοτιοδυτικά και με τη Λιβύη στα νοτιοανατολικά. Βρίσκεται ανάμεσα στον 30ό με 38ό βόρειο παράλληλο και τον 7ο με 12ο ανατολικό μεσημβρινό. Η απότομη στροφή της μεσογειακής ακτής προς μια κλίση προς το νότο δίνει στη Τυνησία δύο διακριτές μεσογειακές ακτές.

Αν και έχει σχετικά μικρό μέγεθος, η Τυνησία έχει μεγάλη περιβαλλοντική ποικιλομορφία λόγω του μήκους της. Η απόσταση του δυτικότερου με το ανατολικότερο μέρος της Τυνησίας είναι πολύ μικρότερη από την αντίστοιχη απόσταση του βορειότερου με το νοτιότερο. Όσο κινούμαστε νοτιότερα στη Τυνησία, οι βροχοπτώσεις μειώνονται. Η ανατολική προέκταση των ορέων του Άτλαντα, τα όρη Ντορσάλ, διασχίζουν την βόρεια Τυνησία μέχρι την χερσόνησο του ακρωτηρίου Μπον στα ανατολικά. Βόρεια των ορέων Ντορσάλ βρίσκονται τα όρη Τελ, μια περιοχή που χαρακτηρίζεται από χαμηλούς, κυματιστούς λόφους και πεδιάδες, τα οποία όρη Τελ είναι και αυτά μια προέκταση των ορέων που βρίσκονται στην Αλγερία. Τα όρη Χουμάιρ είναι η ορεινότερη περιοχή της Τυνησίας. Ευρισκόμενα στη βορειοδυτική πλευρά των ορέων Τελ, τα υψόμετρα φτάνουν τα 1.050 μέτρα και τον χειμώνα καταγράφονται χιονοπτώσεις.

Η πεδιάδα του Σαχέλ στα ανατολικά είναι μια από τις σημαντικότερες ελαιοπαραγωγές περιοχές του κόσμου. Όσο απομακρυνόμαστε από την θάλασσα και κατευθυνόμαστε στην περιοχή ανάμεσα στα όρη Ντορσάλ και τους λόφους νότια της Γκαφσά υπάρχουν στέπες. Μεγάλο μέρος της νότιας Τυνησίας έχει ημίξηρο και ερημικό κλίμα.

Η Τυνησία έχει ακτογραμμή μήκους 1.148 χιλιομέτρων. Η Τυνησία έχει επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια.[10] Η πόλη της Τύνιδας είναι χτισμένη σε μια πλαγιά και εκτείνεται μέχρι την λίμνη της Τύνιδας. Στους λόφους της Τύνιδας είναι χτισμένη η Παναγία της Τύνιδας, το Ρας Ταμπιά, το Λα Ραμπτά, η Κάσμπα, το Μονφλερί και η Λα Μανουμπιά, σε υψόμετρο που μόλις ξεπερνά τα 50 μέτρα. Η πόλη βρίσκεται στο σταυροδρόμι μιας στενής λωρίδας γης ανάμεσα στην λίμνη της Τύνιδας και το Σεζουμί.[11]

Κλίμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το κλίμα της βόρειας Τυνησίας μεσογειακό και χαρακτηρίζεται από ήπιους βροχερούς χειμώνες και ζεστά, ξηρά καλοκαίρια.[12] Το νότιο τμήμα της χώρας αποτελείται από έρημο. Ενώ το βόρειο μέρος της Τυνησίας είναι ορεινό, κινούμενοι προς τα νότια βλέπουμε μια ξηρή πεδιάδα στο κέντρο της χώρας. Η νότια χώρα είναι ημίξηρη και συγχωνεύεται στη Σαχάρα. Μια σειρά από αλμυρές λίμνες, γνωστές ως τσοτ ή σατ, βρίσκονται σε μια γραμμή ανατολής-δύσης στο βόρειο άκρο της Σαχάρας, από τον κόλπο του Γκαμπές μέχρι την Αλγερία. Το χαμηλότερο σημείο της Τυνησίας είναι το Τσοτ ελ Τζερίντ στα 17 μέτρα κάτω από τη στάθμη της θάλασσας και το υψηλότερο σημείο είναι το Τζεμπέλ ας-Σαμπί στα 1.544 μέτρα.[13]

Βιοποικιλότητα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Τυνησία έχει πολλά είδη δασών, ερήμους, στέπες, και πολλά είδη φυτών και ζώων.[14]

Δημογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 77,0 χρόνια (74,9 χρόνια οι άνδρες και 79,2 οι γυναίκες).[15]

Σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2023, η Τυνησία έχει πληθυσμό 11.850.232 κατοίκους.[1] Η κυβέρνηση υποστήριξε ένα επιτυχημένο πρόγραμμα οικογενειακού προγραμματισμού που μείωσε τον ρυθμό αύξησης του πληθυσμού σε λίγο περισσότερο από 1% ετησίως, συμβάλλοντας στην οικονομική και κοινωνική σταθερότητα της Τυνησίας, αποφεύγοντας τα προβλήματα που προκύπτουν σε άλλες κοντινές χώρες λόγω της γρήγορης ανάπτυξης του πληθυσμού.[16]

Εθνολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με το CIA World Factbook, οι εθνότητες στην Τυνησία είναι: Άραβες 98%, Ευρωπαίοι 1%, Εβραίοι και άλλες 1%.[17] Σύμφωνα με την απογραφή της Τυνησίας του 1956, η Τυνησία είχε πληθυσμό 3.783.000 κατοίκους την εποχή εκείνη, εκ των οποίων το 95% αποτελούνταν από Βέρβερους και Άραβες, 256.000 Ευρωπαίους και 105.000 Εβραίους.

Διακυβέρνηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Τυνησία έχει για πολίτευμα Ημιπροεδρικό σύστημα με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να είναι αρχηγός Κράτους με σημαντικές αρμοδιότητες ειδικά σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας αλλά τον Πρωθυπουργό να είναι αρχηγός της Κυβέρνησης και να διαθέτει μεγάλες εξουσίες σε θέματα εσωτερικής πολιτικής και να κατέχει την ευθύνη διακυβέρνησης της χώρας. Το Σύνταγμα που υιοθετήθηκε από την ισλαμιστική κυβέρνηση στις 26 Ιανουαρίου 2014 και εγγυάται τα δικαιώματα των γυναικών, ενώ ορίζει ότι το θρήσκευμα του Προέδρου «πρέπει να είναι το Ισλάμ». Η εκτελεστική εξουσία ασκείται από την κυβέρνηση, ενώ η νομοθετική από την κυβέρνηση και από τη μονοθάλαμη Βουλή των Αντιπροσώπων. Η θητεία του προέδρου είναι πενταετής. Τον Οκτώβριο του 2014 διεξήχθησαν στη χώρα εκλογές με το νέο Σύνταγμα μετά την Αραβική Άνοιξη και νικητής αναδείχτηκε το κοσμικό κόμμα Νιντάα Τουνές κόντρα στο ισλαμιστικό κόμμα Ενάχντα.[18]

Η Τυνησία είναι αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Ο πρόεδρος είναι αρχηγός κράτους, ενώ ο πρωθυπουργός είναι αρχηγός της κυβέρνησης. Επίσης έχει κοινοβούλιο και δικαστικό σύστημα βασισμένο στο αστικό δίκαιο. Το Σύνταγμα της Τυνησίας, το οποίο εγκρίθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2014, εγγυάται τα δικαιώματα των γυναικών και δηλώνει ότι η θρησκεία του Προέδρου «πρέπει να είναι το Ισλάμ». Τον Οκτώβριο του 2014 η Τυνησία διεξήγαγε τις πρώτες της εκλογές οι οποίες έλαβαν χώρα σύμφωνα με το νέο της σύνταγμα το οποίο εγκρίθηκε την άνοιξη.[19] Η Τυνησία ήταν η μόνη δημοκρατία στη Βόρεια Αφρική μέχρι το 2021. Η χώρα πλέον κατατάσσεται στην ομάδα των «υβριδικών καθεστώτων» στον Δείκτη Δημοκρατίας.[20]

Ο αριθμός των νομιμοποιημένων πολιτικών κομμάτων στην Τυνησία έχει αυξηθεί σημαντικά μετά την επανάσταση. Στην Τυνησία υπάρχουν πάνω από 100 νόμιμα κόμματα, συμπεριλαμβανομένων των κομμάτων που υπήρχαν και πριν το 2011. Κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του Μπεν Άλι, υπήρχαν μόνο τρία αντιπολιτευόμενα κόμματα. Ενώ ορισμένα παλαιότερα κόμματα έχουν γερές βάσεις και μπορούν να στηριχθούν σε παλαιότερες κομματικές δομές, σημαντικό μέρος των κομμάτων είναι μικρά.[16]

Οι γυναίκες κατείχαν πάνω από το 20% των εδρών στο διθάλαμο κοινοβούλιο της χώρας πριν το 2011, κάτι σπάνιο για τον αραβικό κόσμο.[21] Στη συντακτική συνέλευση του 2011, οι γυναίκες κατείχαν το 24 με 31 τοις εκατό των εδρών.[22] [23]

Η Τυνησία περιλαμβάνεται στην Πολιτική της Ευρωπαϊκής Γειτονιάς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία στοχεύει να φέρει την ΕΕ και τους γείτονές της πιο κοντά. Στις 23 Νοεμβρίου 2014, η Τυνησία πραγματοποίησε τις πρώτες της προεδρικές εκλογές μετά την Αραβική Άνοιξη το 2011.[24]

Το νομικό σύστημα της Τυνησίας βασίζεται σε μεγάλο βαθμό, λόγω της αποικιοκρατικής ιστορίας, στο γαλλικό αστικό δίκαιο, ενώ το δίκαιο της προσωπικής κατάστασης βασίζεται στο ισλαμικό δίκαιο.[25] Τα δικαστήρια της Σαρίας καταργήθηκαν το 1956.[25]

Ο Κώδικας Προσωπικής Κατάστασης ο οποίος ψηφίστηκε λίγο μετά την ανεξαρτησία το 1956, επέτρεπε μεταξύ άλλων στις γυναίκες να έχουν την δυνατότητα να διευθύνουν και να έχουν επιχειρήσεις, να έχουν τραπεζικούς λογαριασμούς και να ζητούν να τους εκδοθεί διαβατήριο χωρίς τη συναίνεση του άνδρα. Ο κώδικας προσωπικής κατάστασης της Τυνησίας απαγόρευσε τη πολυγαμία αλλά και το δικαίωμα του άνδρα να χωρίσει τη γυναίκα του απλά με την απόφαση του, δηλαδή θεσμοθέτησε συναινετικό διαζύγιο.[26] Παράλληλα, ένας νόμος του 1993 επέτρεψε στις Τυνήσιες γυναίκες να μεταφέρουν την υπηκοότητα τους στα παιδιά τους, ακόμη και αν ζουν στο εξωτερικό ή είναι παντρεμένοι με άτομο άλλης ιθαγένειας.[27] Ο Νόμος της Προσωπικής Κατάστασης εφαρμόζεται σε όλους τους Τυνήσιους ανεξάρτητα από τη θρησκεία τους. [25] Ο Κώδικας Προσωπικής Κατάστασης, για τα δεδομένα του μουσουλμανικού κόσμου και της Βόρειας Αφρικής, είναι πολύ προοδευτικός.[28]

Στις 25 Μαΐου 2022, ο Πρόεδρος Κάις Σάιντ εξέδωσε διάταγμα με στόχο να διεξαχθεί δημοψήφισμα για την αλλαγή του συντάγματος.[29] Το δημοψήφισμα για την αλλαγή του συντάγματος έλαβε χώρα στις 25 Ιουλίου 2022. Η συντριπτική πλειοψηφία των ψηφοφόρων ψήφισε υπέρ της έγκρισης του συντάγματος, ενισχύοντας σημαντικά τις αρμοδιότητες του προέδρου.[30]

Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.[31] Ο πρώτος εκλεγμένος με ελεύθερες εκλογές πρόεδρος, ο γηραιός Μπέτζι Καΐντ Εσέμπσι, απεβίωσε εν ενεργεία στις 25 Ιουλίου 2019 και τον διαδέχθηκε προσωρινά ο πρόεδρος της βουλής, Μοχάμεντ Ενασέρ.

Το νέο σύνταγμα τέθηκε σε ισχύ στις 17 Αυγούστου 2022.

Διοικητικές διαιρέσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Τυνησία υποδιαιρείται σε 24 επαρχίες (ουιλάγια), οι οποίες χωρίζονται περαιτέρω σε 264 μουταμιντίγια (= επαρχία), οι οποίες επαρχίες υποδιαιρούνται σε δήμους (στα αραβικά μπαλαντιγιάτ)[32] και τομείς (= ιμαντάτ στα αραβικά).[33]

Εκλογές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εθνική Άμυνα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η στρατιωτική θητεία είναι 12 μήνες. Οι Αξιωματικοί μαθητές (αντιστ. Ευέλπιδες, Δόκιμοι και Ίκαροι) εκπαιδεύονται στη Γαλλία.

Στρατός Ξηράς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τυνησιακά στρατεύματα συμμετέχουν σε άσκηση.

Ο στρατός είναι ένα επαγγελματικό, μη εξαρτώμενο από τους πολιτικούς σώμα που υπερασπίζεται τη χώρα από εξωτερικές απειλές. Από τον Ιανουάριο του 2011, υπό τις οδηγίες της εκτελεστικής εξουσίας, ο στρατός έχει λάβει αυξημένες αρμοδιότητες στους τομείς της εσωτερικής ασφάλειας και της βοήθειας στην αντιμετώπιση των ανθρωπιστικών κρίσεων. Το 2008 οι ένοπλες δυνάμεις είχαν 27.000 στρατιώτες και το ναυτικό περίπου 4.200 άτομα.[16]

Ο στρατός της Τυνησίας διακρίνεται σε δύο μορφές στρατού, μία της Σαχάρας και μία θωρακισμένη ταξιαρχία καταδρομών με 2 μονάδες αναγνώρισης, 3 συντάγματα πεζικού, 2 με αντιαεροπορικό εξοπλισμό και 1 μηχανικό. Στα διατιθέμενα μέσα περιλαμβάνονται 14 άρματα Μ-48, επίσης 54 βαρέα τύπου Μ-60 Α3, ακόμη 45 ΑΜΧ-13, καθώς και 10 ελαφρά Μ-41.
Το 1990 η συνολική δύναμη του στρατού ήταν 30.000 (αξιωματικοί και οπλίτες).

Πολεμικό Ναυτικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1990 ο στόλος του Πολεμικού Ναυτικού της Τυνησίας συγκροτούνταν από μία Φρεγάτα (Πρόεδρος Μπουργκίμπα) (πρώην ελαφρύ αντιτορπιλικό των ΗΠΑ, ναυπήγησης 1946), 3 ταχύπλοες πυραυλακάτους, 2 ταχύπλοες κανονιοφόρους (πρώην Κίνας), 2 ταχύπλοα περιπολικά ανοικτής θάλασσας (Αγγλικής ναυπήγησης 1977), 2 ναρκαλιευτικά σε χρήση ως περιπολικά, 4 περιπολικά (γαλλικής ναυπήγησης), 10 μικρά παράκτια περιπολικά και ένα ρυμουλκό. Το 1990 το προσωπικό του Π.Ν. ήταν 2.600 (αξιωματικοί και ναύτες).

Πολεμική Αεροπορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μεταφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.[34]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • «Statistical Information» Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής Τύνιδα. Εκδίδει ετήσιο δελτίο στατιστικής.
  • Findlay Allan «Tunisia» 1982
  • Ling D. L. «Tunisia from Protectorate to Republic» - Idiana Univ. Press 1967
  • Rudebeck L. «The Tunisian Experience: Party and People» - London 1970
  • Salem N. «Habib Bourguiba, Islam and the Creation of Tunisia» - London 1984
  • Tomkinson M. «Tunisia: A Holiday Guide» - London and Hammamet, 1984

Οικονομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η εξέλιξη του τυνησιακού κατά κεφαλήν ΑΕΠ στο χρόνο.

Το 2009 η τυνησιακή οικονομία κατετάχθη ως η πιο ανταγωνιστική οικονομία στην Αφρική από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ.[35] Η Τυνησία είναι μια χώρα με εξαγωγικό προσανατολισμό, ευρισκόμενη στη διαδικασία απελευθέρωσης και ιδιωτικοποίησης μιας οικονομίας που, ενώ σημειώνει μέση αύξηση 5% του ΑΕΠ από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, έχει υποφέρει από τη διαφθορά προς όφελος των πολιτικά συνδεδεμένων ελίτ. [36] Ο Ποινικός Κώδικας της Τυνησίας κατοχυρώνει σαν παράνομες διάφορες μορφές διαφθοράς. Η ενεργή και παθητική διαφθορά, η κατάχρηση εξουσίας, ο εκβιασμός και η σύγκρουση συμφέροντος είναι παράνομα στη Τυνησία αλλά οι σχετικοί νόμοι δεν εφαρμόζονται πάντα.[37] Ωστόσο, σύμφωνα με τον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς, τον γνωστό κατάλογο που δημοσιεύεται ετησίως από τη Διεθνή Διαφάνεια, η Τυνησία είχε βαθμολογία 41 βαθμών το 2016 και ήταν η λιγότερο διεφθαρμένη χώρα της βόρειας Αφρικής. Η Τυνησία έχει μια ποικιλόμορφη οικονομία. Η γεωργία, ο τομέας των εξορύξεων, οι βιομηχανίες, η παραγωγή και επεξεργασία προϊόντων πετρελαίου, ο τουρισμός (ο οποίος αντιπροσώπευε το 7% του συνολικού ΑΕΠ και 370.000 θέσεις εργασίας το 2009) συμβάλλουν όλοι στην τοπική οικονομία. [38] Το 2008 η τοπική οικονομία είχε μέγεθος 41 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ σε ονομαστικούς όρους και 82 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ΙΑΔ . [39]

Ο αγροτικός τομέας αντιπροσωπεύει το 11.6% του ΑΕΠ, η βιομηχανία το 25.7% και ο τομέας των υπηρεσιών το 62.8% του ΑΕΠ. Οι σημαντικότεροι τομείς της τυνησιακής βιομηχανίας είναι οι βιομηχανίες κατασκευής ενδυμάτων και υποδημάτων, παραγωγής ανταλλακτικών αυτοκινήτων και ηλεκτρικών μηχανημάτων. Αν και η οικονομία της Τυνησίας τρέχει με 5% το χρόνο την τελευταία δεκαετία, η ανεργία είναι υψηλή, ειδικά στους νέους, πρόβλημα που αντιμετωπίζουν και άλλες αραβικές χώρες.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Τυνησίας, εξάγοντας προς τις 27 χώρες της ΕΕ το 75% των προϊόντων της και εισάγοντας από τις 27 χώρες της ΕΕ το 72.5% των εισαγωγών της. Η Τυνησία είναι ένας από τους πιο εδραιωμένους εμπορικούς εταίρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην περιοχή της Μεσογείου και κατατάσσεται ως ο 30ος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ. Η Τυνησία ήταν η πρώτη μεσογειακή χώρα που υπέγραψε συμφωνία σύνδεσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση, τον Ιούλιο του 1995, αν και πριν από την ημέρα που η συμφωνία άρχισε να ισχύει, η Τυνησία άρχισε να καταργεί τους δασμούς στο διμερές εμπόριο της με την ΕΕ. Η Τυνησία ολοκλήρωσε την κατάργηση των δασμών στο εμπόριο βιομηχανικών προϊόντων το 2008 και ως εκ τούτου ήταν η πρώτη μεσογειακή χώρα εκτός ΕΕ που έγινε μέλος μιας ζώνης ελεύθερων συναλλαγών με την ΕΕ.[40]

Τουρισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι δημοφιλέστεροι τουριστικοί προορισμοί στην χώρα είναι η πρωτεύουσα Τύνιδα, τα αρχαία ερείπια της Καρχηδόνας, οι μουσουλμανικές και εβραϊκές συνοικίες της Τζέρμπας, τα παράκτια θέρετρα έξω από το Μοναστήρι και η έντονη νυχτερινή ζωή στο Χαμαμέτ.[41] Σύμφωνα με τους Νιου Γιορκ Τάιμς, η Τυνησία φημίζεται «για τις χρυσαφένιες παραλίες της, τον ηλιόλουστο καιρό και τις προσιτές πολυτέλειες» που προσφέρει.[42]

Ενέργεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πλειοψηφία της ηλεκτρικής ενέργειας που χρησιμοποιείται στην Τυνησία παράγεται από την κρατική εταιρεία STEG (γαλλικά: Société Tunisienne de l'Electricité et du Gaz/Τυνησιακή Εταιρεία Ηλεκτρικού Ρεύματος και Αερίου). Το 2008 παρήχθησαν στη χώρα 13.747 κιλοβατώρες ηλεκτρικού ρεύματος.[43]

Η Τυνησία παράγει περίπου 97.600 βαρέλια πετρελαίου την ημέρα. Το κύριο κοίτασμα πετρελαίου της Τυνησίας είναι το Αλ Μπουρμά.[44]

Το 1966 ξεκίνησε η παραγωγή πετρελαίου στην Τυνησία. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 12 κοιτάσματα πετρελαίου υπό εκμετάλλευση στη Τυνησία.[45]

Η Τυνησία σχεδίαζε να κατασκευάσει δύο πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ενέργειας, οι οποίοι επρόκειτο να τεθούν σε λειτουργία έως το 2020. Και οι δύο εγκαταστάσεις επρόκειτο να παράγουν 900 με 1000 μεγαβάτ έκαστος. Η Γαλλία επρόκειτο να γίνει σημαντικός εταίρος στα σχέδια της Τυνησίας να εισάγει την πυρηνική ενέργεια, έχοντας υπογράψει συμφωνία, μαζί με άλλους εταίρους, για την παροχή εκπαίδευσης και τεχνολογίας. [46] [47] Το 2015 οι Τυνήσιοι πάντως είχαν εγκαταλείψει αυτά τα σχέδια. Αντίθετα, η Τυνησία εξετάζει να επενδύσει σε άλλες πηγές ενέργειας, όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ο άνθρακας, το σχιστολιθικό αέριο, το υγροποιημένο φυσικό αέριο και η κατασκευή υποθαλάσσιας ζεύξης με το ιταλικό δίκτυο.[48]

Σύμφωνα με το σχέδιο ηλιακής ενέργειας της Τυνησίας (αν και καλύπτει όλες τις μορφές των ΑΠΕ, όχι μόνο την ηλιακή ενέργεια), στόχος της Τυνησίας είναι καλύπτει το 30% των αναγκών της από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ως το 2030, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας θα πρέπει να οφείλεται στην αιολική ενέργεια και τα φωτοβολταϊκά. [49]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 Επίσημη εκτίμηση πληθυσμού
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 «Τυνησία». ΔΝΤ. 
  3. Human Development Report 2021-22: Uncertain Times, Unsettled Lives: Shaping our Future in a Transforming World (PDF). hdr.undp.org. United Nations Development Programme. 8 Σεπτεμβρίου 2022. σελίδες 272–276. ISBN 978-9-211-26451-7. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. 
  4. «Tunisie : les législatives fixées au 26 octobre et la présidentielle au 23 novembre». Jeune Afrique. 25 June 2014. http://www.jeuneafrique.com/Article/ARTJAWEB20140625141745/. 
  5. «Tunisia holds first post-revolution presidential poll». BBC News. 23 November 2014. https://www.bbc.co.uk/news/world-africa-30165471. 
  6. «Tunisia | Country report | Freedom in the World | 2020». freedomhouse.org. 2020. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2020. 
  7. «Democracy Index 2021». The Economist. https://infographics.economist.com/2022/democracy-index-2021/index.html. Ανακτήθηκε στις 22 February 2022. 
  8. [eiu.com «Democracy Index 2021: The China challenge»] Check |url= value (βοήθεια). Economist Intelligence Unit. σελίδες 6–7. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2022. 
  9. Banjamin Isaac, The Invention of Racism in Classical Antiquity, Princeton University Press, 2013 p.147
  10. Ewan W., Anderson (2003). International Boundaries: Geopolitical Atlas. Psychology Press. σελ. 816. ISBN 978-1-57958-375-0. 
  11. «Visit Tunis, Tunisia». visitafrica.site (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 13 Απριλίου 2021. 
  12. «Climate of Tunisia». BBC. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Φεβρουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2010. 
  13. Aldosari, Ali (2006). Middle East, western Asia, and northern Africa. Marshall Cavendish. σελίδες 1270–. ISBN 978-0-7614-7571-2. 
  14. Dinerstein, Eric και άλλοι. (2017). «An Ecoregion-Based Approach to Protecting Half the Terrestrial Realm». BioScience 67 (6): 534–545. doi:10.1093/biosci/bix014. ISSN 0006-3568. PMID 28608869. 
  15. Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα
  16. 16,0 16,1 16,2 «Tunisia (03/09/12)». US Department of State. 9 Μαρτίου 2012. 
  17. Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα CIA2.
  18. «Tunisia holds first election under new constitution». 26 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2014. 
  19. «Tunisia holds first election under new constitution». BBC News. 26 October 2014. https://www.bbc.co.uk/news/world-africa-29771109. Ανακτήθηκε στις 26 October 2014. 
  20. «EIU Democracy Index 2019». infographics.economist.com. 
  21. «TUNISIA. Majlis Al-Nuwab (Chamber of Deputies)». Inter-Parliamentary Union. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2013. 
  22. «49 femmes élues à l'assemblée constituante : 24% des 217 sièges». Leaders. 28 October 2011. http://www.leaders.com.tn/article/49-femmes-elues-a-l-assemblee-constituante-24-des-217-sieges. Ανακτήθηκε στις 27 October 2014. 
  23. Ben Hamadi, Monia (29 April 2014). «Tunisie: Selma Znaidi, une femme de plus à l'Assemblée». Al Huffington Post. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 October 2014. https://web.archive.org/web/20141028103854/http://www.huffpostmaghreb.com/2014/04/29/tunisie-femme-assemblee_n_5233556.html. Ανακτήθηκε στις 27 October 2014. 
  24. «Tunisia holds first post-revolution presidential poll». BBC News. 23 November 2014. https://www.bbc.co.uk/news/world-africa-30165471. Ανακτήθηκε στις 23 November 2014. 
  25. 25,0 25,1 25,2 «Tunisia» (PDF). Reunite International. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 29 Απριλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2013. 
  26. «State Department page on Tunisia». US Department of State. 19 Μαρτίου 2009. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2010. 
  27. Major Trends Affecting Families: A Background Document. United Nations Publications. 2003. σελ. 190. ISBN 978-92-1-130252-3. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2013. 
  28. Tamanna, Nowrin (December 2008). «Personal status laws in Morocco and Tunisia: a comparative exploration of the possibilities for equality-enhancing reform in Bangladesh». Feminist Legal Studies 16 (3): 323–343. doi:10.1007/s10691-008-9099-9. 
  29. Amara, Tarek (2022-05-25). «Tunisian president decrees a referendum for new constitution» (στα αγγλικά). Reuters. https://www.reuters.com/world/africa/tunisian-president-decrees-referendum-new-constitution-2022-05-25/. Ανακτήθηκε στις 2022-05-26. 
  30. «Tunisia referendum: Voters give president near unchecked power». BBC News. 27 July 2022. https://www.bbc.com/news/world-africa-62314305. 
  31. Τυνησία Αρχειοθετήθηκε 2012-10-16 στο Wayback Machine. CIA World Factbook
  32. «Tunisia Governorates». Statoids.com. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2010. 
  33. «Portail de l'industrie Tunisienne» (στα Γαλλικά). Tunisieindustrie.nat.tn. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιανουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2013. 
  34. Drivers.com: Left driving countries
  35. «The Global Competitiveness Index 2009–2010 rankings» (PDF). weforum.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 30 Οκτωβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2009. 
  36. «GTZ in Tunisia». gtz.de. GTZ. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2010. 
  37. «Tunisia Corruption Profile». Business Anti-Corruption Portal. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Ιουλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2015. 
  38. «Trouble in paradise: How one vendor unmasked the 'economic miracle'». France24. 11 Ιανουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2011. 
  39. «Tunisia». CIA World Factbook. 19 Οκτωβρίου 2021. 
  40. «Bilateral relations Tunisia EU». europa.eu. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2009. 
  41. «HAMMAMET». TunisiaTourism.info (στα Γαλλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2022. 
  42. Glusac, Elaine (22 November 2009). «A Night, and Day, In Tunisia at a New Resort». The New York Times. https://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9F0DE4D81538F931A15752C1A96F9C8B63. 
  43. «STEG, company website». steg.com.tn. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Νοεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2009. 
  44. «Oil and Gas in Tunisia». mbendi.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαΐου 2006. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2009. 
  45. «MBendi oilfields in Tunisia». mbendi.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαΐου 2006. Ανακτήθηκε στις 31 Οκτωβρίου 2009. 
  46. «Tunisias nuclear plans». Reuters. 23 April 2009. http://uk.reuters.com/article/idUKLN941296. 
  47. «Tunisia: A civil nuclear station of 1000 Megawatt and two sites are selected». africanmanager.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 4 Νοεμβρίου 2009. 
  48. «Débat national sur l'Énergie». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2015. 
  49. Nouvelle version du plan solaire tunisien Αρχειοθετήθηκε 2018-05-04 στο Wayback Machine.. anme.nat.tn (April 2012)

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • «Statistical Information» Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής Τύνιδα. Εκδίδει ετήσιο δελτίο στατιστικής.
  • Findlay Allan «Tunisia» 1982
  • Ling D. L. «Tunisia from Protectorate to Republic» - Idiana Univ. Press 1967
  • Rudebeck L. «The Tunisian Experience: Party and People» - London 1970
  • Salem N. «Habib Bourguiba, Islam and the Creation of Tunisia» - London 1984
  • Tomkinson M. «Tunisia: A Holiday Guide» - London and Hammamet, 1984

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]