Κιστέρνα του Αετίου
| Κιστέρνα του Αετίου | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | στάδιο και Ρωμαϊκή δεξαμενή νερού |
| Αρχιτεκτονική | βυζαντινή αρχιτεκτονική |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 41°1′40″N 28°56′21″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Κωνσταντινούπολη |
| Χώρα | Τουρκία |
| Έναρξη κατασκευής | 5ος αιώνας |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Η δεξαμενή του Αέτιου (λατιν.: cistren Aetii) ήταν μια σημαντική ρωμαϊκή δεξαμενή νερού στην πόλη της Μεσαιωνικής Κωνσταντινούπολης. Κάποτε ήταν μία από τις μεγαλύτερες βυζαντινές δεξαμενές· τώρα είναι ένα γήπεδο ποδοσφαίρου στην Κωνσταντινούπολη. Από το 1928 είναι γνωστή ως Karagümrük stadyumu [1] [2] ή Vefa stadyumu, ενώ στην Οθωμανική περίοδο ήταν γνωστή ως Çukurbostan.
Τοποθεσία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η δεξαμενή βρίσκεται στην Κωνσταντινούπολη, στην περιοχή Φατίχ (στην εντός των τειχών πόλη), στη γειτονιά του Karagümrük, περίπου 300 μ. νοτιοανατολικά της Πύλης της Αδριανούπολης (Μεσαιωνικής Πύλης του Χαρισίου, αργότερα γνωστής ως Πύλης της Αδριανούπολης) στα τείχη της πόλης, κατά μήκος της Fevzi Paşa Caddesi. [3] [4] Βρίσκεται στο άνω άκρο της κοιλάδας που χωρίζει τον Ε΄ από τον ΣΤ΄ λόφο της Κωνσταντινούπολης.
Αν και σύμφωνα με μία ύστερη παράδοση, η ανέγερση της δεξαμενής -η οποία βρισκόταν στη ΙΔ΄ περιοχή της Κωνσταντινούπολης- χρονολογείται από τη βασιλεία του Αυτοκράτορα Βάλη (β.364-78), ωστόσο επιβεβαιώνεται ότι η κιστέρνα κτίστηκε το 421 από τον Αέτιο, praefectus urbi τηνς Κωνσταντινούπολη το 419 και praefectus praetorio Orientis το 425, επί του Αυτοκράτορα Θεοδόσιου Β΄ (β. 408–50). [4] [3] Η δεξαμενή μπερδεύτηκε από τους μελετητές για μεγάλο χρονικό διάστημα με τη δεξαμενή του Βώνου ή με εκείνη του Άσπαρος και μόνο τα τελευταία χρόνια έγινε με βεβαιότητα η ταύτισή της. Η γιγαντιαία δεξαμενή ήταν προσανατολισμένη παράλληλα με έναν κλάδο της Μέσης οδού, της κεντρικής οδού της Πόλης, ο οποίος συνέδεε την Πύλη του Χαρισίου με το κέντρο της πόλης και περνούσε κοντά από την εκκλησία των Αγίων Αποστόλων. Τροφοδοτείτο από την κύρια παροχή ύδατος, δηλ. ήταν συνδεδεμένη με το υδραγωγείο του Βάλη. Λόγω των τεράστιων διαστάσεων της, στη Ρωμαϊκή εποχή η δεξαμενή χρησιμοποιήθηκε συχνά ως σημείο αναφοράς για τον προσδιορισμό άλλων κτηρίων, όπως των μοναστηριών του Προδρόμου της Πέτρας, τα Ρωμαίου και τα Μάρα.
Μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1453, ο Γάλλος ταξιδιώτης του 16ου αιώνα Pierre Gilles αναφέρει ότι περίπου το 1540 η δεξαμενή ήταν ήδη άδεια. [5] Κατά την οθωμανική περίοδο, η ονομασία της Çukurbostan ("κοίλος κήπος") προδίδει ότι η κατασκευή χρησιμοποιήτο ως κήπος λαχανικών.
Από τη δεκαετία του 1920 η κατασκευή έχει μετατραπεί σε γήπεδο και από το 1928 φιλοξενεί ένα χώρο ποδοσφαίρου, το γήπεδο Karagümrük (ή Vefa, από την ομάδα ποδοσφαίρου Βέφα ΣΚ), το οποίο είναι το γήπεδο της ομάδας Fatih Karagümrük SK. [1]
Πρόβλημα ταύτισης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι προσπάθειες για τον εντοπισμό της θέσης της δεξαμενής του Αετίου ξεκίνησαν αρκετά αργά. [4] Η δεξαμενή είχε ταυτιστεί διαδοχικά: με μία δεξαμενή που βρίσκεται κοντά στο Παλάτι του Πορφυρογενήτου (Tekfur Saray), που τώρα έχει εξαφανιστεί· με τη δεξαμενή που βρισκόταν στην αυλή του μικρού τζαμιού Κεφελί· με τη θολωτή δεξαμενή που βρίσκεται νοτιοανατολικά του Çukurbostan της Πύλης της Αδριανούπολης και γνωστής ως Zina Yokusu Bodrumi. Το κλειδί για την τελική ταύτιση της θέσης της ήταν η πληροφορία ότι η δεξαμενή του Αέτιου βρισκόταν κοντά στο μοναστήρι του Προδρόμου της Πέτρας, το οποίο ήταν σίγουρα στην κοιλάδα που χώριζε τον Ε΄ από το ΣΤ΄ λόφο: αυτό οδήγησε στην ταυτοποίησή της με την Çukurbostan κοντά στην Πύλη της Αδριανούπολης.
Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η δεξαμενή έχει ορθογώνιο σχέδιο με τεράστιες διαστάσεις, που είναι 244 μ. Χ 85 μ.: το μέσο βάθος της κυμαίνεται μεταξύ 13 μ. - 15 μ. [3] [5] Η χωρητικότητά της ήταν περίπου 250.000-300.000 κ.μ. νερού. Οι τοίχοι της, 5,2 μ. πάχους, [2] και μερικώς ακόμη στη θέση τους, κατασκευάστηκαν σύμφωνα με τη ρωμαϊκή τεχνική οικοδόμησης που ονομάζεται opus listatum, στην οποία εναλλάσσονται τέσσερις σειρές τούβλων με δέκα σειρές πέτρας, ένα κομψό μοτίβο παρόμοιο με αυτό που χρησιμοποιείται στη δεξαμενή του Άσπαρος. [6] Έχει υποτεθεί ότι αυτή η δεξαμενή χρησιμοποιήθηκε για να τροφοδοτεί με νερό την τάφρο των τειχών της Πόλης, αλλά είναι πιο πιθανό ότι ήταν μια κεντρική δεξαμενή, από την οποία το νερό διανεμόταν στην πόλη.
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Βιβλιογραφικές αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 «Tarihçe» (στα Turkish). Karagümrük spor kulübü. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Απριλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2014.
- ↑ 2,0 2,1 Eyice (1955), p. 71.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Müller-Wiener (1977), p. 278
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Janin (1964), p. 203
- ↑ 5,0 5,1 Janin (1964), p. 204
- ↑ Mamboury (1953), p. 325
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Mamboury, Ernest (1953). The Tourists' Istanbul. Istanbul: Çituri Biraderler Basımevi.
- Eyice, Semavi (1955). Istanbul. Petite Guide a travers les Monuments Byzantins et Turcs (στα French). Istanbul: Istanbul Matbaası.
- Janin, Raymond (1964). Constantinople Byzantine (στα French). Paris: Institut Français d'Etudes Byzantines.
- Müller-Wiener, Wolfgang (1977). Bildlexikon zur Topographie Istanbuls: Byzantion, Konstantinupolis, Istanbul bis zum Beginn d. 17 Jh. Tübingen: Wasmuth. ISBN 978-3-8030-1022-3.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Cistern of Aetius στο Wikimedia Commons