Black Panther: Wakanda Forever

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Black Panther: Wakanda Forever
Κινηματογραφική αφίσα
ΣκηνοθεσίαΡάιαν Κούγκλερ
ΠαραγωγήΚέβιν Φάιγκι
ΣενάριοΡάιαν Κούγκλερ και Τζο Ρόμπερτ Κόουλ
ΠρωταγωνιστέςΛετίσια Ράιτ, Ουίνστον Ντιούκ, Άντζελα Μπάσετ, Ντανάι Γκουρίρα, Λουπίτα Νιόνγκο, Φλόρενς Κασούμπα, Ντόμινικ Θορν, Ντάνιελ Καλούγια, Μάρτιν Φρίμαν, Μικαέλα Κόελ, Τενότς Χουέρτα, Ντόροθι Στιλ, Isaach de Bankolé, Μάμπελ Καντένα, Josué Maychi, Λέικ Μπελ, Danny Sapani, Hari Nef, Becky Lynch και Kamaru Usman[1]
ΜουσικήΛούντβιχ Γιόρανσον[2]
ΦωτογραφίαΌτομ Ντάραλντ[2]
Εταιρεία παραγωγήςMarvel Studios
ΔιανομήWalt Disney Studios Motion Pictures και Fórum Hungary[3]
Πρώτη προβολή11  Νοεμβρίου 2022 (Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, Καναδάς, Ηνωμένο Βασίλειο, Δημοκρατία της Ιρλανδίας και Ιαπωνία)[4], 9  Νοεμβρίου 2022 (Γερμανία και Ιταλία)[4] και 10  Νοεμβρίου 2022 (Ουγγαρία)[3]
Διάρκεια161 λεπτά[5]
ΠροέλευσηΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής[6]
ΓλώσσαΑγγλικά, Wakandan, Μάγιας γλώσσες και Ισπανικά
Προϋπολογισμός$250 εκατομμύρια[7]
Ακαθάριστα έσοδα$859.2 εκατομμύρια
δεδομένα (π • σ • ε )

Το Black Panther: Wakanda Forever είναι αμερικανική υπερηρωική ταινία βασισμένη στον χαρακτήρα των Marvel Comics Black Panther. Η παραγωγή έγινε από την Marvel Studios και η διανομή από την Walt Disney Studios Motion Pictures. Αποτελεί συνέχεια της ταινίας Black Panther (2018) και την 30η ταινία του Κινηματογραφικού Σύμπαντος της Marvel (MCU). Την σκηνοθεσία ανέλαβε ο Ράιαν Κούγκλερ, ο οποίος έγραψε και το σενάριο μαζί με τον Τζο Ρόμπερτ Κόουλ. Στην ταινία πρωταγωνιστεί η Λετίσια Ράιτ ως Σούρι / Black Panther, πλαισιωμένη από τους οι Λουπίτα Νιόνγκο, Ντανάι Γκουρίρα, Ουίνστον Ντιουκ, Φλόρενς Κασούμπα, Ντομινίκ Θορν, Μικέιλα Κοέλ, Μέιμπελ Καδένα, Τένοτς Ουέρτα, Μάρτιν Φρίμαν, Τζούλια Λουί-Ντράιφους και Άντζελα Μπάσετ. Στην ταινία, οι ηγέτες της Γουακάντα πολεμούν για να προστατεύσουν το έθνος τους μετά από τον ξαφνικό θάνατο του βασιλιά τους, Τ'Τσάλα.

Ιδέες για μια συνέχεια ξεκίνησαν μετά από την κυκλοφορία του Black Panther τον Φεβρουάριο του 2018. Ο Κούγκλερ υπέγραψε συμβόλαιο για να επιστρέψει ως σκηνοθέτης τους επόμενους μήνες, και η Marvel Studios επιβεβαίωσε την ανάπτυξη της συνέχειας στα μέσα του 2019. Τα σχέδια για την ταινία άλλαξαν τον Αύγουστο του 2020 όταν ο πρωταγωνιστής του Black Panther, Τσάντγουικ Μπόουσμαν, πέθανε από καρκίνο του παχέος εντέρου, με την Marvel να αποφασίζει να μην επιλέξει άλλον ηθοποιό για να τον αντικαταστήσει. Η επιστροφή των υπόλοιπων ηθοποιών επιβεβαιώθηκε εκείνον τον Νοέμβριο, και ο τίτλος ανακοινώθηκε τον Μάιο του 2021. Τα γυρίσματα ξεκίνησαν τον Ιούνιο του 2021 στα Trilith Studios και Tyler Perry Studios στην Ατλάντα, πριν μετακινηθούν στην Μασαχουσέτη εκείνον τον Αύγουστο, αλλά έκαναν παύση τον Νοέμβριο για να επιτρέψουν στην Ράιτ να αναρρώσει από έναν τραυματισμό που έπαθε κατά την διάρκεια των γυρισμάτων. Συνέχισαν τον Ιανουάριο του 2022 και ολοκληρώθηκαν τον Μάρτιο του 2022 στο Πουέρτο Ρίκο.

Το Black Panther: Wakanda Forever έκανε πρεμιέρα στο El Capitan Theatre και στον Κινηματογράφο Ντόλμπι στο Χόλυγουντ στις 26 Οκτωβρίου του 2022, και κυκλοφόρησε στις Ηνωμένες Πολιτείες στις 11 Νοεμβρίου του 2022 ως η τελευταία ταινία της Φάσης Τέσσερα του MCU. Η ταινία έλαβε γενικά θετικά σχόλια από τους κριτικούς και εισέπραξε $859 εκατομμύρια παγκοσμίως, γίνοντας η έκτη ταινία με τις μεγαλύτερες εισπράξεις του 2022. Το Wakanda Forever και η ερμηνεία της Μπάσετ έλαβαν διάφορα βραβεία και υποψηφιότητες, συμπεριλαμβάνοντας πέντε Όσκαρ (κερδίζοντας Καλύτερη Ενδυματολογία) ένα Βραβείο Βρετανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, έξι Βραβεία Broadcast Film Critics Association (κερδίζοντας δύο), δύο Χρυσές Σφαίρες (κερδίζοντας μία), και Βραβεία Σωματείου Ηθοποιών.

Πλοκή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Τ'Τσάλα, ο βασιλιάς της Γουακάντα, πεθαίνει από μια ασθένεια που η αδερφή του, Σούρι, πιστεύει ότι μπορεί να θεραπευθεί από το "βότανο σε σχήμα καρδιάς". Η Σούρι προσπαθεί να αναδημιουργήσει συνθετικά το βότανο μετά την καταστροφή του από τον Έρικ Κίλμονγκερ,[α] αλλά αποτυγχάνει να το κάνει πριν ο Τ'Τσάλα πεθάνει.

Ένα χρόνο αργότερα, η Γουακάντα δέχεται πιέσεις από άλλα έθνη να μοιραστεί το βιμπράνιο τους, με ορισμένα έθνη να προσπαθούν να το κλέψουν με τη βία. Η βασίλισσα Ραμόντα εκλιπαρεί τη Σούρι να συνεχίσει την έρευνά της για το βότανο, ελπίζοντας να δημιουργήσει έναν νέο Black Panther για να υπερασπιστεί τη Γουακάντα, αλλά αρνείται λόγω της πεποίθησής της ότι ο Black Panther είναι μια φιγούρα του παρελθόντος. Στον Ατλαντικό Ωκεανό, η CIA και το Navy SEAL των ΗΠΑ χρησιμοποιούν μια μηχανή ανίχνευσης βιμπρανίου για να εντοπίσουν μια πιθανό βιμπράνιο μέσα στον ωκεανό. Δέχονται επίθεση και σκοτώνονται από μια ομάδα υπερανθρώπων με μπλε δέρμα, που αναπνέουν μέσα στο νερό με επικεφαλή τον Ναμόρ, με τη CIA να πιστεύει ότι η Γουακάντα είναι υπεύθυνη. Ο Ναμόρ αντιμετωπίζει την Ραμόντα και την Σούρι, παρακάμπτοντας εύκολα την προηγμένη ασφάλεια της Γουακάντα. Κατηγορώντας την Γουακάντα για τον αγώνα του επιφανειακού κόσμου να βρει βιμπράνιο, τους δίνει ένα τελεσίγραφο για να το παραδώσουν στον επιστήμονα που είναι υπεύθυνος για τη μηχανή ανίχνευσης βιμπρανίου, λέγοντάς τους πως διαφορετικά θα επιτεθεί στην Γουακάντα.

Η Σούρι και η Οκόγιε μαθαίνουν από τον πράκτορα της CIA, Έβερετ Κ. Ρος, ότι ο επιστήμονας είναι η φοιτήτρια του ΜΙΤ Ρίρι Γουίλιαμς και φτάνουν στο πανεπιστήμιο για να την αντιμετωπίσουν. Η ομάδα καταδιώκεται από το FBI και στη συνέχεια από τους πολεμιστές του Ναμόρ, οι οποίοι νικούν την Οκόγιε πριν πάρουν την Σούρι και την Γουίλιαμς κάτω από το νερό για να συναντήσουν τον Ναμόρ. Θυμωμένη από την αποτυχία της Οκόγιε να προστατεύσει τη Σούρι, η Ραμόντα της αφαιρεί τον τίτλο της ως στρατηγός των Dora Milaje και αναζητά τη Νακία, η οποία ζει στην Αϊτή μετά από τον Αφανισμός.[β] Ο Ναμόρ δείχνει στην Σούρι το πλούσια σε βιμπράνιο βασίλειο του Ταλοκάν, που προστατεύει για αιώνες από την ανακάλυψη από τον κόσμο. Πικραμένος στον κόσμο της επιφάνειας για την υποδούλωση των Μάγια, ο Ναμόρ προτείνει μια συμμαχία με την Γουακάντα ενάντια στον υπόλοιπο κόσμο, αλλά απειλεί να καταστρέψει την Γουακάντα εάν αρνηθούν. Η Νακία βοηθά την Σούρι και την Γουίλιαμς να δραπετεύσουν και ο Ναμόρ ανταποκρίνεται με μια επίθεση πλημμύρας κατά της Γουακάντα, κατά την οποία η Ραμόντα πνίγεται σώζοντας την Γουίλιαμς. Ο Ναμόρ ορκίζεται να επιστρέψει με τον πλήρη στρατό του και οι πολίτες της Γουακάντα μετακομίζουν στα βουνά Τζαμπάρι για την ασφάλειά τους. Εν τω μεταξύ, ο Ρος συλλαμβάνεται από την πρώην σύζυγό του και διευθύντρια της CIA, Βαλεντίνα Αλέγκρα ντε Φοντέιν, για κρυφή ανταλλαγή απόρρητων πληροφοριών με τους πολίτες της Γουακάντα.

Μετά την κηδεία της Ραμόντα, η Σούρι χρησιμοποιεί ένα απομεινάρι του βοτάνου που έδωσε στους ανθρώπους του Ναμόρ τις υπεράνθρωπες ικανότητές τους. Το καταπίνει, αποκτώντας τις ικανότητες του Black Panther και συναντώντας τον Κίλμονγκερ στο Ancestral Plane, ο οποίος την προτρέπει να πάρει εκδίκηση για τον θάνατο της μητέρας της. Η Σούρι φοράει μια καινούρια στολή Black Panther και γίνεται αποδεκτή από τις άλλες φυλές της Γουακάντα ως η Black Panther. Παρά τις προτροπές του Μ'Μπακού για ειρήνη, η Σούρι είναι αποφασισμένη να εκδικηθεί τον Ναμόρ για τον θάνατο της Ραμόντα και διατάζει μια άμεση αντεπίθεση στο Ταλοκάν. Προετοιμάζοντας τη μάχη, η Άγιο να αναλαμβάνει τη θέση της στρατηγού των Dora Milaje, και η Σούρι απονέμει την πανοπλία Midnight Angel στην Οκόγιε, η οποία με τη σειρά της ξαναγίνεται μέλος των Dora Milaje. Η Γουίλιαμς δημιουργεί μία νέα πανοπλία με κινητήρα παρόμοιο με αυτόν του Iron Man για να βοηθήσει τους πολίτες της Γουακάντα.

Χρησιμοποιώντας ένα ναυτικό σκάφος, οι πολίτες της Γουακάντα παρασύρουν τον Ναμόρ και τους πολεμιστές του στην επιφάνεια καθώς ακολουθεί μια μάχη. Η Σούρι παγιδεύει τον Ναμόρ σε ένα μαχητικό αεροσκάφος, με σκοπό να τον στεγνώσει και να τον αποδυναμώσει. Συντρίβονται σε μια έρημη παραλία και πολεμάνε. Η Σούρι κερδίζει το πάνω χέρι, αλλά εκλιπαρεί τον Ναμόρ να υποχωρήσει αφού έχει ένα όραμα με την Ραμόντα, προσφέροντάς του μια ειρηνική συμμαχία. Ο Ναμόρ δέχεται και η μάχη τελειώνει. Η ξαδέρφη του Ναμόρ, Ναμόρα, είναι αναστατωμένη με την παράδοση του Ναμόρ, αλλά τη διαβεβαιώνει ότι η νέα συμμαχία θα τους επιτρέψει να κατακτήσουν τον επιφανειακό κόσμο στο μέλλον. Η Γουίλιαμς επιστρέφει στο MIT, αφήνοντας την πανοπλία της πίσω, ενώ η Οκόγιε σώζει τον Ρος από την αιχμαλωσία. Η Σούρι φυτεύει περισσότερα βότανα σε σχήμα καρδιάς για να εξασφαλίσει το μέλλον του μανδύα του Black Panther. Με την απουσία της Σούρι, ο Μ' Μπακού προχωρά για να διεκδικήσει τον θρόνο. Η Σούρι επισκέπτεται τη Νακία στην Αϊτή όπου καίει την τελετουργική κηδεία της σύμφωνα με τις επιθυμίες της Ραμόντα, επιτρέποντας στον εαυτό της να θρηνήσει επιτέλους τον Τ'Τσάλα.

Σε μια σκηνή στην μέση των τίτλων τέλους, η Σούρι μαθαίνει ότι η Νακία και ο Τ'Τσάλα έκαναν έναν γιο, τον Τουισάντ, τον οποίο η Νακία μεγάλωνε κρυφά. Ο Τουισάντ αποκαλύπτει ότι το Γουακαντιανό όνομά του είναι Τ'Τσάλα.

Ηθοποιοί και χαρακτήρες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Λετίσια Ράιτ ως Σούρι / Black Panther:
    Η πριγκίπισσα της Γουακάντα που σχεδιάζει νέα τεχνολογία για το έθνος.[8] Στην Ράιτ δόθηκε μεγαλύτερος ρόλος στην ταινία μετά τον θάνατο του Τσάντγουικ Μπόουσμαν, ο οποίος πρωταγωνίστησε στα προηγούμενα μέσα του MCU ως ο μεγαλύτερος αδελφός της Σούρι, Τ' Τσάλα / Black Panther.[9] Η Ράιτ δήλωσε πως η Σούρι στρέφεται στην τεχνολογία της ως τρόπο να θρηνήσει τον Τ' Τσάλα.[10]
  • Λουπίτα Νιόνγκο ως Νακία:
    Ένας πρώην πολεμικός σκύλος, μυστικός κατάσκοπος της Γουακάντα, από τη φυλή του ποταμού.[9] Η Νιόγκο είπε ότι η Νακία έχει ωριμάσει τόσο μετά τον Αφανισμό όσο και τον θάνατο της Τ'Τσάλα, εξηγώντας ότι οι προτεραιότητες του χαρακτήρα της έχουν αλλάξει και οξύνουν, ενώ πρόσθεσε ότι η Νακία παραμένει αυτή που θέλεις να τηλεφωνήσεις όταν έχεις ένα πρόβλημα.[11]
  • Ντανάι Γκουρίρα ως Οκόγιε:
    Η στρατηγός των Dora Milaje, των εξ ολοκλήρου γυναικών ειδικών δυνάμεων της Γουακάντα και πρώην μέλος των Εκδικητών. Η Οκόγιε παίρνει αργότερα τον μανδύα της Midnight Angels, μαζί με την Ανέκα. Στην ταινία αποκαλύπτεται ότι ο σύζυγος της Οκόγιε, Γ'Κάμπι, φυλακίστηκε μετά τα γεγονότα του Black Panther (2018).[12][13]
  • Ουίνστον Ντιουκ ως Μ'Μπάκου:
    O iσχυρός πολεμιστής και αρχηγός της ορεινής φυλής της Γουακάντα, των Τζαμπάρι.[9] Ο Ντιούκ ανέφερε ότι μετά τη συμμετοχή του Τζαμπάρι στα γεγονότα των Εκδικητές: Ο Πόλεμος της Αιωνιότητας (2018) και Εκδικητές: Η Τελευταία Πράξη (2019), η φυλή δεν είναι πλέον απομονωμένη από την υπόλοιπη Γουακάντα. Ένιωσε επίσης ότι ο Μ'Μπάκου προσπαθούσε να καταλάβει "πώς να προχωρήσει" σε αυτόν τον νέο κόσμο για την Γουακάντα.[14]
  • Φλόρενς Κασούμπα ως Άγιο:
    Ένα μέλος και η δεύτερη στην ιεραρχία που αργότερα γίνεται στρατηγός των Dora Milaje μετά την απογύμνωση της Οκόγιε από τα καθήκοντά της. Είναι ζευγάρι με την Ανέκα.[15]
  • Ντομινίκ Θορν ως Ρίρι Γουίλιαμς:
    Μία φοιτήτρια του MIT και ιδιοφυής εφευρέτρια από το Σικάγο που δημιουργεί μια πανοπλία που ανταγωνίζεται αυτή που κατασκευάστηκε από τον Τόνι Σταρκ / Iron Man.[16][10] Ο σκηνοθέτης Ράιαν Κούγκλερ σημείωσε ότι η Γουίλιαμς και η Σούρι έχουν "ένα νήμα ομοιότητας μεταξύ τους, αλλά είναι επίσης πολύ διαφορετικές".[17]
  • Μικέιλα Κόελ ως Ανέκα:
    Μία πολεμίστρια από την Γουακάντα και μέλος των Dora Milaje. Η Ανέκα παίρνει αργότερα τον μανδύα της Midnight Angels, μαζί με την Οκόγιε. Η Ανέκα είναι ζευγάρι με την Άγιο.[18]
  • Μέιμπελ Καδένα ως Ναμόρα: Η ξαδέλφη του Ναμόρ.[15]
  • Τένοτς Ουέρτα ως Ναμόρ:
    Ο βασιλιάς του Ταλοκάν, ενός αρχαίου πολιτισμού υποβρύχιων κατοίκων,[19][17] που τον αναφέρουν ως τον φτερωτό θεό φίδι Κετζαλκόατλ.[20] Ο Ουέρτα είπε ότι ο Ναμόρ αποφασίζει να εμπλακεί στον κόσμο της επιφάνειας αφού ο Τ'Τσάλα αποκαλύπτει δημόσια την αλήθεια της Γουακάντα στο τέλος της πρώτης ταινίας, το οποίο κατά συνέπεια θέτει το Ταλοκάν σε "κίνδυνο", οδηγώντας τον Ναμόρ και τους ανθρώπους του να "αναλάβουν δράση για να προστατευτούν". Ο Ουέρτα επιβεβαίωσε επίσης ότι ο χαρακτήρας είναι μεταλλαγμένος όπως στα κόμικ.[21] Ο Ουέρτα αποκάλεσε τον Ναμόρ αντι-ήρωα,[22] εξηγώντας ότι ήταν σημαντικό τόσο για εκείνον όσο και για τον Κούγκλερ να εξανθρωπίσουν τον χαρακτήρα κάνοντας κατανοητά τα κίνητρά του, παρά το γεγονός ότι είχε έναν ανταγωνιστικό ρόλο στην ταινία.[23] Ο Χουέρτα έμαθε μια γλώσσα των Μάγια για τον ρόλο,[24] αλλά και πως να κολυμπάει.[25]
  • Μάρτιν Φρίμαν ως Έβερετ Κ. Ρος: Ένας πράκτορας της Central Intelligence Agency (CIA) που έχει προηγούμενους δεσμούς με την Γουακάντα.[26]
  • Τζούλια Λουί-Ντράιφους ως Βαλεντίνα Αλέγκρα ντε Φοντέιν: Η νέα διευθύντρια της CIA και η πρώην σύζυγος του Ρος.[27]
  • Άντζελα Μπάσετ ως Βασίλισσα Ραμόντα:
    Η κυρίαρχη Βασίλισσα μητέρα της Γουακάντα που θρηνεί το θάνατο του γιου της Τ'Τσάλα.[9] Η Μπάσετ εξήγησε ότι η Ramonda θα προσπαθούσε να ισορροπήσει οδηγώντας τους ανθρώπους της, όντας μια μητέρα για τη Σούρι και κρατώντας τις απειλές προς την Γουακάντα ​​"στο κόλπο", όλα αυτά ενώ θρηνούσε το θάνατο της Τ' Τσάλα, που "είναι πολλά για εκείνη να χειριστεί".[10] Ενώ η Μπάσετ ήταν αρχικά δυστυχισμένη με τη Ραμόντα να σκοτώνεται στην ταινία, ο Κούγκλερ τη διαβεβαίωσε ότι ο θάνατος δεν είναι απαραιτήτως μόνιμος στο MCU και ένιωθε ότι ήταν πιθανό ο χαρακτήρας της να επιστρέψει στο μέλλον, παρόμοιο με τον τρόπο που οι άνθρωποι επανήλθαν στη ζωή μετά το Blip στο Εκδικητές: Η Τελευταία Πράξη.[28]

Επιπλέον, ο Μάικλ Μπ. Τζόρνταν επαναλαμβάνει τον ρόλο του ως Ν'Τζαντάκα / Έρικ "Κίλμονγκερ" Στίβενς, ο ξάδερφος του Τ'Τσάλα και της Σούρι.[29] Σε επιστροφή από το Black Panther είναι οι Άιζακ Ντε Μπανκολέ, Ντόροθι Στιλ (στον τελευταίο, μεταθανάτιο ρόλο της) και Ντάνι Σαπάνι ως η φυλή του ποταμού της Γουακάντα,[30] και πρεσβύτεροι της φυλής των συνόρων,[31] αντίστοιχα, με την Κόννι Τσιούμε να επαναλαμβάνει τον ρόλο της ως Ζαγουαβάρι, προηγουμένως η Πρεσβύτερη της Φυλής Εξόρυξης, αλλά τώρα η Πρεσβύτερη Πολιτεύτρια, που αναλαμβάνει τον ρόλο του ως Ζούρι στην πρώτη ταινία,[32] ο Τρέβορ Νόα επαναλαμβάνει επίσης τον ρόλο του ως το A.I της Shuri.[33] Ο Άλεξ Λιβινάλι υποδύεται τον πολεμιστή του Ταλοκάν, Αττούμα,[15] και η Μαρία Μερσέντες Κορόι υποδύεται την πριγκίπισσα Φεν, τη μητέρα του Ναμόρ.[34] Η Λέικ Μπελ (η οποία προηγουμένως είχε κάνει τη φωνή της Νατάσα Ρόμανοφ στην σειρά κινουμένων σχεδίων των Marvel Studios What If...?) και Ρόμπερτ Τζον Μπερκ εμφανίζονται ως η Δρ. Γκράχαμ και ο Σμίτι, αντίστοιχα, ένα ζευγάρι αξιωματούχων της CIA που είναι υπεύθυνοι για τη λειτουργία εξόρυξης βιμπρανίου.[35][36] Ο Ρίτσαρντ Σιφ εμφανίζεται ως ο Υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών,[37] ενώ ο Καμαρού Ουσμάν εμφανίζεται ως αξιωματικός του ναυτικού.[38][39] Πλάνα αρχείου από προηγούμενα Οι ταινίες του MCU του Μπόουσμαν ως Τ'Τσάλα / Black Panther χρησιμοποιούνται στο τέλος της ταινίας,[40] με την εμφάνιση του Ντιβάιν Λοβ Κονέιντου-Σαν ως Τουισάντ / Τ'Τσάλα ο νεότερος, ο γιος του Τ'Τσάλα και της Νακία.[41] Ο παρουσιαστής του δελτίου ειδήσεων του πολυεθνικού τηλεοπτικού καναλιού CNN, Άντερσον Κούπερ, εμφανίζεται ως ο εαυτός του κάνοντας ρεπορτάζ σε δραστηριότητες της Γουακάντα.[42]

Παραγωγή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανάπτυξη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με την κυκλοφορία του Black Panther τον Φεβρουάριο του 2018, ο παραγωγός Κέβιν Φάιγκι δήλωσε πως είχαν "πολλές ιστορίες" να πραγματοποιήσουν σχετικά με τον χαρακτήρα και ήθελε τον σκηνοθέτη και συν-σεναριογράφο Ράιαν Κούγκλερ να επιστρέψει για οποιαδήποτε συνέχεια.[43] Ο πρόεδρος της Walt Disney Studios Άλαν Φ. Χορν, παρόλο που ένιωθε πως ήταν υπερβολικά νωρίς για να συζητήσουν την πιθανότητα μιας συνέχειας, ήταν επίσης σύμφωνος με την ιδέα της επιστροφής του Κούγκλερ στον ρόλο του σκηνοθέτη.[44] Ο Κούγκλερ ήθελε να δει το πως ο Τ'Τσάλα / Black Panther του Τσάντγουικ Μπόουσμαν θα εξελισσόταν ως βασιλιάς σε μελλοντικές ταινίες, καθώς η βασιλεία του είχε μόλις ξεκινήσει στο Κινηματογραφικό Σύμπαν της Marvel (MCU) σε αντίθεση με τα κόμικς, στα οποία ήταν βασιλιάς από την παιδική του ηλικία.[45] Τον Μάρτιο του 2018, ο Φάιγκι δήλωσε πως δεν υπήρχε κάτι συγκεκριμένο για να αποκαλύψει για την συνέχεια, αλλά πως η Marvel είχε μία "αρκετά καλή κατεύθυνση" για μια δεύτερη ταινία.[46] Εκείνο τον μήνα, ο ατζέντης του Μπόουσμαν, Μάικλ Γκριν, βρισκόταν σε διαπραγματεύσεις για τον ηθοποιό να επιστρέψει ως Τ'Τσάλα σε δύο προγραμματισμένες συνέχειες του Black Panther, με την πληρωμή $10 εκατομμυρίων και $20 εκατομμυρίων, αντίστοιχα.[47] Μέχρι τον Οκτώβριο, ο Κούγκλερ είχε υπογράψει συμβόλαιο για να γράψει και να σκηνοθετήσει μια συνέχεια του Black Panther. Ο Κούγκλερ ήταν προγραμματισμένος να γράψει το σενάριο το 2019, πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα στα τέλη του 2019 ή στις αρχές του 2020.[48]

Τον Νοέμβριο του 2018, επιβεβαιώθηκε πως η Λετίσια Ράιτ θα επαναλάμβανε τον ρόλο της ως η αδελφή του Τ'Τσάλα, Σούρι, στην συνέχεια.[8] Όταν η Άντζελα Μπάσετ, η οποία υποδύθηκε την Ραμόντα στο Black Panther, ρωτήθηκε αν οι βασικοί ηθοποιοί θα επέστρεφαν για την συνέχεια, ο σύζυγός της, Κόρτνεϊ Μπ. Βανς δήλωσε πως θα επέστρεφαν. Είπε πως αυτό περιλάμβανε και τον Μάικλ Μπ. Τζόρνταν ως Κίλμονγκερ, ο οποίος πέθανε στην πρώτη ταινία, γεγονός με το οποίο η Μπάσετ συμφώνησε.[49] Ο Φάιγκι διαφώνησε με την δήλωση του Βανς τον Ιούνιο του 2019, αναφέροντας την ως "φήμη", λέγοντας πως δεν υπήρχαν ακόμα σχέδια για την ταινία καθώς ο Κούγκλερ είχε μόλις αρχίσει να γράφει την ιστορία και δεν είχε μοιραστεί ακόμα τα σχέδιά του με τον Φάιγκι ή τον συν-παραγωγό Νέιτ Μουρ. Τον επόμενο μήνα, ο Τζον Κάνι εξέφρασε ενδιαφέρον για να επαναλάβει τον ρόλο του ως ο πατέρας του Τ'Τσάλα, Τ'Τσάκα, από την πρώτη ταινία.[50] Η Ντανάι Γκουρίρα δήλωσε πως ο Κούγκλερ είχε επιβεβαιώσει πως θα επανέλαβε τον ρόλο της ως Οκόγιε στην συνέχεια.[12] Ο Φάιγκι επιβεβαίωσε την ανάπτυξη της συνέχειας στο San Diego Comic-Con του 2019,[51] ενώ ο Μάρτιν Φρίμαν επιβεβαίωσε τον Αύγουστο πως θα επαναλάμβανε τον ρόλο του ως Έβερετ Κ. Ρος στην συνέχεια.[26] Η ημερομηνία κυκλοφορίας ανακοινώθηκε ως 6 Μαΐου του 2022 στο D23, μαζί με τον τίτλο Black Panther II.[52] Ο Φάιγκι είπε πως ο Κούγκλερ είχε ολοκληρώσει το σενάριο της ταινίας που περιλάμβανε έναν νέο τίτλο.[53] Μέχρι το τέλος του 2019, η Ρουθ Ε. Κάρτερ επιβεβαίωσε πως θα επέστρεφε ως η σχεδιάστρια των κουστουμιών για την συνέχεια, και πως θα ξεκινούσε την δουλειά της το φθινόπωρο.[54] Οι Φάιγκι, Μπόουσμαν, και Κούγκλερ συζήτησαν την πιθανότητα της προσαρμογής στοιχείων από την πιο ενεργητική ερμηνεία του Μπόουσμαν ως Τ'Τσάλα στο δεύτερο επεισόδιο του What If...? για την ταινία.[55]

Ο Τσάντγουικ Μπόουσμαν ήταν ένας ταλαντούχος ηθοποιός και ένα εμπνευστικό άτομο που επηρέασε τις ζωές όλων μας προσωπικά και επαγγελματικά. Η ερμηνεία του ως Τ'Τσάλα είναι εικονική και ξεπερνά κάθε προσαρμογή του χαρακτήρα σε οποιοδήποτε μέσο από το παρελθόν της Marvel. Και αυτός είναι ο λόγος που δεν θα επιλέξουμε άλλο ηθοποιό για να τον αντικαταστήσει.

—Ο παραγωγός Κέβιν Φάιγκι τον Δεκέμβριο του 2020[56]

Στις 28 Αυγούστου του 2020, ο Μπόουσμαν πέθανε από καρκίνο του παχέος εντέρου. Ο Κούγκλερ δήλωσε πως δεν γνώριζε για την αρρώστια του Μπόουσμαν και πως είχε περάσει το τελευταίο έτος "ετοιμάζοντας, φαντάζοντας, και γράφοντας λέξεις για να πει [στην ταινία] που δεν είμασταν προορισμένοι να δούμε".[57] Ο Φάιγκι και οι άλλοι εκτελεστικοί παραγωγή της Marvel Studios επίσης δεν γνώριζαν για την αρρώστια του Μπόουσμαν. Ο Μπόουσμαν, ο οποίος είχε λεπτύνει στις τελευταίες του εβδομάδες, ετοιμαζόταν να ανακτήσει το βάρος του τον Σεπτέμβριο του 2020 πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα τον Μάρτιο του 2021. Σύμφωνα με το The Hollywood Reporter, παρατηρητές της κινηματογραφικής βιομηχανίας πίστευαν πως η Disney θα έπρεπε να επιλέξει έναν ηθοποιό για να αντικαταστήσει τον Μπόουσμαν, αλλά αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει αρνητικές αντιδράσεις από το κοινό και να προκαλέσει συγκρίσεις μεταξύ των δύο ηθοποιών.[58] Μια άλλη πρόταση ήταν να αλλάξουν τα σχέδιά τους και να κάνουν την Σούρι τον νέο Black Panther, κάτι που έγινε και στα κόμικς.[59][60] Τον Νοέμβριο, η εκτελεστική παραγωγός Βικτόρια Αλόνσο δήλωσε πως δεν θα δημιουργούσαν μια ψηφιακή εκδοχή του Μπόουσμαν για την ταινία.[61] Τον ίδιο μήνα, επιβεβαιώθηκε πως οι Λουπίτα Νιόνγκο, Ουίνστον Ντιουκ, και Μπάσετ θα επέστρεφαν ως Νακία, Μ'Μπάκου, και Ραμόντα, αντίστοιχα, ενώ ο Τένοτς Ουέρτα βρισκόταν σε διαπραγματεύσεις για να υποδυθεί τον κακό της ταινίας.[9] Τον ίδιο μήνα, επιβεβαιώθηκε πως τα γυρίσματα θα ξεκινούσαν τον Ιούνιο ή τον Ιούλιο του 2021 στην Ατλάντα.[9][62]

Τον Δεκέμβριο του 2020, η ημερομηνία κυκλοφορίας καθυστέρησε μέχρι τις 8 Ιουλίου του 2022. Ο Φάιγκι επίσης επιβεβαίωσε πως δεν θα επιλέξουν άλλο ηθοποιό για να υποδυθεί τον Τ'Τσάλα, και είπε πως η συνέχεια θα εξερευνούσε τον κόσμο και τους χαρακτήρες της πρώτης ταινίας τιμώντας την κληρονομιά που ο Μπόουσμαν βοήθησε να χτιστεί.[63] Αργότερα καθησύχασε πως δεν θα χρησιμοποιούσαν οπτικά εφέ για να περιλάβουν τον Μπόουσμαν στην ταινία,[64] και επίσης είπε πως "ήταν πολύ νωρίς για να τον αντικαταστήσουν με άλλο ηθοποιό".[65] Τον ίδιο μήνα, ο σχεδιατής μακιγιάζ του Μπόουσμαν, Σιάν Ρίτσαρντς, προγραμματίστηκε για να επιστρέψει στην συνέχεια, ενώ ο προσωπικός του πελάτης, Κρεγκ Άντονι, είπε πως δεν θα επέστρεφε για την συνέχεια λόγω του θανάτου του Μπόουσμαν. Η σχεδιάστρια μαλλιών Ντέιντρα Ντίξον δεν ήταν σίγουρη αν θα επέστρεφε ή όχι μετά από τον θάνατο του Μπόουσμαν, αλλά και της αδελφής της.[47] Τον Ιανουάριο του 2021, ο Φάιγκι δήλωσε πως η κύρια εστία της συνέχειας θα ήταν να εξερευνήσει τους χαρακτήρες και τις υποκουλτούρες της Γουακάντα.[64] Τον ίδιο μήνα, ο Τζόρνταν είπε πως ήταν πρόθυμος να επαναλάβει τον ρόλο του ως Κίλμονγκερ, λόγω της αγάπης του για τον χαρακτήρα και για να ξαναδουλέψει με τον Κούγκλερ.[66] Τον Φεβρουάριο, ο Ντάνιελ Καλούγια είπε πως δεν ήταν σίγουρος αν θα επαναλάμβανε τον ρόλο του ως Γ'Κάμπι.[67] Τελικά δεν το έκανε καθώς πρωταγωνίστησε στην ταινία του Τζόρνταν Πιλ Ούτε Καν (2022).[68]

Προ-παραγωγή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Μάρτιο του 2021, ο Κούγκλερ είπε πως ακόμα έγραφε το σενάριο, και περιέγραψε το να δουλεύει χωρίς τον Μπόουσμαν το πιο δύσκολο πράγμα που είχε κάνει σε όλη του την καριέρα.[59][69] Κατάφερε να ξαναχρησιμοποιήσει διάφορα στοιχεία από το αρχικό σενάριο πριν από τον θάνατο του Μπόουσμαν.[17] Σύμφωνα με τον Κούγκλερ, η αρχική εκδοχή του σεναρίου θα εξερευνούσε τον Τ'Τσάλα να συνεχίζει την ζωή του μετά από το Blip "θρηνώντας τον χρόνο που έχασε",[70] και περιλάμβανε την σχέση του Τ'Τσάλα με τον γιο του, Τουισάντ, τον οποίο δεν γνώρισε λόγω του Blip. Ο Κούγκλερ επίσης είπε πως ο Ναμόρ και η Βαλεντίνα Αλέγκρα ντε Φοντέιν ήταν στο αρχικό σενάριο, με την ντε Φοντέιν να έχει μεγαλύτερο ρόλο από αυτόν της τελικής ταινίας.[71] Η Ράιτ πρόσθεσε πως η Σούρι θα γινόταν η καινούργια Black Panther μαζί με τον Τ'Τσάλα.[72] Ο Φρίμαν είπε πως θα συναντιόνταν σύντομα με τον Κούγκλερ για να συζητήσουν για την ταινία.[60] Τον Απρίλιο, ο Κούγκλερ δήλωσε πως η ταινία θα γυριζόταν στην Τζόρτζια.[73] Η Νιόγκο εξέφρασε τον ενθουσιασμό της για τα σχέδια και για το γεγονός πως όσοι συμμετείχαν ήταν αφοσιωμένοι στο να συνεχίσουν την κληρονομιά του Μπόουσμαν,[74] προσθέτοντας πως ο Κούγκλερ άλλαξε κάποια στοιχεία στην ταινία για να δείχνει σεβασμό στον Μπόουσμαν, κάτι που εκείνη ένιωσε πως ήταν "πνευματικά και συναισθηματικά σωστό".[75] Ο Μουρ περιέγραψε την ταινία ως το "πως προχωράς όσο αντιμετωπίζεις τον χαμό ενός αγαπημένου σου προσώπου. Όλοι οι χαρακτήρες, παλιοί και καινούργιοι, αντιμετωπίζουν τον χαμό αυτό με τρόπους που είναι συγκινητικοί και πρωτότυποι."[10]

Η ταινία συνεχίζει να εξερευνά φεμινιστικά στοιχεία από την πρώτη ταινία, με την Νιόγκο να λέει πως η ταινία θα αντιμετώπιζε "τις πεποιθήσεις, τα πάθη και τις αγάπες" των θηλυκών χαρακτήρων.[76] Η ταινία είναι η έναρξη του Ναμόρ στο MCU, αλλάζοντας όμως την πατρίδα του από τα κόμικς, Ατλαντίδα, στο Ταλοκάν.[17][19] Το Ταλοκάν είναι ένας κρυμμένος, υποβρύχιος Μεσοαμερικανικός πολιτισμός που επηρεάστηκε από την αρχαία κουλτούρα των Μάγια. Ο Κούγκλερ δούλεψε μαζί με ιστορικούς και ειδικούς των Μάγια για να το απεικονίσει.[10] Ο Κούγκλερ σημείωσε πως το Ταλοκάν ήταν παρόμοιο με την Γουακάντα καθώς είναι και αυτό ένας κρυμμένος, εξελιγμένος πολιτισμός, με τον Μουρ να λέει πως οι δύο πολιτισμοί "συχνά βρίσκονται σε αντιπαράθεση καθώς δεν είναι διαφορετικοί. Είναι τα έθνη που θα προτιμούσαν να μένουν κρυμμένα και απομονωμένα, με μονάρχες που είναι υπερβολικά δυνατοί και έχουν δυνατές οπτικές γωνίες για το πως θα έπρεπε να είναι ο κόσμος."[17] Η Χάνα Μπίτσλερ επέστρεψε από την πρώτη ταινία ως η σχεδιάστρια παραγωγής, σημειώνοντας πως αφοσιώθηκε πολύ στο να απεικόνιση αυτήν την εκδοχή της Ατλαντίδας στην ταινία. Οπτικά εμπνεύστηκε από τις ταινίες Τα σαγόνια του καρχαρία (1975) και Στενές επαφές τρίτου τύπου (1977), και από την εικονογραφία του Τζακ Κίρμπι στα κόμικς. Η Κάρτερ περιέλαβε λίθινα και θαλάσσια στοιχεία στα κοστούμια των πολιτών του Ταλοκάν, και χρησιμοποίησε θαλάσσια πλάσματα όπως το λιονταρόψαρο και τον καρχαρία για την κόμμωσή τους. Πολλά από τα κοστούμια έπρεπε να δοκιμαστούν μέσα στο νερό λόγω της ποσότητας των υποβρύχιων γυρισμάτων που έλαβαν μέρος.[10] Ένας από τους λόγους ήταν για να μην υπάρξουν συγκρίσεις με τον Aquaman από την ανταγωνιστική εταιρεία DC Entertainment.[77] Ο συνδυασμός της θρυλικής Ατλαντίδας και της Μεσοαμερικής προήλθε από το βιβλίο Atlantis: The Antediluvian World (1882) από τον Ιγκνάτιο Λ. Ντόνελι.[78]

Τον Μάιο του 2021, η Marvel Studios αποκάλυψε τον τίτλο της ταινίας, ως Black Panther: Wakanda Forever,[79] κάτι που ο Ίθαν Άνδερτον του /Film πίστεψε ότι ήταν ένα αφιέρωμα στον Μπόουσμαν.[80] Το Wakanda Forever αρχικά προοριζόταν να είναι ο τίτλος μιας πιθανής τρίτης ταινίας Black Panther.[81] Μέχρι το τέλος εκείνου του μήνα, ο Φρίμαν είπε πως είχε διαβάσει το σενάριο και εξέφρασε τον ενθουσιασμό του για αυτό.[82]

Γυρίσματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η παραγωγή ξεκίνησε στα Trilith Studios στην Ατλάντα, στις 29 Ιουνίου του 2021.[83] Πριν από τον θάνατο του Μπόουσμαν, τα γυρίσματα ήταν προγραμματισμένα να ξεκινήσουν τον Μάρτιο του 2021.[58] Όταν ξεκίνησαν τα γυρίσματα, ο Φάιγκι ανακοίνωσε πως "όλοι" από την πρώτη ταινία θα επέστρεφαν. Η Ότομν Ντούραλνρ Άρκαποου πήρε τον ρόλο του κινηματογραφιστή, αφού το έκανε και στην τηλεοπτική σειρά της Marvel Studios και του Disney+ Loki, αντικαθιστώντας την Ρέιτσελ Μόρισον, η οποία ήταν ο κινηματογραφιστής της πρώτης ταινίας.[84] Η Μόρισον, έχοντας δουλέψει με τον Κούγκλερ πολλές φορές, σχεδίαζε να επιστρέψει για το Wakanda Forever, αλλά δεν τα κατάφερε καθώς εκείνη την περίοδο δούλευε στην ταινία Flint Strong. Οι Ράιτ, Γκουρίρα, Νιόγκο, και Κασούμπα δέθηκαν όσο γυριζόταν η ταινία ενώ αντιμετώπιζαν τον θρήνο του θανάτου του Μπόουσμαν, με την Ράιτ και την Γκουρίρα συγκεκριμένα να δένονται περπατώντας μαζί. Η Γκουρίρα ένιωθε συγκίνηση όσο βρισκόταν στο σετ του θρόνου, καθώς θυμόταν τις σκηνές που γύρισε μαζί με τον Μπόουσμαν εκεί κατά την διάρκεια της πρώτης ταινίας.[76]

Η Μπάσετ είπε τον Ιούλιο πως το σενάριο ακόμα δεχόταν αλλαγές λόγω του θανάτου του Μπόουσμαν, και είχε αλλάξει τουλάχιστον πέντε φορές. Επίσης είπε πως ο συν-σεναριογράφος της πρώτης ταινίας, Τζο Ρόμπερτ Κόουλ, θα συνείσφερε και στην συνέχεια,[85] κάτι το οποίο ο Φάιγκι επιβεβαίωσε αργότερα.[86] Η Μικέιλα Κόελ επιλέχθηκε για έναν άγνωστο ρόλο.[87] Τον Αύγουστο, επιβεβαιώθηκε πως ο Άιζακ Ντε Μπανκολέ θα επαναλάμβανε τον ρόλο του ως ο γεροντότερος της φυλής του ποταμού της Γουακάντα,[30] και η Ντομινίκ Θορν ξεκίνησε να γυρίζει τις σειρές της ως Ρίρι Γουίλιαμς για το Wakanda Forever, πριν πρωταγωνιστήσει ως ο χαρακτήρας στην σειρά του Disney+ Ironheart.[88] Εκείνον τον μήνα γυρίστηκαν σκηνές μέσα στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης (MIT) και στο Γούστερ,[89][90] με την παραγωγή να ετοιμάζεται να γυρίσει μια καταδίωξη αυτοκινήτων στο Γούστερ μέχρι τις 18 Αυγούστου.[89][91] Μια σκηνή καταδίωξης γυρίστηκε στο τούνελ Έρνεστ Α. Τζόνσον στις 23 και στις 24 Αυγούστου.[92] Στις 25 Αυγούστου, η Ράιτ μπήκε προσωρινά στο νοσοκομείο με έναν τραυματισμό που πίστευαν πως είναι μικρός και τον έπαθε όσο γύριζε ένα σταντ στην Βοστώνη.[93] Η Ράιτ πήγε τον Σεπτέμβριο στο σπίτι της στο Λονδίνο ενώ τα γυρίσματα συνέχισαν να λαμβάνουν μέρος γύρω από τον χαρακτήρα της.[94] Η Ντόροθι Στιλ, που υποδύθηκε ως την γεροντότερη της φυλής του εμπορίου της Γουακάντα στην πρώτη ταινία, πέθανε στις 15 Οκτωβρίου, έχοντας γυρίσει κάποιες σκηνές και για την συνέχεια.[31][95]

Τον Οκτώβριο, η ημερομηνία κυκλοφορίας καθυστέρησε στις 11 Νοεμβρίου του 2022.[96] Η παραγωγή είχε μετακινηθεί στο Mary Ross Waterfront Park στο Μπρούνσβικ μέχρι τις 22 Οκτωβρίου,[97][98] όπου γυρίστηκαν σκηνές από τις 28 Οκτωβρίου μέχρι τις 2 Νοεμβρίου.[98] Ο Μάικλ Τόρας, ο διευθυντής του Brunswick Landing Marina, είπε πως ένα κρουαζιερόπλοιο 91 μέτρων θα γινόταν μέρος της παραγωγής τις επόμενες μέρες, και τα περισσότερα γυρίσματα έλαβαν μέρος υποβρύχια. Ο Μάθιου Χιλ, διευθυντής αναπτυξιακής αρχής στο κέντρο της πόλης, δήλωσε πως οι περισσότερες σκηνές γυρίστηκαν το βράδυ. Οι σκηνές που δεν χρειαζόντουσαν την Ράιτ είχαν ολοκληρωθεί μέχρι τις 5 Νοεμβρίου, πριν τα γυρίσματα μπουν σε παύση στις 19 Νοεμβρίου.[94] Τον Δεκέμβριο, το The Hollywood Reporter επιβεβαίωσε πως τα γυρίσματα θα συνέχιζαν στα τέλη του Ιανουαρίου του 2022 στην Ατλάντα, με την Ράιτ να επιστρέφει.[99] Οι Φάιγκι, Μουρ, και ο εκτελεστικός παραγωγός Λούις Ντ'Εσπόζιτο επιβεβαίωσαν πως η Ράιτ ήταν η πρωταγωνίστρια της ταινίας.[100]

Τα γυρίσματα συνέχισαν στην μέση του Ιανουαρίου του 2022, με την αναρρωμένη Ράιτ να επιστρέφει, και ήταν προγραμματισμένα να διαρκέσουν τέσσερις εβδομάδες.[101][102] Τα γυρίσματα ήταν προγραμματισμένα να συνεχίσουν στις 10 Ιανουαρίου, αλλά καθυστέρησαν μια εβδομάδα καθώς διάφορα μέλη των ηθοποιών και του συνεργείου βγήκαν θετικοί στον COVID-19. Το The Hollywood Reporter ανέφερε πως ο Ντιουκ διαπραγματεύθηκε μια αύξηση πληρωμής καθώς είχε μεγαλύτερο ρόλο στην συνέχεια, σε σχέση με την πρώτη ταινία.[102] Τον επόμενο μήνα, η Νιόγκο επιβεβαίωσε πως ο Ντάνι Σαπάνι θα επαναλάμβανε τον ρόλο του ως ο γεροντότερος της φυλής των συνόρων της Γουακάντα στην ταινία.[103] Η Θορν ολοκλήρωσε τα τις σκηνές της στις 13 Μαρτίου.[104] Επιπρόσθετα γυρίσματα έλαβαν μέρος στις 18 Μαρτίου στο Πουέρτο Ρίκο, όπου επίσημα ολοκληρώθηκαν στις 24 Μαρτίου.[105]

Μετα-παραγωγή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Ιούνιο του 2022, ο Χουέρτα επιβεβαίωσε πως εμφανίστηκε στην ταινία,[24] και ανακοινώθηκε επίσημα πως θα υποδυθεί τον Ναμόρ στο San Diego Comic-Con του 2022 τον επόμενο μήνα.[106] Επίσης επιβεβαιώθηκε πως οι Κόελ, Μέιμπελ Καδένα, και Άλεξ Λιβινάλι θα εμφανίζονταν ως Ανέκα, Ναμόρα, και Ατούμα αντίστοιχα, και πως η Φλόρενς Κασούμπα θα επαναλάμβανε τον ρόλο της ως Άγιο.[18] Μετά από το Comic-Con κάποιες σκηνές ξαναγυρίστηκαν. Ο Χουάρτα τις περιέγραψε ως μικρά κομμάτια που έλειπαν από την ταινία.[107] Αποκαλύφθηκε Καμαρού Ουσμάν θα εμφανιζόταν στην ταινία,[38] ενώ επιβεβαιώθηκε πως ο Ρίτσαρντ Σιφ θα εμφανιζόταν επίσης στην ταινία.[108] Αποκαλύφθηκε πως η Λέικ Μπελ θα εμφανιζόταν στην ταινία τον Οκτώβριο, αφότου έκανε την φωνή πολλών εναλλακτικών εκδοχών της Νατάσα Ρόμανοφ / Black Widow στο What If...?.[35] Ο Μάικλ Π. Σόουβερ επέστρεψε ως ο μοντέρ από την πρώτη ταινία.

Marvel Studios' Black Panther: Wakanda Forever End Credits Main on End Title Sequence Οι τίτλοι τέλους της ταινίας, βίντεο YouTube από το κανάλι των Perception

Η πλειοψηφία των σκηνών της ταινίας περιλαμβάνουν οπτικά εφέ.[109] Η Perception σχεδίασε τους τίτλους τέλους, που απεικονίζουν τα ρούχα που φόρεσε η Σούρι στην κηδεία του Τ'Τσάλα να καίγονται, αποκαλύπτοντας μια στολή Black Panther μέσα τους. Η σκηνή γυρίστηκε χρησιμοποιώντας μια άκαυτη κάμερα Panavision.[110] Η ταινία περιλαμβάνει μόνο μία σκηνή μετά από τους τίτλους τέλους, με τον Μουρ να εξηγεί πως οι δημιουργοί "ένιωσαν πως το τέλος ήταν κάπως ποιητικό".[111]

Μουσική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύριο λήμμα: Black Panther: Wakanda Forever (soundtrack)

Τον Σεπτέμβριο του 2021, αποκαλύφθηκε πως ο Λούντβιχ Γιόρανσον θα επέστρεφε ως ο συνθέτης της συνέχειας.[112] Η μουσική του κυκλοφόρησε από την Hollywood Records στις 11 Νοεμβρίου του 2022.[113]

Το Black Panther: Wakanda Forever Prologue, μια μικρότερη εκδοχή του soundtrack, κυκλοφόρησε από τη Hollywood Records και την Marvel Music στις 25 Ιουλίου του 2022, και περιλαμβάνει μια διασκευή του τραγουδιού του Μπομπ Μάρλεϊ "No Woman, No Cry" από τον την Tems, που συμπεριλήφθηκε στο τρέιλερ, "A Body, A Coffin" από την Amaarae, και "Soy" από την Σάντα Φε Κλαν. Ο Γιόρανσον παρήγαγε και τα τρία τραγούδια, με τους Amaarae, Kyu Steed, KZ, Κράκερ Μάλο, και Maesu.[114] Τον Οκτώβριο του 2022 ανακοινώθηκε πως το βασικό τραγούδι της ταινίας θα ήταν το "Lift Me Up" από την Ριάνα, που γράφτηκε από τους Tems, Γιόρασον, Ριάνα, και Κούγκλερ, ως αφιέρωμα για τον Μπόουσμαν. Αυτό είναι το πρώτο σόλο τραγούδι της Ριάνα από το 2016, και κυκλοφόρησε στις 28 Οκτωβρίου, μέσω των Westbury Road, Roc Nation, Def Jam Recordings, και Hollywood Records.[115] Το "Lift Me Up" περιλήφθηκε στο soundtrack της ταινίας, Black Panther: Wakanda Forever – Music from and Inspired By, το οποίο κυκλοφόρησε στις 4 Νοεμβρίου του 2022, από τις Roc Nation, Def Jam Recordings, και Hollywood Records.[115][113]

Το Voices Rising: The Music of Wakanda Forever, μια σειρά ντοκιμαντέρ αποτελούμενη από τρία μέρη με θέμα την δημιουργία του soundtrack του Wakanda Forever, έκανε πρεμιέρα στο Disney+ στις 28 Φεβρουαρίου του 2023.[116][117][118] Η σειρά ήταν αρχικά προγραμματισμένη να αφαιρεθεί από το Disney+ στις 26 Μαΐου του 2023, αλλά τελικά αποφασίστηκε πως θα παραμείνει στην πλατφόρμα.[119]

Προώθηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το πρώτο υλικό από την ταινία ήταν μέρος ενός βίντεο για τις επερχόμενες ταινίες της Disney κατά την διάρκεια της παρουσίασης της στο CinemaCon τον Απρίλιο του 2022.[120] Ο Φάιγκι, ο Κούγκλερ, και οι ηθοποιοί προώθησαν την ταινία στο San Diego Comic-Con στις 23 Ιουλίου του 2022, παρουσιάζοντας και το πρώτο τρέιλερ της ταινίας.[121][122] Περιλάμβανε μια διασκευή του τραγουδιού του Μπομπ Μάρλεϊ "No Woman, No Cry", που μετατρέπεται στο τραγούδι του Κέντρικ Λαμάρ "Alright". Οι Κάρσον Μπάρτον και Τζ. Κιμ Μέρφι του Variety ένιωσαν πως το τρέιλερ αφοσιώθηκε στο ποιος θα γίνει ο νέος Black Panther, σημειώνοντας την μυστηριώδη φιγούρα που εμφανίζεται στο τέλος του τρέιλερ.[123] Το τρέιλερ έλαβε 172 εκατομμύρια προβολές στις πρώτες 24 ώρες της κυκλοφορίας του.[124] Τα Funko Pop της ταινίας αποκαλύφθηκαν μία μέρα αργότερα.[125]

Ο Κούγκλερ, η Ράιτ, ο Ντιουκ, η Μπάσετ, και ο Χουέρτα προωθήθηκαν στο D23 Expo του 2023, με αποκλειστικό υλικό.[126] Το δεύτερο τρέιλερ της ταινίας κυκλοφόρησε στις 3 Οκτωβρίου του 2022.[20] Ο Ετζ Πανάλιγκαν του Variety και ο Ναράγιανν Λίου του Comic Book Resources το αποκάλεσαν ένα "συναρπαστικό" τρέιλερ που παρέχει μια πιο καθαρή όψη στην νέα στολή του Black Panther.[20][127]

Τον ίδιο μήνα, η Marvel συνεργάστηκε με το Target για μια καμπάνια διαφημίσεων που περιλαμβάνουν την Θορν, επαναλαμβάνοντας τον ρόλο της ως Ρίρι Γουίλιαμς. Η μονόλεπτη διαφήμιση σκηνοθετήθηκε από τον Μαλίκ Βιτάλ και δείχνει την Γουίλιαμς να φτιάχνει την στολή της Ironheart Mark I ενώ μια παρέα κοριτσιών δημιουργούν με Lego. Η Γουίλιαμς βλέπει ένα από τα κορίτσια στο Target, που της δίνει έμπνευση για την πυγή δύναμης της στολής. Κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο στις 16 Οκτωβρίου του 2022. Η συνεργασία της Marvel και του Target επίσης περιλαμβάνει αποκλειστικά εμπορεύματα και εμπειρίες επαυξημένης πραγματικότητας μέσα στα καταστήματα του Target.[128] Η Sprite Zero Sugar ξεκίνησε μια προωθητική καμπάνια για την ταινία.[129] Η Lexus κυκλοφόρησε μια διαφήμιση προωθώντας το RZ 450e με την Ντανάι Γκουρίρα να επαναλαμβάνει τον ρόλο της ως Οκόγιε.[130]

Στην 1 Νοεμβρίου, τα McDonald's ξεκίνησαν να πουλάνε Happy Meal με θέμα το Black Panther: Wakanda Forever. Το podcast έξι επεισοδίων του Τα-Νεχίσι Κόουτς με τίτλο Wakanda Forever: The Official Black Panther Podcast, περιλαμβάνει συνεντεύξεις με τους ηθοποιούς και το συνεργείο της ταινίας συζητώντας για την δημιουργία της ταινίας. Το πρώτο επεισόδιο κυκλοφόρησε στις 3 Νοεμβρίου του 2022, και τα υπόλοιπα επεισόδια κυκλοφόρησαν εβδομαδιαία ξεκινώντας τον Ιανουάριο του 2023.[131] Τρία επεισόδια της σειράς ντοκιμαντέρ Marvel Studios: Θρύλοι κυκλοφόρησαν στις 4 Νοεμβρίου του 2022, εξερευνώντας τον Τ'Τσάλα, την Σούρι, και τις Dora Milaje χρησιμοποιώντας υλικό από τις προηγούμενες τους εμφανίσεις στο MCU.[132] Ένα τηλεοπτικό σπέσιαλ 20/20 με τίτλο Black Panther: In Search of Wakanda της Ρόμπιν Ρόμπερτς, περιλαμβάνοντας συνεντεύξεις με τους ηθοποιούς της ταινίας, προβλήθηκε στο ABC.[133] Σύμφωνα με το Deadline Hollywood, η προωθητική καμπάνια του Wakanda Forever στοίχησε πάνω από $100 εκατομμύρια.[130]

Κυκλοφορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Black Panther: Wakanda Forever έκανε πρεμιέρα στο El Capitan Theatre και στον Κινηματογράφο Ντόλμπι στο Χόλυγουντ στις 26 Οκτωβρίου του 2022.[134][135] Επίσης έκανε πρεμιέρα στο Λάγος της Νιγηρίας στις 6 Νοεμβρίου του 2022, μια περίσταση που το Deadline Hollywood περιέγραψε ως την πρώτη τοπική πρεμιέρα για ταινία της Marvel.[136]

Η ταινία κυκλοφόρησε στο εξωτερικό στις 9 Νοεμβρίου του 2022,[134] και στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής στις 11 Νοεμβρίου.[96] Αρχικά ήταν προγραμματισμένο να κυκλοφορήσει στις 6 Μαΐου, και μετά στις 8 Ιουλίου.[52][64] Η αφαίρεση μιας ομοφυλόφιλης σχέσης μεταξύ της Άγιο και της Ανέκα έγινε για να κυκλοφορήσει η ταινία στο Κουβέιτ.[137] Το Wakanda Forever κυκλοφόρησε στην Κίνα στις 7 Φεβρουαρίου του 2023, γίνοντας η πρώτη ταινία του MCU που κυκλοφόρησε στην χώρα από το Spider-Man: Μακριά Από τον Τόπο του (2019).[138] Είναι η τελευταία ταινία της Φάσης Τέσσερα του MCU.[139]

Home media[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ταινία κυκλοφόρησε στο Disney+ στην 1 Σεπτεμβρίου του 2023, με την IMAX Enhanced εκδοχή να είναι επίσης διαθέσιμη.[140] Επίσης κυκλοφόρησε από την Walt Disney Studios Home Entertainment σε Ultra HD Blu-ray, Blu-ray, και DVD στις 7 Φεβρουαρίου του 2023.[141] Το home media περιλαμβάνει ακουστικό σχολιασμό και διαγραμμένες σκηνές. Στο Disney+, έγινε η ταινία της Marvel με τις περισσότερες προβολές στις πρώτες πέντε μέρες.[142]

Υποδοχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Box office[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Black Panther: Wakanda Forever εισέπραξε $453.8 εκατομμύρια στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και $405.4 εκατομμύρια σε άλλες χώρες, φτάνοντας συνολικά $859.2 εκατομμύρια.[143][144] Είναι η έκτη ταινία με τις μεγαλύτερες εισπράξεις του 2022.[145] Στο πρώτο Σαββατοκύριακο προβολής εισέπραξε $331.6 εκατομμύρια παγκοσμίως, κάνοντάς το τρίτο μεγαλύτερο άνοιγμα Σαββατοκύριακου της πανδημίας COVID-19, μετά από τα Spider-Man: No Way Home ($601 εκατομμύρια) και Doctor Strange in the Multiverse of Madness ($452 εκατομμύρια).[146] Το Deadline Hollywood υπολόγισε τα καθαρά κέρδη της ταινίας ως $259 εκατομμύρια, λαμβάνοντας υπόψη το κόστος παραγωγής, της προώθησης, και των ηθοποιών.[147]

Σύμφωνα με το The Hollywood Reporter, το Black Panther: Wakanda Forever ήταν υπολογισμένο να εισπράξει $175 εκατομμύρια στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και στον Καναδά στο πρώτο του Σαββατοκύριακο προβολής.[148] Το Boxoffice Pro υπολόγισε πως το πρώτο Σαββατοκύριακο προβολής της ταινίας θα εισέπραττε $170–205 εκατομμύρια στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και στον Καναδά, και πως θα εισέπραττε $435–543 εκατομμύρια στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικανικής και στον Καναδά συνολικά.[149] Η ταινία εισέπραξε $84.3 εκατομμύρια στην πρώτη μέρα προβολής, που συμπεριλαμβάνει τα $28 εκατομμύρια που εισέπραξε την Πέμπτη.[150][151] Το πρώτο Σαββατοκύριακο της ταινίας εισέπραξε $181.3 εκατομμύρια, γίνοντας νούμερο ταινία του Σαββατοκύριακου.[152] Το έκανε το πρώτο Σαββατοκύριακο προβολής Νοεμβρίου με τις μεγαλύτερες εισπράξεις όλων των εποχών, ξεπερνώντας το The Hunger Games: Φωτιά ($158.1 εκατομμύρια).[153] Το Wakanda Forever παρέμεινε νούμερο ένα στο δεύτερό του Σαββατοκύριακο, εισπράττοντας $66.5 εκατομμύρια, έχοντας μια πτώση 63%.[154] Στο επόμενο Σαββατοκύριακο η ταινία παρέμεινε νούμερο ένα, εισπράττοντας $45.6 εκατομμύρια (έχοντας μια πτώση 31%). Στο πενταήμερο της Ημέρας των Ευχαριστιών, η ταινία εισέπραξε $63.8 εκατομμύρια.[155][156] Παρέμεινε νούμερο ένα στο τέταρτο και το πέμπτο της Σαββατοκύριακο, η ταινία εισέπραξε $17.5 εκατομμύρια και $11.2 εκατομμύρια αντίστοιχα.[157][158] Στο έκτο Σαββατοκύριακο, το Wakanda Forever εισέπραξε $5.3 εκατομμύρια και ξεπεράστηκε από το Avatar: The Way of Water.[159] Είναι η τρίτη ταινία με τις μεγαλύτερες εισπράξεις στις Ηνωμένες Πολιτείες και στον Καναδά μετά από τα Top Gun: Maverick και Avatar: The Way of Water.[160]

Σε άλλες χώρες πέρα από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά, η ταινία εισέπραξε $150.3 εκατομμύρια από 50 χώρες στο πρώτο της Σαββατοκύριακο. Είχε το μεγαλύτερο πρώτο Σαββατοκύριακο ταινίας όλων των εποχών στην Νιγηρία, και το δεύτερο μεγαλύτερο για ταινία του 2022 στην Γαλλία και στην Νότια Αφρική.[146] Τα πέντε πιο κερδοφόρα πρώτα Σαββατοκύριακα της ταινίας ήταν στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην Ιρλανδία ($15 εκατομμύρια), στην Γαλλία ($13.7 εκατομμύρια), στο Μεξικό ($12.8 εκατομμύρια), στην Νότια Αφρική ($8.9 εκατομμύρια), και στην Βραζιλία ($7.1 εκατομμύρια).[146] Στο δεύτερο του Σαββατοκύριακο, το Wakanda Forever εισέπραξε $69.8 εκατομμύρια, έχοντας μια πτώση 49%.[161] Στο τρίτο του Σαββατοκύριακο, εισέπραξε $32.1 εκατομμύρια, έχοντας μια πτώση 53%.[162] Οι χώρες στις οποίες η ταινία είχε τις περισσότερες εισπράξεις ήταν το Ηνωμένο Βασίλειο ($41 εκατομμύρια), το Μεξικό ($35.9 εκατομμύρια), η Γαλλία ($33.2 εκατομμύρια), η Βραζιλία ($21.4 εκατομμύρια), και η Αυστραλία ($19.5 εκατομμύρια).[144]

Κριτικές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Άντζελα Μπάσετ έλαβε ευρεία αναγνώριση για την ερμηνεία της ως Βασίλισσα Ραμόντα, και έγινε η πρώτη ηθοποιός που έλαβε σημαντικό βραβείο για ταινία της Marvel.[163]

Η σελίδα συλλογής κριτικών Rotten Tomatoes δίνει στην ταινία ποσοστό αποδοχής 84% με μέσο όρο σκορ 7.1/10 βασισμένο σε 442 κριτικές. Στο τμήμα ομοφωνίας διαβάζουμε: "Μια συγκινητική αφιέρωση που προχωράει το franchise ικανοποιητικά, το Black Panther: Wakanda Forever σηματοδοτεί έναν φιλόδοξο θρίαμβο για το MCU".[164] Στο Metacritic, η ταινία σημειώνει ποσοστό αποδοχής 67/100, βασισμένο σε 62 κριτικές με την ένδειξη "γενικά ευνοϊκές κριτικές".[165] Σε ψηφοφορία, το κοινό του CinemaScore έδωσε στην ταινία τον βαθμό του "Α" σε μια κλίμακα από το A+ μέχρι το F, ενώ το PostTrak ανέφερε πως το κοινό έδωσε στην ταινία ένα συνολικό θετικό σκορ 93%, με το 85% να λέει πως θα το πρότεινε.[166]

Η Καμπόλ Κάμπελ του Empire Online έδωσε στην ταινία 4 στα 5 αστέρια, δηλώνοντας πως η ταινία "ξεχωρίζει σε μια εποχή που οι ταινίες της Marvel είναι παρόμοιες μεταξύ τους: κρατημένη από την συναρπαστική της αίσθηση τόπου, και από ερμηνείες παθιασμένης ευλογίας για τον Τσάντγουικ Μπόουσμαν". Η Καμπέλ επαίνεσε τις ερμηνείες της Ράιτ, του Ντιουκ, της Μπάσετ, και της Κόελ, και περιέγραψε τον χαρακτήρα του Χουέρτα ως "το αποκορύφωμα" της ταινίας.[167] Ο Τομ Τζόργκενσεν του IGN έδωσε στην ταινία 7/10, δηλώνοντας πως ήταν "ένα αποτελεσματικό, συγκινητικό αντίο στον Τ'Τσάλα—ένας διαλογισμός της σφυρηλάτησης του μέλλοντος κάποιου από το πικρό του παρελθόν—μα με μια πλοκή που πρέπει να συστήσει ένα ολοκαίνουργιο έθνος και να οδηγήσει σε ένα νέο κύμα ιστοριών της Marvel, δυσκολεύεται με όλο αυτό το βάρος αυτών των προσδοκιών." Ο Τζόργκενσεν επαίνεσε την ερμηνεία της Μπάσετ και του Χουέρτα, αλλά ένιωσε πως το Ταλοκάν δεν συστήθηκε σωστά.[168]

Ο Όουεν Γκλίμπερμαν του Variety έγραψε: "Η ταινία δεν έχει την κλασική κόμικ αίσθηση του Black Panther, και είναι 20 λεπτά μεγαλύτερη από 'τι θα έπρεπε να είναι (θα μπορούσαμε να ζήσουμε χωρίς την ιστορία του Ταλοκάν). Αλλά και πάλι, το Wakanda Forever έχει αργή, συγκινητική αγωνία."[169] Παρομοίως, ο Μάικλ Φίλιπς του Chicago Tribune ένιωσε πως το Wakanda Forever "δεν είναι τόσο ξεχωριστό σε σχέση με την πρώτη ταινία. Η ποιότητα της ιστορίας και κυρίως οι σεκάνς δράσης γίνονται όλο και λιγότερο αποτελεσματικές όσο η ταινία προχωράει." Παρόλα αυτά, πρόσθεσε πως "κάθε ηθοποιός είναι εκπληκτικός, ακόμα και όταν το σενάριο και τα οπτικά εφέ το παρακάνουν."[170] Ο Πίτερ Τράβερς του ABC News επαίνεσε της ερμηνείες της Μπάσετ, της Ράιτ, και της Θορν, αλλά επίκρινε την διάρκεια της ταινίας, την υπερβολική χρήση των οπτικών εφέ, και το υπερβολικό χτύσιμο του franchise".[171] Ο Νίκολας Μπάρμπερ του BBC δήλωσε πως η συνέχεια δυσκολεύτηκε με τον χαμό του Μπόουσμαν, αλλά επαίνεσε τα οπτικά εφέ και τις ερμηνείες της Μπάσετ, της Ράιτ, και της Λουπίτα Νιόγκο.[172]

Ο Ντέιβιντ Ρούνεϊ του The Hollywood Reporter ένιωσε πως "ακόμα και αν η διάρκεια είναι υπερβολικά μεγάλη, ο Κούγκλερ και οι μοντέρ του χρειάζονται αναγνώριση για να επιτρέψουν χώρο μεταξύ των σκηνών δράσης και της εξέλιξης των σχέσεων, με την μουσική του Λούντβιχ Γιόρανσον να βελτιώνει και τις πιο ήσυχες σκηνές και τις σκηνές δράσης. Είναι αδύνατο το Wakanda Forever να φτάσει την επίδρασή του προκάτοχού του, αλλά στο να συνεχίζει το έπος είναι αρκετά ικανοποιητικό."[173] Ο Τζέιμς Μπεραρντινέλι του ReelViews έδωσε στην ταινία δύο στα τέσσερα αστέρια, επικρίνοντας την διάρκεια της ταινίας και τις υποπλοκές. Πρόσθεσε πως "δεν είναι κακή ταινία, αλλά απογοητευτική. Έχει κάποιες δυνατές στιγμές, και στην εξέλιξη των χαρακτήρων (κυρίως της Σούρι, που έχει την βαθύτερη και πιο συναρπαστική εξέλιξη) και στην δράση (η καταδίωξη με αυτοκίνητα είναι τυπική, αλλά κάποιες σκηνές μάχης είναι καλοφτιαγμένες), αλλά δεν είναι αρκετές. Δεν υπάρχουν ξεσηκωτικές σκηνές που θα μπορούσαν να προκαλέσουν ζητωκραυγές από το κοινό".[174]

Ο Υπουργός των Ένοπλων Δυνάμεων της Γαλλίας Σεμπάστιεν Λεκορνύ προβληματίστηκε με την αναπαράσταση των Ένοπλων Δυνάμεων της Γαλλίας της ταινίας, αποκαλώντας την "λάθος". Μια σκηνή στην ταινία δείχνει Γάλλους μισθοφόρους να αιχμαλωτίζονται από πολεμιστές της Γουακάντα αφού επιτέθηκαν μια προφυλακή στο Μάλι, έχοντας σταλθεί από τα Ηνωμένα Έθνη σε στολές παρόμοιες με αυτές που φόρεσαν Γάλλοι στρατιώτες στην Επειχήρηση Μπάρκχεϊν. Θεωρήθηκε μια ευαίσθητη ιστορία για την Γαλλία, καθώς οι στρατιώτες της αποσύρθηκαν από τον Πόλεμο του Μαλί το 2022, και αντικαταστάθηκαν από την Ομάδα Βάγκνερ της Ρωσίας.[175]

Διακρίσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύριο λήμμα: Κατάλογος βραβεύσεων και υποψηφιοτήτων για ταινία Black Panther: Wakanda Forever

Το Black Panther: Wakanda Forever έλαβε υποψηφιότητα για πέντε Όσκαρ (κερδίζοντας ένα),[176] ένα Βραβείο Βρετανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου,[177] έξι Βραβεία Broadcast Film Critics Association (κερδίζοντας δύο),[178] δύο Χρυσές Σφαίρες (κερδίζοντας μία),[179] και δύο Βραβεία Σωματείου Ηθοποιών,[180] μεταξύ άλλων. Η Μπάσετ έγινε η πρώτη ηθοποιός που κέρδισε σημαντικό βραβείο για ταινία της Marvel.[163] Επίσης, με την υποψηφιότητα της Μπάσετ για Όσκαρ Β´ Γυναικείου Ρόλου στα Βραβεία Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου 2022, το Black Panther: Wakanda Forever έγινε η πρώτη ταινία της Marvel που έλαβε υποψηφιότητα για Όσκαρ σε υποκριτική κατηγορία.[181]

Ειδικό ντοκιμαντέρ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύριο λήμμα: Marvel Studios: Ενώνοντας το Σύμπαν

Τον Φεβρουάριο του 2021, ανακοινώθηκε η σειρά ντοκιμαντέρ Marvel Studios: Ενώνοντας το Σύμπαν.[182] Ένα σπέσιαλ για την ταινία, Ενώνοντας το Σύμπαν: Δημιουργώντας το Black Panther: Wakanda Forever, κυκλοφόρησε στο Disney+ στις 8 Φεβρουαρίου του 2023.[183]

Μέλλον[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πιθανή συνέχεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Νοέμβριο του 2022, αποκαλύφθηκε πως ο Κούγκλερ και ο Φάιγκι έχουν συζητήσει για μια πιθανή τρίτη ταινία Black Panther.[184] Τον Ιανουάριο του 2023, η Ράιτ δήλωσε πως πιστεύει ότι εξετάζεται μια τρίτη ταινία, σημειώνοντας ότι οι ηθοποιοί και ο Κούγκλερ χρειάζονταν "λίγο διάλειμμα... για να ανασυνταχθούν" πριν ξεκινήσουν την ανάπτυξη μιας τρίτης ταινίας.[185]

Ironheart[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύριο λήμμα: Ironheart (τηλεοπτική σειρά)

Τον Νοέμβριο του 2022, ο Μουρ δήλωσε ότι η σειρά του Disney+ Ironheart θα χρησιμεύσει ως άμεση συνέχεια του Wakanda Forever, με την Θορν να επαναλαμβάνει τον ρόλο της ως Ρίρι Γουίλιαμς.[186] Το Ironheart είναι προγραμματισμένο να κυκλοφορήσει ως μέρος της Φάσης Πέντε.[15]

Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Όπως απεικονίζεται στο Black Panther (2018)
  2. ↑ Όπως απεικονίζεται στο Εκδικητές: Ο Πόλεμος της Αιωνιότητας (2018)

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Ανακτήθηκε στις 10  Αυγούστου 2022.
  2. ↑ 2,0 2,1 Ανακτήθηκε στις 3  Φεβρουαρίου 2022.
  3. ↑ 3,0 3,1 «Terjesztésre kerülő filmalkotások és artfilmek nyilvántartása». (Ουγγρικά) Terjesztésre kerülő filmalkotások és artfilmek nyilvántartása. National Media and Infocommunications Authority. Ανακτήθηκε στις 3  Νοεμβρίου 2022.
  4. ↑ 4,0 4,1 (Αγγλικά) Internet Movie Database. www.imdb.com/title/tt9114286/releaseinfo. Ανακτήθηκε στις 15  Νοεμβρίου 2022.
  5. ↑ www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/black-panther-wakanda-forever-runtime-mcu-movie-1235228098/. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2022.
  6. ↑ (Αγγλικά) Internet Movie Database. tt9114286. Ανακτήθηκε στις 31  Ιουλίου 2022.
  7. ↑ Rubin, Rebecca (8 Νοεμβρίου 2022). «Will 'Black Panther: Wakanda Forever' Beat 'Doctor Strange 2' for Biggest Opening Weekend of the Year?». Variety. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Νοεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2022. 
  8. ↑ 8,0 8,1 Jr, Mike Fleming (9 Νοεμβρίου 2018). «Hot Package: John Boyega, Letitia Wright To Star In Mike Cahill-Directed Sci-Fi 'Hold Back The Stars'». Deadline (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 Couch, Borys Kit,Aaron· Kit, Borys· Couch, Aaron (20 Νοεμβρίου 2020). «Marvel's 'Black Panther' Sequel Shoot to Begin in July (Exclusive)». The Hollywood Reporter (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 October 03, Devan Coggan· EDT, 2022 at 10:00 AM. «'Forever' changed: The grief and joy of 'Black Panther: Wakanda Forever'». EW.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  11. ↑ Tyrrell, Caitlin (3 Νοεμβρίου 2022). «Black Panther 2 Sees Nakia Changed By The Blip And Loss Of T'Challa». ScreenRant (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  12. ↑ 12,0 12,1 «Black Panther 2: Danai Gurira Confirms Return as Okoye». Marvel (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  13. ↑ Vincent, Maxance (31 Οκτωβρίου 2022). «Black Panther 2's Okoye Actor Teases Emotional Arc In MCU Sequel». ScreenRant (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  14. ↑ Gearan, Hannah (26 Ιουλίου 2022). «Black Panther 2 Star Teases M'Baku & Jabari Tribe's New Role In Wakanda». ScreenRant (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 Grobar, Anthony D'Alessandro,Ryan Fleming,Matt· D'Alessandro, Anthony· Fleming, Ryan· Grobar, Matt (24 Ιουλίου 2022). «Marvel At Comic-Con 2022: What Phase 5 & 6 Look Like – Update». Deadline (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  16. ↑ Shrishty (3 Οκτωβρίου 2022). «Ironheart Takes Flight in the 'Black Panther: Wakanda Forever' Trailer». Collider (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 October 03, Devan Coggan· EDT, 2022 at 09:07 AM. «Ryan Coogler breaks down the emotional 'Black Panther: Wakanda Forever' trailer». EW.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  18. ↑ 18,0 18,1 Nast, Condé (6 Οκτωβρίου 2022). «Michaela Coel on Creativity, Romance, and the Path to 'Wakanda Forever'». Vogue (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  19. ↑ 19,0 19,1 «'Black Panther: Wakanda Forever': Latest Action-Packed Trailer Arrives». Marvel Entertainment. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 Panaligan, E. J. (3 Οκτωβρίου 2022). «'Wakanda Forever' Trailer Shows New Black Panther, Flying Namor and Ironheart Armor». Variety (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  21. ↑ «Namor Is 'A Dream Antagonist' For Black Panther: Wakanda Forever, Says Ryan Coogler – Exclusive Image». Empire. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  22. ↑ Dominguez, Noah (2 Οκτωβρίου 2022). «Black Panther: Wakanda Forever's Namor Is an Anti-Hero, Not a Villain». CBR (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  23. ↑ Laudenbach, Sarah (29 Οκτωβρίου 2022). «Black Panther 2 Humanizes MCU Antagonist, Teases Namor Actor». ScreenRant (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  24. ↑ 24,0 24,1 «New 'Black Panther' Star Is Calling Out Mexico for Its Racism». www.vice.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  25. ↑ «Black Panther 2's Tenoch Huerta Learned to Swim to Play Namor». Gizmodo (στα Αγγλικά). 1 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  26. ↑ 26,0 26,1 Mancuso, Vinnie (16 Αυγούστου 2019). «Black Panther 2: Martin Freeman Confirms the Return of Everett Ross». Collider (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  27. ↑ Polo, Susana· Patches, Matt· Goslin, Austen (10 Νοεμβρίου 2022). «Valentina Allegra de Fontaine is now one of Marvel's most important characters». Polygon (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  28. ↑ Jones, Marcus (14 Νοεμβρίου 2022). «Angela Bassett Had Mixed Feelings About Queen Ramonda's Arc in 'Black Panther: Wakanda Forever'». IndieWire (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  29. ↑ Moreau, Jordan (12 Νοεμβρίου 2022). «Those Two Shocking 'Black Panther: Wakanda Forever' Cameos Explained». Variety (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  30. ↑ 30,0 30,1 «Exclusive: Isaach de Bankolé To Reprise Role In Black Panther: Wakanda Forever». BlackFilmandTV.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  31. ↑ 31,0 31,1 «95-year-old actress who played tribal elder in 'Black Panther' dies». WSB-TV Channel 2 - Atlanta (στα Αγγλικά). 15 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  32. ↑ Jacobs, Mira (19 Φεβρουαρίου 2022). «Black Panther 2 BTS Photo Confirms Another Returning MCU Star». CBR (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  33. ↑ Kelley, Aidan (10 Νοεμβρίου 2022). «Here's All The MCU Easter Eggs in 'Black Panther: Wakanda Forever'». Collider (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  34. ↑ «María Mercedes Coroy publica video de "Black Panther: Wakanda Forever" en el que revela más detalles del filme (y en el que aparece su personaje)» (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  35. ↑ 35,0 35,1 «Black Panther: Wakanda Forever Confirms Casting of What If? Black Widow Star Lake Bell». Movies (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  36. ↑ Leishman, Rachel (11 Νοεμβρίου 2022). «Who Was Lake Bell's Character in 'Black Panther: Wakanda Forever'?». Collider (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  37. ↑ Chapman, Tom (14 Νοεμβρίου 2022). «Black Panther 2 Just Set up a Major Phase 5 MCU Movie». Den of Geek (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  38. ↑ 38,0 38,1 Martin, Damon (29 Ιουλίου 2022). «Kamaru Usman scores guest starring role in 'Black Panther: Wakanda Forever'». MMA Fighting (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  39. ↑ «MMA fighters act out: 7 favorite moments from movies and TV». ESPN.com (στα Αγγλικά). 11 Νοεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  40. ↑ Singer, Matt SingerMatt. «'Black Panther: Wakanda Forever' Review: The King Is Dead». ScreenCrush (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  41. ↑ «Why Black Panther: Wakanda Forever Has the Best End Credit Scene in Marvel History». Gizmodo Australia (στα Αγγλικά). 10 Νοεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2023. 
  42. ↑ Ranno, Katie (13 Νοεμβρίου 2022). «Wakanda Forever's Anderson Cooper Scene Sneaks In Another Ant-Man Side-Hustle». Looper (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  43. ↑ Setoodeh, Ramin (14 Φεβρουαρίου 2018). «'Black Panther': Marvel Studios President Kevin Feige on Casting Chadwick Boseman and Sequel Talk». Variety (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  44. ↑ Setoodeh, Ramin (5 Φεβρουαρίου 2018). «Chadwick Boseman and Ryan Coogler on How 'Black Panther' Makes History». Variety (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  45. ↑ Erao, Matthew (6 Φεβρουαρίου 2018). «What Kind of King Will Black Panther Become?». ScreenRant (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  46. ↑ March 09, Anthony Breznican· EST, 2018 at 09:00 AM. «Marvel Studios' Kevin Feige on the future of Black Panther, Captain Marvel, X-Men — and beyond». EW.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  47. ↑ 47,0 47,1 Siegel, Tatiana (17 Δεκεμβρίου 2020). «Chadwick Boseman's Close Confidants Share Untold Memories of the Late Actor». The Hollywood Reporter (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  48. ↑ Kit, Borys (11 Οκτωβρίου 2018). «Ryan Coogler Signs On to Write and Direct 'Black Panther' Sequel (Exclusive)». The Hollywood Reporter (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  49. ↑ «Did Angela Bassett's Husband Confirm a 'Black Panther 2' Spoiler?». Entertainment Tonight (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  50. ↑ «Black Panther's John Kani on Sequel Return, Marvel's Real Life Importance». Marvel (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  51. ↑ Agar, Chris (21 Ιουλίου 2019). «Black Panther 2 Confirmed By Marvel At SDCC». ScreenRant (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  52. ↑ 52,0 52,1 Couch, Aaron (24 Αυγούστου 2019). «Marvel Confirms Kit Harington for 'Eternals,' Sets 'Black Panther II' Date». The Hollywood Reporter (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  53. ↑ Nyren, Erin (24 Αυγούστου 2019). «'Black Panther' Sequel Set for 2022 Release». Variety (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  54. ↑ «Empire Podcast #408: Larry Karaszewski, Scott Alexander, Ruth E. Carter». Empire (στα Αγγλικά). 2020. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  55. ↑ Mitovich, Matt Webb (18 Αυγούστου 2021). «What If…?: Chadwick Boseman's Lighter, 'Gung Ho' Take on T'Challa Was to Carry Over Into Black Panther 2». TVLine (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  56. ↑ Setoodeh, Ramin (10 Δεκεμβρίου 2020). «"'Black Panther II' Will Not Recast T'Challa in the Wake of Chadwick Boseman's Death"». /Film (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  57. ↑ Rubin, Rebecca (30 Αυγούστου 2020). «Ryan Coogler Pays Emotional Tribute to Chadwick Boseman: 'What an Incredible Mark He's Left for Us'». Variety (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  58. ↑ 58,0 58,1 Kit, Tatiana Siegel,Borys· Siegel, Tatiana· Kit, Borys (2 Σεπτεμβρίου 2020). «Disney Grapples With How to Proceed on 'Black Panther' Without Chadwick Boseman». The Hollywood Reporter (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  59. ↑ 59,0 59,1 Keegan, Rebecca (31 Μαρτίου 2021). «Despite History-Making Noms, 'Judas and the Black Messiah's' All-Black Producing Team Find Oscar Success to Be "Bittersweet"». The Hollywood Reporter (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  60. ↑ 60,0 60,1 Sneider, Jeff (17 Μαρτίου 2021). «'Black Panther 2': Martin Freeman on Making the Sequel Without Chadwick Boseman». Collider (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  61. ↑ Haring, Bruce (15 Νοεμβρίου 2020). «'Black Panther 2' Will Not Use Digital Double Of Chadwick Boseman, Says EP». Deadline (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  62. ↑ Gonzalez, Umberto (16 Δεκεμβρίου 2020). «Marvel Is Exploring New Talent Deals in Case Films End Up Going to Disney+ (Exclusive)». TheWrap (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  63. ↑ Pearson, Ben (11 Δεκεμβρίου 2020). «'Black Panther II' Will Not Recast T'Challa In The Wake Of Chadwick Boseman's Death». /Film (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  64. ↑ 64,0 64,1 64,2 D'Alessandro, Anthony (10 Ιανουαρίου 2021). «'WandaVision' Team On MCU Connections & How Disney+ Series Is "Cute-Cute Until It's Not"». Deadline (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  65. ↑ «Kevin Feige On Not Recasting T'Challa In The MCU: 'It Was Much Too Soon' – Exclusive». Empire (στα Αγγλικά). 2022. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  66. ↑ «Michael B. Jordan Says He Would Return for Black Panther 2 If Asked: 'We Created a Family'». Peoplemag (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  67. ↑ Hood, Cooper (20 Φεβρουαρίου 2021). «Daniel Kaluuya Isn't Sure If W'Kabi Will Return In Black Panther 2». ScreenRant (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  68. ↑ Grobar, Matt (13 Ιουλίου 2022). «Daniel Kaluuya Won't Reprise Role As W'Kabi In 'Black Panther: Wakanda Forever'». Deadline (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2023. 
  69. ↑ «Black Panther 2: Ryan Coogler Talks Difficulty of Moving On Without Chadwick Boseman». Marvel (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  70. ↑ «'Black Panther: Wakanda Forever' originally had an 'Endgame'-centric story, director reveals». Inverse (στα Αγγλικά). 1 Νοεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  71. ↑ Ugwu, Reggie (2022-12-23). «The ‘Black Panther’ Sequel That Never Was» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2022/12/23/arts/ryan-coogler-black-panther-wakanda-forever.html. Ανακτήθηκε στις 2023-09-02. 
  72. ↑ Hermanns, Grant (1 Ιανουαρίου 2023). «Wakanda Forever Originally Had Two Black Panthers, Says MCU Star». ScreenRant (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  73. ↑ Coogler, Ryan. «Ryan Coogler Pens Op-Ed Denouncing Georgia's New Voting Law [Exclusive]». Shadow and Act (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  74. ↑ «Lupita Nyong'o Says Black Panther 2 Director Ryan Coogler Has 'Really Exciting Ideas' for Sequel». Peoplemag (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  75. ↑ «'Super Sema' star Lupita Nyong'o: 'Black Panther 2' without Chadwick Boseman 'feels spiritually and emotionally correct'». Yahoo Entertainment (στα Αγγλικά). 28 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  76. ↑ 76,0 76,1 Tillet, Salamishah (2022-09-07). «The Women of ‘Wakanda Forever’» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2022/09/07/movies/black-panther-wakanda-forever-lupita-nyongo-danai-gurira-letitia-wright.html. Ανακτήθηκε στις 2023-09-02. 
  77. ↑ Klissmman, Daniel (8 Νοεμβρίου 2022). «Does Namor's Talokan Exist In Marvel Comics?». ScreenRant (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  78. ↑ Magazine, Smithsonian· Blanck, Nili. «The Mesoamerican Influences Behind Namor From 'Black Panther: Wakanda Forever'». Smithsonian Magazine (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  79. ↑ Couch, Aaron (3 Μαΐου 2021). «Marvel Unveils 'Black Panther 2' Title, First 'Eternals' Footage and More». The Hollywood Reporter (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  80. ↑ Anderton, Ethan (3 Μαΐου 2021). «Marvel Studios Reveals 'Black Panther' And 'Captain Marvel' Sequel Titles». /Film (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  81. ↑ Wasalamudalige, Hansini (15 Νοεμβρίου 2022). «Wakanda Forever Was Originally Part of Black Panther 3's Title». CBR (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  82. ↑ Ruiz, Michael (30 Μαΐου 2021). «Martin Freeman Praises Black Panther: Wakanda Forever's Script». ComingSoon.net - Movie Trailers, TV & Streaming News, and More (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  83. ↑ Malkin, Adam B. Vary,Marc· Vary, Adam B.· Malkin, Marc (30 Ιουνίου 2021). «'Black Panther: Wakanda Forever' Production Starts in Atlanta: 'We're Going to Make Chad Proud' (EXCLUSIVE)». Variety (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  84. ↑ Fisher, Jacob (1 Ιουλίου 2021). «Autumn Durald set as Cinematographer on 'Black Panther: Wakanda Forever' (EXCLUSIVE)». DiscussingFilm (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  85. ↑ July 08, Nick Romano· EDT, 2021 at 10:25 AM. «Angela Bassett says there have been 5 versions of the 'Black Panther' sequel script». EW.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  86. ↑ «Kevin Feige Previews the MCU's Upcoming Phase 4: Shang-Chi, Eternals, No Way Home, Wakanda Forever, and More» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  87. ↑ Donnelly, Matt (21 Ιουλίου 2021). «'Black Panther' Sequel Casts Michaela Coel (EXCLUSIVE)». Variety (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  88. ↑ «Dominique Thorne's Riri Williams to Debut in Black Panther: Wakanda Forever (Exclusive)». Marvel (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  89. ↑ 89,0 89,1 mbonner@masslive.com, Michael Bonner | (21 Ιουλίου 2021). «Worcester will have a role in 'Black Panther' sequel». masslive (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  90. ↑ «Exclusive: 'Black Panther 2' to film at MIT this weekend». Inverse (στα Αγγλικά). 16 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  91. ↑ «The Worcester Telegram & Gazette». www.telegram.com. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  92. ↑ «'Black Panther' sequel filming at Johnson Tunnel in downtown Worcester». spectrumnews1.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  93. ↑ Kroll, Justin (25 Αυγούστου 2021). «Letitia Wright Hospitalized With Minor Injuries After Stunt Rig Incident On 'Black Panther: Wakanda Forever' Shoot». Deadline (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  94. ↑ 94,0 94,1 Kit, Borys (5 Νοεμβρίου 2021). «'Black Panther: Wakanda Forever' Shutting Down Production as Letitia Wright Recovers From On-Set Injury (Exclusive)». The Hollywood Reporter (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  95. ↑ Beresford, Trilby (16 Οκτωβρίου 2021). «Dorothy Steel, Actress in 'Black Panther,' Dies at 95». The Hollywood Reporter (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  96. ↑ 96,0 96,1 Rubin, Rebecca (18 Οκτωβρίου 2021). «Disney Delays 'Doctor Strange 2,' 'Thor 4,' 'Black Panther' Sequel and 'Indiana Jones 5'». Variety (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  97. ↑ «'Black Panther 2′ movie being filmed in Georgia town this weekend, next week». WSB-TV Channel 2 - Atlanta (στα Αγγλικά). 22 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  98. ↑ 98,0 98,1 Medium, Seattle (28 Οκτωβρίου 2021). «Black Panther Sequel Shoots Scenes In Small Georgia Town». The Seattle Medium (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  99. ↑ «Heat Vision». view.email.hollywoodreporter.com. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  100. ↑ Kroll, Justin (19 Νοεμβρίου 2021). «'Black Panther: Wakanda Forever' Begins Production Hiatus As Letitia Wright Continues To Recover From Her On Set Injuries». Deadline (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  101. ↑ «Letitia Wright returns to Black Panther II set months after accident» (στα αγγλικά). BBC News. 2022-01-14. https://www.bbc.com/news/entertainment-arts-59993234. Ανακτήθηκε στις 2023-09-02. 
  102. ↑ 102,0 102,1 Couch, Borys Kit,Aaron· Kit, Borys· Couch, Aaron (14 Ιανουαρίου 2022). «'Black Panther: Wakanda Forever' to Resume Filming Next Week With Letitia Wright». The Hollywood Reporter (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  103. ↑ Jacobs, Mira (19 Φεβρουαρίου 2022). «Black Panther 2 BTS Photo Confirms Another Returning MCU Star». CBR (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  104. ↑ Labonte, Rachel (13 Μαρτίου 2022). «Black Panther 2 Ironheart Actress Confirms She's Wrapped On MCU Film». ScreenRant (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  105. ↑ «Marvel's Black Panther: Wakanda Forever Wraps Filming». Marvel (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  106. ↑ Bailey, Kat (24 Ιουλίου 2022). «Tenoch Huerta Confirmed To Play Namor In Black Panther: Wakanda Forever». IGN (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  107. ↑ Christopherson, David (10 Αυγούστου 2022). «Black Panther 2 Required Reshoots Following Comic-Con Panel». MovieWeb (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  108. ↑ Busch, Jenna (10 Σεπτεμβρίου 2022). «Black Panther 2 Footage Description: Wakanda Needs A New Protector [D23]». /Film (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  109. ↑ Giardina, Carolyn (7 Δεκεμβρίου 2022). «Dinosaurs, Demons and the Deep Sea: Behind the Visual Effects of the Year's Biggest Movies». The Hollywood Reporter (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  110. ↑ «Perception Designs Intimate And Emotional Title Sequence For Marvel Studios' Black Panther: Wakanda Forever». PERCEPTION (στα Αγγλικά). 5 Δεκεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  111. ↑ «Black Panther: Wakanda Forever Producer Reveals Why There's Only One Post-Credits Scene (Exclusive)». Marvel (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  112. ↑ Burlingame, Jon (7 Σεπτεμβρίου 2021). «'Black Panther' Score Headed to Hollywood Bowl for Live-to-Picture Performance». Variety (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  113. ↑ 113,0 113,1 «Rihanna Leads The 'Black Panther: Wakanda Forever' Soundtrack With New Original Song "Lift Me Up"». Marvel Entertainment. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  114. ↑ says, Ali. «'Black Panther: Wakanda Forever' Prologue Soundtrack Single Released | Film Music Reporter» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  115. ↑ 115,0 115,1 Rubin, Thania Garcia,Rebecca· Garcia, Thania· Rubin, Rebecca (26 Οκτωβρίου 2022). «Rihanna Returns to Music With 'Black Panther: Wakanda Forever' Original Song». Variety (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  116. ↑ «Voices Rising: The Music of Wakanda Forever Trailer Teases "Collection of Sounds From All Over the World"». Marvel (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  117. ↑ «Now Streaming on Disney+: 'Voices Rising: The Music of Wakanda Forever'». Marvel Entertainment. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  118. ↑ «Shows A-Z - voices rising: the music of wakanda forever on disney plus | TheFutonCritic.com». thefutoncritic.com. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  119. ↑ Andreeva, Nellie (18 Μαΐου 2023). «Disney Removes Dozens Of Series From Disney+ & Hulu, Including 'Big Shot', 'Willow', 'Y' & 'Dollface'». Deadline (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  120. ↑ McClintock, Chris Gardner,Carolyn Giardina,Pamela· Gardner, Chris· Giardina, Carolyn· McClintock, Pamela (27 Απριλίου 2022). «Disney Debuts First Look at David O. Russell's Star-Packed Film, 'Lightyear' and 'Doctor Strange' at CinemaCon». The Hollywood Reporter (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  121. ↑ «Marvel unveils 'Black Panther 2' trailer, two new 'Avengers' films at Comic-Con». Los Angeles Times (στα Αγγλικά). 23 Ιουλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  122. ↑ «SDCC 2022: Marvel Studios' 'Black Panther: Wakanda Forever' Teaser Trailer and Poster Released». Marvel Entertainment. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  123. ↑ Murphy, Carson Burton,J Kim· Burton, Carson· Murphy, J. Kim (24 Ιουλίου 2022). «'Black Panther 2' First Trailer Unveils Marvel's Emotional Return to Wakanda and War With Namor». Variety (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  124. ↑ Murphy, Zack Sharf,J Kim· Sharf, Zack· Murphy, J. Kim (25 Ιουλίου 2022). «'Black Panther: Wakanda Forever' Trailer Nabs 172 Million Views in 24 Hours, One of Marvel's Biggest (EXCLUSIVE)». Variety (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  125. ↑ Kit, Borys (24 Ιουλίου 2022). «Comic-Con: 'Wakanda Forever' Pop! Figures Coming From Funko (Exclusive)». The Hollywood Reporter (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  126. ↑ Couch, Aaron (10 Σεπτεμβρίου 2022). «'Black Panther: Wakanda Forever' Shows Off Gripping Sequence at D23». The Hollywood Reporter (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  127. ↑ Liu, Narayan (3 Οκτωβρίου 2022). «Black Panther: Wakanda Forever Trailer Debuts the Avenger's New Costume». CBR (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  128. ↑ Miller, Shannon (13 Οκτωβρίου 2022). «New Target Ad Stars Ironheart Ahead of Black Panther Sequel». www.adweek.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  129. ↑ Nelson, Samantha (10 Οκτωβρίου 2022). «Sprite Zero Sugar's Latest Campaign Opens a Portal to Wakanda». www.adweek.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  130. ↑ 130,0 130,1 D'Alessandro, Anthony (14 Νοεμβρίου 2022). «How 'Wakanda Forever' $100M+ Promo Partner Campaign Fueled A November-Record $181M+ Opening». Deadline (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  131. ↑ Anderson, Julia (1 Νοεμβρίου 2022). «The MCU Branches Out Into Podcasts With Official Black Panther Series». CBR (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  132. ↑ Sohrab (18 Οκτωβρίου 2022). «Everything New You Can Stream on Disney+ in November 2022». D23 (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  133. ↑ Luchies, Adam (4 Νοεμβρίου 2022). «'Black Panther: In Search of Wakanda' TV Special Premieres Tonight on ABC». Collider (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  134. ↑ 134,0 134,1 Hipes, Nancy Tartaglione,Patrick· Tartaglione, Nancy· Hipes, Patrick (27 Οκτωβρίου 2022). «'Black Panther: Wakanda Forever' Red Carpet World Premiere – Photo Gallery». Deadline (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  135. ↑ «Janeshia Adams-Ginyard Honors Chadwick Boseman in Body Paint at 'Black Panther 2' Premiere». Peoplemag (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  136. ↑ Tartaglione, Nancy (7 Νοεμβρίου 2022). «'Black Panther: Wakanda Forever' Holds Historic Premiere In Nigeria». Deadline (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  137. ↑ Ritman, Alex (11 Νοεμβρίου 2022). «LGBTQ Scene Among Cuts Made to 'Black Panther: Wakanda Forever' for Kuwait Release (Exclusive)». The Hollywood Reporter (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  138. ↑ Ritman, Alex (11 Νοεμβρίου 2022). «LGBTQ Scene Among Cuts Made to 'Black Panther: Wakanda Forever' for Kuwait Release (Exclusive)». The Hollywood Reporter (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  139. ↑ Vary, Adam B. (24 Ιουλίου 2022). «Marvel Studios' Phases 5 and 6: Everything We Learned at Comic-Con About the Multiverse Saga». Variety (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  140. ↑ D'Alessandro, Anthony (4 Ιανουαρίου 2023). «'Black Panther: Wakanda Forever' Sets Disney+ Streaming Date After 82-Day Theatrical Window». Deadline (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  141. ↑ Leonte, Tudor (9 Ιανουαρίου 2023). «Black Panther: Wakanda Forever 4K and Blu-ray Release Date & Special Features». ComingSoon.net - Movie Trailers, TV & Streaming News, and More (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  142. ↑ Spangler, Todd (6 Φεβρουαρίου 2023). «'Black Panther: Wakanda Forever' Is Most-Streamed Marvel Movie Premiere on Disney+». Variety (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2023. 
  143. ↑ «Black Panther: Wakanda Forever (2022) - Financial Information». The Numbers. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  144. ↑ 144,0 144,1 «Black Panther: Wakanda Forever». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  145. ↑ «Top 2022 Movies at the Worldwide Box Office». The Numbers. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  146. ↑ 146,0 146,1 146,2 Gant2022-11-14T10:16:00+00:00, Charles. «'Black Panther: Wakanda Forever' opens with $331.3m at global box office; 'Suzume' scores huge Japan debut». Screen (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  147. ↑ D'Alessandro, Anthony (7 Απριλίου 2023). «'Black Panther: Wakanda Forever' Claws Way To No. 5 In Deadline's 2022 Most Valuable Blockbuster Tournament». Deadline (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  148. ↑ McClintock, Pamela (20 Οκτωβρίου 2022). «'Black Panther: Wakanda Forever' Tracking for Huge $175M-Plus Debut». The Hollywood Reporter (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  149. ↑ «Long Range Box Office Forecast: Violent Night and the Latest Black Panther: Wakanda Forever Updates - Boxoffice». www.boxofficepro.com (στα Αγγλικά). 4 Νοεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. [νεκρός σύνδεσμος]
  150. ↑ «Domestic Box Office For Nov 11, 2022». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  151. ↑ Lang, Rebecca Rubin,Brent· Rubin, Rebecca· Lang, Brent (14 Νοεμβρίου 2022). «From Chadwick Boseman's Legacy to Marvel's Might: How 'Black Panther: Wakanda Forever' Landed One of the Biggest Debuts of the Year». Variety (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  152. ↑ «‘Wakanda Forever’ Tops Box Office With $180 Million Debut» (στα αγγλικά). Bloomberg.com. 2022-11-13. https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-11-13/-wakanda-forever-tops-weekend-box-office-in-180-million-debut. Ανακτήθηκε στις 2023-09-03. 
  153. ↑ Lang, Rebecca Rubin,Brent· Rubin, Rebecca· Lang, Brent (14 Νοεμβρίου 2022). «From Chadwick Boseman's Legacy to Marvel's Might: How 'Black Panther: Wakanda Forever' Landed One of the Biggest Debuts of the Year». Variety (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  154. ↑ «Domestic 2022 Weekend 46». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  155. ↑ «'Violent Night's' Solid $13 Million Start Can't Top 'Wakanda Forever's' $18 Million In Another Slow Weekend». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  156. ↑ «'Wakanda Forever' To Win 4th Weekend While 'Violent Night' Could Continue Solid Run Of Mid-Budget Genre Films». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  157. ↑ «Weekend Box Office Results: Another Week, Another Win for Wakanda Forever» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  158. ↑ «Domestic 2022 Weekend 49». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  159. ↑ «Disney’s ‘Avatar 2’ Brings In $134 Million in Domestic Opening» (στα αγγλικά). Bloomberg.com. 2022-12-18. https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-12-18/-avatar-sequel-brings-in-134-million-in-domestic-opening. Ανακτήθηκε στις 2023-09-03. 
  160. ↑ «Domestic Box Office For 2022». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  161. ↑ Tartaglione, Nancy (20 Νοεμβρίου 2022). «'Black Panther: Wakanda Forever' Closes In On $550M WW – International Box Office». Deadline (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  162. ↑ Tartaglione, Nancy (27 Νοεμβρίου 2022). «'Black Panther: Wakanda Forever' Leaps To $676M WW; 'Strange World' Inanimate – International Box Office». Deadline (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  163. ↑ 163,0 163,1 Murphy, Adam B. Vary,J Kim· Vary, Adam B.· Murphy, J. Kim (11 Ιανουαρίου 2023). «Angela Bassett Wins Golden Globe for 'Black Panther: Wakanda Forever' as First Actor to Earn Major Award for Marvel Movie». Variety (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  164. ↑ «Black Panther: Wakanda Forever - Rotten Tomatoes». www.rottentomatoes.com (στα Αγγλικά). 11 Νοεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  165. ↑ Black Panther: Wakanda Forever, https://www.metacritic.com/movie/black-panther-wakanda-forever, ανακτήθηκε στις 2023-09-03 
  166. ↑ D'Alessandro, Anthony (14 Νοεμβρίου 2022). «'Black Panther: Wakanda Forever' Conquers November Box Office Opening Record With $181M – Monday Update». Deadline (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  167. ↑ «Black Panther: Wakanda Forever». Empire. 2022. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  168. ↑ Jorgensen, Tom (8 Νοεμβρίου 2022). «Black Panther: Wakanda Forever Review». IGN (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  169. ↑ Gleiberman, Owen (8 Νοεμβρίου 2022). «'Black Panther: Wakanda Forever' Review: Ryan Coogler Builds a Furious Slow-Burn Sequel Around Chadwick Boseman's Loss». Variety (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  170. ↑ «Review: "Wakanda Forever" is a more-is-more sequel, ungainly but moving». Chicago Tribune. 8 Νοεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  171. ↑ News, A. B. C. «Review: 'Black Panther: Wakanda Forever' springs surprises you won't see coming». ABC News (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  172. ↑ Barber, Nicholas. «Black Panther: Wakanda Forever review: Overshadowed by loss». www.bbc.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  173. ↑ Rooney, David (8 Νοεμβρίου 2022). «'Black Panther: Wakanda Forever' Review: Ryan Coogler's Rousing Sequel Doubles as a Soulful Chadwick Boseman Tribute». The Hollywood Reporter (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  174. ↑ Berardinelli, James. «Black Panther: Wakanda Forever». Reelviews Movie Reviews (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  175. ↑ Vlessing, Etan (14 Φεβρουαρίου 2023). «France Slams Marvel's 'Black Panther: Wakanda Forever' Over Portrayal of French Army». The Hollywood Reporter (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  176. ↑ Nordyke, Kimberly (13 Μαρτίου 2023). «Oscars: Complete Winners List». The Hollywood Reporter (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  177. ↑ Ravindran, K. J. Yossman,Manori· Yossman, K. J.· Ravindran, Manori (19 Φεβρουαρίου 2023). «'All Quiet on the Western Front' Dominates BAFTA Awards With Record-Breaking Seven Wins». Variety (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  178. ↑ Nordyke, Kimberly (16 Ιανουαρίου 2023). «Critics Choice Awards: Full List of Winners». The Hollywood Reporter (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  179. ↑ Nordyke, Kimberly (11 Ιανουαρίου 2023). «Golden Globes: Full List of Winners». The Hollywood Reporter (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  180. ↑ Hipes, Patrick (11 Ιανουαρίου 2023). «SAG Awards Nominations: The Complete List». Deadline (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  181. ↑ «Oscar nominations 2023: Top Gun leads sequels surge» (στα αγγλικά). BBC News. 2023-01-24. https://www.bbc.com/news/entertainment-arts-64371559. Ανακτήθηκε στις 2023-09-03. 
  182. ↑ «Marvel Studios Announces ASSEMBLED, a Behind-the-Scenes Look at the Making of the Marvel Cinematic Universe». Marvel Entertainment. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  183. ↑ «Disney+: What's Coming in February 2023». www.adweek.com (στα Αγγλικά). 17 Ιανουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  184. ↑ Vary, Angelique Jackson,Adam B.· Jackson, Angelique· Vary, Adam B. (9 Νοεμβρίου 2022). «Rebuilding 'Black Panther': How the 'Wakanda Forever' Family Fought Through Grief and Injury to Create a $250 Million Superhero Tribute». Variety (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  185. ↑ «Black Panther 3 Star Says Film Already in the Works, But There's a Catch». Movies (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 
  186. ↑ published, Eric Eisenberg (10 Νοεμβρίου 2022). «How Riri Williams' Part In Black Panther: Wakanda Forever Will Lead Into The Disney+ Ironheart Series». CINEMABLEND (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2023. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

π • σ • ε Κινηματογραφικές ταινίες ζωντανής δράσης που βασίζονται σε κόμικς της Marvel
Σημαντικές σειρές
Ο Ant-Man και η Σφήκα
Εκδικητές
Black Panther
Blade
Captain America
Captain Marvel
Doctor Strange
Fantastic Four
Ghost Rider
Φύλακες του Γαλαξία
Hulk
Iron Man
  • Iron Man (2008)
  • Iron Man 2 (2010)
  • Iron Man 3 (2013)
    • Μεταλλαγμένοι
    Deadpool
    Wolverine
    X-Men
    Άλλα
    Punisher
    Spider-Man
    Thor
    Venom
  • Venom (2018)
  • Venom 2 (2021)
  • Venom: The Last Dance (2024)
    • Αυτόνομες ταινίες
    Franchise ταινιών
    Σχετικά
    Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Black_Panther:_Wakanda_Forever&oldid=10399126"