Αμπού Ταμάμ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αμπού Ταμάμ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
أبو تمام (Αραβικά)
Γέννηση804 ή 807[1][2] ή 805[3]
Τζασίμ[3][1][2]
Θάνατος
Μοσούλη[3][1][2]
Χώρα πολιτογράφησηςΧαλιφάτο των Αββασιδών
ΘρησκείαΙσλάμ
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑραβικά[4]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταποιητής[3][1]
Αξιοσημείωτο έργοAl-ūḥšīāt
Kitab al-Hamasah

Ο Χαμπίμπ ιμπν Αβς αλ-Τάι (αραβικά: حبيب بن أوس الطائي‎‎; περ. 796/807 - 845), γνωστότερος με το προσωνύμιο Αμπού Ταμάμ (أبو تمام), ήταν Άραβας ποιητής και προσηλυτισμένος μουσουλμάνος που γεννήθηκε από χριστιανούς γονείς.[5] Είναι περισσότερο γνωστός στη λογοτεχνία από τη συλλογή πρώιμων ποιημάτων του 9ου αιώνα, γνωστή ως Χαμάσα, που θεωρείται μία από τις μεγαλύτερες ανθολογίες αραβικής λογοτεχνίας που συγκεντρώθηκαν ποτέ.[6] Η Χαμάσα περιείχε 10 βιβλία ποιημάτων, με 884 ποιήματα συνολικά.[7]

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Αμπού Ταμάμ γεννήθηκε στη Συρία, κοντά στη Δαμασκό, σε μια μικρή πόλη που ονομάζεται Τζασίμ (στη σημερινή Συρία), βορειοανατολικά της θάλασσας της Τιβεριάδας και κοντά στη Νταράα. Ήταν γιος ενός χριστιανού ονόματι Θάδους (Θαδδαίος ή Θεοδόσιος) που πουλούσε κρασί στη Δαμασκό. Τα πρώτα χρόνια της ζωής του δεν είναι καλά γνωστά. Πιστεύεται ότι ασπάστηκε το Ισλάμ, άλλαξε το όνομα του πατέρα του σε Αβς και πλαστογράφησε τη γενεαλογία που τον συνέδεε με την αραβική φυλή Τάι.[8] Σύμφωνα με τον αλ-Νατζάσι, ο Αμπού Ταμάμ ήταν σιίτης μουσουλμάνος, όπως φαίνεται από ορισμένα ποιήματά του. Ήταν επίσης σύγχρονος των ιμάμηδων Αλί αλ-Ρίντα και του γιου του Μοχάμεντ αλ-Τζαουάντ, τους οποίους ανέφερε σε ορισμένα ποιήματά του.[9]

Φαίνεται ότι πέρασε τα νεανικά του χρόνια στην Χομς, αν και, σύμφωνα με μια αναφορά, εργάστηκε ως πωλητής νερού σε ένα τζαμί στο Κάιρο κατά τη διάρκεια της παιδικής του ηλικίας. Η πρώτη του εμφάνιση ως ποιητής έγινε στην Αίγυπτο, αλλά καθώς δεν κατάφερε να ζήσει εκεί, πήγε στη Δαμασκό και στη συνέχεια στη Μοσούλη.[6] Από εκεί αναζήτησε την προστασία του χαλίφη αλ-Μαμούν του Χαλιφάτου των Αββασιδών με έδρα τη Συρία, αλλά δεν κατάφερε να τον εντυπωσιάσει.

Στη συνέχεια ταξίδεψε προς το ανατολικό τμήμα του χαλιφάτου, κερδίζοντας τελικά θαυμαστές και προστάτες επαινώντας διάφορους αξιωματούχους, όπως τον κυβερνήτη της Αρμινίγια Χαλίντ ιμπν Γιαζίντ αλ-Σαϊμπάνι, ο οποίος φέρεται να του έδινε 10.000 ντιρχάμ σε κάθε επίσκεψη και να χρηματοδοτούσε τα ταξίδια του.[10] Μετά τον θάνατο του αλ-Μαμούν, ο νεόκοπος Αμπού Ταμμάμ ζήτησε να συναντήσει τον νέο χαλίφη αλ-Μουτασίμ, ο οποίος τον πήρε αμέσως υπό την προστασία του. Μετά το 833 έζησε κυρίως στη Βαγδάτη, στην αυλή του χαλίφη. Από τη Βαγδάτη επισκέφθηκε το Χορασάν, όπου απολάμβανε την εύνοια του Αμπντουλάχ ιμπν Ταχίρ. Περίπου το 845 βρισκόταν στο Μααρράτ αλ-Νουμάν, όπου συνάντησε τον ποιητή αλ-Μπουχτούρι (περ. 820-897). Πέθανε στη Μοσούλη το 845.[11]

Ο Αμπού Ταμάμ είναι περισσότερο γνωστός στη λογοτεχνία από τη συλλογή πρώιμων ποιημάτων του 9ου αιώνα, γνωστή ως Χαμάσα.[6] Η Χαμάσα (αραβικά: حماسة‎‎, «προτροπή») είναι μια από τις μεγαλύτερες ανθολογίες της αραβικής λογοτεχνίας που συγκεντρώθηκαν ποτέ. Ο Αμπού Ταμάμ συγκέντρωσε αυτά τα έργα όταν ήταν εγκλωβισμένος στο χιόνι στο Χαμαντάν, όπου είχε πρόσβαση σε μια εξαιρετική βιβλιοθήκη που ανήκε στον Αμπού αλ Ουάφα ιμπν Σαλάμα.[12] Υπάρχουν δέκα βιβλία με ποιήματα στη Χαμάσα, όλα ταξινομημένα ανά θέμα. Ορισμένα από αυτά είναι επιλογές από μακροσκελή ποιήματα. Πρόκειται για έναν από τους θησαυρούς της πρώιμης αραβικής ποίησης και τα ποιήματα είναι εξαιρετικής αισθητικής. Μια μεταγενέστερη ανθολογία με το ίδιο όνομα συντάχθηκε από τον ποιητή αλ-Μπουχτούρι, και ο όρος έχει χρησιμοποιηθεί στη σύγχρονη εποχή για να δηλώσει «ηρωικό έπος».


Δύο άλλες συλλογές παρόμοιας φύσης αποδίδονται στον Αμπού Ταμάμ. Τα δικά του ποιήματα έχουν παραμεληθεί κάπως λόγω της επιτυχίας των συλλογών του, αλλά απολάμβαναν μεγάλη φήμη κατά τη διάρκεια της ζωής του. Τα ποιήματά του αντανακλούν μια υφολογική ρήξη με τις επικρατούσες προφορικές αντιλήψεις της αραβικής ποίησης,[13] περιγράφοντας συχνά ιστορικά γεγονότα και πρόσωπα. Διακρίθηκαν για την καθαρότητα του ύφους τους, την αξία του στίχου και τον άριστο τρόπο επεξεργασίας των θεμάτων[6] και συνδέθηκαν με την επικρατούσα φιλοσοφία των Μουταζιλιτών της περιόδου των Αββασιδών.[12] Τα ποιήματά του εκδόθηκαν στο Κάιρο το 1875.

Σύμφωνα με τον ποιητή Άδωνι, ο Αμπού Ταμάμ «ξεκίνησε από ένα όραμα της ποίησης ως ένα είδος δημιουργίας του κόσμου μέσω της γλώσσας, συγκρίνοντας τη σχέση μεταξύ του ποιητή και της λέξης με τη σχέση μεταξύ δύο εραστών και την πράξη της σύνθεσης της ποίησης με τη σεξουαλική πράξη».[13]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 «Абу-Темам» (Ρωσικά)
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Griffithes Wheeler Thatcher: «Abu Tammam» (Αγγλικά)
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 «Абу-Тамман-Тайи» (Ρωσικά)
  4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb119697873. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  5. Toorawa, Shawkat M. (2005). Ibn Abī Ṭāhir Ṭayfūr and Arabic writerly culture : a ninth-century bookman in Baghdad. London: RoutledgeCurzon. σελ. 94. ISBN 0-415-29762-1. 
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3  Το παρόν λήμμα ενσωματώνει κείμενο από έκδοση που είναι πλέον κοινό κτήμαChisholm, Hugh, επιμ.. (1911) «Abu Tammam» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα 1 (11η έκδοση) Cambridge University Press, σελ. 84 
  7. «Hamasah of Abu Tammam». archiveshub.jisc.ac.uk. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2023. 
  8. «Abū Tammām: Syrian poet». Britannica. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2023. 
  9. Najashi, Ahmad bin Ali. Rijal of al-Najashi. σελ. 141. 
  10. Klein-Franke, Felix (1971). «The Hamasa of Abu Tammām». Journal of Arabic Literature 2: 18. doi:10.1163/157006471X00027. 
  11. Cobham, Catherine (2003). An introduction to Arab poetics. London: Saqi Books. σελ. 43. ISBN 0-86356-331-7. 
  12. 12,0 12,1 Meisami, Julie Scott· Starkey, Paul (1998). The Routledge encyclopedia of Arabic literature. London: Routledge. σελ. 48. ISBN 9780415571135. 
  13. 13,0 13,1 Cobham, Catherine (2003). An introduction to Arab poetics. London: Saqi Books. σελ. 50. ISBN 0-86356-331-7.