Ποτέ μη στοιχηματίζεις το κεφάλι σου με τον διάβολο
 | |
| Συγγραφέας | Έντγκαρ Άλλαν Πόε |
|---|---|
| Τίτλος | Never Bet the Devil Your Head |
| Γλώσσα | Αγγλικά |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1841 |
| Μορφή | διήγημα |
| Πρώτη έκδοση | Graham's Magazine |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Ποτέ μη στοιχηματίζεις το κεφάλι σου με τον διάβολο (πρωτότυπος τίτλος: Never Bet the Devil Your Head) με υπότιτλο Μια ηθική ιστορία, είναι διήγημα του Έντγκαρ Άλαν Πόε, που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1841 στο περιοδικό Graham Lady's and Gentleman's Magazine.[1]
Το διήγημα σατιρίζει την αντίληψη ότι τα λογοτεχνικά έργα πρέπει να έχουν ηθικό συμπέρασμα και παρωδεί τον Υπερβατισμό. Η παράλογη περιπέτεια αναπτύσσεται σε ειρωνικό και περιπαικτικό ύφος.[2]
Υπόθεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο αφηγητής, που παρουσιάζεται ως ο ίδιος ο συγγραφέας, είναι απογοητευμένος από τους κριτικούς λογοτεχνίας που γράφουν ότι δεν έχει γράψει ποτέ μια ιστορία με ηθικό δίδαγμα. Έτσι αποφασίζει να απαντήσει στην κριτική γράφοντας ένα διήγημα που έχει ξεκάθαρα διατυπωμένο στον υπότιτλο το ηθικό περιεχόμενο. Στη συνέχεια, αρχίζει να διηγείται την ιστορία του φίλου του Τόμπι Ντάμιτ, ο οποίος έζησε μια επαίσχυντη ζωή και πέθανε το ίδιο ντροπιαστικά.[3]
Ο Ντάμιτ περιγράφεται ως άνθρωπος με πολλά ελαττώματα. Δεν μπορούσε να κατηγορηθεί ο ίδιος γι' αυτά, καθώς η μητέρα του, που συχνά τον χτυπούσε όταν ήταν μικρός - γιατί σίγουρα ο ξυλοδαρμός των παιδιών βελτιώνει - ήταν αριστερόχειρας και τον χτυπούσε από αριστερά προς τα δεξιά, κάτι που θεωρείται ακατάλληλο. Κι αυτό γιατί κάθε χτύπημα προς τη σωστή κατεύθυνση - από τα δεξιά προς τα αριστερά - καταστρέφει την κακία του παιδιού, ενώ ένα χτύπημα προς την αντίθετη κατεύθυνση του ενσταλάζει την κακία και οδηγεί στην ηθική του διαφθορά. Άλλωστε ακόμη και η Γη περιστρέφεται από δεξιά προς τα αριστερά. Σε ηλικία επτά ετών απέκτησε την κακή συνήθεια να φιλάει παιδιά του αντίθετου φύλου, στα οκτώ αρνήθηκε να κόψει το ποτό και τελικά μεγαλώνοντας κατέληξε να γίνει χαρτοπαίκτης, αλκοολικός και άρχισε να βρίζει. Έπεσε επίσης στην επιρροή των υπερβατικών. Ο Ντάμιτ συχνά υποστηρίζει τις δηλώσεις του με την έκφραση «Στοιχηματίζω το κεφάλι μου στον διάβολο». Αν και ο αφηγητής προσπαθεί να κόψει τις κακές του συνήθειες του φίλου του, δεν τα καταφέρνει, αυτός πάντα αντιδρούσε προκλητικά στις συμβουλές και τις νουθεσίες του. Παρόλα αυτά, οι δυο τους παραμένουν φίλοι.[4]
Κατά τη διάρκεια μιας από τις βόλτες τους στο ποτάμι περνούν από μια σκεπαστή γέφυρα. Είναι κλειστή και σκοτεινή, χωρίς παράθυρα. Καθώς περνούν τη γέφυρα, τους σταματάει μια περιστροφική είσοδος στην απέναντι πλευρά. Ο Ντάμιτ στοιχηματίζει στον διάβολο το κεφάλι του ότι μπορεί να την πηδήσει. Πριν προλάβει ο αφηγητής να του απαντήσει, ένας βήχας τους ειδοποιεί για την παρουσία ενός γέρου. Ο γέρος ενδιαφέρεται να δει αν ο Ντάμιτ είναι ικανός να κάνει ένα τέτοιο άλμα και τον ωθεί στο εγχείρημα. Ο αφηγητής πιστεύει ότι δεν είναι σωστό για έναν ηλικιωμένο κύριο να ωθεί τον Ντάμιτ να κάνει την απόπειρα.
Ο αφηγητής παρακολουθεί καθώς ο Ντάμιτ κάνει ένα τέλειο άλμα, αλλά ακριβώς πάνω από το τουρνικέ προσκρούει κάπου και πέφτει. Ο γέρος αρπάζει γρήγορα κάτι και απομακρύνεται κουτσαίνοντας. Ο αφηγητής, ελέγχοντας τον φίλο του, βλέπει ότι το κεφάλι του Ντάμιτ έχει φύγει («αυτό θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σοβαρός τραυματισμός»). Συνειδητοποιεί ότι υπάρχει μια κοφτερή σιδερένια ράβδος πάνω από το τουρνικέ που έκοψε το κεφάλι του φίλου του. Ο αφηγητής στέλνει να βρουν τους «ομοιοπαθητικούς», που «δεν του έδωσαν αρκετά φάρμακα, και όσα λίγα του έδωσαν δίσταζε να τα πάρει. Έτσι στο τέλος χειροτέρεψε και τελικά πέθανε». Αφού ο λογαριασμός για τα έξοδα της κηδείας του έμεινε απλήρωτος, ο αφηγητής ξεθάβει το σώμα του Ντάμιτ και το πουλάει για κρέας στα σκυλιά.[5]
Σχόλιο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το διήγημα είναι μια ξεκάθαρη επίθεση στον Υπερβατισμό, ένα αμερικανικό λογοτεχνικό και φιλοσοφικό κίνημα που αναπτύχθηκε μεταξύ 1830-1840, τον οποίο ο αφηγητής αποκαλεί «ασθένεια» που ταλαιπωρεί τον Τόμπι Ντάμιτ. Ο αφηγητής στέλνει το λογαριασμό για τα έξοδα κηδείας του Ντάμιτ στους υπερβατικούς, που αρνούνται να πληρώσουν λόγω της δυσπιστίας τους στο κακό. Παρά τις συγκεκριμένες αναφορές στον υπερβατισμό και το κορυφαίο περιοδικό του The Dial, ο συγγραφέας αρνήθηκε ότι είχε συγκεκριμένο στόχο. [6] Ωστόσο, ο Πόε έχει παραδεχθεί την αποστροφή του για τους Υπερβατικούς και χλεύαζε τα έργα τους. Σε μια επιστολή του στον φίλο του Τόμας Χόλεϊ Τσίβερς έγραψε ότι δεν είχε τίποτε εναντίον των Υπερβατιστών, παρά μόνο με τους απατεώνες και τους σοφιστές γύρω τους. [7]
Διασκευές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Το διήγημα είναι το τρίτο και τελευταίο επεισόδιο (μετονομάστηκε σε Τόμπι Ντάμιτ) της κινηματογραφικής μεταφοράς Ιστορίες μυστηρίου του 1968 σε σκηνοθεσία Φεντερίκο Φελίνι.[8]
- Η ιστορία διασκευάστηκε ως ραδιοφωνικό έργο για το CBS Radio Workshop το 1957.
Μετάφραση στα ελληνικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Μη στοιχηματίζεις το κεφάλι σου με το διάβολο, μετάφραση: Άρης Σφακιανάκης, εκδόσεις Αιγόκερως, 2000
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ . «studymode.com/essays/An-Analysis-Of-Never-Bet».
- ↑ . «eapoe.org/pstudies/A Dogged Interpretation ofNever Bet the Devil Your Head».
- ↑ . «xroads.virginia.edu/~Hyper/POE/neverbet».
- ↑ . «period7poe.weebly.com/never-bet-the-devil-your-head.html».
- ↑ . «literature.fandom.com/wiki/Never_Bet_the_Devil_Your_Head».
- ↑ Quinn, Arthur Hobson (1941). Edgar Alan Poe: A Critical Biography. Nova York / Londres: D.Appleton-Century Company Incorporated. pp. 331 – 332
- ↑ Silverman, Kenneth. Edgar A. Poe: Mournful and Never-ending Remembrance. New York: Harper Perennial, 1991. p. 169.
- ↑ . «imdb.com/title/Ιστορίες μυστηρίου/Original title: Histoires extraordinaires/1968».