Μάχη του Αζενκούρ
Συντεταγμένες: 50°27′49″N 2°08′30″E / 50.463611°N 2.141667°E
| Μάχη του Αζενκούρ | |||
|---|---|---|---|
| Εκατονταετής πόλεμος | |||
 Μάχη του Aζενκούρ, μικρογραφία από το Χρονικό του Enguerrand de Monstrelet, 15ος αιώνας, Παρίσι, Εθνική βιβλιοθήκη, τμήμα Χειρογράφων. | |||
| Χρονολογία | 25 Οκτωβρίου 1415 | ||
| Τόπος | Αζενκούρ, Ω-ντε-Φρανς, Γαλλία 50° 47′ 28″ N, 2° 08′ 29″ E | ||
| Έκβαση | Νίκη των Άγγλων | ||
| Εδαφικές μεταβολές | France/Nord-Pas-de-Calais-Picardie/Pas-de-Calais | ||
| Αντιμαχόμενοι | |||
| Ηγετικά πρόσωπα | |||
| Δυνάμεις | |||
| |||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Η μάχη του Αζενκούρ (γαλλικά: bataille d'Azincourt) ήταν μία αποφασιστική νίκη των Άγγλων κατά των Γάλλων κατά τη διάρκεια του Εκατονταετούς Πολέμου. Έλαβε χώρα την Παρασκευή 25 Οκτωβρίου 1415 κοντά στο Αζενκούρ, στην περιοχή Ω-ντε-Φρανς στη βόρεια Γαλλία.
Μετά από αρκετές δεκαετίες σχετικής ειρήνης,το 1415 ο νέος βασιλιάς της Αγγλίας Ερρίκος Ε΄, ανανέωσε τις αγγλικές αξιώσεις στον γαλλικό θρόνο και εισέβαλε στη Γαλλία. Ο αγγλικός στρατός, αποτελούμενος από 12.000 άνδρες, αποβιβάστηκε στις 13 Αυγούστου κοντά στην πόλη Αρφλέρ, την πολιόρκησε και την κατέλαβε, εξασφαλίζοντας έτσι ένα προγεφύρωμα στη Νορμανδία. Επειδή τα αγγλικά στρατεύματα άρχισαν να αποδεκατίζονται από δυσεντερία, ο Ερρίκος Ε΄ δεν βάδισε προς το Παρίσι, αλλά κατευθύνθηκε με τον στρατό του προς το Καλαί, με σκοπό να επιστρέψει στην Αγγλία.
Τα γαλλικά στρατεύματα πρόλαβαν τους καταπονημένους Άγγλους στις 24 Οκτωβρίου, τους έκλεισαν τα περάσματα και η μάχη ήταν αναπόφευκτη. Η νίκη των Γάλλων ήταν κάτι παραπάνω από σίγουρη. Όμως, η μάχη που ακολούθησε κατέληξε σε μια μεγάλη ήττα για το γαλλικό στρατόπεδο: οι σιδηρόφρακτοι Γάλλοι ιππότες χτυπήθηκαν από τους Άγγλους και Ουαλούς τοξότες, που ήταν εξοπλισμένοι με το βρετανικό μακρύ τόξο μεγάλης βαλλιστικής απόστασης.
Η νίκη του Ερρίκου Ε΄ενάντια σε ένα πολύ μεγαλύτερο γαλλικό στρατό του επέτρεψε να κυριαρχήσει προσωρινά στη βόρεια Γαλλία. Για τους Άγγλους, αυτή η μάχη ήταν μια από τις πιο ένδοξες νίκες και εξυμνήθηκε από τον Ουίλιαμ Σαίξπηρ στο θεατρικό έργο Ερρίκος ο Ε΄.
Ιστορικό πλαίσιο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 1396 η Αγγλία και η Γαλλία υπέγραψαν την τριακονταετή εκεχειρία του Παρισιού για να τερματίσουν τον μακροχρόνιο Εκατονταετή πόλεμο (1337-1453). Ωστόσο, οι Γάλλοι εξακολούθησαν να υποστηρίζουν τους εχθρούς της Αγγλίας στη Σκωτία και την Ουαλία και το 1403 έκαναν επιδρομές σε πολλά λιμάνια της Μάγχης. Στη Γαλλία η κατάσταση δεν ήταν καλή. Η διαλείπουσα παραφροσύνη του βασιλιά Καρόλου ΣΤ΄ οδήγησε σε μια πάλη εξουσίας μεταξύ των αντιπάλων δουκών της Ορλεάνης και της Βουργουνδίας που κατέληξε σε εμφύλιο πόλεμο, με τις δύο πλευρές να απευθύνονται στην αγγλική βοήθεια και στο βασίλειο επικρατούσε χάος. Το 1413 ο Ερρίκος Ε΄ ήρθε στον αγγλικό θρόνο και δημιούργησε μια συμμαχία με τον Ιωάννη, δούκα της Βουργουνδίας: ο δούκας υποσχέθηκε να παραμείνει ουδέτερος σε ενδεχόμενη επέμβαση των Άγγλων, με αντάλλαγμα να κερδίσει γη ως υποτελής του Ερρίκου Ε΄.
Η εκστρατεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Έχοντας εξασφαλίσει την ουδετερότητα των Βουργουνδών, ο Ερρίκος Ε΄ προετοιμαζόταν για τον πόλεμο ενώ συγχρόνως βρισκόταν σε διαπραγματεύσεις με τους Γάλλους.
Διεκδικούσε τον τίτλο του βασιλιά της Γαλλίας μέσω της γενεαλογίας του προπάππου του Εδουάρδου Γ΄, αν και ήταν έτοιμος να παραιτηθεί από αυτήν τη διεκδίκηση εάν οι Γάλλοι αναγνώριζαν την αγγλική κυριαρχία στην Ακουιτανία, μετά τη συνθήκη του Μπρετινί το 1360.[1] Ο Ερρίκος Ε΄ συγκάλεσε μεγάλο συμβούλιο την άνοιξη του 1414 για να συζητήσουν τον πόλεμο με τη Γαλλία, αλλά οι Άγγλοι βαρόνοι επέμεναν να διαπραγματευθεί πιο δυναμικά και να μετριάσει τις απαιτήσεις του. Στις διαπραγματεύσεις που ακολούθησαν, ο Ερρίκος Ε΄ ανακοίνωσε ότι θα εγκατέλειπε την αξίωση στον γαλλικό θρόνο, αν οι Γάλλοι πλήρωναν το υπόλοιπο των 1,6 εκατομμυρίων φράγκων για τα λύτρα του βασιλιά Ιωάννη Β΄ (ο οποίος είχε αιχμαλωτισθεί στη μάχη του Πουατιέ το 1356) και αν αναγνώριζαν την κυριαρχία της Αγγλίας στη Νορμανδία, την Τουραίνη, το Ανζού, τη Βρετάνη και τη Φλάνδρα, καθώς και φυσικά στην Ακουιτανία. Ο Άγγλος βασιλιάς θα παντρευόταν τη μικρότερη κόρη του βασιλιά Καρόλου ΣΤ΄ και θα έπαιρνε προίκα 2 εκατομμύρια κορόνες. Η γαλλική απάντηση ήταν μια προίκα 600.000 κορόνων για τον γάμο και μια διευρυμένη αγγλική Ακουιτανία. Στις αρχές του 1415, οι διαπραγματεύσεις είχαν καταλήξει σε αδιέξοδο και οι Άγγλοι θεώρησαν ότι οι Γάλλοι τους χλεύαζαν. [2]Τον Δεκέμβριο του 1414, το αγγλικό κοινοβούλιο χορήγησε στον Ερρίκο διπλή επιδότηση, φόρο διπλάσιο από το συνηθισμένο, ώστε να μπορέσει να ανακτήσει αυτό που θεωρούσε κληρονομιά του στη Γαλλία. Τον Απρίλιο 1415 ο βασιλιάς συγκάλεσε νέο συμβούλιο και αυτή τη φορά οι Άγγλοι βαρόνοι αποδέχτηκαν τον πόλεμο.[3]
Στις 13 Αυγούστου 1415, περίπου 12.000 Άγγλοι ιππότες και τοξότες με τον βασιλιά τους Ερρίκο Ε΄ αποβιβάστηκαν στη βόρεια Γαλλία κοντά στην Αρφλέρ και άρχισαν την πολιορκία της πόλης, που έπειτα από πολιορκία ενάμιση μήνα και παρά τη σθεναρή αντίσταση των υπερασπιστών της παραδόθηκε και λεηλατήθηκε. Με αποδεκατισμένα όμως τα στρατεύματά του από τις κακουχίες κατά την πολιορκία και τη δυσεντερία, ο Ερρίκος Ε΄ εγκατέλειψε προσωρινά τα όνειρά του για περαιτέρω κατακτήσεις και αποφάσισε να επιστρέψει στην Αγγλία. Άφησε μια φρουρά στην Αρφλέρ και ξεκίνησε με τον υπόλοιπο στρατό του για το Καλαί. Ανέβηκε την αριστερή όχθη του Σομ, βρήκε όμως τα περάσματα πιασμένα καθώς οι Γάλλοι προσπαθούσαν να του κλείσουν τον δρόμο και προχωρώντας ψηλότερα συνάντησε τον στρατό των Γάλλων στο Αζενκούρ. Η μάχη ήταν αναπόφευκτη.
Στρατοπέδευση και καιρικές συνθήκες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι δύο στρατοί συγκεντρώθηκαν κοντά στο στενό πέρασμα ανάμεσα στα δάση του Αζενκούρ και του Τραμκούρ, στο σημερινό Πα-ντε-Καλαί, κοντά στην κοινότητα Aζενκούρ, που τότε ανήκε στην παλαιά κομητεία Αρτουά. Το πεδίο της μάχης ήταν στοιχείο καθοριστικό της εξέλιξης της σύγκρουσης. Ο γαλλικός στρατός, διοικούμενος από τον Κάρολο Α΄ του Αλμπρέ, κοντόσταυλο της Γαλλίας, στρατοπέδευσε στα βόρεια, στους πρόποδες λόφου και μέσα σε πρόσφατα οργωμένα χωράφια. Βρίσκονταν εκεί, μετά από μια μακρά καταδίωξη έντεκα ημερών των καταπονημένων αγγλικών δυνάμεων, για να τους αποκλείσει το πέρασμα προς το Καλαί. Η πλάστιγγα έγερνε εμφατικά προς το μέρος των Γάλλων.
Την παραμονή της μάχης, έντονη βροχή έπεφτε όλη τη νύχτα στα δύο στρατόπεδα. Το πεδίο της μάχης, σε όλο το μήκος του, έγινε λασπώδες, ιδιαίτερα στη γαλλική πλευρά, τοποθετημένη στο κάτω μέρος του λόφου, όπου έρεε ένα ρυάκι, που είχε μετατραπεί σε ορμητικό χείμαρρο κατά τη διάρκεια της νύχτας. Το λασπώδες έδαφος έφερε τον γαλλικό στρατό σε μειονεκτική θέση, καθώς απαρτίζονταν από πολλούς ιππότες με πανοπλία, μερικοί από τους οποίους πνίγηκαν κάτω από το βάρος της. Το Χρονικό του Σαιν-Ντενί αναφέρει ότι τα γαλλικά στρατεύματα «περπατούσαν βυθισμένα στη λάσπη ως τα γόνατα. Ήταν ήδη νικημένα από την κόπωση πριν ακόμη συναντήσουν τον εχθρό».[4]
Η μάχη κρίθηκε κυρίως από τη χρήση του ιδιόμορφου αγγλικού τόξου μεγάλης βαλλιστικής απόστασης και το λασπωμένο έδαφος.
Εξέλιξη της μάχης και σφαγή των Γάλλων αιχμαλώτων και τραυματιών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η αποτυχία των διαπραγματεύσεων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κατά τις πρώτες τρεις ώρες μετά την ανατολή του ηλίου, δεν υπήρξε σύγκρουση.
Στις διαπραγματεύσεις που ξεκίνησαν, οι Γάλλοι απαίτησαν την παραίτηση του βασιλιά της Αγγλίας από τις διεκδικήσεις του στο στέμμα της Γαλλίας. Οι Άγγλοι από την πλευρά τους ζήτησαν ελεύθερη πρόσβαση στο Καλαί και ήταν έτοιμοι να επιστρέψουν τα φρούρια που κατείχαν στο βόρειο τμήμα του βασιλείου της Γαλλίας (την Αρφλέρ, που μόλις είχαν κατακτήσει μετά από μια μακρά πολιορκία, μεταξύ άλλων). Οι διαπραγματεύσεις απέτυχαν.
Οι Γάλλοι, έχοντας απέναντί τους ένα κουρασμένο και πεινασμένο στράτευμα, δεν βιάζονταν να επιτεθούν. επίσης, είχαν απορρίψει την κατά μέτωπο επίθεση, που είχε αποτύχει πολλές φορές στο παρελθόν όταν πολεμούσαν με τους Άγγλους. Οι Άγγλοι, έχοντας τοποθετήσει σειρές πασάλων μπροστά από τις γραμμές τους, για να αντιμετωπίσουν την επίθεση του ιππικού, προκαλούσαν τους Γάλλους να τους επιτεθούν.
Η μάχη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στις 10 η ώρα ο αγγλικός στρατός γονάτισε στο έδαφος και προσευχήθηκε. Ο βασιλιάς της Αγγλίας, με τον στρατό ήδη καταπονημένο από την πείνα, την ασθένεια και την υποχώρηση, δεν μπορούσε να αναβάλει περισσότερο τη μάχη. Προώθησε τους άνδρες του, μετακινώντας τους πασάλους 600 μέτρα προς τις γαλλικές γραμμές, πρώτον για να προκαλέσει τους Γάλλους και να αναγκάσει μια γαλλική επίθεση και δεύτερον για να καταλάβει το στενότερο τμήμα του εδάφους ανάμεσα στα δύο δάση. Επιπλέον, τοποθετούμενος τόσο κοντά, έθεσε τους Γάλλους σε απόσταση βολής από τα βέλη των αγγλικών τόξων, τα οποία κάλυπταν απόσταση μέχρι και 250 μέτρα, πολύ μεγαλύτερη απ’ ότι το συνηθισμένο τόξο και διαπερνούσαν τις χοντρές πανοπλίες των ιπποτών, ενώ ένας καλός τοξότης μπορούσε να εκτοξεύσει και 12 βέλη το λεπτό.[5] Οι τοξότες ήταν κρυμμένοι πίσω από τους πασάλους που είχαν τοποθετήσει την προηγούμενη ημέρα και πλευρικά.
Ξεχνώντας τα μαθήματα της μάχης του Κρεσί και του Πουατιέ, οι Γάλλοι, 1.200 σιδηρόφρακτοι ιππότες σε κάθε πτέρυγα, επιτέθηκαν, αγνοώντας τις διαταγές των ανωτέρων. Αλλά μόνο 900 ιππότες έφτασαν στη μάχη. Το πρώτο εμπόδιο ήταν το έδαφος, εμποτισμένο από τη βροχή που έπεσε όλη τη νύχτα, το δεύτερο εμπόδιο ήταν οι τρομερές δυνατότητες των Άγγλων τοξοτών, που τους τόξευαν από το πλάι. Κάτω από βροχή βελών και παρεμποδισμένοι από το βάρος της πανοπλίας τους, το λασπώδες έδαφος και τις σειρές των πασσάλων, οι Γάλλοι βρέθηκαν σύντομα σε απελπιστική θέση.
Επί πλέον, τα τραυματισμένα άλογα αφηνίασαν και επιδιώκοντας να ξεφύγουν έριχναν τους αναβάτες, που αδυνατούσαν πλέον να σηκωθούν, και έπεσαν πάνω στην εμπροσθοφυλακή των Γάλλων πεζικάριων, οι οποίοι μπροστά σ΄αυτή τη σφαγή αποφάσισαν να επιτεθούν. Ο ίδιος ο κοντόσταυλος ηγούνταν της κύριας γραμμής των ανδρών.
Κάτω από το βάρος της πανοπλίας τους, οι άνδρες της εμπροσθοφυλακής έπεφταν βαθιά στη λάσπη σε κάθε τους βήμα. Έφτασαν όμως στις αγγλικές γραμμές και για ένα μικρό χρονικό διάστημα, η μάχη ήταν σκληρή. Ο βρετανικός στρατός αναγκάστηκε να υποχωρήσει. Ο Ερρίκος Ε΄ βρέθηκε περικυκλωμένος, το κράνος του έσπασε από τα χτυπήματα, γρήγορα βρέθηκε αφοπλισμένος. Όμως, η γαλλική πίεση στις αγγλικές γραμμές σήμαινε περικύκλωση από τους Άγγλους τοξότες, οι οποίοι ανταποκρίθηκαν με νέες εκτοξεύσεις. Παγιδευμένοι οι Γάλλοι και αδυνατώντας να χρησιμοποιήσουν τα όπλα τους, λόγω της στενότητας του χώρου, ακινητοποιήθηκαν. Οι Άγγλοι επωφελήθηκαν και διείσδυσαν στις γαλλικές γραμμές. Οι τοξότες άφησαν τα τόξα τους για μια μάχη σώμα με σώμα. Η γαλλική εμπροσθοφυλακή καταστράφηκε σε μισή ώρα.
Αυτή η κατεστραμμένη πρώτη γραμμή μάχονταν υποχωρώντας, αλλά αναμίχθηκε με τη δεύτερη γραμμή γαλλικής επίθεσης που μπήκε στη μάχη, γεγονός που δημιούργησε τεράστια σύγχυση. Τα πτώματα των αλόγων και των ανδρών εμπόδιζαν την προέλαση και την επίθεση. Οι Άγγλοι καταλαβαίνοντας ότι η μάχη έχει σχεδόν κερδηθεί συνελάμβαναν αιχμαλώτους, ελπίζοντας σε λύτρα, όπως ήταν το έθιμο τότε.
Δύο ώρες μετά την έναρξη της μάχης, έφθασαν οι ενισχύσεις που περίμεναν οι Γάλλοι. Πρώτος έφτασε ο δούκας της Βραβάντης, αδελφός του Ιωάννη του Άφοβου της Βουργουνδίας, με έντεκα από τους ιππότες του. Δεν περίμενε την πανοπλία του που θα έφτανε με τον στρατό του που ακολουθούσε, φόρεσε τον σιδηρόφρακτο μανδύα του υπασπιστή του και μπήκε στη μάχη.
Η σφαγή των Γάλλων αιχμαλώτων και των τραυματιών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σ' αυτό το σημείο ο Ερρίκος Ε΄ έλαβε αναφορές ότι το στρατόπεδο του ένα μίλι προς τα πίσω δέχονταν επίθεση. Στην πραγματικότητα, αυτή ήταν μόνο μια ομάδα 600 αγροτών υπό τον άρχοντα του Aζενκούρ, που επιτέθηκαν στις βασιλικές αποσκευές και κατέλαβαν το βασιλικό σπαθί, το στέμμα, βασιλικές σφραγίδες και μέρος του βασιλικού θησαυρού. Ο Ερρίκος Ε΄, γνωρίζοντας ότι ο μικρός στρατός του δεν μπορούσε να αγωνιστεί σε δύο μέτωπα και να φυλάει τους πολλούς αιχμάλωτους, διέταξε να σκοτωθούν όλοι οι Γάλλοι αιχμάλωτοι.
Όταν η τρίτη και τελική γαλλική επίθεση αποκρούστηκε, ο Ερρίκος διέταξε τους λίγους έφιππους άνδρες του να επιτεθούν στις γαλλικές γραμμές. Το αποτέλεσμα ήταν καταστροφικό για τους Γάλλους, με περισσότερους από εκατό ευγενείς, κυρίως του οίκου της Ορλεάνης, νεκρούς και πολλούς περισσότερους αιχμάλωτους. Η ώρα ήταν 5 το απόγευμα και η μάχη είχε τελειώσει. Η στρατηγική του Ερρίκου Ε΄ ήταν εξαιρετική, αλλά η ασυνάρτητη τακτική των Γάλλων συνέβαλε επίσης σημαντικά στην ήττα τους. Οι Άγγλοι κέρδισαν τη μάχη παρόλο που όλες οι πιθανότητες ήταν εναντίον τους.
Επιστρέφοντας το επόμενο πρωί στο πεδίο της μάχης, ο Ερρίκος Ε΄ ολοκλήρωσε την καταστροφή κατασφάζοντας τους τραυματίες Γάλλους που επέζησαν.[6]
Οι απώλειες των Γάλλων ήταν περίπου 6.000 νεκροί και 2.200 αιχμάλωτοι. Οι Άγγλοι έχασαν 600 άνδρες.
Επακόλουθα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αυτή η μάχη, κατά την οποία ο ανθός της γαλλικής ιπποσύνης κατατροπώθηκε από τους Άγγλους, αν και υπερτερούσε αριθμητικά, θεωρείται το τέλος της εποχής της ιπποσύνης και η αρχή της υπεροχής των μαχών από απόσταση, που εξελίχθηκε περισσότερο με την εφεύρεση των πυροβόλων όπλων.
Αυτή η απροσδόκητη νίκη των Άγγλων ξεκίνησε μια νέα περίοδο στον Εκατονταετή πόλεμο, κατά την οποία οι Άγγλοι, έχοντας συμμαχήσει με τους Βουργουνδούς και επωφελούμενοι από τον συνεχιζόμενο γαλλικό εμφύλιο σπαραγμό, άρχισαν νέες εκστρατείες με μεγάλες στρατιωτικές επιτυχίες έως την οριστική απομάκρυνσή τους το 1453.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Juliet Barker, « Azincourt, le roi, la campagne, la bataille », London, Little, Brown, 2005 (ISBN 978-0-316-72648-1).
- ↑ Juliet Barker, « Azincourt, le roi, la campagne, la bataille », London, Little, Brown, 2005, σελ. 67-69
- ↑ Juliet Barker, « Azincourt, le roi, la campagne, la bataille », London, Little, Brown, 2005, σελ. 107-114
- ↑ Valérie Toureille,Le Drame d'Azincourt : histoire d'une étrange défaite, Paris, Albin Michel, 2015, 240 p
- ↑ . «Μηχανή του χρόνου».
- ↑ . «Battle of Agincourt». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Απριλίου 2019.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Η μάχη του Αζενκούρ-polemosnet Αρχειοθετήθηκε 2019-04-16 στο Wayback Machine.
- Battle of Agincourt-EUROPEAN HISTORY-Britannica
- Μουσείο Αζενκούρ
|