Γιάννης Ρούλιας

Προσθήκη συνδέσεων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γιάννης Ρούλιας
Γέννηση1872
Αμφιλοχία Αιτωλοακαρνανίας
Θάνατος1905
Αθήνα
Ιδιότητακαραγκιοζοπαίκτης
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Γιάννης Ρούλιας (Αμφιλοχία 1872 – Αθήνα 1905), ο επιλεγόμενος και Ρούλιας ο Καρπενησιώτης[α] ήταν Έλληνας καραγκιοζοπαίχτης. Θεωρείται από τους πιο σημαντικούς καραγκιοζοπαίχτες στο γύρισμα του 20ού αιώνα και ήταν ο ιδρυτής της λεγόμενης «Σχολής της Ρούμελης».[3] Σύμφωνα με ορισμένους πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο με τον «διάσημο καραγκιοζοπαίχτη Φούλια» που ανέφερε ο Γιάννης Βλαχογιάννης.[4]

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Γιάννης Ρούλιας γεννήθηκε το 1872 στην Αμφιλοχία.[1][β] Έδρασε σαν καραγκιοζοπαίχτης στην Αιτωλοακαρνανία, τη Δυτική Στερεά και την τουρκοκρατούμενη τότε Ήπειρο. Στην Αθήνα, είχε το θέατρό του στην περιοχή του Σταδίου, τουλάχιστον από το 1895, το οποίο λεγόταν Ο Μπαρμπαγιώργος.[6] Φέρεται να συνεργάστηκε με το θρυλικό καραγκιοζοπαίκτη Μίμαρο (Δημήτρης Σαρδούνης ή Σαρντούνης).[γ] Στην Αθήνα, όπως λέγεται, γνώρισε την αποθέωση του κοινού.[8] Σύμφωνα με τον τύπο της εποχής, τις παραστάσεις στο θεάτρο του Ρούλια παρακολουθούσε πλήθος πεντακοσίων ατόμων. Ο Ρούλιας υπήρξε ο σπουδαιότερος καραγκιοζοπαίκτης της ελληνικής πρωτεύουσας για μια δεκαετία, από το 1895 μέχρι το 1905, χρονιά του θανάτου του.[9]

Στην προφορική παράδοση της ιστορίας του ελληνικού Καραγκιόζη, ο Ρούλιας αναφέρεται ως ο δημιουργός της φιγούρας του Μπαρμπα-Γιώργου,[10] του γνωστού φουστανελά τσέλιγκα. Στην πραγματικότητα, υπήρξε επινόηση του Μίμαρου —που πιθανότατα με τη σειρά του μετάπλασε κι εξέλιξε προϋπάρχοντα στοιχεία— αλλά καθιερώθηκε με τη μορφή και τον χαρακτήρα που γνωρίζουμε από τον Ρούλια.[11] Αυτός τον επέβαλε στο αθηναϊκό κοινό, με τα χαρακτηριστικά του «τελειοποιημένα», μάλλον μετά από τον «ατυχή» πόλεμο του 1897, στοχεύοντας στην ενίσχυση του ηθικού των Ελλήνων, που είχε τσαλακωθεί από την ταπεινωτική ήττα.[12] Το ξυλοφόρτωμα του Βεληγκέκα, στον οποίο αποτυπωνόταν η συμπεριφορά του Τούρκου δυνάστη (αλλά και του Έλληνα «χωροφύλακα», συγκαλυμμένα),[13] από τον ατίθασο Ρουμελιώτη έκανε γρήγορα τον Μπαρμπα-Γιώργο ιδιαίτερα αγαπητό στο κοινό του Καραγκιόζη.[10] Ο Ρούλιας προσπάθησε να επιβάλει τον Μπαρμπα-Γιώργο ως κεντρικό πρόσωπο στις παραστάσεις του, υποσκάπτοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Καραγκιόζη. Με αυτόν τον τρόπο εξέφρασε μιαν αντίληψη για παραπέρα προσαρμογή του θεάματος στην ελληνική πραγματικότητα, ένα επιπλέον βήμα εξελληνισμού του θεάτρου σκιών.[14]

Μαθητές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι περισσότεροι καραγκιοζοπαίκτες του Μεσοπολέμου ήταν μαθητές των Μίμαρου, Μέμου (Δημήτρης Χριστοδούλου) και του Ρούλια.[15] Από το πλήθος όσων μαθήτευσαν κοντά στον τελευταίο ξεχώρισαν οι Αντώνης Μόλλας, Γιάννης Μώρος, Νάσος Φωτεινός, Μάρκος Ξανθάκης ή Ξάνθος, Χρήστος Χαρίδημος, Κώστας Μάνος, Κώστας Νταμαδάκης κ.άλ. Μαθητές του υπήρξαν, επίσης, και οι αξιόλογοι τραγουδιστές του Καραγκιόζη Γιάννης Γρεμίνας, Μάρκος Σαντορινιός και Μήτσος Κουτσούρης.[16]

Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Άλλοι ανέφεραν ως τόπο γέννησής του την Αμφιλοχία ή την ευρύτερη περιοχή του Βάλτου (Δημ. Χατζόπουλος [1872-1936]) και άλλοι το Καρπενήσι (Ζ. Παπαντωνίου).[1][2]
  2. ↑ Στην προφορική παράδοση φερόταν να έχει γεννηθεί νωρίτερα και ως μαθητής του καραγκιοζοπαίχτη Ηλία από την Κωνσταντινούπολη, ο οποίος είχε μαθητεύσει κοντά στον Γιαννιώτη Ιάκωβο, Εβραίο καραγκιοζοπαίχτη της αυλής του Αλή Πασά. Η μαθητεία κοντά στον Ηλία, δεν είναι απίθανη.[5]
  3. ↑ Η μαθητεία του Ρούλια κοντά στον Μίμαρο που αναφέρουν ορισμένοι είναι μάλλον απίθανη.[7]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 Γαλάνης, Βαγγέλης (2009). «Ο Γιάννης Ρούλιας και ο τύπος του Μπαρμπαγιώργου: μια απόπειρα ιστορικής θεώρησης δυο σχεδόν παράλληλων βίων, μέσα από την προφορική παράδοση και τις γραπτές μαρτυρίες» (pdf). Παράβασις 9: σελ. 49. ISSN 1106-5923. http://www.grissh.gr/system/articles/assets/54e5/bf0e/d36a/36d9/3400/0119/original/JRN-3443_LP7009_03.pdf?1424342798. Ανακτήθηκε στις 8.10.2016. 
  2. ↑ Καμώνα, Ξανθή. «Ρούλιας Γιάννης» (PDF). Κέντρο Βυζαντινών, Νεοελληνικών και Κυπριακών Σπουδών. σελ. 1. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2016. 
  3. ↑ Σπαθάρειο Μουσείο (25 Φεβρουαρίου 2013). «Ο Καραγκιόζης του Ρούλια». Αρχαιολογία και Τέχνη. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2016. 
  4. ↑ Θεοδοσοπούλου, Μάρη. «Η σχολή της Πάτρας». Το Βήμα (4 Ιουνίου 2000). http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=123030. Ανακτήθηκε στις 2016-04-27. 
  5. ↑ Βλ. Γαλάνης (2009), σελ. 50-52· πρβ. Αγραφιώτης, Θωμάς Αθ. (2014). «Τα όνειρα ενός επαναστάτη -ΙΒ΄». Ο Καραγκιόζης μας 77 (Φεβρουάριος): σελ. 4. http://www.karagkiozis.com/77_FEBROYARIOS_2014.pdf. Ανακτήθηκε στις 15.05.2016. [νεκρός σύνδεσμος]
  6. ↑ Βλ. Γαλάνης (2009), σελ. 52-53 και Χατζηπανταζής, Θεόδωρος (1990). Η εισβολή του Καραγκιόζη στην Αθήνα του 1890. Αθήνα: Στιγμή. σελ. 63. 
  7. ↑ Βλ. Γαλάνης (2009), σελ. 52.
  8. ↑ Καΐμης, Τζούλιο (1990) [1935]. Καραγκιόζης, ή Η αρχαία κωμωδία στην ψυχή του θεάτρου σκιών. Αθήνα: Γαβριηλίδης. σελ. 33. ISBN 978-0003362060. 
  9. ↑ Γαλάνης (2009), σελ. 55-56.
  10. ↑ 10,0 10,1 Σπαθάρης, Σωτήρης (2010) [1960]. Απομνημονεύματα και Η τέχνη του καραγκιόζη. Αθήνα: Άγρα. σελ. 192. ISBN 978-960-325-921-3. 
  11. ↑ Βλ. Χατζηπανταζής (1990), σελ. 34.
  12. ↑ Κουρής, Γιάννης (1995). «Ο ένοπλος στα ηρωικά έργα του ελληνικού θεάτρου σκιών». Δοκιμές 3 (Άνοιξη): σελ. 72. http://pandemos.panteion.gr/index.php?op=record&pid=iid:541&lang=el. Ανακτήθηκε στις 1.11.2016. 
  13. ↑ Βλ. Πετρόπουλος, Ηλίας (2013) [81996]. Υπόκοσμος και καραγκιόζης. Αθήνα: Νεφέλη. σελ. 96. ISBN 960-211-194-1. 
  14. ↑ Γαλάνης (2009), σελ. 57.
  15. ↑ Σ. Σπαθάρης (2010), σελ. 168.
  16. ↑ Σ. Σπαθάρης (2010), σελ. 172-177.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Γιάννης_Ρούλιας&oldid=10187132"