Τζορτζ Έθερετζ

Τζορτζ Έθερετζ
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	1635 Μέιντενχεντ
Θάνατος	Μαΐου 1692 Παρίσι
Χώρα πολιτογράφησης	Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και Ιρλανδίας
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Αγγλικά
Σπουδές	Lord Williams's School
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	θεατρικός συγγραφέας διπλωμάτης συγγραφέας

Ο σερ Τζορτζ Έθερετζ (αγγλικά: Sir George Etherege) ήταν Άγγλος θεατρικός συγγραφέας, ποιητής και διπλωμάτης. Κατέχει ξεχωριστή θέση στην αγγλική λογοτεχνία ως ένας τους σημαντικότερους συγγραφείς της κωμωδίας της Παλινόρθωσης, πολύ δημοφιλές θεατρικό είδος στην Αγγλία κατά την περίοδο της Παλινόρθωσης.

Ο Έθερετζ εγκαινίασε μια περίοδο ευρηματικότητας και ζωντάνιας στο αγγλικό θέατρο, εισήγαγε την κωμωδία ηθών και επηρέασε άλλους συγγραφείς, όπως τον Κόνγκριβ και τον Σέρινταν.

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Τζορτζ Έθερετζ γεννήθηκε το 1636 στο Μπέρκσαϊρ στη νότια Αγγλία και ήταν το μεγαλύτερο από τα έξι παιδιά της οικογένειας. Ήταν γόνος παλιάς και διακεκριμένης οικογένειας του Όξφορντσιρ και μεγάλωσε στην πολυτέλεια. Σπούδασε στη Σχολή του Λόρδου Ουίλιαμς και πιθανόν φοίτησε στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, αν και ο θεατρικός συγγραφέας Τζον Ντένις ισχυρίστηκε με βεβαιότητα ότι δεν ήξερε λατινικά και ελληνικά, γεγονός που εγείρει αμφιβολίες για τις σπουδές του. Εργάστηκε ως μαθητευόμενος σε δικηγορικό γραφείο και στη συνέχεια σπούδασε νομικά στο Λονδίνο. Πιθανότατα ταξίδεψε στη Γαλλία με τον πατέρα του, ο οποίος ακολούθησε την εξόριστη βασίλισσα Ερριέττα Μαρία το 1649. Πιθανολογείται ότι στο Παρίσι παρακολούθησε κάποια από τα έργα του Μολιέρου και από μια νύξη σε ένα έργο του, ίσως είχε γνωρίσει τον Γκωτιέ ντε Κοστ ντε Λα Καλπρενέντ.

Οι κωμωδίες

Λίγο μετά την Παλινόρθωση έγραψε το έργο Η Κωμική Εκδίκηση (1664), που τον έφερε στον κύκλο του ελευθεριάζοντα αυλικού κόμη του Ντόρσετ. Το έργο περιέχει λαμπρές κωμικές σκηνές και εισήγαγε ένα χιούμορ άγνωστο μέχρι τότε στην αγγλική σκηνή.

Η επιτυχία ήταν μεγάλη, αλλά ο Έθερετζ περίμενε τέσσερα χρόνια πριν γράψει νέο έργο. Στο μεταξύ απέκτησε μεγάλη φήμη ως ποιητής και έκανε παρέα με τον Τσαρλς Σέντλεϊ, τον κόμη του Ρότσεστερ και άλλους αυλικούς με λογοτεχνικά ενδιαφέροντα και άσωτη ζωή. Το 1668 έγραψε το Θα ήθελε αν μπορούσε, μια κωμωδία γεμάτη δράση και εξυπνάδα, αν και από ορισμένους θεωρήθηκε επιπόλαιη και ανήθικη. Ωστόσο, αυτή ήταν η πρώτη δουλειά στην οποία έδειξε το πραγματικό του ταλέντο και εμφανίστηκε ως μια νέα δύναμη στη λογοτεχνία. Τα σκηνικά του έργου ήταν προσεγμένα και οι ερωτοτροπίες παρουσιάζονταν σαν η μόνη σοβαρή υπόθεση στη ζωή. Η ζωή του συγγραφέα, άλλωστε, δεν απείχε πολύ από αυτήν τη θεώρηση.

Μεταξύ 1668 και 1671 ο Έθερετζ πήγε στην Κωνσταντινούπολη ως γραμματέας του Άγγλου πρεσβευτή. Μετά από οκτώ χρόνια έγραψε το τρίτο και τελευταίο θεατρικό έργο του. Ο άνδρας της μόδας (1676) θεωρείται ευρέως η καλύτερη κωμωδία ηθών που γράφτηκε στα αγγλικά πριν από τον Ουίλιαμ Κόνγκριβ και τον Σέρινταν και σύντομα σημείωσε σημαντική επιτυχία που μπορεί εν μέρει να αποδοθεί στο ότι παρουσίαζε σατιρικά γνωστούς αυλικούς που το κοινό μπορούσε να αναγνωρίσει.

Η εποχή μετά τις επιτυχίες στο θέατρο

Παρά την επιτυχία του, ο Έθερετζ αποσύρθηκε από τη λογοτεχνική ζωή και μέσα σε λίγα χρόνια έχασε μεγάλο μέρος της περιουσίας του μέσω της σπατάλης, των στοιχημάτων και των τυχερών παιχνιδιών. Το 1679 αναγορεύτηκε ιππότης και έλυσε τα οικονομικά του προβλήματα με τον γάμο του με μια πλούσια χήρα, τη Μαίρη Σέπαρντ Άρνολντ. Τον Μάρτιο του 1685 διορίστηκε μόνιμος πρεσβευτής στην Αυτοκρατορική Γερμανική Αυλή στο Ρέγκενσμπουργκ, όπου συγκέντρωσε μια ενδιαφέρουσα βιβλιοθήκη κειμένων αλλά οι αναφορές κατασκόπων επισήμαναν την ασυνήθιστα προσβλητική ιδιωτική του ζωή. Μετά από τρεισήμισι χρόνια διαμονής εκεί και μετά την Ένδοξη επανάσταση το 1688 ακολούθησε στο Παρίσι την εξόριστη αυλή του Ιάκωβου Β' της Αγγλίας όπου και πέθανε το 1692.

Τα χειρόγραφά του διατηρήθηκαν στο Βρετανικό Μουσείο.

Προσωπικότητα

Αν ήταν φτωχός ή φιλόδοξος, ο Έθερετζ μπορεί να ήταν στην Αγγλία σχεδόν ό,τι ο Μολιέρος στη Γαλλία, αλλά ήταν ένας πλούσιος άνθρωπος που ζούσε άνετα και περιφρονούσε τη διάκριση στη λογοτεχνία. Όπως και άλλοι αυλικοί που έγραψαν θεατρικά έργα στην εποχή του, δεν το έκαναν για να κερδίσουν τα προς το ζην, αλλά μάλλον για να περάσουν την ώρα τους και να διασκεδάσουν. Ο πλούτος και το πνεύμα του, η διάκριση και η γοητεία των τρόπων του, του κέρδισαν τη γενική αποδοχή της κοινωνίας. Η επιτυχία του δεν κυριάρχησε μόνο στα έργα του, αλλά επεκτάθηκε και στην προσωπικότητά του.

Τα έργα του παρουσιάζουν σαφείς σεξουαλικές αναφορές, ερωτοτροπίες, μεθύσια, θορυβώδη γλέντια - με ελάχιστη ανησυχία για τα ήθη, αντικατοπτρίζοντας την προσωπική του ζωή αλλά και την ελαφρότητα της εποχής που δημιουργήθηκαν: μετά από χρόνια επιβεβλημένης σοβαρότητας κατά τη διάρκεια της πουριτανικής διακυβέρνησης του Όλιβερ Κρόμγουελ, το κοινό ήταν πρόθυμο για διασκέδαση και απολάμβανε τη σάτιρα της υψηλής κοινωνίας.

Ο Έθερετζ, όπως και ο κόμης του Ρότσεστερ, και οι δύο απέκτησαν μια κόρη με την ανύπαντρη ηθοποιό Ελίζαμπεθ Μπάρι. Και οι τρεις χαρακτήρες μεταφέρθηκαν στην οθόνη το 2004 στην ταινία The Libertine ( με τον Τζόνι Ντεπ ως Τζον Γουίλμοτ, 2ος κόμης του Ρότσεστερ και τον Τομ Χόλαντερ στον ρόλο του Έθερετζ).

Έργα

• The Comical Revenge or, Love in a Tub (Η κωμική εκδίκηση 1664)
• She Would if She Could (Θα ήθελε αν μπορούσε, 1668)
• The Man of Mode or, Sir Fopling Flutter (Ο άνδρας της μόδας ή σερ Φόπλινγκ Φλάτερ,1676).
• The Poems
• Letters