Στήβεν Τζέυ Γκουλντ
Ο Στήβεν Τζέυ Γκουλντ (αγγλ. Stephen Jay Gould, 10 Σεπτεμβρίου 1941 – 20 Μαΐου 2002) ήταν Αμερικανός παλαιοντολόγος, εξελικτικός βιολόγος και ιστορικός της επιστήμης. Υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους και πλέον πολυδιαβασμένους συγγραφείς στην εκλαΐκευση της επιστήμης στη γενιά του.[17] Το μεγαλύτερο μέρος της σταδιοδρομίας του ο Γκουλντ ήταν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και υπάλληλος στο Αμερικανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στη Νέα Υόρκη.
Η πιο σημαντική συμβολή του Γκουλντ στην εξελικτική βιολογία ήταν η θεωρία της διακεκομμένης ισορροπίας[18], που ανέπτυξε από κοινού με τον Νάιλς Έλντρετζ[19] το 1972. Η θεωρία προτείνει ότι το μεγαλύτερο μέρος της εξελίξεως χαρακτηρίζεται από μεγάλες περιόδους εξελικτικής σταθερότητας, που σπάνια διακόπτονται από γρήγορες περιόδους δημιουργίας νέων κλάδων ειδών. Η θεωρία αντιπαρατέθηκε ενάντια στη «σταδιακή φυλογένεση», τη διαδεδομένη ιδέα ότι η εξελικτική αλλαγή χαρακτηρίζεται από ένα πρότυπο ομαλής και συνεχούς μεταβολής στο αρχείο των απολιθωμάτων.[20]
Το μεγαλύτερο μέρος της εμπειρικής έρευνας του Γκουλντ βασίσθηκε στα γένη χερσαίων σαλιγκαριών Poecilozonites και Cerion. Είχε επίσης σημαντική συμβολή στην εξελικτική αναπτυξιακή βιολογία, λαμβάνοντας ευρεία επαγγελματική αναγνώριση για το βιβλίο του Οντογένεση και Φυλογένεση[21]. Στην εξελικτική θεωρία αντιτάχθηκε στον αυστηρό επιλεκτισμό, στην κοινωνιοβιολογία όπως εφαρμόζεται στους ανθρώπους και στην εξελικτική ψυχολογία. Πολέμησε κατά του δημιουργισμού και πρότεινε ότι η επιστήμη και η θρησκεία θα πρέπει να θεωρούνται δύο διακριτοί τομείς, των οποίων οι αρχές δεν αλληλεπικαλύπτονται.[22]
Ο Γκουλντ ήταν γνωστός στο ευρύ κοινό κυρίως για τα 300 δημοφιλή δοκίμιά του στο περιοδικό Natural History και τα πολυάριθμα εκλαϊκευτικά βιβλία του. Τον Απρίλιο του 2000 η Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου των ΗΠΑ τον ονόμασε «Ζωντανό θρύλο».[23][24]
Βιογραφικά δεδομένα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Στήβεν Τζέυ Γκουλντ γεννήθηκε στο Κουίνς της Νέας Υόρκης. Ο πατέρας του, ο Λέοναρντ Γκουλντ, ήταν στενογράφος σε δικαστήριο και βετεράνος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου στο Πολεμικό Ναυτικό των Ηνωμένων Πολιτειών. Η μητέρα του, η Έληνορ, ήταν καλλιτέχνιδα, της οποίας οι γονείς ήταν Εβραίοι μετανάστες.[25] Ο Γκουλντ και ο μικρότερος αδελφός του Πήτερ μεγάλωσαν στο Μπέυσαϊντ, μια συνοικία στο βορειοανατολικό τμήμα του Κουίνς.
Σε ηλικία πέντε ετών ο Γκουλντ πήγε με τον πατέρα του στο Αμερικανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, όπου, στην Αίθουσα των Δεινοσαύρων, συνάντησε για πρώτη φορά τον Tyrannosaurus rex. «Δεν είχα ιδέα ότι υπήρχαν τέτοια πράγματα – ήμουν εντυπωσιασμένος», θυμήθηκε κάποτε ο Γκουλντ.[26] Εκείνη τη στιγμή αποφάσισε να γίνει παλαιοντολόγος.
Οι γονείς του δεν έδιναν σημασία στη θρησκεία, οπότε και ο Γκουλντ δεν θρήσκευε, προτιμώντας να τον αποκαλούν αγνωστικιστή[27]. Όταν ρωτήθηκε ευθέως αν ήταν αγνωστικιστής στο περιοδικό Skeptic, απάντησε:
«Εάν με υποχρέωνες να στοιχηματίσω αν υπάρχει ή όχι μια συμβατική ανθρωπομορφική θεότητα, βέβαια θα στοιχημάτιζα όχι. Αλλά βασικά ο Χάξλεϋ είχε δίκιο όταν έλεγε ότι ο αγνωστικισμός αποτελεί τη μόνη έντιμη θέση, επειδή στην πραγματικότητα δεν μπορούμε να γνωρίζουμε. Και αυτό είναι το σωστό. Θα με εξέπληττε στ' αλήθεια αν μάθαινα ότι υπάρχει ένας συμβατικός θεός.»
Παρά το ότι «είχε ανατραφεί από έναν μαρξιστή πατέρα»[28], δήλωσε ότι η πολιτική του πατέρα του ήταν «πολύ διαφορετική» από τη δική του[29]. Περιγράφοντας τις δικές του πολιτικές απόψεις, είπε ότι «τείνουν προς τα αριστερά του κέντρου».[30] Σύμφωνα με τον Γκουλντ, τα πολιτικά βιβλία που διάβασε με τη μεγαλύτερη επιρροή ήταν το The Power Elite του Τσαρλς Ράιτ Μιλς τα πολιτικά γραπτά του Νόαμ Τσόμσκι.[30]
Σπουδάζοντας στο Κολέγιο Άντιοκ στο Οχάιο στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ο Γκουλντ δραστηριοποιήθηκε στο κίνημα υπέρ των δικαιωμάτων των μαύρων και υπέρ της κοινωνικής δικαιοσύνης.[31] Όταν παρακολούθησε το Πανεπιστήμιο του Ληντς στην Αγγλία ως επισκέπτης προπτυχιακός φοιτητής, οργάνωσε εβδομαδιαίες διαδηλώσεις έξω από μια αίθουσα χορού του Μπράντφορντ όπου αρνιόνταν να δεχθούν μαύρους. Ο Γκουλντ συνέχισε αυτές τις διαδηλώσεις μέχρι να ανακληθεί η πολιτική.[32] Σε όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του και στα συγγραφικά του έργα, εκφράσθηκε ενάντια στην πολιτιστική καταπίεση σε όλες τις μορφές της, ειδικά σε αυτό που έβλεπε ως την ψευδοεπιστήμη που χρησιμοποιείται στην υπηρεσία του ρατσισμού και του σεξισμού.[33]
Σε όλα τα επιστημονικά του κείμενα για το περιοδικό Natural History, ο Γκουλντ αναφερόταν συχνά στα ευρύτερα ενδιαφέροντα και ασχολίες του. Ως ενήλικας λάτρευε τις ταινίες επιστημονικής φαντασίας, αλλά συχνά παραπονιόταν για την κακή αφήγηση και τη λανθασμένη παρουσίαση της επιστήμης.[34] Άλλα ενδιαφέροντά του περιελάμβαναν το να τραγουδάει (είχε φωνή βαρύτονου) στο «Boston Cecilia», και ήταν μεγάλος λάτρης των οπερετών των Γκίλμπερτ και Σάλιβαν.[35] Συνέλεγε σπάνια παλαιά βιβλία, είχε ενθουσιασμό για την αρχιτεκτονική και ευχαριστιόταν τους περιπάτους στην πόλη. Ταξίδευε συχνά στην Ευρώπη και μιλούσε τη γαλλική, τη γερμανική, τη ρωσική και την ιταλική γλώσσα. Μερικές φορές υπαινίχθηκε με θλίψη την τάση του να παίρνει κιλά.[36]
Γάμος και οικογένεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Γκουλντ νυμφεύθηκε την καλλιτέχνιδα Ντέμπορα Λη (Deborah Lee)[37] στις 3 Οκτωβρίου 1965. Την είχε γνωρίσει ως συμφοιτήτριά του στο Κολέγιο Άντιοκ[26]. Απέκτησαν δύο γιους, τον Τζέσι και τον Ήθαν, και πήραν διαζύγιο το 1995.[38] Ο δεύτερος γάμος του επιστήμονα το 1995 ήταν με τη γλύπτρια Ρόντα Ρόλαντ Σήρερ (Rhonda Roland Shearer).[37]
Ασθένεια και θάνατος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τον Ιούλιο του 1982 ο Γκουλντ έμαθε ότι έπασχε από περιτοναϊκό μεσοθηλίωμα, μια σπάνια μορφή καρκίνου που προσβάλλει την επένδυση της κοιλιάς (το περιτόναιο). Αυτός ο καρκίνος εντοπίζεται συχνά σε ανθρώπους που έχουν καταπιεί ή εισπνεύσει ίνες αμιάντου, μονωτικής ύλης που χρησιμοποιήθηκε στην κατασκευή του Μουσείου Συγκριτικής Ζωολογίας του Χάρβαρντ.[39][40] Μετά από μια δύσκολη διετή ανάκαμψη, ο Γκουλντ δημοσίευσε μια στήλη για το περιοδικό Discover το 1985 με τίτλο «The Median Isn't the Message», η οποία συζητά την αντίδρασή του όταν είχε διαβάσει ότι «το μεσοθηλίωμα είναι ανίατο, με διάμεσο θνησιμότητα μόλις οκτώ μήνες μετά την ανακάλυψη.»[41] Στο κείμενό του περιγράφει την πραγματική σημασία πίσω από αυτό το γεγονός και την ανακούφισή του όταν συνειδητοποίησε ότι οι στατιστικοί μέσοι όροι είναι χρήσιμες αφαιρέσεις και από μόνοι τους δεν περικλείουν «τον πραγματικό μας κόσμο της παραλλαγής, των αποχρώσεων και της συνέχειας»."[41]
Ως υπέρμαχος της ιατρικής χρήσεως της κάνναβης, όταν έκανε χημειοθεραπεία για τον καρκίνο κάπνιζε μαριχουάνα για να ανακουφίζεται από τις μακρές περιόδους έντονης ναυτίας που αισθανόταν. Αργότερα είπε ότι δεν μπορούσε να καταλάβει γιατί «οποιοσδήποτε με ανθρωπιστικά αισθήματα θα μπορούσε να στερήσει μια τόσο ευεργετική ουσία από ανθρώπους με τόσο μεγάλη ανάγκη απλώς και μόνο επειδή κάποιοι άλλοι τη χρησιμοποιούν για διαφορετικούς σκοπούς».[42] Το 1998 η κατάθεση του Γκουλντ βοήθησε στην επιτυχία της μηνύσεως του ακτιβιστή Τζιμ Γουέικφορντ κατά του καναδικού δημοσίου για το δικαίωμα να καλλιεργεί, να κατέχει και να καταναλώνει ινδική κάνναβη για ιατρικούς λόγους.[43]
Τον Φεβρουάριο του 2002, μετά από ακτινογραφία θώρακα, οι ογκολόγοι διέγνωσαν στον Γκουλντ καρκίνο τέταρτου σταδίου. Ο Γκουλντ πέθανε μόλις 10 εβδομάδες αργότερα, σε ηλικία 60 ετών, από μεταστατικό αδενοκαρκίνωμα του πνεύμονα, μια επιθετική μορφή καρκίνου που είχε ήδη εξαπλωθεί στον εγκέφαλο, το ήπαρ και τον σπλήνα του.[44] Αυτός ο καρκίνος δεν είχε σχέση με την προηγούμενη περίοδο του περιτοναϊκού καρκίνου[45] τού 1982. Πέθανε στο σπίτι του «σε ένα κρεβάτι στημένο στη βιβλιοθήκη της σοφίτας του στο Σόχο, περιτριγυρισμένος από τη σύζυγό του Ρόντα, τη μητέρα του Έληνορ και τα πολλά βιβλία που αγαπούσε»[46]
Επιστημονική σταδιοδρομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Γκουλντ ξεκίνησε τις σπουδές του στο Κολέγιο Άντιοκ στο Οχάιο, αποφοιτώντας με διπλή κατεύθυνση στη γεωλογία και τη φιλοσοφία[47] το 1963. Στο διάστημα αυτό, σπούδασε και στο Πανεπιστήμιο του Ληντς στο Ηνωμένο Βασίλειο.[48] Αφού ολοκλήρωσε ένα μεταπτυχιακό στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια το 1967 υπό την καθοδήγηση του Νόρμαν Ντ. Νιούελ[49], προσλήφθηκε αμέσως στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, όπου εργάσθηκε μέχρι το τέλος της ζωής του. Το 1973 το Χάρβαρντ τον προήγαγε σε καθηγητή της γεωλογίας και επιμελητή της παλαιοντολογίας των ασπόνδυλων στο Μουσείο Συγκριτικής Ζωολογίας του ιδρύματος.[17]
Το 1982 τιμήθηκε με το «Βραβείο Χρυσής Πλάκας» της «Ακαδημίας των Επιτευγμάτων».[50] Το 1983 του απονεμήθηκε υποτροφία στην Αμερικανική Ένωση για την Πρόοδο της Επιστήμης (AAAS), της οποίας αργότερα διετέλεσε πρόεδρος (1999-2001). Το σχετικό δελτίο τύπου της AAAS ανέφερε «τις πολυάριθμες συνεισφορές του τόσο στην επιστημονική πρόοδο όσο και στη δημόσια κατανόηση της επιστήμης».[51] Διετέλεσε επίσης πρόεδρος της Παλαιοντολογικής Εταιρείας (1985-1986) και της Εταιρείας για τη Μελέτη της Εξελίξεως (1990-1991).[17]
Το 1989 ο Γκουλντ εκλέχθηκε μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών. Από το 1996 μέχρι τον θάνατό του, ο Γκουλντ ήταν επισκέπτης καθηγητής της Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης δια της υποτροφίας Βίνσεντ Άστορ. Το 2001 η Αμερικανική Ανθρωπιστική Ένωση τον ανεκήρυξε «Ανθρωπιστή της Χρονιάς» για το σύνολο του έργου του.[17] Τέλος, το 2008 τιμήθηκε μεταθανατίως με το Μετάλλιο Δαρβίνου-Γουάλας, μαζί με 12 άλλους αποδέκτες, καθώς μέχρι το έτος εκείνο το μετάλλιο απονεμόταν μόνο μια φορά κάθε 50 χρόνια από τη Λινναία Εταιρεία του Λονδίνου.[52])
Η θεωρία της διακεκομμένης ισορροπίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Στήβεν Τζέυ Γκουλντ και ο συνάδελφός του Νάιλς Έλντρετζ ανέπτυξαν τη θεωρία της διακεκομμένης ισορροπίας (punctuated equilibria), που περιγράφει τον ρυθμό της δημιουργίας νέων ειδών όπως φαίνεται στο αρχείο των απολιθωμάτων. Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, η ειδογένεση συνέβαινε σχετικώς γρήγορα, εναλλασσόμενη με πολύ μακρύτερες περιόδους εξελικτικής σταθερότητας.[19] Ο όρος punctuated equilibria οφείλεται στον Γκουλντ, αν και η θεωρία παρουσιάσθηκε αρχικώς από τον Έλντρετζ στη διδακτορική διατριβή του (που είχε ως θέμα τους τριλοβίτες) και το άρθρο του το προηγούμενο έτος με θέμα την αλλοπατρική ειδογένεση.[53]
Σύμφωνα με τον Γκουλντ, η διακεκομμένη ισορροπία αναθεωρεί έναν πυλώνα «της κεντρικής λογικής της δαρβινικής θεωρίας».[29] Μερικοί εξελικτικοί βιολόγοι έχουν υποστηρίξει ότι, ενώ η νέα θεωρία είχε «μεγάλο ενδιαφέρον για τη βιολογία γενικότερα»[54], τροποποιούσε απλώς τον νεοδαρβινισμό με τρόπο ώστε να είναι πλήρως συμβατός με πράγματα ήδη γνωστά.[55] Άλλοι βιολόγοι τονίζουν τη θεωρητική καινοτομία της διακεκομμένης ισορροπίας και υποστηρίζουν ότι η εξελικτική σταθερότητα ήταν κάτι το «απροσδόκητο για τους περισσότερους εξελικτικούς βιολόγους» και ότι «είχε μείζονες επιπτώσεις στην παλαιοντολογία και την εξελικτική βιολογία».[56]
Η θεωρία συγκρίθηκε με το έργο του Τζωρτζ Γκέιλορντ Σίμπσον (Tempo and Mode in Evolution, 1941), στο οποίο επέδειξε επίσης παραδείγματα σχετικώς απότομων μεταβολών κατά μήκος εξελικτικών γραμμών. Ο Σίμπσον περιγράφει το παλαιοντολογικό αρχείο ως χαρακτηριζόμενο από κυρίως βαθμιαίες μεταβολές (τις οποίες ονόμασε «ωροτέλεια», horotely), αν και κατέγραψε περιπτώσεις βραδέων (βραδυτέλεια, bradytely) και ταχέων (ταχυτέλεια, tachytely) ρυθμών στην εξέλιξη. Η διακεκομμένη ισορροπία και η «σταδιακή φυλογένεση» δεν είναι αμοιβαίως αποκλειόμενες θεωρίες (όπως καταδεικνύει η εργασία του Σίμπσον), και παραδείγματα της καθεμιάς έχουν καταγραφεί σε αρκετές διαφορετικές εξελικτικές γραμμές. Η συζήτηση ανάμεσα στα δύο πρότυπα παρεξηγείται συχνά από τους μη-επιστήμονες και κατά τον Ρίτσαρντ Ντόκινς έχει διογκωθεί από τα μέσα ενημερώσεως.[57] Κάποιοι επικριτές αστειευόμενοι αναφέρθηκαν στη θεωρία της διακεκομμένης ισορροπίας ως «εξέλιξη με τινάγματα»[58], κάτι που παρότρυνε τον Γκουλντ να χαρακτηρίσει τη σταδιακή φυλογένεση ως «εξέλιξη με συρσίματα».[59]
Εξελικτική αναπτυξιακή βιολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Γκουλντ συνεισέφερε σημαντικά στην εξελικτική αναπτυξιακή βιολογία[60], ιδίως με το σύγγραμμά του Ontogeny and Phylogeny[47]. Σε αυτό υπογραμμίζει τη σημασία της διαδικασίας της ετεροχρονίας (heterochrony), που συμπεριλαμβάνει δύο διαφορετικές διαδικασίες: τη νεοτενία και τις τερματικές προσθήκες. Στη νεοτενία η οντογένεση επιβραδύνεται και ο οργανισμός δεν φθάνει στο τέλος της αναπτύξεως του. Στην τερματική προσθήκη ένας οργανισμός προσθέτει στην ανάπτυξή του επιταχύνοντας και βραχύνοντας προγενέστερα στάδια της αναπτυξιακής διαδικασίας. Η επίδραση του Γκουλντ στο πεδίο της εξελικτικής αναπτυξιακής βιολογίας συνεχίζει να διακρίνεται σήμερα σε θέματα όπως η εξέλιξη των πτίλων (πούπουλων).[61]
Επιλογισμός και κοινωνιοβιολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Γκουλντ ήταν πρόμαχος της υπάρξεως βιολογικών περιορισμών εσωτερικής φύσεως στα αναπτυξιακά μονοπάτια, καθώς και άλλων εκτός φυσικής επιλογής (non-selectionist) δυνάμεων στην εξέλιξη. Αντί απευθείας προσαρμογών, θεώρησε πολλές ανώτερες λειτουργίες του ανθρώπινου εγκεφάλου ως μια μη σκοπούμενη παράπλευρη συνέπεια της φυσικής επιλογής.[62] Για να περιγράψει τέτοια χαρακτηριστικά, ο Γκουλντ και η παλαιοντολόγος Ελίζαμπεθ Βρμπα εφεύραν τον όρο «εξαρμογή» (exaptation).[63] Ο Γκουλντ πίστευε ότι αυτό το χαρακτηριστικό του ανθρώπου υπονομεύει έναν ουσιώδη πυλώνα της κοινωνιοβιολογίας και της εξελικτικής ψυχολογίας.
Κατά της Κοινωνιοβιολογίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 1975 ο συνάδελφος του Γκουλντ στο Χάρβαρντ Ε.Ο. Γουίλσον εισήγαγε την ανάλυσή του της ζωικής και ανθρώπινης συμπεριφοράς με βάση ένα κοινωνιοβιολογικό πλαίσιο, υποδεικνύοντας ότι πολλές κοινωνικές συμπεριφορές έχουν μια ισχυρή εξελικτική βάση.[64] Ως απάντηση, οι Γκουλντ, Ρίτσαρντ Λεγουόντιν και άλλοι (σχημάτισαν μάλιστα μαζί και μια «Ομάδα μελέτης κοινωνιοβιολογίας» στην περιοχή της Βοστώνης) έγραψαν το μετέπειτα πολυαναφερόμενο γράμμα προς τη The New York Review of Books με τίτλο «Εναντίον της κοινωνιοβιολογίας». Αυτή η ανοικτή επιστολή επέκρινε την «ντετερμινιστική άποψη της ανθρώπινης κοινωνίας και των ανθρώπινων πράξεων» του Γουίλσον».[65]
Ωστόσο ο Γκουλντ δεν απέκλειε κοινωνιοβιολογικές ερμηνείες για πολλές πλευρές της συμπεριφοράς των ζώων και αργότερα έγραψε: «Οι κοινωνιοβιολόγοι έχουν διευρύνει την περιοχή των επιλεκτικών ιστορημάτων τους επικαλούμενοι έννοιες της συμπεριληπτικής καταλληλότητας και επιλογής υπέρ των συγγενών προκειμένου να επιλύσουν (με επιτυχία, νομίζω) το πρόβλημα του αλτρουισμού — έως τότε το μεγαλύτερο εμπόδιο προς μία δαρβινική θεωρία της κοινωνικής συμπεριφοράς... Εδώ η κοινωνιοβιολογία είχε και θα συνεχίσει να έχει επιτυχία. Και εδώ της εύχομαι καλή επιτυχία. Διότι εκπροσωπεί μια επέκταση του βασικού δαρβινισμού σε μια περιοχή που θα έπρεπε να ισχύει.»[66]
Εξελικτική πρόοδος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Γκουλντ ευνοούσε το επιχείρημα ότι η εξέλιξη δεν έχει ενδογενώς τάση προς τη μακροπρόθεσμη «πρόοδο». Τα σχόλια απεικονίζουν συχνά την εξέλιξη ως μια «σκάλα προς την πρόοδο», που οδηγεί προς μεγαλύτερους, ταχύτερους και εξυπνότερους οργανισμούς, με την παραδοχή ότι καθοδηγεί κατά κάποιο τρόπο τους οργανισμούς να γίνουν πιο πολύπλοκοι και τελικώς πλησιέστερα προς το «ανθρώπινο». Ο Γκουλντ υπεστήριζε ότι η εξέλιξη δεν έτεινε προς την πολυπλοκότητα, αλλά προς τη μεγαλύτερη ποικιλομορφία. Επειδή η ζωή αναγκαστικά ξεκίνησε από ένα απλό σημείο εκκινήσεως (όπως τα βακτήρια), η κάθε ποικιλομορφία που προκύπτει από αυτή την αφετηρία, με τυχαία βήματα, θα έχει μια κατανομή τέτοια ώστε να φαίνεται να κινείται προς την κατεύθυνση μεγαλύτερης πολυπλοκότητας. Αλλά η ζωή, κατά τον Γκουλντ, μπορεί επίσης να προσαρμοσθεί προς την απλοποίηση, όπως συμβαίνει συχνά με τα παράσιτα.[67]
Σε μια κριτική του έργου του Γκουλντ Full House: The Spread of Excellence from Plato to Darwin, ο Ρίτσαρντ Ντόκινς συμφώνησε με το γενικό επιχείρημα του Γκουλντ, αλλά υποδεικνύει ότι παρατηρεί ενδείξεις μιας «τάσεως των εξελικτικών γραμμών να βελτιώνουν συσσωρευτικά την προσαρμοστικότητά τους προς τον ειδικότερο τρόπο ζωής τους, αυξάνοντας τον αριθμό των χαρακτηριστικών που συνδυάζονται μαζί σε προσαρμοστικά συμπλέγματα ... Με τον ορισμό αυτό, η προσαρμοστική εξέλιξη δεν κινείται απλώς τυχαίως προς την πρόοδο, είναι βαθιά, ενδογενώς και απαραιτήτως, προοδευτική.»[68]
Πολιτισμική εξέλιξη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα επιχειρήματα του Γκουλντ για την πρόοδο στη βιολογική εξέλιξη δεν επεκτείνονταν στη γενική έννοια της «προόδου» ή στην έννοια της πολιτισμικής εξελίξεως. Στο βιβλίο του Full House συγκρίνει δύο έννοιες της προόδου. Την πρώτη, την εξελικτική, τη θεωρεί άκυρη για κάποιες βιλογικές περιπτώσεις, αλλά δέχεται ότι η εξέλιξη μπορεί να λειτουργεί στην ανθρώπινη πολιτισμική εξέλιξη μέσα από έναν λαμαρκιανό μηχανισμό. Ο Γκουλντ υποστηρίζει περαιτέρω ότι μια τέτοια πρόοδος αντανακλάται πιθανώς σε μερικά πολιτισμικά φαινόμενα όπως ο αθλητισμός, οι εικαστικές τέχνες και η μουσική. Σε αυτά, αντίθετα με τα βιολογικά συστήματα, το βασίλειο των αισθητικών δυνατοτήτων περιορίζεται από έναν «τοίχο» των ανθρώπινων ορίων και αισθητικών προτιμήσεων.[69] Παραπέρα, ο Γκουλντ δηλώνει ότι τα επιχειρήματά του για τη βιολογική εξέλιξη δεν θα πρέπει να εφαρμόζονται στις πολιτισμικές μεταβολές, πολύ περισσότερο καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθούν από τη «λεγόμενη πολιτική ορθότητα ως δόγμα που διατρανώνει κάθε ενδογενή πρακτική και έτσι δεν επιτρέπει καμιά διάκριση, καμιά κρίση και καμιά ανάλυση».[67]
Κλαδιστική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Γκουλντ δεν υιοθέτησε ποτέ την κλαδιστική ως μέθοδο διερευνήσεως εξελικτικών γραμμών και διαδικασιών, πιθανώς επειδή ανησυχούσε ότι τέτοιες διερευνήσεις θα οδηγούσαν σε παραμέληση των λεπτομερειών της ιστορικής βιολογίας, την οποία θεωρούσε σημαντικότατη. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 αυτό τον ενέπλεξε σε μια αντιδικία με τον Ντέρεκ Μπριγκς, ο οποίος είχε αρχίσει να εφαρμόζει ποσοτικές κλαδιστικές τεχνικές στα απολιθώματα του σχιστόλιθου του Μπέρτζες στη Βρετανική Κολομβία, σχετικώς με τις μεθόδους που έπρεπε να εφαρμοσθούν στην ερμηνεία αυτών των απολιθωμάτων.[70] Εκείνη τη δεκαετία η κλαδιστική αναδείχθηκε στην κυρίαρχη ταξινομική μέθοδο στην εξελικτική βιολογία. Οι φθηνοί και ισχυροί επιτραπέζιοι υπολογιστές κατέστησαν δυνατή την επεξεργασία μεγάλων ποσοτήτων δεδομένων σχετικώς με τους οργανισμούς και τα χαρακτηριστικά τους. Περίπου την ίδια εποχή η ανάπτυξη αποτελεσματικών τεχνικών PCR έφερε την εφαρμογή των κλαδιστικών μεθόδων αναλύσεως και στα βιοχημικά και γενετικά χαρακτηριστικά.[71]
Ειδικότερη έρευνα στα σαλιγκάρια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
_(15043406837).jpg)
Το μεγαλύτερο μέρος των εμπειρικών ερευνών του Γκουλντ αφορούσε δύο μόνο γένη χερσαίων σαλιγκαριών. Εστίασε τις πρώτες του έρευνες στο γένος των Βερμούδων Poecilozonites, ενώ αργότερα ασχολήθηκε με το γένος της Καραϊβικής Cerion. Κατά τον Γκουλντ «το Cerion είναι το χερσαίο σαλιγκάρι με τη μέγιστη ποικιλομορφία σε ολόκληρη τη Γη. Υπάρχουν 600 περιγραφέντα είδη του γένους, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι ακριβώς είδη, καθώς όλα ζευγαρώνουν μεταξύ τους και δίνουν υβριδικούς απογόνους. Ωστόσο οι ονομασίες των ειδών υπάρχουν προκειμένου να εκφράσουν ένα υπαρκτό φαινόμενο, που είναι αυτή η απίστευτη μορφολογική ποικιλία. Κάποια είδη έχουν σχήμα μπάλας του γκολφ, άλλα σχήμα μολυβιού ... Τώρα το κυρίως θέμα μου είναι η εξέλιξη της μορφής και το πρόβλημα του πώς μπορεί να υπάρξει αυτή η ποικιλομορφία με τόσο μικρή γενετική διαφορά, όσο μπορούμε να κρίνουμε, είναι πολύ ενδιαφέρον. Και αν μπορούσαμε να το λύσουμε, θα μαθαίναμε κάτι το γενικό σχετικώς με την εξέλιξη της μορφής.»][72]
Επίδραση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Γκουλντ είναι ένας από τους συχνότερα αναφερόμενους επιστήμονες στο πεδίο της θεωρίας της εξελίξεως. Στο περιοδικό Paleobiology, το κυριότερο της ειδικότητάς του, μόνο ο Κάρολος Δαρβίνος και ο Τζωρτζ Γκέιλορντ Σίμπσον έχουν περισσότερες αναφορές.[73] Επιπλέον, ο Γκουλντ ήταν ένας σεβάσμιος ιστορικός της επιστήμης. Ο ιστορικός Ρόναλντ Νάμπερς αναφέρεται ότι είπε: «Δεν μπορώ να πω πολλά για τις ικανότητες του Γκουλντ ως βιολόγου, αλλά εδώ και χρόνια τον θεωρώ ως τον δεύτερο πιο επιδραστικό ιστορικός της επιστήμης (μετά τον Τόμας Κουν).»[74]
Η δομή της εξελικτικής θεωρίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Λίγο πριν τον θάνατό του ο Γκουλντ δημοσίευσε το βιβλίο The Structure of Evolutionary Theory (= «Η δομή της εξελικτικής θεωρίας», 2002), μια εκτενή πραγματεία που ανακεφαλαιώνει τη δική του εκδοχή της σύγχρονης θεωρίας της εξελίξεως. Σε μια συνέντευξη για την ολλανδική τηλεοπτική σειρά Περί ωραιότητας και παρηγοριάς ο Γκουλντ σχολίασε: «Σε λίγο καιρό θα μπορέσω να συλλέξω σε έναν τόμο την άποψή μου για το πώς δουλεύει η εξέλιξη. Είναι μια μεγάλη παρηγοριά για μένα, γιατί αντιπροσωπεύει το απόσταγμα μιας ζωής σκέψεων σε ένα και μόνο έργο. Αυτό το βιβλίο δεν θα διαβαστεί ποτέ από πολύ κόσμο. Θα είναι υπερβολικά μεγάλο και θα απευθύνεται μόνο σε λίγες χιλιάδες ειδικούς — πολύ διαφορετικό από τα εκλαϊκευμένα μου κείμενα — αλλά με παρηγορεί επειδή είναι μια ευκαιρία να μαζέψω σε ένα μέρος έναν ολόκληρο τρόπο σκέψης για την εξέλιξη, με τον οποίο έχω παλέψει σε όλη μου τη ζωή.»[75]
Ως δημόσιο πρόσωπο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Γκουλντ έγινε πολύ γνωστός από τα δημοφιλή του εκλαϊκευμένα άρθρα για την εξέλιξη στο περιοδικό Natural History. Αυτά εντάσσονταν σε μία σειρά υπό τον γενικό τίτλο This View of Life (= «Αυτή η άποψη για τη ζωή», μια φράση από την ακροτελεύτια παράγραφο του βιβλίου του Δαρβίνου Η καταγωγή των ειδών) και δημοσιεύθηκαν από τον Ιανουάριο του 1974 μέχρι τον Ιανουάριο του 2001, δηλαδή ένα σύνολο 300 περίπου άρθρων.[76] Πολλά από τα άρθρα ανατυπώθηκαν ως συλλογές σε τόμους που έγιναν ευπώλητα βιβλία, όπως τα Ever Since Darwin, The Panda's Thumb, Hen's Teeth and Horse's Toes και The Flamingo's Smile.
Ως ένθερμος υπέρμαχος της θεωρίας της εξελίξεως, έγραψε πολλά πάνω στο θέμα, επιχειρώντας να επικοινωνήσει την κατανόησή του για τη σύγχρονη εξελικτική βιολογία σε ένα ευρύ κοινό. Στα γραπτά του ένα επαναλαμβανόμενο θέμα είναι η ιστορία και ανάπτυξη της προ-εξελικτικής και της εξελικτικής σκέψεως. Υπήρξε επίσης πιστός φίλαθλος του μπέιζμπολ και αναλυτής των στατιστικών του αθλήματος, με συχνές αναφορές σε αυτό στα άρθρα του.[77]
Αν και αυτοπροσδιοριζόμενος δαρβινιστής, ο Γκουλντ ήταν πολύ λιγότερο αναγωγιστής από τους περισσότερους νεοδαρβινιστές. Αντιτασσόταν έντονα σε πολλές εκφάνσεις της κοινωνιοβιολογίας και της διανοητικής θυγατέρας της, της εξελικτικής ψυχολογίας. Από την άλλη, αφιέρωσε πολύ χρόνο στην καταπολέμηση του δημιουργισμού, της σχετικής ψευδοεπιστήμης (creation science) και του ευφυούς σχεδιασμού. Ως πιο αξιοσημείωτο παράδειγμα αυτής της δραστηριότητάς του, είναι η κατάθεσή του ως εμπειρογνώμονα στη δικαστική υπόθεση «McLean κατά της Πολιτείας του Άρκανσω» το 1981. Ο Γκουλντ δημιούργησε αργότερα τον όρο «non-overlapping magisteria» (βλ. παρακάτω ενότητα) προκειμένου να υποστηρίξει το γιατί κατά τη γνώμη του η επιστήμη και η θρησκεία δεν θα πρέπει να σχολιάζουν η μία θέματα αρμοδιότητας της άλλης. Ανέπτυξε αυτή την ιδέα με κάποιες λεπτομέρειες, ιδίως στα βιβλία του Rocks of Ages (1999) και The Hedgehog, the Fox, and the Magister's Pox (2003). Σε άρθρο του το 1982 στο Natural History έγραψε:
«Η αδυναμία μας να διακρίνουμε ένα συμπαντικό καλό δεν καταγράφει κάποια έλλειψη ευφυΐας ή διορατικότητας, αλλά απλώς αποδεικνύει ότι η φύση δεν περιέχει ηθικά μηνύματα εκφράσιμα με ανθρώπινους όρους. Η ηθική είναι ένα θέμα για τους φιλοσόφους, τους θεολόγους, τους φοιτητές των επιστημών του ανθρώπου, αλλά και για όλους τους σκεπτόμενους ανθρώπους. Οι απαντήσεις [σε ηθικά ζητήματα] δεν θα διαβαστούν παθητικά από τη φύση. Δεν προκύπτουν, και δεν μπορεί να προκύψουν, από τα δεδομένα των φυσικών επιστημών.»[78]
Μια διακήρυξη κατά της θεωρίας της εξελίξεως («A Scientific Dissent From Darwinism») που συντάχθηκε από το Ινστιτούτο Discovery παρεκίνησε το Εθνικό Κέντρο για την Εκπαίδευση στις Επιστήμες να δημιουργήσει ένα «απαντητικό» σχέδιο υπέρ της θεωρίας με τίτλο «Project Steve», από το βαφτιστικό όνομα του Γκουλντ, προς τιμή του, καθώς είχε προσφάτως αποβιώσει.[79] Το 2011 το εκτελεστικό συμβούλιο της Επιτροπής Σκεπτικιστικής Έρευνας ενέταξε τον Γκουλντ στο «Πάνθεον των σκεπτικιστών» της, που δημιουργήθηκε για τη διατήρηση της μνήμης των αποθανόντων μελών της και των συνεισφορών τους στην υπόθεση του επιστημονικού σκεπτικισμού.[80]
Ως σημαντικό δημόσιο πρόσωπο της επιστήμης, ο Γκουλντ εμφανιζόταν συχνά στην τηλεόραση και το 1984 προβλήθηκε ένα επεισόδιο για εκείνον στην επιστημονική σειρά «Nova» του PBS.[81] Αρκετές ήταν και οι τηλεοπτικές συνεντεύξεις του και τακτικές οι εμφανίσεις του στην εκπομπή του PBS Charlie Rose. Στην Ευρώπη εμφανίσθηκε και στα επτά επεισόδια της ολλανδικής τηλεοπτικής σειράς λόγου A Glorious Accident, μαζί με τον Βρετανό νευρολόγο και συγγραφέα Όλιβερ Σακς, που ήταν προσωπικός φίλος του Γκουλντ.[82]
Το 1997 ο Γκουλντ έδωσε τη φωνή του σε μια καρτούν εκδοχή του ίδιου στη γνωστή σειρά The Simpsons: Στο επεισόδιο «Λίζα η σκεπτικίστρια» η Λίζα βρίσκει έναν ανθρώπινο σκελετό με φτερούγες, που πολλοί πιστεύουν ότι είναι άγγελος της Αποκαλύψεως. Η Λίζα βρίσκει τον Γκουλντ και του ζητεί να εξετάσει το DNA του σκελετού. Το «απολίθωμα» αποδεικνύεται ότι ήταν ένα διαφημιστικό εύρημα για ένα νέο εμπορικό κέντρο. Η μοναδική φράση του σεναρίου στην οποία έφερε αντίρρηση ο Γκουλντ ήταν εκείνη που τον χαρακτήριζε ως τον «ιδιοφυέστερο παλαιοντολόγο του κόσμου».[83] Οι Simpsons απέτισαν φόρο τιμής στον επιστήμονα και το 2002 με τον θάνατό του, αφιερώνοντας το τελευταίο επεισόδιο της 13ης σεζόν («Poppa's Got a Brand New Badge») στη μνήμη του.
Οι «Πόλεμοι του Δαρβίνου»[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Γκουλντ δέχθηκε πολλούς επαίνους και τιμές για το ερευνητικό έργο του, όσο και για τις εκλαϊκευτικές παρουσιάσεις του της φυσικής ιστορίας[84]. Ωστόσο μερικοί βολόγοι είχαν τη γνώμη ότι οι εκλαϊκευτικές παρουσιάσεις του δεν συμβάδιζαν με την επικρατούσα εξελικτική σκέψη.[85]
Οι δημόσιες συζητήσεις ανάμεσα στους υποστηρικτές και τους επικριτές του Γκουλντ ήταν τόσο έντονες, ώστε επονομάσθηκαν «Πόλεμοι του Δαρβίνου» από αρκετούς σχολιαστές.[86][87]
Ο επιφανής Βρετανός εξελικτικός βιολόγος και γενετιστής Τζων Μέυναρντ Σμιθ ήταν ένας από τους εντονότερους επικριτές του Γκουλντ. Ο Μ. Σμιθ πίστευε πως ο Γκουλντ δεν ζύγιζε σωστά τον ζωτικό ρόλο της προσαρμογής στη βιολογία και επέκρινε την αποδοχή του της επιλογής ειδών ως σημαντικής συνιστώσας της εξελίξεως.[88] Είχε γράψει ότι ο Γκουλντ «δίνει στους μη-βιολόγους μια κατά μεγάλο μέρος λανθασμένη εικόνα της καταστάσεως της εξελικτικής θεωρίας».[89] Αλλά ο Μέυναρντ Σμιθ δεν ήταν σε όλα αρνητικός έναντι του Γκουλντ, γράφοντας σε μια βιβλιοπαρουσίαση του The Pandas Thumb ότι «ο Στήβεν Γκουλντ είναι ο καλύτερος συγγραφέας εκλαϊκευμένης επιστήμης που είναι ενεργός σήμερα... Συχνά με εξοργίζει, αλλά ελπίζω ότι θα συνεχίσει να γράφει δοκίμια όπως αυτά εδώ.»[90]
Μια αιτία για τις επικρίσεις ήταν ότι ο Γκουλντ εμφανιζόταν να παρουσιάζει τις ιδέες του ως έναν επαναστατικό τρόπο για την κατανόηση της εξελίξεως, ενώ υπεστήριζε τη σημαντικότητα μηχανισμών άλλων πλην της φυσικής επιλογής, μηχανισμών που πίστευε ότι είχαν αγνοηθεί από πολλούς ερευνητές εξελικτικούς βιολόγους. Ως αποτέλεσμα, πολλοί μη ειδικοί συμπέραιναν κάποιες φορές από τα παλαιότερα κείμενα του Γκουλντ ότι οι δαρβινικές ερμηνείες είχαν αποδειχθεί μη επιστημονικές (κάτι που ο ίδιος ο Γκουλντ ποτέ δεν προσπάθησε καν να υπονοήσει). Κείμενα του Γκουλντ, όπως και πολλών άλλων ερευνητών στην ειδικότητά του, λαμβάνονταν κάποιες φορές επίτηδες εκτός των συμφραζομένων από δημιουργιστές ως «απόδειξη» ότι οι επιστήμονες δεν κατανοούσαν πλέον το πώς εξελίσσονταν οι οργανισμοί.[91] Ο ίδιος ο Γκουλντ διόρθωσε κάποιες από αυτές τις παρερμηνείες και διαστρεβλώσεις των κειμένων του σε μεταγενέστερα έργα του.[92]
Οι συγκρούσεις μεταξύ Ντόκινς και Γκουλντ έγιναν γνωστές από τον Αυστραλό φιλόσοφο Κιμ Στέρελνυ (Kim Sterelny) στο βιβλίο του Dawkins vs. Gould (2001). Ο Στέρελνυ καταγράφει τις διαφωνίες τους σε θεωρητικά ζητήματα, όπως την κυριαρχία της γονιδιακής επιλογής στην εξέλιξη. Ο Ντόκινς υποστηρίζει ότι η φυσική επιλογή κατανοείται καλύτερα ως ανταγωνισμός μεταξύ γονιδίων (ή αντιγραφέων τους), ενώ ο Γκουλντ υπερασπιζόταν την ομαδική επιλογή σε πολλά επίπεδα: γονιδίων, ακολουθιών νουκλεϊκών οξέων, κυτταρικών γραμμών, οργανισμών, πληθυσμών, ειδών και κλάδων.[87]
Ο Ντόκινς κατηγόρησε τον Γκουλντ ότι υπεβάθμιζε επίτηδες τις διαφορές ανάμεσα στην ταχεία βαθμιαία αλλαγή και στη μακρομετάλλαξη στις δημοσιεύσεις του πάνω στη θεωρία της διακεκομμένης ισορροπίας.[93] Επίσης αφιέρωσε ολόκληρα κεφάλαια στο να επικρίνει την άποψη του Γκουλντ για την εξέλιξη στα βιβλία του Ο τυφλός ωρολογοποιός και Ξηλώνοντας το ουράνιο τόξο, το ίδιο και ο Ντάνιελ Ντένετ στο βιβλίο του Η επικίνδυνη ιδέα του Δαρβίνου (1995). Μερικοί άλλοι βιολόγοι σύγχρονοι του Γκουλντ πήγαν ακόμα παραπέρα, όπως ο Ρόμπερτ Τρίβερς, που κατέταξε τη θεωρία του ως «διανοητική απάτη».[94]
Η πανίδα της Κάμβριας περιόδου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στο βιβλίο του Wonderful Life (1989) ο Γκουλντ περιέγραψε τα ζώα της Κάμβριας περιόδου που αποτυπώθηκαν στους σχιστόλιθους του Μπέρτζες στη Βρετανική Κολομβία, τονίζοντας τα παράδοξα ανατομικά τους σχέδια, την ξαφνική τους εμφάνιση και τον ρόλο που διεδραμάτισε η τύχη στο ποια από αυτά επεβίωσαν. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί την κάμβρια πανίδα ως παράδειγμα του ρόλου της αναγκαιότητας στη διαμόρφωση του ευρύτερου μοτίβου της εξελίξεως.
Η άποψή του περί αναγκαιότας επικρίθηκε από τον Σάιμον Κόνγουεϊ Μόρις στο βιβλίο του[95] The Crucible of Creation (= «Το χωνευτήρι της Δημιουργίας», 1998). Ο Κόνγουεϊ Μόρις τόνισε ότι υπάρχουν ζώα της Κάμβριας περιόδου που μοιάζουν με σημερινά. Επίσης ότι η συγκλίνουσα εξέλιξη έχει τάση να δημιουργεί «ομοιότητες εξ οργανώσεως» και ότι οι μορφές της ζωής περιορίζονται και εμπεριέχονται σε εξελικτικά μονοπάτια. Στο βιβλίο του Life's Solution (2003) ο Κόνγουεϊ Μόρις υποστηρίζει ότι η εμφάνιση ζώων με τη γενική μορφή του ανθρωπου είναι πολύ πιθανότερη από όσο θα νόμιζε κάποιος.[96] Ο παλαιοντολόγος Ρίτσαρντ Φόρτυ σημείωσε ότι πριν να κυκλοφορήσει το βιβλίο Wonderful Life, ο Κόνγουεϊ Μόρις είχε παρόμοια άποψη με τον Γκουλντ, αλλά μετά από το βιβλίο αναθεώρησε την ερμηνεία του, υιοθετώντας μια πιο ντετερμινιστική θέση για την ιστορία της ζωής.[97]
Οι παλαιοντολόγοι Φόρτυ και Ντέρεκ Μπριγκς έχουν επιπλέον υποστηρίξει ότι μεγάλο μέρος της κάμβριας πανίδας μπορεί να θεωρηθεί ως αποτελούμενο από προγονικές ομάδες σημερινών ζώων[98], αν και αυτό αποτελεί ακόμα θέμα εντατικών ερευνών και αντιπαραθέσεων.[99]
Ο Ρ. Ντόκινς διαφωνεί με την άποψη ότι νέες συνομοταξίες εμφανίσθηκαν αιφνιδίως στην Κάμβρια περίοδο, υποστηρίζοντας ότι προκειμένου μια νέα συνομοταξία «να ξεπηδήσει από την ανυπαρξία, αυτό που πραγματικά πρέπει να συμβεί στο έδαφος είναι να γεννηθεί ένα παιδί το οποίο αιφνιδίως να είναι τόσο διαφορετικό από τους γονείς του όσο ένα σαλιγκάρι από έναν γεωσκώληκα. Ουδείς ζωολόγος που θα σκεφθεί όλες τις συνέπειες, ούτε καν ο πλέον ένθερμος οπαδός των εξελικτικών αλμάτων, υπεστήριξε ποτέ μια τέτοια θέση.»[100] Στο βιβλίο Structure of Evolutionary Theory ο Γκουλντ υπογραμμίζει τη διαφορά ανάμεσα στη φυλετική διακλάδωση και στις μείζονες ανατομικές μεταβάσεις, σημειώνοντας ότι τα δύο γεγονότα μπορεί να χωρίζονται από εκατομμύρια έτη. Υποστηρίζει ότι ουδείς παλαιοντολόγος θεωρεί την «έκρηξη νέων ειδών» της Κάμβριας εποχής (Cambrian explosion) «ως ένα γενεαλογικό γεγονός, δηλαδή ως τον πραγματικό χρόνο του αρχικού διαχωρισμού», αλλά ότι μάλλον «σημαδεύει μια ανατομική μετάβαση στους ολοκληρωμένους φαινότυπους των αμφίπλευρων οργανισμών».[101]
Αντίθεση στην κοινωνιοβιολογία και την εξελικτική ψυχολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Καθώς προαναφέρθηκε, ο Γκουλντ είχε μια μακρά δημόσια διαμάχη με τον συνάδελφό του στο Χάρβαρντ Ε.Ο. Γουίλσον και άλλους εξελικτικούς βιολόγους σχετικώς με την ανθρώπινη κοινωνιοβιολογία και την εξελικτική ψυχολογία, στις οποίες αντιτίθεντο οι Γκουλντ και Λεγουόντιν, αλλά τις υπεστήριζαν οι Ρίτσαρντ Ντόκινς, Ντάνιελ Ντένετ και Στήβεν Πίνκερ.[102] Αυτές οι αντιπαραθέσεις έφθασαν στο αποκορύφωμά τους πριν το 1980 και συγκροτήθηκαν ομάδες όπως η «Ομάδα μελέτης κοινωνιοβιολογίας».[103] Ο Πίνκερ κατηγόρησε τους Γκουλντ, Λεγουόντιν και άλλους αντιτιθέμενους στην εξελικτική ψυχολογία ότι ήσαν «ριζοσπάστες επιστήμονες», των οποίων οι θέσεις σχετικώς με την ανθρώπινη φύση επηρεάζονταν από την πολιτική τους τοποθέτηση περισσότερο και λιγότερο από την επιστήμη.[104] Ο Γκουλντ δήλωσε ότι δεν είχε συνεισφορά ή υποκίνηση στην περίπτωση του Γουίλσον ή οποιαδήποτε άλλη», αλλά προειδοποίησε ότι όλα τα ανθρώπινα πλάσματα επηρεάζονται, ιδίως ασυνείδητα, από τις προσωπικές τους προσδοκίες και προκαταλήψεις, και έγραψε:
«Μεγάλωσα σε μια οικογένεια με παράδοση στη συμμετοχή σε εκστρατείες για την κοινωνική δικαιοσύνη και ήμουν ενεργός ως φοιτητής στο κίνημα δικαιωμάτων των πολιτών σε μια εποχή μεγάλου συναρπασμού και επιτυχιών στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Οι πανεπιστημιακοί είναι συνήθως προσεκτικοί στο να παραθέτουν αυτές τις εντάξεις τους. … [αλλά] είναι επικίνδυνο για τον πανεπιστημιακό ακόμα και να φαντασθεί ότι θα μπορούσε να φθάσει στην απόλυτη και πλήρη ουδετερότητα, διότι τότε κάποιος σταματά να επαγρυπνεί σχετικώς με τις προσωπικές προτιμήσεις του και τις επιρροές τους - και τότε πραγματικά πέφτει θύμα στις υπαγορεύσεις της προκατάληψης. Η επιστημονική αντικειμενικότητα πρέπει να ορίζεται λειτουργικά ως η δίκαιη μεταχείριση των δεδομένων, όχι ως η απουσία προτιμήσεων.»[105]
Η κυριότερη κριτική που ασκούσε ο Γκουλντ ήταν ότι οι κοινωνιοβιολογικές ερμηνείες για τον άνθρωπο στερούνταν υποστηρίξεως από τα δεδομένα. Υπεστήριζε ότι οι προσαρμοστικές συμπεριφορές συμπεραίνεται συχνά ότι είναι γενετικές μόνο εξαιτίας της υποτιθέμενης παγκοσμιότητάς τους ή της προσαρμοστικής τους φύσεως. Ο Γκουλντ τόνιζε ότι οι προσαρμοστικές συμπεριφορές μπορούν να περνούν από γενιά σε γενιά μέσα από τον πολιτισμό και την κοινωνία, και ότι αυτό είναι εξίσου πιθανό.[106] Ο Γκουλντ δεν αρνιόταν τη σχέση της βιολογίας με την ανθρώπινη φύση, αλλά επανέθεσε τα πλαίσια της αντιπαραθέσεως ως «βιολογική δυνητικότητα έναντι βιολογικού ντετερμινισμού». Δηλωσε ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος επιτρέπει μία ευρεία ποικιλία συμπεριφορών. Η ευελιξία του «μάς επιτρέπει να είμαστε επιθετικοί ή ειρηνικοί, κυριαρχικοί ή παθητικοί, κακεντρεχείς ή γενναιόδωροι... Η βία, ο σεξισμός και η γενικότερη πικρή συμπεριφορά είναι βιολογικά, καθώς αντιπροσωπεύουν ένα υποσύνολο ενός δυνητικού εύρους συμπεριφορών. Αλλά η ειρηνοφιλία, η ισότητα και η ευγένεια είναι εξίσου βιολογικές, και μπορούμε να δούμε την επίδρασή τους να αυξάνεται αν μπορέσουμε να δημιουργήσουμε κοινωνικές δομές που τους επιτρέπουν να ευδοκιμήσουν.»[106]
The Mismeasure of Man[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στο βιβλίο του The Mismeasure of Man (1981) ο Γκουλντ παρέχει μια ιστορία και διερεύνηση της ψυχομετρικής και των τεστ ευφυΐας, δημιουργώντας ίσως τη μεγαλύτερη αντιπαράθεση από ό,τι με οποιοδήποτε άλλο βιβλίο του και δεχόμενος τόσο επαίνους από πολλούς, όσο και πολλές επικρίσεις.[107][108][109] Ο Γκουλντ ερεύνησε τις μεθόδους της κρανιομετρίας του 19ου αιώνα και την ιστορία των ψυχολογικών τεστ. Συμπέρανε ότι αμφότερες οι θεωρίες αναπτύχθηκαν από μια μη βασιζόμενη σε δεδομένα πίστη στον βιολογικό ντετερμινισμό, την άποψη δηλαδή ότι «οι κοινωνικές και οικονομικές διαφορές ανάμεσα σε ομάδες ανθρώπων (κυρίως φυλετικές και ταξικές ομάδες ή την ομάδα των γυναικών έναντι των ανδρών) προκαλούνται από εγγενείς, κληρονομούμενες διαφορές, και ότι έτσι η κοινωνία αποτελεί μια ακριβή αντανάκλαση της βιολογίας».[110] Το βιβλίο γνώρισε μια επαυξημένη έκδοση το 1996 με την προσθήκη νέου προλόγου και μια κριτική επισκόπηση του πολύκροτου βιβλίου The Bell Curve.
Το 2011 μια μελέτη από 6 ανθρωπολόγους επέκρινε τον ισχυρισμό του Γκουλντ ότι ο Σάμιουελ Τζωρτζ Μόρτον υποσυνείδητα τροποποίησε τις μετρήσεις κρανίων του.[111][112][113] Η δημοσίευση της ομάδας των ανθρωπολόγων παρουσιάσθηκε σε σχόλιο του αρχισυντάκτη του κορυφαίου ερευνητικού περιοδικού Nature, που επεσήμανε ότι οι συγγραφείς πιθανώς να υποκινήθηκαν από τα δικά τους κίνητρα, συνιστώντας κάποια προσοχή, και ότι «η κριτική αφήνει την πλειονότητα του έργου του Γκουλντ άθικτη».[114] Το περιοδικό έγραφε ότι η αντίθεση του Γκουλντ στον ρατσισμό ίσως να έχει επηρεάσει την ερμηνεία του για τα δεδομένα του Μόρτον, αλλά και ότι «ο Lewis και οι συνεργάτες του έχουν τα δικά τους κίνητρα: Αρκετά μέλη της ομάδας έχουν σχέση με το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, στο οποίο ο Μόρτον είχε δωρίσει τη συλλογή κρανίων του, και έχουν συμφέρον να φροντίσουν ώστε η πολυτιμη αλλά υπομελετημένη αυτή συλλογή να ελευθερωθεί από το στίγμα της προκαταλήψεως».[114]
Το 2014 η δημοσίευση των 6 ανθρωπολόγων παρουσιάσθηκε κριτικά στο περιοδικό Evolution & Development από τον φιλόσοφο του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια, καθηγητή Μάικλ Βάισμπεργκ, που τείνει να στηρίξει τις αρχικές κατηγορίες του Γκουλντ, συμπεραίνοντας ότι «υπάρχει prima facie ένδειξη για ρατσιστική προκατάληψη στις μετρήσεις του Μόρτον». Ο Βάισμπεργκ καταλήγει ότι, αν και ο Γκουλντ έκανε επίσης αρκετά λάθη και υπερέβαλε στη διαπίστωσή του σε μερικά σημεία, το έργο του Μόρτον «παραμένει ένα παράδειγμα ρατσιστικής προκαταλήψεως στην επιστήμη των ανθρώπινων διαφορών».[115]
Θρησκεία και επιστήμη: «Non-overlapping magisteria»[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στο βιβλίο του Rocks of Ages (1999), ο Γκουλντ εξέθεσε αυτό που περιέγραψε ως «μια απλή και εντελώς συμβατική διευθέτηση στην ... υποτιθέμενη σύγκρουση ανάμεσα στην επιστήμη και τη θρησκεία».[116] Ορίζει τον όρο magisterium ως «μια επικράτεια όπου μία μορφή διδασκαλίας κατέχει τα κατάλληλα εργαλεία για συζήτηση και αντιμετώπιση θεμάτων με νόημα».[116] Η αρχή «μη-αλληλοεπικαλυπτόμενα magisteria» («Non-overlapping magisteria», NOMA) διαιρεί το magisterium της επιστήμης ώστε να καλύψει «την εμπειρική επικράτεια: από τι αποτελείται το Σύμπαν (δεδομένο) και γιατί λειτουργεί με τον συγκεκριμένο τρόπο (θεωρία). Το magisterium της θρησκείας εκτείνεται σε ερωτήματα του έσχατου νοήματος και ηθικών αξιών. Αυτά τα δύο magisteria δεν αλληλοεπικαλύπτονται, ούτε συμπεριλαμβάνουν όλες τις πιθανές αναζητήσεις.»[116] Ο Γκουλντ υποστηρίζει ότι η αρχή «NOMA απολαμβάνει ισχυρής και πλήρως εκπεφρασμένης στηρίξεως, ακόμα και από τα βασικά πολιτισμικά στερεότυπα των συντηρητικών παραδόσεων», και ότι «αποτελεί μια λογική θέση γενικής ομοφωνίας, που αναδύθηκε μετά από μακρόχρονους αγώνες ανάμεσα σε καλοπροαίρετους ανθρώπους αμφότερων των magisteria».[116]
Ωστόσο αυτή η άποψη δεν έμεινε χωρίς κριτική. Στο βιβλίο του Η περί Θεού Αυταπάτη ο Ρίτσαρντ Ντόκινς υποστηρίζει ότι η διχοτομία ανάμεσα σε θρησκεία και επιστήμη δεν είναι τόσο απλή όσο ισχυρίζεται ο Γκουλντ, καθώς λίγες είναι οι θρησκείες που δεν πιστεύουν στην ύπαρξη θαυμάτων, τα οποία «εξ ορισμού παραβιάζουν τις αρχές της επιστήμης».[117] Ο Ντόκινς επίσης αντιτίθεται στην ιδέα ότι η θρησκεία έχει κάτι σημαντικό να πει για την ηθική και τις αξίες, και για αυτό δεν έχει την αυθεντία ώστε να διεκδικήσει ένα δικό της magisterium.[117] Παρόμοια, ο φιλόσοφος Πωλ Κουρτς υπεστήριξε ότι ο Γκουλντ σφάλλει όταν γράφει πως η επιστήμη δεν έχει τίποτα να πει σχετικώς με ζητήματα ηθικής. Ο Κουρτς ισχυρίζεται ότι η επιστήμη προσφέρει μια πολύ καλύτερη μέθοδο από ό,τι η θρησκεία για τον προσδιορισμό ηθικών αρχών.[118]
Δημοσιεύσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μια επισκόπηση των δημοσιεύσεων του Στήβεν Τζέυ Γκουλντ από το 1965 μέχρι το 2000 κατέγραψε 479 δημοσιεύσεις σε ερευνητικά περιοδικά με κριτές, 22 βιβλία και 300 άρθρα[25].
Βιβλία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα βιβλία που έγραψε ή επιμελήθηκε ο Γκουλντ, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που πρωτοεκδόθηκαν μετά τον θάνατό του το 2002, είναι τα εξής:
|
|
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb11905524f. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ 2,0 2,1 2,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Stephen-Jay-Gould. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 (Αγγλικά) SNAC. w66m3q6d. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ muse
.jhu .edu /journals /configurations /v014 /14 .3 .jensen .html. - ↑ www
.yelp .com /search?find _desc=mirror+repair&find _loc=New+York%2C+NY. - ↑ www
.nytimes .com /2006 /01 /22 /magazine /22wwln _q4 .html. - ↑ www
.nndb .com /honors /151 /000165653 /. - ↑ www
.degruyter .com /document /doi /10 .1515 /9781400829804 .249 /html. - ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb11905524f. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ CONOR.SI. 15083875.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 4 Μαρτίου 2021.
- ↑ biography/Stephen-Jay-Gould.
- ↑ www
.nationalbook .org /books /the-pandas-thumb-more-reflections-on-natural-history /. - ↑ www
.loc .gov /about /awards-and-honors /living-legends /stephen-jay-gould /. - ↑ www
.linnean .org /the-society /medals-awards-prizes-grants /the-darwin-wallace-medal. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2018. - ↑ community
.geosociety .org /histphildiv /awards /rabbitt. - ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 Shermer, Michael (2002), «This View of Science», Social Studies of Science 32 (4): 489-525, doi:, PMID 12503565, http://www.stephenjaygould.org/library/shermer_sjgould.pdf
- ↑ «Stephen Jay Gould, Ph.D. Biography and Interview». www.achievement.org. American Academy of Achievement.
- ↑ 19,0 19,1 Eldredge, Niles & S.J. Gould: «Punctuated equilibria: an alternative to phyletic gradualism», στο Models in Paleobiology, εκδ. Freeman, Cooper & Co., San Francisco 1972, σσ. 82-115
- ↑ Sepkoski, David (2012). Rereading the Fossil Record: The Growth of Paleobiology as an Evolutionary Discipline. ISBN 978-0226748580.
- ↑ Müller, Gerd B. (2013). «Beyond Spandrels: Stephen J. Gould, EvoDevo, and the Extended Synthesis». Στο: Danieli, G.· Minelli, A.· Pievani, T. Stephen J. Gould: The Scientific Legacy. σελίδες 85–99. doi:10.1007/978-88-470-5424-0_6. ISBN 978-88-470-5423-3.
- ↑ Gould, S.J.: «Nonoverlapping magisteria» Αρχειοθετήθηκε June 15, 2021, στο Wayback Machine., Natural History, τόμ. 106 (Μάρτιος 1997), σσ. 16-22
- ↑ Library of Congress. «Living Legend: Stephen Jay Gould». Library of Congress. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2013.
- ↑ Fahy, Declan (2015). The New Celebrity Scientists: Out of the Lab and into the Limelight. Rowman & Littlefield Publishers.
- ↑ 25,0 25,1 Gould, S.J. (2001). «I have landed». Natural History 109 (10): 46-59. http://www.naturalhistorymag.com/htmlsite/master.html?http://www.naturalhistorymag.com/htmlsite/features/1200_feature.html. Ανακτήθηκε στις June 1, 2018.
- ↑ 26,0 26,1 Green, Michelle: «Stephen Jay Gould: driven by a hunger to learn and to write», People, τόμ. 25 (Ιούνιος 1986), σσ. 109-114
- ↑ Σε συνέντευξη στο BBC Radio 4 στις 25 Ιανουαρίου 2001 δήλωσε: «Οι άθεοι μπορούν να είναι πολύ ηθικοί άνθρωποι, τους εμπιστεύομαι. Είμαι και εγώ.» (27:37). Ο βιολόγος Jerry Coyne τον περιέγραψε ως «άθεο του σκληρού πυρήνα, αν υπάρχει κάτι τέτοιο». (Sam Harris 2015: «Faith vs. Fact: An Interview with Jerry Coyne») Ο στενός φίλος του Γκουλντ Όλιβερ Σακς τον χαρακτήρισε «Εβραίο άθεο». (Oliver Sacks: «Introduction» στο The Richness of Life, εκδ. W.W. Norton, 2006, σελ. 8)
- ↑ Gould, S.J.: «The Pattern of Life's History» Αρχειοθετήθηκε April 30, 2019, στο Wayback Machine. στο έργο The Third Culture, επιμέλεια John Brockma, Αρχειοθετήθηκε April 30, 2019, στο Wayback Machine., εκδ. Simon & Schuster, Νέα Υόρκη 1995, σελ. 60
- ↑ 29,0 29,1 Gould, S.J.: The Structure of Evolutionary Theory, Belknap Press of Harvard University Press, 2002, σελ. 1018, ISBN 0-674-00613-5
- ↑ 30,0 30,1 Gould, S. J.: Επίσημα πρακτικά της καταθέσεως του Gould στην υπόθεση «McLean κατά της Πολιτείας του Άρκανσω», 27 Νοεμβρίου 1981, σελ. 153
- ↑ Perez, Myrna (2013). «Evolutionary Activism: Stephen Jay Gould, the New Left and Sociobiology». Endeavour 37 (2): 104-111. doi:. PMID 23643447. https://www.docdroid.net/XjZM7Gv/stephen-gould-and-new-left-145q.pdf.
- ↑ Gasper, Phil: «Stephen Jay Gould: Dialectical Biologist» Αρχειοθετήθηκε November 24, 2015, στο Wayback Machine., International Socialist Review, τόμ. 24 (Ιούλιος-Αύγουστος 2002)
- ↑ Lewontin, Richard και Richard Levins: «Stephen Jay Gould — what does it mean to be a radical?» Αρχειοθετήθηκε March 17, 2011, στο Wayback Machine., Monthly Review, τόμ. 54 (1 Νοεμβρ. 2002)
- ↑ Gould, S.J.: «Dinomania», New York Review of Books, τεύχ. 40 (12 Αυγούστου 1993), σσ. 51-56
- ↑ Gould, S.J. (2000). «The True Embodiment of Everything That's Excellent: The Strange Adventure of Gilbert and Sullivan». The American Scholar 69 (20): 35-49. http://www.stephenjaygould.org/library/gould_gilbert-sullivan.html. Ανακτήθηκε στις August 11, 2016.
- ↑ Gould, S.J.: Hen's Teeth and Horse's Toes, εκδ. W.W. Norton & Company, Νέα Υόρκη 1983, ISBN 0-393-31103-1
- ↑ 37,0 37,1 Yoon, Carol Kaesuk (May 21, 2002). «Stephen Jay Gould, 60, Is Dead; Enlivened Evolutionary Theory». The New York Times. https://www.nytimes.com/2002/05/21/us/stephen-jay-gould-60-is-dead-enlivened-evolutionary-theory.html.
- ↑ Golden, Frederic: «A Kinder, Gentler Stephen Jay Gould», Los Angeles Times, 8 Οκτωβρίου 1996
- ↑ Rose, Steve: «Obituary: Stephen Jay Gould», The Guardian, 22 Μαΐου 2002
- ↑ Titus, Janet: «Safety Precautions for Asbestos Taken at MCZ», The Harvard Crimson, 24 Ιανουαρίου 1983
- ↑ 41,0 41,1 Gould, S.J.: «The Median Isn't the Message», Discover, Ιούνιος 1985 40–42.
- ↑ Bakalar, James and Lester Grinspoon: Marihuana, the Forbidden Medicine, Yale University Press, New Haven 1997 σσ. 39-41 Αρχειοθετήθηκε November 26, 2015, στο Wayback Machine.
- ↑ Chwialkowska, Luiza: «Marijuana Helped to Save My Life, Prominent Harvard Scholar Says», Ottawa Citizen, 1995
- ↑ Harvard News Office: «Paleontologist, author Gould dies at 60», The Harvard Gazette, 20 Μαΐου 2002. Retrieved on June 4, 2009.
- ↑ Associated Press 2005: «Family of Stephen Jay Gould sues doctors, hospital»
- ↑ Krementz, Jill (2002): «Jill Krementz Photo Journal», New York Social Diary. Retrieved on June 4, 2009.
- ↑ 47,0 47,1 Allen, Warren: «The Structure of Gould» Αρχειοθετήθηκε March 28, 2016, στο Wayback Machine. στο Stephen Jay Gould: Reflections on His View of Life, Oxford University Press, Οξφόρδη 2008, σσ. 24, 59
- ↑ Jones, Steve: «Stephen Jay Gould», The Guardian, 22 Μαΐου 2002
- ↑ International Palaeontological Union (I.P.U.) (1968). Westermann, G.E.G., επιμ. Directory of Palaeontologists of the World (excl. Soviet Union & continental China) (2 έκδοση). Hamilton, Ontario: McMaster University. σελ. 41. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2017 – μέσω Internet Archive.
- ↑ «Golden Plate Awardees of the American Academy of Achievement». www.achievement.org. American Academy of Achievement.
- ↑ Cooper, E. & D. Amber: «Stephen Jay Gould Voted President-Elect of AAAS», AAAS News, 1997
- ↑ Linnean Society of London (2008): «The Darwin–Wallace Medal». Retrieved on June 4, 2009.
- ↑ Eldredge, Niles: «The Allopatric Model and Phylogeny in Paleozoic Invertebrates» Αρχειοθετήθηκε June 30, 2016, στο Wayback Machine., Evolution, τόμ. 25, No. 1 (Μάρτιος 1971), σσ. 156-167
- ↑ Dawkins, Richard: The Extended Phenotype, Oxford University Press, Oxfordshire 1999 σελ. 101 Αρχειοθετήθηκε August 8, 2020, στο Wayback Machine.
- ↑ Maynard Smith (1984), «Paleontology at the high table», Nature 309 (5967): 401-402, doi:, http://www.stephenjaygould.org/library/maynard-smith_high-table.html
- ↑ Mayr, Ernst: «Speciational Evolution or Punctuated Equilibria» στο The Dynamics of Evolution των Steven Peterson και Albert Somit, Cornell University Press, Ithaca 1992, σσ. 21-48
- ↑ Dawkins, Richard: The Blind Watchmaker, W.W. Norton & Co., Νέα Υόρκη 1986, σελ. 225
- ↑ Turner, John: «Why we need evolution by jerks»[νεκρός σύνδεσμος], New Scientist, τόμ. 101 (1984), σσ. 34-35
- ↑ Gould, S.J. και Steven Rose, επιμ.: The Richness of Life: The Essential Stephen Jay Gould, εκδ. W.W. Norton & Co., Νέα Υόρκη 2007, σελ. 6
- ↑ Thomas, R.D.K.: «Gould, Stephen Jay (1941-2002)» στο Evolution: The First Four Billion Years, επιμ. M. Ruse και J. Travis, Belknap Press, Cambridge (MA) 2009, σσ. 611–615.
- ↑ Prum, R.O.; Brush, A.H. (2003). «Which Came First, the Feather or the Bird?». Scientific American 288 (3): 84-93. doi:. PMID 12616863. Bibcode: 2003SciAm.288c..84P. http://docdro.id/Q6DBh2u.
- ↑ Gould, S.J.; Lewontin, Richard (1979). «The spandrels of San Marco and the Panglossian paradigm: a critique of the adaptationist programme». Proc. R. Soc. Lond. B Biol. Sci. 205 (1161): 581-598. doi:. PMID 42062. Bibcode: 1979RSPSB.205..581G.
- ↑ Gould, S.J.; Vrba, E. (1982), «Exaptation — a missing term in the science of form», Paleobiology 8 (1): 4-15, doi:, http://www2.hawaii.edu/~khayes/Journal_Club/fall2006/Gould_&_Vrb_1982_Paleobio.pdf
- ↑ Wilson, E.O.: Sociobiology: The New Synthesis, Harvard University Press, 1975
- ↑ Allen, Elizabeth, κ.ά.: «Against 'Sociobiology'» [επιστολή] New York Review of Books, 13 Νοεμβρίου 1975, σσ. 182, 184-186
- ↑ Gould, S.J.: «Sociobiology and the Theory of Natural Selection» στο Sociobiology: Beyond Nature/Nurture?, επιμέλεια G.W. Barlow και J. Silverberg, Westview Press, Boulder 1980, σσ. 257-269
- ↑ 67,0 67,1 Gould, S.J.: Full House: The Spread of Excellence From Plato to Darwin, εκδ. Harmony Books, Νέα Υόρκη 1996
- ↑ Dawkins, Richard (1997), «Human chauvinism», Evolution 51 (3): 1015-1020, doi:, http://www.simonyi.ox.ac.uk/dawkins/WorldOfDawkins-archive/Dawkins/Work/Reviews/1997-06fullhouse.shtml, ανακτήθηκε στις 2023-07-25
- ↑ Συνέντευξη του Γκουλντ στον Μάικλ Κράσνυ για το περιοδικό Mother Jones του Σαν Φρανσίσκο, Ιανουάριος 1997
- ↑ Gould, S.J.: «The disparity of the Burgess Shale arthropod fauna and the limits of cladistic analysis» Αρχειοθετήθηκε January 27, 2018, στο Wayback Machine., Paleobiology, τόμ. 17 (Οκτώβριος 1991), σσ. 411-423
- ↑ Baron, Christian & J.T. Høeg: «Gould, Scharm and the Paleontologocal Perspective in Evolutionary Biology» στο Crustacea and Arthropod Relationships των S. Koenemann and R.A. Jenner, CRC Press, 2005, σσ. 3-14, ISBN 0-8493-3498-5
- ↑ Wolpert, Lewis & Alison Richards: A Passion For Science, Oxford University Press, Οξφόρδη 1998 σσ. 139-152 Αρχειοθετήθηκε September 24, 2015, στο Wayback Machine., ISBN 0-19-854212-7
- ↑ Prothero, Donald. «Skeptic Festschrift lecture for Stephen Jay Gould». Skeptic.com. Skeptic Society. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιουλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2015.
- ↑ Shermer, Michael (2002), «This View of Science», Social Studies of Science 32 (4): 518, doi:, PMID 12503565, http://www.stephenjaygould.org/library/shermer_sjgould.pdf
- ↑ de Mythe, Johannes: Van de Schoonheid en de Troost, επεισόδιο 13 (έτος 2000)
- ↑ Tattersall I. «Remembering Stephen Jay Gould». Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2013.
- ↑ Gould, S.J. (2003). Triumph and Tragedy in Mudville, εκδ. W.W. Norton & Co., Νέα Υόρκη 2003. Δείτε επίσης το άρθρο του «The Streak of Streaks».
- ↑ Gould, S.J.: «Nonmoral Nature» Αρχειοθετήθηκε November 17, 2015, στο Wayback Machine., Natural History, τεύχ. 91 (Φεβρουάριος 1982), σσ. 19-26
- ↑ National Center for Science Education (2003): «Project Steve», www.ncse.com. Retrieved August 25, 2015.
- ↑ «The Pantheon of Skeptics». CSI. Committee for Skeptical Inquiry. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2017.
- ↑ PBS: «Stephen Jay Gould: This View of Life», NOVA, 18 Δεκεμβρίου 1984
- ↑ Kayzer, Wim: Een schitterend ongeluk, VPRO, 1993
- ↑ Scully, Mike (2006): The Simpsons, Season 9 DVD Commentary for «Lisa the Skeptic», DVD, 20th Century Fox
- ↑ Shermer, Michael: «This View of Science», Social Studies of Science, τόμ. 32, νο. 4 (έτος 2002), σελ. 518
- ↑ Π.χ. οι πρώτες δύο παράγραφοι από αδημοσίευτη «επιστολή στον αρχισυντάκτη» της The New York Review of Books από τη Λήδα Κοσμίδη και τον Τζων Τούμπυ στις 7/7/1997, όπου σχολιάζουν δύο άρθρα του Γκουλντ στο περιοδικό.
- ↑ Brown, Andrew: The Darwin Wars: The Scientific Battle for the Soul of Man, εκδ. Simon & Schuster, Λονδίνο 1999, ISBN 0-8050-7137-7
- ↑ 87,0 87,1 Sterelny, Kim (2007), Dawkins vs. Gould: Survival of the Fittest, Cambridge, UK: Icon Books, ISBN 978-1-84046-780-2
- ↑ Maynard Smith, John: «Did Darwin get it right?», The London Review of Books, τόμ. 3(11), 1981, σσ. 10-11. Αναδημοσιεύεται στο βιβλίο Did Darwin Get it Right?, εκδ. Chapman & Hall, Νέα Υόρκη 1989, σσ. 148-156
- ↑ Maynard Smith, John: «Genes, Memes, & Minds», The New York Review of Books, 42 (30/11/1995), σσ. 46-48
- ↑ Maynard Smith, John (1981): Review of The Panda's Thumb στη The London Review of Books, σσ. 17-30
- ↑ Wright, Robert: «The Accidental Creationist: Why Stephen J. Gould is bad for evolution» Αρχειοθετήθηκε November 5, 2009, στο Wayback Machine., The New Yorker, 13 Δεκεμβρίου 1999, σσ. 56-65
- ↑ Gould, S.J.: «Evolution as fact and theory», περιοδικό Discover, τεύχ. Μαΐου 1981, σσ. 34-37
- ↑ Dawkins, Richard: Unweaving the Rainbow, εκδ. Houghton Mifflin, Βοστώνη 1998, σσ. 196-197
- ↑ «Fraud in the Imputation of Fraud | Psychology Today». www.psychologytoday.com. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ Conway Morris, S.; Gould, S.J. (1998). «Showdown on the Burgess Shale». Natural History 107: 48-55. http://www.stephenjaygould.org/library/naturalhistory_cambrian.html. Ανακτήθηκε στις January 4, 2006.
- ↑ Conway Morris, Simon: Life's Solution: Inevitable Humans in a Lonely Universe, Cambridge University Press, 2003
- ↑ Fortey, Richard: «Shock Lobsters» Αρχειοθετήθηκε August 23, 2009, στο Wayback Machine., London Review of Books, 1 Οκτωβρίου 1998
- ↑ Briggs, Derek; Fortey, Richard (2005). «Wonderful Strife: systematics, stem groups, and the phylogenetic signal of the Cambrian radiation». Paleobiology 31 (2): 94-112. doi:. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-08-12. https://web.archive.org/web/20160812024700/http://systematicbiology.co.nf/BriggsFortey05_CambrianRadiation.pdf. Ανακτήθηκε στις June 17, 2016. Περίληψη
- ↑ Kemp, Thomas: Origin of Higher Taxa, University of Chicago Press, Σικάγο 2016, σελ. 88
- ↑ Dawkins, Richard: Unweaving the Rainbow, 1998, σελ. 202
- ↑ Gould, S.J.: The Structure of Evolutionary Theory, Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge 2002, σελ. 1156, ISBN 0-674-00613-5
- ↑ Gould, S.J.: «Evolution: The pleasures of pluralism» Αρχειοθετήθηκε November 10, 2016, στο Wayback Machine., The New York Review of Books, 26 Ιουνίου 1997, σσ. 47-52
- ↑ Wilson, E.O.: Naturalist, Island Press, Νέα Υόρκη 2006, σελ. 337, ISBN 1-59726-088-6
- ↑ Pinker, Steven (2002), The Blank Slate: The Modern Denial of Human Nature, Νέα Υόρκη: Penguin Books, ISBN 978-0-14-200334-3
- ↑ Gould S.J. (1996). The Mismeasure of Man, έκδοση αναθεωρημένη και επαυξημένη Αρχειοθετήθηκε November 29, 2015, στο Wayback Machine., εκδ. W.W. Norton & Co., Νέα Υόρκη 1996, σελ. 36
- ↑ 106,0 106,1 Gould, S.J.: «Biological potentiality vs. biological determinism» Αρχειοθετήθηκε 2021-10-16 στο Wayback Machine., στο Ever Since Darwin, W.W. Norton & Co., Νέα Υόρκη 1992, σσ. 251-259
- ↑ Korb, Kevin B. (Αύγουστος 1994). «Stephen Jay Gould on intelligence». Cognition 52 (2): 111-123. doi:. PMID 7924200. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/0010027794900647. Ανακτήθηκε στις 30 December 2022.
- ↑ Humphreys, Lloyd (φθινόπωρο 1983). «The Mismeasure of Man». American Journal of Psychology 96 (3): 407-416. doi:. https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/014662168300700114. Ανακτήθηκε στις 30 December 2022.
- ↑ Blinkhorn, Steve: «What Skulduggery?» Αρχειοθετήθηκε November 23, 2015, στο Wayback Machine., Nature, τόμ. 296, 8 Απριλίου 1982, σελ. 506
- ↑ Gould, S.J.: The Mismeasure of Man, W.W. Norton & Co., Νέα Υόρκη 1981, σελ. 20
- ↑ Gould, S.J.: «Morton's Ranking of Races by Cranial Capacity» Αρχειοθετήθηκε November 17, 2015, στο Wayback Machine., Science, τόμος 200 (5/5/1978), σσ. 503-509
- ↑ Lewis, J.; DeGusta, D.; Meyer, M.R.; Monge, J.M.; Mann, A.E.; Holloway, R.L. (2011). «The Mismeasure of Science: Stephen Jay Gould versus Samuel George Morton on Skulls and Bias». PLOS Biology 9 (6): e1001071. doi:. PMID 21666803.
- ↑ Wade, Nicholas: «Scientists Measure the Accuracy of a Racism Claim», New York Times, 14 Ιουνίου 2011, σελ. D4
- ↑ 114,0 114,1 Editorial: «Mismeasure for mismeasure», Nature, τόμ. 474 (23 Ιουνίου 2011), σελ. 419
- ↑ Weisberg, M.: «Remeasuring man», Evolution & Development, τόμος 16 (2014), σσ. 166-178, doi: 10.1111/ede.12077
- ↑ 116,0 116,1 116,2 116,3 Gould, S.J.: Rocks of Ages: Science and Religion in the Fullness of Life, Ballantine Books, Νέα Υόρκη 2002
- ↑ 117,0 117,1 Dawkins, Richard: The God Delusion, εκδ. Houghton Mifflin Harcourt, Νέα Υόρκη 2006, σελ. 83
- ↑ Grothe, D.J. (11 Δεκεμβρίου 2005). «Paul Kurtz – Science and Religion: Are They Compatible?». Point of Inquiry Podcast. Center for Inquiry. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Φεβρουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 2014.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- «Ανεπίσημο αρχείο» του Στήβεν Τζέυ Γκουλντ
- Συνέντευξη και βιογραφία
- Ο Γκουλντ στο charlierose.com
- Ομιλίες του Γκουλντ
- Υλικό και έγγραφα για τον επιστήμονα στο σύστημα βιβλιοθηκών του Πανεπιστημίου Στάνφορντ
|