Λευκόνοικο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 35°15′35.39034″N 33°43′55.51108″E / 35.2598306500°N 33.7320864111°E / 35.2598306500; 33.7320864111

Λευκόνοικο
(τουρκ.: Geçitkale)
Εικόνα
Η κεντρική πλατεία του κατεχόμενου οικισμού
Τοποθεσία στον χάρτη
Τοποθεσία στον χάρτη
Λευκόνοικο/Γκετσίτκαλε
Χώρα(de jure)
Κυπριακή Δημοκρατία
ΕπαρχίαΑμμοχώστου
Χώρα(de facto)
Τ.Δ.Β.Κ.
ΕπαρχίαΓκαζιμαγούσα
Πληθυσμός1.253  (2011)

Το Λευκόνοικο (τουρκικά: Lefkonuk και Γκετσίτκαλε, Geçitkale‎‎) είναι χωριό στην βορειοανατολική Κύπρο.

Το έδαφος του οικισμού ανήκει εκ του νόμου (de jure) στην Κυπριακή Δημοκρατία, της οποίας είναι κοινότητα που υπάγεται διοικητικά στην Επαρχία Αμμοχώστου, αποτελώντας έναν από τους οχτώ δήμους της[1]. Ωστόσο, μετά την τουρκική εισβολή του 1974, το χωριό ελέγχεται εκ των πραγμάτων (de facto) από την μη αναγνωρισμένη Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου.

Τοποθεσία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Δήμος Λευκονοίκου στα ανατολικά συνορεύει με τη Γύψου, στα βόρεια με το Πλατάνι, στα βορειοδυτικά με το Άρτεμη Αμμοχώστου, στα δυτικά με τις Γούφες, στα νοτιοδυτικά με τα Γέναγρα και στα νοτιοανατολικά με την Πηγή, την Περιστερώνα και τον Σανταλάρη.

Ονομασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ονομασία Λευκόνοικο στα αρχαία ελληνικά σημαίνει άσπρο σπίτι.[2] Σύμφωνα με ερευνητές, το πρώτο σπίτι που κτίστηκε στο χωριό ήταν άσπρο, οι άνθρωποι συνήθιζαν να λένε «Πηγαίνω στον Λευκόν οίκο».[3]

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κάποιοι ερευνητές θεωρούν ότι το Λευκόνοικο κατοικήθηκε τα πρώτα χριστιανικά χρόνια, πριν τον 6ο μ.Χ. αιώνα.[3] Μερικοί ερευνητές θεωρούν ότι στην περιοχή εγκαταστάθηκαν κάτοικοι από τον γειτονικό οικισμό Αγία Κινούσα.[3]

Την περίοδο της Φραγκοκρατίας το Λευκόνοικο αποτελούσε τόπος διαμονής επίσημων φιλοξενουμένων του βασιλιά της Κύπρου. Επιπλέον, αποτέλεσε το επίκεντρο της επανάστασης των χωρικών εναντίων των φεουδαρχών το 1427, υπό την αρχηγία του Ρε Αλέξη.[3]

Την περίοδο της Τουρκοκρατίας πραγματοποιήθηκε κοντά στο Λευκόνοικο επανάσταση των χωρικών εναντίων των Οθωμανών με επικεφαλής τον Καλόγερο Ιωαννίκιο. Επιπλέον, στις αρχές του 19ου αιώνα, το Λευκόνοικο παρουσιάζεται ως το μεγαλύτερο σε πληθυσμό χωριό της Κύπρου.[3]

Την περίοδο της Αγγλοκρατίας το Λευκόνοικο ανακηρύχθηκε σε δήμο (1939).[3]

Στις 14 Αυγούστου 1974 το Λευκόνοικο καταλήφθηκε από τον τουρκικό στρατό κατά την τουρκική εισβολή του 1974.[4] Από τότε ο Δήμος Λευκονοίκου εδρεύει στην Αγλατζιά.

Το έμβλημα του δήμου Λευκονοίκου

Ιστορία του δήμου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1882, επί Αγγλοκρατίας, θεσπίστηκε νόμος σύμφωνα με τον οποίο ο αρμοστής είχε την εξουσία να ιδρύει ή να καταργεί δήμους μετά από αίτηση των κατοίκων μιας περιοχής.[5] Οι Λευκονοικιάτες ζήτησαν την ανακήρυξη του χωριού τους σε δήμο το 1926, αλλά ο Άγγλος κυβερνήτης απέρριψε το αίτημα του. Τελικά, το Λευκόνοικο ανακηρύχθηκε σε δήμο το 1939 με απόφαση του Άγγλου κυβερνήτη Χέρμπερτ Ρίτσμοντ Πάλμερ. Το πρώτο δημοτικό συμβούλιο διορίστηκε από τον κυβερνήτη. Πρώτος δήμαρχος αποτέλεσε γιατρός Χρίστος Μιχαλόπουλος.[6]

Η θητεία του πρώτου δημοτικού συμβουλίου διήρκεσε έως το 1943. Στα χρόνια αυτά ιδρύθηκε αγροτικό νοσοκομείο για τις ανάγκες της ευρύτερης περιοχής, τοποθετήθηκε οδικός φωτισμός με λάμπες πετρελαίου, καθαρίστηκαν οι γειτονιές και προσφερόταν βοήθεια σε απόρους.[6]

Στις 21 Μαρτίου 1943 πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες δημοτικές εκλογές, στις οποίες δήμαρχος ανακηρύχθηκε ο Λουκάς Γρηγορίου. Το δεύτερο δημοτικό συμβούλιο επέκτεινε τους δρόμους του δήμου, επέκτεινε την υδατοπρομήθεια και τον οδικό φωτισμό και επέβαλε αυστηρότερους κανονισμούς για την καθαριότητα. Επιπλέον, ίδρυσε στη δημοτική αγορά πρατήριο διανομής ειδών πρώτης ανάγκης για να αντιμετωπιστεί η έλλειψη αγαθών λόγω Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.[6]

Τρίτος δήμαρχος Λευκονοίκου εκλέχτηκε ο Αναστάσης Χαραλάμπους το 1946. Ακολούθησε το 1949 ο Λουκάς Γρηγορίου, ο οποίος επανεκλέχθηκε το 1959.[6]

Πληθυσμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο πληθυσμός του Λευκόνοικου, έως το 1974, αποτελείτο από Ελληνοκύπριους. Στην πορεία των χρόνων υπήρχαν και ορισμένοι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι, έως το 1960. Το 1958, λόγω δικοινοτικών συγκρούσεων, οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι του Λευκονοίκου εγκατέλειψαν τα σπίτια τους και εγκαταστάθηκαν σε χωριά κοντά στη Λευκωσία. Μόνο μία οικογένεια συνέχισε να κατοικεί στο χωριό.[2]

Κατά την τουρκική εισβολή του 1974 οι Ελληνοκύπριοι κάτοικοι του Λευκονοίκου διέφυγαν στο νότιο τμήμα της Κύπρου. Στο Λευκόνοικο εγκαταστάθηκαν Τουρκοκύπριοι πρόσφυγες από την Κοφίνου και Τουρκοκύπριοι από το εγκαταλελειμμένο χωριό Άρτεμη.[2]

Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τον πληθυσμό του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές πληθυσμού που πραγματοποιήθηκαν στην Κύπρο έως το 1973. Μετά την τουρκική εισβολή του 1974 δεν πραγματοποιήθηκε απογραφή στο χωριό από την Κυπριακή Δημοκρατία, αφού το έδαφος του δεν ελέγχεται από αυτήν.

Ιστορικό απογραφών [7]
Απογραφή Πληθυσμός %± Άνδρες Γυναίκες
18811.448[8]—  721727
18911.618[9]11.7%793825
19011.813[10]12.1%933898
19112.036[11]12.3%1,0271,009
19212.325[12]14.2%1,1521,173
19312.435[13]4.7%1,1431,292
19462.596[14]6.6%
19602.358[15]-9.2%1,1311,227
19732.116[16]-10.3%1,0201,096

(Πληροφορίες για τον πληθυσμό και το διάγραμμα από τα δεδομένα).

Δήμαρχοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δήμαρχοι Δήμου Λευκονοίκου διετέλεσαν κατά σειρά οι:[6][17][18]

Ιεροί ναοί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ

Στο Λευκόνοικο υπάρχουν οι εξής ιεροί ναοί:[19]

  • Εκκλησία Αρχαγγέλου Μιχαήλ
  • Εκκλησία Μεταμόρφωσης του Σωτήρος
  • Εκκλησία Τιμίου Σταυρού
  • Εκκλησία Προφήτη Ηλία
  • Εκκλησία Αγίου Γεωργίου
  • Εξωκλήσι Αγίου Θεοδώρου
  • Εξωκλήσι Αγίου Φωκά
  • Εξωκλήσι Αγίας Ζώνης (Αγία Κινούσα)

Αδελφοποιήσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Δήμος Λευκονοίκου είναι αδελφοποιημένος με:

  • Δήμο Λέσβου - Ελλάδα (29 Απριλίου 1995): Αρχικά η αδελφοποίηση έγινε με τον Δήμο Μήθυμνας. Το 2011 ο δήμος αυτός συνενώθηκε με άλλους δήμους δημιουργώντας τον Δήμο Λέσβου και από τότε η αδελφοποίηση ισχύει με αυτόν τον δήμο.[20]
  • Δήμο Νέας Ιωνίας - Ελλάδα (24 Μαρτίου 2008)[21]

Πρόσωπα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σημαντικά πρόσωπα με καταγωγή από το Λευκόνοικο:[22]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ «Επαρχία Αμμοχώστου – Ένωση Δήμων Κύπρου». ucm.org.cy. Ένωση Δήμων Κύπρου. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2018. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 «Lefkonoiko». www.prio-cyprus-displacement.net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2018. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 «Ιστορία του Δήμου». dimoslefkonikou.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2018. 
  4. ↑ «Ο Ξεριζωμός του κόσμου μας». dimoslefkonikou.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2018. 
  5. ↑ «Πότε ιδρύθηκε ο Δήμος Μόρφου». 2017-03-16. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-09-07. https://web.archive.org/web/20180907001320/https://www.newsbomb.com.cy/kypros/story/682525/pote-idrythike-o-dimos-morfoy-tosoi-antres-moysoylmanoi-katoikoysan-tote-stin-perioxi-eggrafa. Ανακτήθηκε στις 2018-09-07. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 «Ιστορία Δημοτικών Συμβουλίων». dimoslefkonikou.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2018. 
  7. ↑ Πληροφορίες για τον πληθυσμό και το διάγραμμα από τα Wikidata.
  8. ↑ 8,0 8,1 «Census of Cyprus, 1881». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1881. 4  Απριλίου 1881. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4  Αυγούστου 2018. σελ. 4.
  9. ↑ «Census of Cyprus, 1891». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1891. 6  Απριλίου 1891. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4  Αυγούστου 2018. σελ. 14.
  10. ↑ «Census of Cyprus, 1901». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1901. 31  Μαρτίου 1901. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5  Αυγούστου 2018. σελ. 13.
  11. ↑ «Census of Cyprus, 1911». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1911. 2  Απριλίου 1911. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5  Αυγούστου 2018. σελ. 13.
  12. ↑ «Census of Cyprus, 1921». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1921. 24  Απριλίου 1921. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5  Αυγούστου 2018. σελ. 12.
  13. ↑ «Census of Cyprus, 1931». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1931. 27  Απριλίου 1931. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018. σελ. 10.
  14. ↑ «Census of Population and Agriculture 1946». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1946. 10  Νοεμβρίου 1946. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018. σελ. 6.
  15. ↑ «Census of Population and Agriculture 1960». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1960. 11  Δεκεμβρίου 1960. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018. σελ. 11.
  16. ↑ «Cyprus census 1973» (Αγγλικά) Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
  17. ↑ «Διατελέσαντες Δήμαρχοι κατά το έτος 1986 μέχρι σήμερα – Ένωση Δήμων Κύπρου». ucm.org.cy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2018. 
  18. ↑ «Δήμαρχοι». dimoslefkonikou.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2018. 
  19. ↑ «Εκκλησίες». dimoslefkonikou.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2018. 
  20. ↑ «Δήμος Μήθυμνας». dimoslefkonikou.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2018. 
  21. ↑ «Δήμος Νέα Ιωνίας». dimoslefkonikou.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2018. 
  22. ↑ «Πρόσωπα που τίμησαν το Λευκόνοικο». dimoslefkonikou.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2018. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


π • σ • ε Δήμοι της Κυπριακής Δημοκρατίας
Επαρχία ΑμμοχώστουFlag of Cyprus
Επαρχία Κερύνειας
Επαρχία Λάρνακας
Επαρχία Λεμεσού
Επαρχία Λευκωσίας
Επαρχία Πάφου
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Λευκόνοικο&oldid=10531678"