Γιαγκιελόνια Βιβλιοθήκη

Γιαγκιελόνια Βιβλιοθήκη
	Biblioteka Jagiellońska
Είδος	βιβλιοθήκη και university library
Διεύθυνση	al. Adama Mickiewicza 22
Γεωγραφικές συντεταγμένες	50°3′41″N 19°55′25″E
Διοικητική υπαγωγή	Κρακοβία
Τοποθεσία	Κρακοβία
Χώρα	Πολωνία
Έναρξη κατασκευής	1364
Ιστότοπος
	Επίσημος ιστότοπος
	Πολυμέσα
	δεδομένα (π)

Συντεταγμένες: 50°3′41.400″N 19°55′24.960″E / 50.06150000°N 19.92360000°E / 50.06150000; 19.92360000

Η Γιαγκιελόνια Βιβλιοθήκη (πολωνικά: Biblioteka Jagiellońska, δημοφιλές ψευδώνυμο: Jagiellonka) είναι η βιβλιοθήκη του Γιαγκελόνιου Πανεπιστημίου στην Κρακοβία, η οποία με περίπου 6,7 εκατομμύρια τόμους είναι μία από τις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες στην Πολωνία, που χρησιμεύει ως δημόσια βιβλιοθήκη, πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη και μέρος του πολωνικού συστήματος εθνικών βιβλιοθηκών.^[1] Διαθέτει μια μεγάλη συλλογή μεσαιωνικών χειρογράφων, όπως για παράδειγμα το ''De Revolutionibus Orbium Coelestium'' του Νικόλαου Κοπέρνικου και το Banderia Prutenorum του Γιαν Ντουούγκος, καθώς και μια μεγάλη συλλογή από υπόγεια βιβλιογραφία (τα λεγόμενα drugi obieg ή σαμιζντάτ) από την περίοδο της κομμουνιστικής κυριαρχίας στην Πολωνία (1945-1989). Η Βιβλιοθήκη φιλοξενεί επίσης τη συλλογή τέχνης Μπερλίνκα, της οποίας το νομικό καθεστώς αμφισβητείται από τη Γερμανία.^[2]

Οργάνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Αναπληρωτές Διευθυντές Διοίκησης και Κατασκευών, Υλικών του 19ου και 20ου αιώνα, και Ειδικών Συλλογών επιβλέπουν προσωπικό 283 υπαλλήλων σε δεκατέσσερα διαφορετικά τμήματα βιβλιοθήκης.

Συλλογές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Γιαγκιελόνια Βιβλιοθήκη είναι μια από τις μεγαλύτερες και πιο διάσημες βιβλιοθήκες στην Πολωνία. Κατά τη διάρκεια της ιστορίας της έχει λάβει πολλές δωρεές και έχει κληρονομήσει πολλές ιδιωτικές συλλογές.

Η συλλογή της περιέχει 1.503.178 τόμους μονογραφιών, 557.199 τόμους περιοδικών, 104.012 πρώιμα έντυπα βιβλία, 3.586 αρχέτυπα, 24.258 χειρόγραφα, 12.819 χάρτες, 35.105 παρτιτούρες και 77.336 μικροφόρμες. Μεταξύ των παρτιτούρων της είναι πολλά από τα πρωτότυπα αυτόγραφα του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ.

Σημαντικά σπάνια βιβλία που ανήκουν στη βιβλιοθήκη περιλαμβάνουν τα:

Αντίγραφο του 15ου αιώνα της Μπογκουροντζίτσα
Γιαν Ντουούγκος - Banderia Prutenorum
Balthasar Behem Codex
Πάουλους Πουλιρίνι ντε Πράγκα - Liber viginti artium
Νικόλαος Κοπέρνικος - χειρόγραφο του De Revolutionibus και έντυπες εκδόσεις
Ρέμπραντ - Faust
Φρεντερίκ Σοπέν - Scherzo (Ε μείζων)
Άνταμ Μιτσκιέβιτς, Παν Ταντέους, πρώτη έκδοση, Παρίσι 1834, Sonety, Μόσχα 1824.
Στανίσουαφ Μονιούσκο - Trzeci śpiewnik domowy. Muzyka wokalna z towarzyszeniem fortepianu
Γιούλιους Σουοβάτσκι, Poezje Τομ. 1-3, Παρίσι 1833.
Στανίσουαφ Βισπιάνσκι - Wesele. Δράμα με 3 πράξεις
Ιγκνάτσι Γιαν Παντερέφσκι - Stara Suita

Στη δεκαετία του 1990 πολλά ανεκτίμητα βιβλία κλάπηκαν από την βιβλιοθήκη, πιθανώς για να πουληθούν στη Δύση. Το 1999, τα έργα των Γαλιλαίου, Γιοχάνες Κέπλερ και Βησσαρίων του Τραπεζούντιου κλάπηκαν. Μερικά ανακτήθηκαν από δημοπρασία στο γερμανικό οίκο δημοπρασιών Reiss & Sohn.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η αρχή της Γιαγκιελόνιας Βιβλιοθήκης θεωρείται παραδοσιακά ίδια με εκείνη ολόκληρου του πανεπιστημίου (τότε γνωστό ως Ακαδημία της Κρακοβίας) - το 1364. Ωστόσο, αντί να έχει μια κεντρική βιβλιοθήκη, είχε αρκετά μικρότερα παραρτήματα σε κτίρια διαφόρων τμημάτων (η μεγαλύτερη συλλογή ήταν στο Collegium Maius, όπου διατηρήθηκαν έργα που σχετίζονται με τη θεολογία και τις φιλελεύθερες τέχνες). Μετά το 1775, κατά τη διάρκεια των μεταρρυθμίσεων της Επιτροπής Εθνικής Παιδείας, η οποία ίδρυσε το πρώτο Υπουργείο Εκπαίδευσης στον κόσμο, διάφορες μικρές βιβλιοθήκες του Πανεπιστημίου συγκεντρώθηκαν επίσημα σε μια δημόσια συλλογή στο Collegium Maius. Κατά τη διάρκεια των διαμελισμών της Πολωνίας, η βιβλιοθήκη συνέχισε να μεγαλώνει χάρη στην υποστήριξη ανθρώπων όπως ο Γέζι Σάμουελ Μπάντκιε, ο Κάρολ Γιούζεφ Έστραϊχερ και ο Κάρολ Έστραϊχερ ο νεότερος. Οι συλλογές της δημοσιοποιήθηκαν το 1812. Από το 1932, είχε το δικαίωμα να λάβει ένα αντίγραφο οποιουδήποτε βιβλίου που εκδόθηκε από Πολωνούς εκδότες στην Πολωνία. Το 1940, η βιβλιοθήκη απέκτησε τελικά ένα νέο κτήριο. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι εργαζόμενοι στη βιβλιοθήκη συνεργάστηκαν με υπόγεια πανεπιστήμια. Από τη δεκαετία του 1990, η συλλογή της βιβλιοθήκης γίνεται όλο και περισσότερο ψηφιακή.

Κτίριο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το σημερινό κτίριο της βιβλιοθήκης που βρίσκεται στη λεωφόρο Μιτσκιεβίτσα 22 κατασκευάστηκε στα έτη 1931-1939 και επεκτάθηκε δύο φορές, τα έτη 1961-1963 και 1995-2001.

Κλοπές από τις συλλογές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπήρξε ενδημική κλοπή αρχέτυπων και αρχαίων βιβλίων από τη Βιβλιοθήκη. Ένα από τα χειρότερα τέτοια κρούσματα στην Πολωνία δημοσιοποιήθηκε τον Απρίλιο του 1999. Περιλάμβανε την κλοπή έργων των Γαλιλαίου Γαλιλέι, Γιοχάνες Κέπλερ και Βησσαρίων. Μέρος των κλεμμένων έργων εμφανίστηκε στο γερμανικό οίκο δημοπρασιών, Reiss & Sohn. Παραμένει ασαφές ποιος ήταν πίσω από την επιχείρηση κλοπής.^[3]