Βυρεβίστας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Βυρεβίστας
Γενικές πληροφορίες
ΓέννησηΔεκαετία του 90 π.Χ.
Θάνατος44 π.Χ.
Χώρα πολιτογράφησηςΔακία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταβασιλιάς
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαβασιλιάς της Δακίας[1]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Βυρεβίστας ή Βοιρεβίστας ήταν βασιλεύς στους Γέτες και τους Δάκες (82/61 π.Χ.-45/44 π.Χ.), ένωσε τις δύο φυλές σε ένα ενιαίο βασίλειο την Δακία. Το βασίλειο βρισκόταν ανάμεσα στους ποταμούς Δούναβη, Τίσα και Δνείστερο, στην σημερινή Ρουμανία και Μολδαβία. Τον 7ο αιώνα π.Χ. κατοικήθηκε από πολλούς Θράκες, ανάμεσα τους οι Γέτες και οι Δάκες. Από τον 4ο αιώνα π.Χ. ήρθαν σε επαφή και επηρεάστηκαν έντονα από τον Κέλτικο Πολιτισμό του Λα Τεν χάρη στις Γαλατικές επιδρομές στην Νοτιοανατολική Ευρώπη. Οι Δάκες πολεμούσαν συνεχώς με τις γειτονικές φυλές, η απομόνωση τους στα Καρπάθια Όρη τους επέτρεψε να δημιουργήσουν έναν διακριτό πολιτισμό, τον 1ο αιώνα π.Χ. έγιναν η κυρίαρχη δύναμη. Αργότερα (61 π.Χ.) ξεκίνησαν τις κατακτήσεις, οι Κελτικές φυλές Βόιοι και Ταυρίσκοι συνετρίβηκαν στις πρώτες επιδρομές, ακολούθησαν οι Βάσταρνες και οι Σκορδίσκοι. Ο Βυρεβίστας ξεκίνησε σκληρές επιδρομές στην Θράκη, την Μακεδονία και την Ιλλυρία, κατέλαβαν όλα τα παράλια στην Μαύρη Θάλασσα. Οι πράξεις του αυτές ανησύχησαν έντονα την Ρωμαϊκή δημοκρατία, ο Βυρεβίστας συμμάχησε με τον Πομπήιο. Όταν ο Ιούλιος Καίσαρ νίκησε τον Πομπήιο αποφάσισε να επιτεθεί στην Δακία, τον πρόλαβε η δολοφονία του, ο Βυρεβίστας δολοφονήθηκε επίσης την ίδια εποχή. Με τον θάνατο του Βυρεβίστα το βασίλειο διασπάστηκε σε μικρότερα κρατίδια αλλά από την εποχή του Τιβέριου μέχρι του Δομιτιανού ενώθηκαν ξανά. Ο Δεκέβαλος δημιούργησε ξανά ένα εννιαίο βασίλειο (86 μ.Χ.), ο Δομιτιανός αποφάσισε να το κατακτήσει αλλά συνετρίβη. Με την άνοδο του στον θρόνο ο Τραϊανός ξεκίνησε νέες εκστρατείες (98 μ.Χ.), στην αρχή ηττήθηκε αλλά τελικά νίκησε (102 μ.Χ.), ο Βυρεβίστας έκλεισε ειρήνη με σκληρούς όρους σε βάρος του αλλά δεν τους τήρησε. Ο Τραϊανός προχώρησε σε νέα εκστρατεία με την οποία κατέκτησε τελικά τους Δάκες (106 μ.Χ.), τους ενσωμάτωσε στην Ρωμαϊκή Επαρχία Δακίας. Οι κύριες πηγές για τον ίδιο ήταν ο Στράβων, ο Ιορδάνης ο Αλανός και μια επιγραφή που βρέθηκε στο Μπαλτσίκ, μεταφέρθηκε στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Βουλγαρίας στην Σόφια και παριστάνει ένα διάταγμα των κατοίκων της Διονυσόπολης.[2]

Το βασίλειο των Δακών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η περιοχή που βρισκόταν γύρω από τους ποταμούς Δούναβη, Τίσα και Δνείστερο κατοικήθηκε από τον 7ο αιώνα π.Χ. με Θρακικούς λαούς, ανάμεσα τους Γέτες και Δάκες.[3][4][5] Οι Γέτες και οι Δάκες ήταν μεταξύ τους συγγενικές φυλές αλλά σταδιακά έγιναν μιά φυλετική ομάδα με το όνομα Γετο-Δάκες.[6] Οι δύο φυλές είχαν μεγάλες γλωσσολογικές και πολιτισμικές ικανότητες.[7] Η περιοχή που ζούσαν στην νότια κοιλάδα του Δούναβη τους επέτρεψε να έχουν συνεχές εμπόριο με τις Ελληνικές πόλεις όπως επίσης και τις πόλεις στην Μαύρη Θάλασσα.[8] Οι Δάκες τοποθετούνται στην Καρπαθο-Δουναβική πεδιάδα, νότια από τα Καρπάθια Όρη.[9][10] Η γεωγραφική τους τοποθεσία τους οδήγησε να έχουν ασταμάτητες συγκρούσεις με άλλες φυλές ανάμεσα τους και τους Γέτες, τον 1ο αιώνα π.Χ. έγιναν η κυρίαρχη φυλή.[11] Την περίοδο 450 π.Χ.-60 π.Χ. οι Δάκες γνώρισαν μιά μεγάλη σειρά από επιφανείς βασιλείς όπως Δρομιχαίτης, Ορόλης και ο Ρουμπομπόστης.[12] Τον 4ο αιώνα π.Χ. ήρθαν σε επαφή με τους Γαλάτες του Λα Τεν, συνεχίστηκαν οι επαφές περισσότερο έντονα μέχρι τον 2ο αιώνα π.Χ. Η μεγάλη οικονομική ανάπτυξη και οι νέες τεχνικές που γνώρισαν από τους Λα Τεν επέτρεψαν στις Θρακικές φυλές να ενωθούν σταδιακά μεταξύ τους, ανάμεσα τους οι Κέλτες και οι Δάκες υπό την βασιλεία του Βυρεβίστα. Με τους Λα Τεν οι Κέλτες και οι Δάκες εισήγαγαν στην τέχνη τους τον τροχό της κεραμικής, τον χρησιμοποίησαν στην επεξεργασία των μετάλλων και την κοπή νομισμάτων. Στα περισσότερα σπίτια βρέθηκαν τεχνουργήματα κατασκευασμένα με έναν συνδυασμό Δακικής και Κελτικής τεχνοτροπίας. Αυτό δείχνει ότι εκείνη την περίοδο οι δύο πολιτισμοί ενώθηκαν, αργότερα ωστόσο (150 π.Χ.) τα Κέλτικα στοιχεία αραίωσαν και εξαφανίστηκαν, οι Δάκες είχαν δημιουργήσει τον δικό τους πολιτισμό. Ο Βυρεβίστας με την ένωση των δύο φυλών δημιούργησε ένα ισχυρό βασίλειο, έδιωξε όλους τους Κέλτες από την περιοχή τερματίζοντας οριστικά την επίδραση τους. Οι επαφές ωστόσο διακόπηκαν οριστικά επειδή η κατασκευή των αγγείων εξακολουθούσε να είναι υπό την Κέλτικη μορφή, πιθανότατα κατασκευάστηκαν από Δάκες που είχαν διδαχθεί από τους Κέλτες.[13] Ο Βυρεβίστας έγινε ένας πανίσχυρος μονάρχης στο βασίλειο που δημιουργήθηκε από την ένωση των Θρακικών φυλών.[14][15] Με την άνοδο του στον θρόνο (60 π.Χ.) εκδίωξε όλους τους Κέλτες, με την υποστήριξη του ιερατείου καθιέρωσε έναν θρησκευτικό κώδικα με αυστηρότατους νόμους.[16][17] Την ίδια εποχή ευρήματα της Δάκικης τέχνης βρέθηκε σε πολλές περιοχές της Ευρώπης που κατοικούσαν Κέλτες όπως στην Γιουγκοσλαβία και την Ουγγαρία.[18]

Η βασιλεία του Βυρεβίστα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Δακικό βασίλειο την εποχή του Βυρεβίστα

Η ακριβής ημερομηνία στην οποία ο Βυρεβίστας ανέβηκε στον θρόνο έγινε αντικείμενο συζήτησης ανάμεσα στους ιστορικούς, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Ιλινόις Κιθ Χίτσινς την τοποθετεί στο 82 π.Χ.[19] Μια άλλη μεγάλη σειρά ιστορικών την τοποθετεί περίπου μια εικοσαετία πιο νωρίς (60 π.Χ.).[20][21][22] Η πιο αξιόπιστη ιστορική άποψη είναι του ιστορικού Τζον Κοχ, ολοκληρώθηκε η βασιλεία του την εικοσαετία αυτή μέχρι την εκδίωση των Κελτών από τον ίδιο τον Βυρεβίστα (60 π.Χ.).[23] Η ένωση των φυλών του επέτρεψε να δημιουργήσει ένα κράτος στα Ελληνιστικά πρότυπα με ασθενή κεντρική εξουσία.[24] Η εξουσία ήταν τόσο ασθενής που οδήγησε μερικούς ιστορικούς όπως ο Κρις Λόκγιερ στην άποψη ότι δεν ήταν καν βασίλειο αλλά κάποια πολιτική οντότητα.[25] Ο Βυρεβίστας κατασκεύασε επίσης μια σειρά από κάστρα και στρατιωτικές Ακροπόλεις Ελληνικής μορφής με στόχο να προστατεύσει τους Δάκες που ζούσαν στο εσωτερικό.[26][27] Με την άνοδο του στον θρόνο ξεκίνησε μιά μεγάλη σειρά κατακτήσεων σε γειτονικούς λαούς ιδιαίτερα τους Κέλτες.[28] Στις πρώτες του εκστρατείες (60 π.Χ.) νίκησε και κατέκτησε τις Κελτικές φυλές των Βόιων και των Ταυρίσκων, ζούσαν στην Βοημία και την Σλοβακία.[29][30][31] Την περίοδο 75 π.Χ.-50 π.Χ. οι Βόιοι κατείχαν την ανατολική Αυστρία, την βορειοδυτική Σλοβακία και την Ουγγαρία, επεκτάθηκαν (64 π.Χ.) στην Μπρατισλάβα. Οι Δάκες τους επιτέθηκαν και μετά από έναν δεκαετή πόλεμο (50 π.Χ.-40 π.Χ.) τους συνέτριψαν ολοκληρωτικά, οι κατακτήσεις ολοκληρώθηκαν με την συντριβή των Βαστάρνων.[32][33] Ο Στράβων γράφει ότι στην συνέχεια ο Βυρεβίστας επιτέθηκε και διέλυσε τους Σκορδίσκους με συνεχείς επιδρομές, μια φυλή που ζούσε ανάμεσα στους Ιλλυριούς και τους Θράκες.[34][35]

Αργότερα (55 π.Χ.) ο Βυρεβίστας ξεκίνησε μια μεγάλη σειρά κατακτήσεων απέναντι στις Ελληνικές πόλεις της Μαύρης Θάλασσα, από την Ολβία Ποντική μέχρι την Σωζόπολη όπως και ολόκληρη την κοιλάδα του Δούναβη που βρέθηκε στην διαδρομή του.[36][37][38] Οι πόλεις αυτές κατά σειρά ήταν η ίδια η Όλβια, η Τύρας, η Ίστρος, η Κωνστάντζα που λεγόταν Τόμις, η Καλλατίς, η Βάρνα, η Νεσέμπαρ, η Απολλωνία και η Διονυσόπολις.[39] Μια επιγραφή που βρέθηκε στην Διονυσόπολις καταγράφει τον επιφανή πολίτη Ακορνίων ως "τον πρώτο και μέγιστο φίλο του Βυρεβίστα".[40] Ο Ακαρνίων απεστάλη από τον Βυρεβίστα στην Ρώμη στον σύμμαχο του Πομπήιο, ο στόχος του ήταν να διεκδικήσει τον τίτλο του "βασιλέως των βασιλέων" που χρησιμοποιούσαν τα Ελληνιστικά κράτη.[41] Ο Βυρεβίστας ήρθε τελικά σε σύγκρουση με την Ρώμη, ενεπλάκη στον Ρωμαικό εμφύλιο (49 π.Χ.-44 π.Χ.) και υποστήριξε ανοιχτά μέσω του φίλου του Ακαρνίων τον Πομπήιο.[42][43][44] Ο Πομπήιος με την σειρά του έδωσε στον Βυρεβίστα γενναίες ανταμοιβές, τον αναγνώρισε βασιλιά όλων των πόλεων που κατέκτησε στην Μαύρη Θάλασσα.[45] Μετά την ήττα του Πομπήιου στην Μάχη των Φαρσάλων ο Ιούλιος Καίσαρας αποφάσισε να τιμωρίσει των Βυρεβίστα καταλαμβάνοντας το Δακικό βασίλειο.[46][47] Ο Βυρεβίστας είχε εκείνη την εποχή έναν πανίσχυρο στρατό 200.000 ανδρών, ο Καίσαρας τον θεωρούσε δικαιολογημένα σοβαρή απειλή για την αυτοκρατορία του.[48][49] Ο Ιούλιος Καίσαρας ξεκίνησε τις προετοιμασίες του για την εκστρατεία αλλά δεν πρόλαβε να τις ολοκληρώσει λόγω της δολοφονίας του (44 π.Χ.).[50][51][52] Ο Βυρεβίστας είχε με την σειρά του την ίδια τύχη λίγους μήνες αργότερα την ίδια χρονιά.[53] [54] Η δολοφονία του έγινε ύστερα από συνομωσία της Δακικής αριστοκρατίας η οποία είδε ότι με την δημιουργία ισχυρού κεντρικού βασιλείου τα προνόμια της μειώθηκαν σημαντικά. Με τον θάνατο του η Δακία διαλύθηκε και διασπάστηκε σε τέσσερα μικρότερα κρατίδια, τα κυβέρνησε η τοπική αριστοκρατία.[55][56][57] Όταν ανέβηκε στον αυτοκρατορικό θρόνο ο Οκταβιανός Αύγουστος η διάσπαση επεκτάθηκε περισσότερο σε πέντε κράτη.[58][59]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ www.romanianhistoryandculture.com/burebista.htm. Ανακτήθηκε στις 2  Σεπτεμβρίου 2018.
  2. ↑ Hanson & Haynes 2004, σ. 34
  3. ↑ Hitchins 2014, σ. 7
  4. ↑ Bunson 2014, σ. 165
  5. ↑ Koch n.d., σ. 549
  6. ↑ Hitchins 2014, σ. 7
  7. ↑ Bunson 2014, σ. 165
  8. ↑ Hitchins 2014, σ. 7
  9. ↑ Hitchins 2014, σ. 7
  10. ↑ Bunson 2014, σ. 165
  11. ↑ Bunson 2014, σ. 165
  12. ↑ Middleton 2015, σ. 223
  13. ↑ Koch n.d., σ. 550
  14. ↑ Bunson 2014, σ. 165
  15. ↑ Middleton 2015, σ. 223
  16. ↑ Middleton 2015, σ. 223
  17. ↑ Koch n.d., σ. 550
  18. ↑ Koch n.d., σ. 550
  19. ↑ Hitchins 2014, σ. 7
  20. ↑ Bunson 2014, σ. 165
  21. ↑ Middleton 2015, σ. 223
  22. ↑ Schmitz 2005, σ. 10
  23. ↑ Koch n.d., σσ. 549–550
  24. ↑ Pippidi 1976, σσ. 116–117
  25. ↑ Liu 2005
  26. ↑ Pippidi 1976, σσ. 116–117
  27. ↑ Phang et al. 2016, σ. 745
  28. ↑ Bunson 2014, σ. 165
  29. ↑ Pippidi 1976, σσ. 116–117
  30. ↑ Koch n.d., σ. 550
  31. ↑ Phang et al. 2016, σ. 745
  32. ↑ Bunson 2014, σ. 165
  33. ↑ Koch n.d., σ. 225
  34. ↑ Bunson 2014, σ. 165
  35. ↑ Mugnai 2016, σ. 4
  36. ↑ Hitchins 2014, σ. 7
  37. ↑ Pippidi 1976, σσ. 116–117
  38. ↑ Mugnai 2016, σ. 4
  39. ↑ Mugnai 2016, σ. 4
  40. ↑ Oltean 2007, σ. 47
  41. ↑ Oltean 2007, σ. 47
  42. ↑ Hitchins 2014, σ. 7
  43. ↑ Bunson 2014, σ. 165
  44. ↑ Phang et al. 2016, σ. 745
  45. ↑ Hitchins 2014, σ. 7
  46. ↑ Bunson 2014, σ. 165
  47. ↑ Bunson 2014, σ. 83
  48. ↑ Oltean 2007, σ. 53
  49. ↑ Boia 2001, σ. 184
  50. ↑ Hitchins 2014, σ. 7
  51. ↑ Schmitz 2005, σ. 10
  52. ↑ Phang et al. 2016, σ. 745
  53. ↑ Schmitz 2005, σ. 10
  54. ↑ Bunson 2014, σ. 163
  55. ↑ Pippidi 1976, σσ. 116–117
  56. ↑ Phang et al. 2016, σ. 745
  57. ↑ Bunson 2014, σ. 83
  58. ↑ Middleton 2015, σ. 223
  59. ↑ Mugnai 2016, σ. 4

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Boia, Lucian (2001). History and Myth in Romanian Consciousness. Central European University Press.
  • Bunson, Matthew (2014). Encyclopaedia of the Roman Empire. Infobase Publishing.
  • Hanson, William; Haynes, Ian (2004). "Roman Dacia: The Making of a Provincial Society". Journal of Roman Archaeology.
  • Hitchins, Keith (2014). A Concise History of Romania. Cambridge University Press.
  • Koch, John (n.d.). Celtic culture: a historical encyclopaedia. ABC-Clio.
  • Kürti, László (2001). The Remote Borderland: Transylvania in the Hungarian Imagination. SUNY Press.
  • Liu, Jinyu (2005). "Review of Roman Dacia. The Making of a Provincial Society". Bryn Mawr Classical Review. Archived from the original on 2011-10-07.
  • Middleton, John (2015). World Monarchies and Dynasties. Routledge.
  • Morcillo, Marta; Hanesworth, Pauline; Marchena, Óscar (2015). Imagining Ancient Cities in Film: From Babylon to Cinecittà. Routledge.
  • Mugnai, Bruno (2016). History&Uniforms 006GB. Soldiershop Publishing.
  • Oltean, Ioana (2007). Dacia: Landscape, Colonization and Romanization. Routledge.
  • Phang, Sara; Spence, Iain; Kelly, Douglas; Londey, Peter (2016). Conflict in Ancient Rome and Greece: The Definitive Political, Social and Military Encyclopaedia. ABC-Clio.
  • Pippidi, Dioniese (1976). Dictionar de istorie veche a României: (paleolitic-sec.X).
  • Popa, Cǎtǎlin; Stoddart, Simon (2014). Fingerprinting the Iron Age: Approaches to identity in the European Iron Age: Integrating South-Eastern Europe into the debate. Oxbow Books.
  • Schmitz, Michael (2005). The Dacian Threat, 101–106 AD. Caeros.
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Βυρεβίστας&oldid=10382910"