Βαβούριο Θεσπρωτίας
Συντεταγμένες: 39°45′55″N 20°23′20″E / 39.76528°N 20.38889°E
| Βαβούρι(ο) | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Ηπείρου |
| Περιφερειακή Ενότητα | Θεσπρωτίας |
| Δήμος | Φιλιατών |
| Δημοτική Ενότητα | Φιλιατών |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Ήπειρος |
| Υψόμετρο | 670 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 46032 |
| Τηλ. κωδικός | 26640 |
Το Βαβούριο ή Βαβούρι είναι ορεινό χωριό του δήμου Φιλιατών της περιφέρειας Ηπείρου (Σχέδιο Καλλικράτης). Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 23 κατοίκους[1].
Γενικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Βρίσκεται 40 χλμ. βόρεια των Φιλιατών[2] και είναι ένα από τα βορειότερα χωριά του νομού, κτισμένο σε υψόμετρο 670 μέτρων[3], στην περιοχή της Μουργκάνας[4]. Οι κάτοικοι του ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία.
Εκκλησιαστικά υπάγεται στη Μητρόπολη Παραμυθίας, Φιλιατών, Γηρομερίου και Πάργας[5]. Η εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στη Κοίμηση της Θεοτόκου. Σε μικρή απόσταση βρίσκεται η μονή του Αγίου Αθανασίου, όπου την Πρωτομαγιά πραγματοποιείται πανηγύρι. Άλλα πανηγύρια στο χωριό λαμβάνουν χώρα στις 17 Ιουλίου στην εορτή της Αγίας Μαρίνας και τον Δεκαπενταύγουστο[6].
Ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στη θέση «Καστρί», ανάμεσα στα σημερινά χωριά Βαβούρι και Λιάς, έχουν εντοπιστεί τα ερείπια αρχαίου τειχισμένου οικισμού, που ύπαρξή του πιθανολογείται και στην αυτοκρατορική περίοδο.[7]
Ως πρώτοι οικιστές του σύγχρονου χωριού αναφέρονται κάτοικοι της περιοχής του Βούρκου, οι οποίοι κατέφυγαν στα ορεινά προκειμένου να αποφύγουν ενδεχόμενο εξισλαμισμό[8]. Ιστορικά ανήκει στα λεγόμενα «Πανωχώρια» της Μουργκάνας[4]. Σύμφωνα με την οθωμανική στατιστική του 1895, ο πληθυσμός του Βαβουρίου ανερχόταν σε 883 κατοίκους (439 άνδρες και 444 γυναίκες) που ήταν κατανεμημένοι σε 184 φορολογικούς χανέδες[9]. Το χωριό αναπτύχθηκε σημαντικά από οικονομικής απόψεως κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα[2].
Στη διάρκεια της Κατοχής υπολογίζεται πως σκοτώθηκαν από τις δυνάμεις του Άξονα πέντε κάτοικοι του χωριού[10]. Ακολούθησε η περίοδος του Εμφυλίου κατά την οποία το Βαβούρι πέρασε από τα τέλη του 1947 στον έλεγχο του ΔΣΕ, ενώ η πλειοψηφία των κατοίκων του εκπατρίστηκε υποχρεωτικά στην Ανατολική Ευρώπη[11].
Στο Βαβούρι γεννήθηκε ο οπλαρχηγός της ηπειρωτικής επανάστασης του 1854, Δημήτρης Ντόμαρης, ο οποίος κατά τη διάρκεια της εξέγερσης επιτέθηκε στους Φιλιάτες πυρπολώντας μουσουλμανικές οικίες και παίρνοντας αρκετούς ομήρους[12] (ανάμεσά τους και τη μητέρα ενός ισχυρού ντόπιου Τσάμη προύχοντα)[13][14].
Διοικητικά, κατά την ύστερη Τουρκοκρατία το Βαβούρι υπαγόταν τον καζά Φιλιατών[9], ενώ μετά την ενσωμάτωση στο ελληνικό κράτος κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους, υπήχθη στην επαρχία Φιλιατών. Από το 1999 έως το 2010 σύμφωνα με την τότε διοικητική διαίρεση της Ελλάδας αποτελούσε έδρα κοινότητας του δήμο Φιλιατών. Από την 1η Ιανουαρίου 2011 αποτελεί έδρα της ομώνυμης τοπικής κοινότητας, της δημοτικής ενότητας Φιλιατών, του ομώνυμου δήμου.
Απογραφές πληθυσμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Απογραφή | 1895 | 1913 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός | 883[9] | 1034[15] | 629[3] | 548[3] | 25[3] | 125[3] | 91[3] | 143[3] | 109[3] | 39 | 23[1] |
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2011 Αρχειοθετήθηκε 2021-10-04 στο Wayback Machine.», σελ. 10590 (σελ. 116 του pdf)
- ↑ 2,0 2,1 «Βαβούρι». filiates.gr. Δήμος Φιλιατών. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 Μιχαήλ Σταματελάτος, Φωτεινή Βάμβα - Σταματελάτου, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, ΤΑ ΝΕΑ, 2012, Α' τόμος, σελ. 118.
- ↑ 4,0 4,1 Κωνσταντίνος Ν. Γκανιάς, Κώστας, Η ιστορία μου. Παιδομάζωμα, ένας ανελέητος εμφύλιος, η αγωνία της μάνας να σώσει τα παιδιά της, Εναλλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα 2019, σελ. 17.
- ↑ http://orthodox-world.org/en/i/18305/Assumption_of_Mary_Orthodox_Church_Vavourio[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ «Δήμος Φιλιατών - Πανηγύρια». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Σεπτεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2008.
- ↑ [1] Δ. Κ. Σαμσάρης, Η ρωμαϊκή αποικία της Φωτικής στη Θεσπρωτία της Ηπείρου (Ιστορικογεωγραφική και επιγραφική συμβολή), Γιάννινα 1994, σελ. 91 - 92.
- ↑ Μιχάλης Πασιάκος (επιμ.), Θεσπρωτία. Η πρώτη Ελλάδα, Εκπολιτιστικός Σύλλογος Σαγιάδας, Σαγιάδα Θεσπρωτίας 1998, σελ. 71.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Μιχάλης Κοκολάκης, Η τουρκική στατιστική της Ηπείρου στο Σαλναμέ του 1895, στο Τετράδια Εργασίας, τεύχος 18, Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών, Αθήνα 2008, σελ. 270.
- ↑ Αθανάσιος Γκότοβος, Τσαμουριά. Ταυτότητες στην κατοχική Θεσπρωτία και ο ρόλος της μουσουλμανικής μειονότητας, Εναλλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα 2016, σελ. 110.
- ↑ Γκανιάς, 2019, σελ. 13, 19-20.
- ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, Αθήναι 1977, τόμος 13, σελ. 153.
- ↑ Βενέτης, Αντώνης Ν. (7 Δεκεμβρίου 2015). «Αναδρομές. Ειδήσεις απ' το παρελθόν με ...άρωμα Ηπείρου!». Πρωινός Λόγος της Δευτέρας (Ιωάννινα): σελ. 11. https://issuu.com/proinos_logos/docs/07_12_2015. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2017.
- ↑ Καίσαρης, Χρ. (31 Αυγούστου 1932). «Ο Ντόμαρης & ο Δημήτρη-Ρούμπης. Τα κενά της ηπειρωτικής ιστορίας. Να μη χαθούν αι ζωνταναί παραδόσεις». Θεσπρωτία (Φιλιάτες): σελ. 1. http://www.mouseiotipou.gr/arxeion-xml/pages/esiepi/internet/file-get?arx-files-disposition=attachment&arx-files-entry-id=4fc98c8a49fd1e7983571826e98263e9. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2017.
- ↑ Βασίλειον της Ελλάδος, Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Διεύθυνσις Στατιστικής, Απαρίθμησις των κατοίκων των νέων επαρχιών της Ελλάδος του έτους 1913, Εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις, 1915, σελ. 69.
Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Πάντος Δ., 1990. Βαβούρι Θεσπρωτίας: Η ζωή, τα ήθη, τα έθιμα και οι ξενιτεμένοι του χωριού μας, Αθήνα
- Νάτσης Λ., 1991. Το Βαβούρι, χωριό του Ν. Θεσπρωτίας (Ιστορία, Λαογραφία, Ήθη, Έθιμα, Παραδόσεις), Αθήνα.