Αναστάσιος Λεβίδης
| Αναστάσιος Λεβίδης | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 6ιουλ. / 18 Δεκεμβρίου 1834γρηγ. |
| Θάνατος | 16ιουλ. / 29 Νοεμβρίου 1918γρηγ. |
| Χώρα πολιτογράφησης | Οθωμανική Αυτοκρατορία |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | λόγιος συγγραφέας |
Ο Αναστάσιος Λεβίδης (6 Δεκεμβρίου 1834 - 16 Νοεμβρίου 1918[1]) ήταν Έλληνας λόγιος και εκπαιδευτικός που έζησε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Γεννήθηκε το 1834 στο Άι Κωστέν[2][3] του Έβερεκ (σημερινό Ντεβελί) της Καππαδοκίας ως Αναστάσιος Καζαντσόγλου[2] ή Καζαντζόγλου[1][4] και προερχόταν από ευκατάστατη οικογένεια Καραμανλήδων[4]. Έμαθε τα πρώτα γράμματα στο σχολείο της γενέτειράς του και κατόπιν διδάχτηκε κατ’ οίκον από συγγενή του ιερωμένο[1]. Σε ηλικία είκοσι ετών μετέβη στην Κωνσταντινούπολη για περαιτέρω σπουδές στη Μεγάλη του Γένους Σχολή. Κατά τη φοίτησή του, οι δάσκαλοι της σχολής τροποποίησαν το τουρκικής προέλευσης επώνυμό του, εξελληνίζοντάς το - χωρίς ωστόσο ακριβή απόδοση[3] - σε Λεβίδης[4], μορφή που διατήρησε για το υπόλοιπο της ζωής του.
Μετά την αποφοίτησή του, ο Λεβίδης εργάστηκε από το 1861 μέχρι το 1889 ως εκπαιδευτικός στις περιοχές της Καππαδοκίας και της Κιλικίας. Μεταξύ άλλων υπήρξε διευθυντής σχολείων στο Ζιντζίντερε, στο Ανδρονίκιο, στην Υοσγάτη, στο Ταλάς κ.α[1][3]. Τα επόμενα χρόνια διετέλεσε μέλος διαφόρων εκπαιδευτικών και εκκλησιαστικών συμβουλίων, καθώς και επόπτης σχολείων στην ευρύτερη περιοχή της Καισαρείας. Παράλληλα επικεντρώθηκε στο συγγραφικό του έργο. Όντας άτομο με εύθραυστη υγεία, αντιμετώπισε διαχρονικά διάφορα προβλήματα, ενώ το 1904 έχασε οριστικά την όραση του. Απεβίωσε στις 16 Νοεμβρίου του 1918[1].
Σε ό,τι αφορά την προσωπική του ζωή, ήταν παντρεμένος από το 1864 με τη Σοφία Χαϊρπάλογλου, κόρη πρόκριτου και εμπόρου από το Ζιντζίντερε[1]. Γιοι του ήταν οι γιατροί Φιλάρετος και Πλάτων Λεβίδης[1][5].
Έργο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Καθ’ όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του, ο Λεβίδης πραγματοποίησε επιτόπιες έρευνες[6] συγκεντρώνοντας στοιχεία για την ιστορία, τα μνημεία, τη λαογραφία και τη γλωσσική παράδοση των Ελλήνων της Καππαδοκίας[3][7]. Παρά τις όποιες αδυναμίες παρουσιάζονται στο έργο του, αυτό αναφέρεται ως σημαντικό εργαλείο για τους μελετητές[6].
Ο κατάλογος των δημοσιευμένων έργων του περιλαμβάνει βιβλία γραμμένα κυρίως στα καραμανλίδικα και δευτερευόντως στα ελληνικά, ελληνοτουρκικά λεξικά, καθώς και άρθρα σε ελληνικά έντυπα της Κωνσταντινούπολης, της Σμύρνης αλλά και της Αθήνας[7]. Αναφέρεται ως ο πρώτος ερευνητής που - ανεξαρτήτως των απόψεών του - αντιμετώπισε ισότιμα και ενιαία την ελληνόφωνη και τουρκόφωνη προφορική παράδοση της Καππαδοκίας[1]. Το μεγαλύτερο μέρος του έργου του παρέμεινε ανέκδοτο αν και μέρος αυτού, γλωσσολογικού περιεχομένου, αξιοποιήθηκε από τον Βρετανό ερευνητή Ρίτσαρντ Μ. Ντόκινς[1][7]. Από την άλλη πλευρά, η πατρότητα των δημοσιευμένων ελληνόγλωσσων βιβλίων του Λεβίδη[4] αμφισβητήθηκε από τους Μανουήλ Γεδεών και Τρύφωνα Ευαγγελίδη, οι οποίοι υποστήριξαν πως προέρχονταν από χειρόγραφα του (συγγενή του Ευαγγελίδη) μητροπολίτη Ευσταθίου Καισαρείας[8].
Εργογραφία (ενδεικτική)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Μιράτη φεζαΐλ βε μεαγίπ (ελληνικά: «Κάτοπτρον των αρετών και των κακιών», 1875)[1].
- Ιστορικόν δοκίμιον. Διηρημένον εις τόμους τέσσαρας και περιέχον την Θρησκευτικήν και Πολιτικήν Ιστοριαν, την Χωρογραφίαν και Αρχαιολογίαν της Καππαδοκίας. Τόμος Α΄, Εκκλησιαστική Ιστορία (1889).
- Αι εν μονολίθοις μοναί της Καππαδοκίας και Λυκαονίας (1899)[6].
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 Σαπκίδη, Όλγα (27 Νοεμβρίου 2002). «Λεβίδης Αναστάσιος». Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού - Μικρά Ασία. Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2023.
- ↑ 2,0 2,1 Ασκητόπουλος, Γεώργιος (1938). «Περί της εν Φλαβιανοίς μονής του Τιμίου Προδρόμου και του Αναστασίου Λεβίδου». Πρακτικά της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας (Εν Αθήναις) Γ΄: 69. https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/deltion/article/view/4926/4699.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Πετροπούλου, Ιωάννα (1988 - 1989). «Ο εξελληνισμός-εξαρχαΐσμος των ονομάτων στην Καππαδοκία τον δέκατο ένατο αιώνα». Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών (Αθήνα: Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών) 7ος: 181. https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/deltiokms/article/view/2572/2337.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Πετροπούλου, Ιωάννα (2001). «Ιστοριογραφικές προσεγγίσεις του οθωμανικού παρελθόντος στην χριστιανική Ανατολή 19ος αιώνας . Μια δειγματοληψία». Μνήμων (Αθήνα: Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού) 23: 291-292. https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/mnimon/article/view/8407/8615.
- ↑ Ασκητόπουλος (1938). σελ. 74.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Σύγχρονος Εγκυκλοπαιδεία Ελευθερουδάκη. 16ος (πέμπτη έκδοση). Αθήναι: Εγκυκλοπαιδικαί Εκδόσεις Ν. Νίκας και ΣΙΑ Ε.Ε. 1964. σελ. 912.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Πετροπούλου, Ιωάννα (1980). «Χειρόγραφα πριν το 1922 στο Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών.». Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών (Αθήνα: Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών) 2ος: 254-255. https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/deltiokms/article/view/2636/2401.
- ↑ Πετροπούλου (1980). 245-247.