Αμερικανική αβοκέτα
| Αμερικανική αβοκέτα | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Αμερικανική αβοκέτα στο πτέρωμα αναπαραγωγής
| ||||||||||||||
| Κατάσταση διατήρησης | ||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Διώνυμο | ||||||||||||||
| Recurvirostra americana (Ανώραμφος η αμερικανική) J. F. Gmelin, 1789 |
Η Αμερικανική αβοκέτα είναι παρυδάτιο καλοβατικό πτηνό της οικογενείας των Ανωραμφιδών. Η επιστημονική ονομασία του είδους είναι Recurvirostra americana και δεν περιλαμβάνει υποείδη (μονοτυπικό).[1]
Τάση παγκόσμιου πληθυσμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Σταθερή → [2]
Ονοματολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο λατινικός όρος Recurvirostra για το γένος, προέρχεται από τα συνθετικά recurvare «λυγίζω, κάμπτω» + rostrum «ράμφος» και παραπέμπει στο χαρακτηριστικό κυρτωμένο ράμφος του πτηνού.[3]
Η επιστημονική ονομασία avosetta, έχει βενετσιάνικη ρίζα και, εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο έργο του Αλντροβάντι Ορνιθολογία (1603).[4] Πιθανολογείται ότι η ονομασία σχετίζεται με την ιταλική λέξηavvocato (=δικηγόρος), για να υπενθυμίζει τη μαυρόασπρη «στολή» του πτηνού, όπως ήσαν ντυμένοι οι δικηγόροι της εποχής, αυτό όμως δεν έχει τεκμηριωθεί ικανοποιητικά.[4]
Συστηματική ταξινομική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το είδος περιγράφηκε από τον Γερμανό φυσιοδίφη, βοτανικό και ζωολόγο Φ. Γκμέλιν (Johann Friedrich Gmelin 1748 – 1804) υπό τη σημερινή του ονομασία (Βόρεια Αμερική, 1789).[5]
Γεωγραφική κατανομή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το είδος απαντά αποκλειστικά στον Νέο Κόσμο (οικοζώνες: Νεαρκτική, Νεοτροπική), ως μεταναστευτικό πτηνό, σχεδόν σε ολόκληρη την επικράτεια.
Η κατανομή της αμερικανικής αβοκέτας εκτείνεται από τον ΔΚ. Καναδά (ΝΑ. Βρετανική Κολομβία, ανατολικά προς ΝΔ. Οντάριο) και νοτιότερα, προς Δ. και Κ. ΗΠΑ, Μπάχα Καλιφόρνια και Μεξικό (από την Κοαουίλα προς τη Ζώνη Ηφαιστείων και τη ΒΔ. Σονόρα. Σε όλες αυτές τις περιοχές απαντά, κυρίως, ως καλοκαιρινός αναπαραγόμενος επισκέπτης είτε -σε μικρότερο ποσοστό- ως επιδημητικό πτηνό, σε θέσεις που παραμένουν ακαθόριστες. Τελευταία, έχει αρχίσει να φωλιάζει και στην Α. Κούβα.[5]
Διαχειμάζει στην Μπάχα Καλιφόρνια και στην Κεντρική Αμερική, κυρίως στο Μεξικό, τη Γουατεμάλα και το Μπελίζ, ωστόσο εμφανίζεται ακανόνιστα και στη Β. Ονδούρα, το Ελ Σαλβαδόρ, τη Νικαράγουα, νότια μέχρι τη Βενεζουέλα. Επίσης, θέσεις διαχείμασης υπάρχουν στις ΝΑ. ΗΠΑ, την Κούβα και τις Μπαχάμες.[5][6][7]
Μεταναστευτική συμπεριφορά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι αναπαραγόμενοι καλοκαιρινοί πληθυσμοί της Β. Αμερικής, αναχωρούν για τις θέσεις διαχείμασης από τα τέλη Αυγούστου, με την αποδημία να παρατείνεται μέχρι τον Νοέμβριο, ενώ η επιστροφή ξεκινάει από τον Φεβρουάριο και διαρκεί μέχρι τα τέλη Απριλίου και τις αρχές Μαΐου.[8] Τυχαίοι περιπλανώμενοι επισκέπτες έχουν αναφερθεί από τη Γροιλανδία, τον Παναμά, το Εκουαδόρ και την Τζαμάικα.[2][7]
Βιότοπος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η αμερικανική αβοκέτα αναπαράγεται σε πεδινούς βάλτους, ελώδεις περιοχές, λίμνες, αλκαλικές λίμνες και εκβολές ποταμών.[9] Στον Κόλπο Humboldt της Καλιφόρνιας, τα διαχειμάζοντα πουλιά χρησιμοποιούν παλιρροιακές λασπώδεις εκτάσεις (κυρίως για σίτιση και ανάπαυση), μια λίμνη οξείδωμένων λυμάτων (κυρίως για διατροφή και δευτερευόντως ως πηγή γλυκού νερού), λασπώδη πλατώματα μεγάλου υψομέτρου (για πρώιμο φώλιασμα υψηλής παλίρροιας) και τις νησίδες σε μια υφάλμυρη λίμνη (κυρίως φώλιασμα υψηλής παλίρροιας). Συνηθίζουν να κουρνιάζουν σε ρηχές, μισοβυθισμένες παρυφές νησίδων σε βαθιές μη-παλιροιακές λίμνες ή, λιγότερο συχνά, σε ρηχά νερά ή σε εκτεθειμένη λάσπη κοντά την άκρη του νερού παλιρροιακών πλατωμάτων.[8] Στην παράκτια Νότια Καρολίνα, τα μη-αναπαραγόμενα πτηνά χρησιμοποιούν ενδιαιτήματα με νερό βάθους 10-17 εκατοστών (με σχετικά σταθερή στάθμη) και λίγο ή καθόλου εκτεθειμένο υπόστρωμα. Στις υφάλμυρες λίμνες, η αλατότητα δεν είναι σημαντικός παράγοντας στην επιλογή του ενδιαιτήματος.[10]
Μορφολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
΄Οπως όλες οι αβοκέτες, η αμερικανική αβοκέτα είναι ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα παρυδάτια πτηνά και, με το χαρακτηριστικό ασπρόμαυρο πτέρωμα και το ράμφος της, δύσκολα συγχέεται με άλλο είδος (indistinguishable). Μάλιστα, στην αμερικανική ήπειρο είναι το μοναδικό καλοβατικό πτηνό που συνδυάζει το κυρτωμένο προς τα πάνω ράμφος με τη λευκή κοιλιά και το ασπρόμαυρο πτέρωμα στο σώμα.[7]
Μοιάζει πολύ με την αβοκέτα της Ευρώπης, σε μέγεθος και χρώματα, αλλά τα καλυπτήρια φτερά στο κεφάλι, τον λαιμό και το άνω μέρος τους στήθους έχουν ένα όμορφο κανελλί χρώμα κατά την αναπαραγωγική περίοδο (από Ιανουάριο-Μάρτιο) που γίνεται γκριζόμαυρο στο μη-αναπαραγωγικό πτέρωμα (από Ιούλιο-Σεπτέμβριο). Τα φύλα μοιάζουν αρκετά, αλλά τα θηλυκά έχουν κοντύτερο -ωστόσο πιό κυρτωμένο- ράμφος.
Βιομετρικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Μήκος σώματος: (40-) 43 έως 47 (-51) εκατοστά.
- Άνοιγμα πτερύγων: 68 έως 72 (-76) εκατοστά.
- Μέσο μήκος χορδής πτέρυγας: 22,75 εκατοστά
- Μήκος ράμφους: 7,5-8,5 εκατοστά
- Μήκος ταρσού: 8,5 έως 10,3 εκατοστά
- Βάρος: (275-) 300 έως 350 (-460) γραμμάρια
Τροφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η αμερικανική αβοκέτα τρέφεται κυρίως με ασπόνδυλα (invertivore). Βαδίζει αργά μέσα στο νερό, συχνά σε σμήνη που αριθμούν 12-300 πουλιά. Τρέφεται με ποικιλία από υδρόβια έντομα και τις προνύμφες τους και καρκινοειδή, -αλλά και σπέρματα υδρόβιων φυτών-, που λαμβάνονται κυρίως από τον μαλακό λασπώδη πυθμένα ή την επιφάνεια του νερού, μερικές φορές στον αέρα, καθώς περνούν.[14] Μπορεί να τεντώνει τον λαιμό, ή να καταδύεται λίγο κάτω από την επιφάνεια του νερού, ενώ αναζητά την τροφή της. Κατά την περίοδο φθινόπωρο-χειμώνας-άνοιξη στον Κόλπο Humboldt της Καλιφόρνιας, σιτίζεται στις παλιρροιακές λασπώδεις εκτάσεις, σε ακτίνα 3 χλμ. από τις θέσεις κουρνιάσματος, συνήθως 100 μ. από τα επίπεδα της παλίρροιας, όταν αυτά κυμαίνονται μεταξύ 0,5 και 1,2 μ.[8]
Στις δυτικές λίμνες του φάσματος κατανομής μπορεί να τρέφεται ευρέως με καρκινοειδή του γένους Artemia spp. και δίπτερα της οικογενείας Ephydridae.[14]
Φωνή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Δείγματα φωνής (εξωτερικός σύνδεσμος)
Αναπαραγωγή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η περίοδος φωλιάσματος είναι την άνοιξη και το καλοκαίρι στα βόρεια του φάσματος κατανομής, τον Απρίλιο-Αύγουστο στο ΒΔ. Μεξικό, τον Μάρτιο-Αύγουστο στο Κ. Μεξικό, ενώ υπάρχουν φωλιές με αβγά ακόμη και τον Ιούνιο, στην Κούβα.[5]
Η αμερικανική αβοκέτα, όπως και η ευρωπαϊκή «εξαδέλφη» της, φωλιάζει σε αποικίες, μερικές φορές μαζί με καλαμοκανάδες. Η φωλιά βρίσκεται σε γυμνό, ανοικτό χώρο, όχι μακριά από το νερό. Μπορεί να είναι μια απλή, άδεια κοιλότητα στο έδαφος, είτε να έχει επενδυθεί με βότσαλα ή άλλα παρόμοια υλικά, ή να είναι ένα ανάχωμα, όχι περισσότερο από 30 εκ. σε ύψος. Στην όποια κατασκευή συμμετέχουν και οι δύο εταίροι.
Η ωοτοκία πραγματοποιείται άπαξ σε κάθε περίοδο φωλιάσματος.[15] Η γέννα αποτελείται από (3-) 4 (-5) ελαιοκαφετί αβγά, τα οποία εναποτίθενται καθημερινά ή μέρα-παρά-μέρα, ενώ η επώαση πραγματοποιείται και από τα δύο φύλα και διαρκεί (22-) 23 έως 24 (-25) ημέρες. Οι νεοσσοί είναι φωλεόφυγοι, αφήνουν τη φωλιά εντός 24ώρου και, πολύ σύντομα, τρέφονται μόνοι τους, επιτηρούμενοι στενά από τους γονείς τους. Η πτέρωση (fledging) πραγματοποιείται στις 4-5 εβδομάδες,[14] και ανεξαρτητοποιούνται στις 6 εβδομάδες, περίπου.[7] Η σεξουαλική ωριμότητα αποκτάται από το 1ο έτος της ζωής, και για τα δύο φύλα.[13]
- Η θηλυκή αμερικανική αβοκέτα μπορεί να γεννήσει στη φωλιά ενός άλλου θηλυκού που, στη συνέχεια, επωάζει τα ξένα αβγά. Μάλιστα, μπορεί να γεννήσει και στη φωλιά διαφορετικού πτηνού, παρασιτεί δηλαδή φωλιές άλλων ειδών, όπως διαφόρων γλάρων. Όμως, και άλλα είδη μπορούν επίσης να παρασιτούν τη φωλιά της αμερικανικής αβοκέτας. Πολλές φορές, οι αμερικανικές αβοκέτες έχουν καταγραφεί να επωάζουν αβγά γλαρονιών και καλαμοκανάδων μαζί με τα δικά τους.[12]
- Συχνά, η αβοκέτα προσποιείται την τραυματισμένη όταν κάποιος εισβολέας (συνήθως κάποιο θηλαστικό) πλησιάσει στη θέση που βρίσκεται η φωλιά.[14] Αυτή είναι μια συνηθισμένη τακτική που ακολουθούν πολλά καλοβατικά πτηνά και, σκοπός είναι, να παρασύρουν τον εισβολέα μακριά από τους νεοσσούς, ο οποίος κατευθύνεται προς το «τραυματισμένο» θήραμα. Εάν αυτή η μέθοδος αποτύχει, ο γονέας επιτίθεται κατ’ ευθείαν στον εισβολέα.
Κατάσταση πληθυσμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι πληθυσμοί του είδουςμειώθηκαν τις δεκαετίες 1960 και 1970 σε μεγάλο βαθμό, λόγω απώλειας των υγροτόπων από την εκτροπή των υδάτων, που προορίζονταν για ανθρώπινη χρήση. Η μόλυνσή τους με σελήνιο προκαλεί, αυξημένες αναπτυξιακές ανωμαλίες και θνησιμότητα. Από το 1995, οι ιδιοκτήτες περιοχών μολυσμένων με σελήνιο, στη Β. Καλιφόρνια, υποχρεούνταν να παρέχουν ασφαλείς υγροβιοτόπους για το είδος. Η επακόλουθη αναπαραγωγική επιτυχία στις νέες δημιουργηθείσες θέσεις ήταν πολύ μεγαλύτερη από ό, τι αρχικά αναμενόταν, αλλά οι μακροπρόθεσμες προοπτικές για την αναπαραγωγή σε αυτές τις περιοχές δεν είναι σαφείς.
Γενικά, η αμερικανική αβοκέτα δεν κινδυνεύει σε παγκόσμιο επίπεδο και η IUCN την κατατάσσει στα είδη Ελαχίστης Ανησυχίας (LC).[16] Επίσης, προστατεύεται από το Σύμφωνο Μετανάστευσης Πτηνών του 1918 (Migratory Bird Treaty Act of 1918, MBTA).
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Howard and Moore, p. 133
- ↑ 2,0 2,1 http://www.iucnredlist.org/details/full/22693717/0
- ↑ http://www.hbw.com/species/pied-avocet-recurvirostra-avosetta
- ↑ 4,0 4,1 Lockwood
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 http://www.hbw.com/species/american-avocet-recurvirostra-americana
- ↑ Kuyt & Johns
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 http://explorer.natureserve.org/
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Evans & Harris
- ↑ AOU 1983
- ↑ Boettcher et al
- ↑ Gray, p. 94
- ↑ 12,0 12,1 http://www.allaboutbirds.org/guide/american_Avocet/lifehistory
- ↑ 13,0 13,1 http://eol.org/pages/1049560/data#11665574
- ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 planetofbirds.com
- ↑ http://animaldiversity.org/accounts/Recurvirostra_americana/
- ↑ http://www.iucnredlist.org/details/22693717/0
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- American Ornithologists' Union (AOU). 1983. Check-list of North American Birds, 6th edition. Allen Press, Inc., Lawrence, Kansas. 877 pp.
- Boettcher, R., S. M. Haig, and W. C. Bridges, Jr. 1995. Habitat-related factors affecting the distribution of nonbreeding American avocets in coastal South Carolina. Condor 97:68-81.
- Delany, S.; Scott, D. 2006. Waterbird population estimates. Wetlands International, Wageningen, The Netherlands.
- del Hoyo, J., Elliott, A., and Sargatal, J. 1996. Handbook of the Birds of the World, vol. 3: Hoatzin to Auks. Lynx Edicions, Barcelona, Spain.
- Evans, T. J., and S. W. Harris. 1994. Status and habitat use by American avocets wintering at Humboldt Bay, California. Condor 96:178-189.
- IUCN. 2012. IUCN Red List of Threatened Species (ver. 2012.1). Available at:http://www.iucnredlist.org. (Accessed: August 2015).
- Kuyt, E., and B. W. Johns. 1992. Recent American avocet, RECURVIROSTRA AMERICANA, breeding records in the Northwest Territories, with notes on avocet parasitism of mew gull, LARUS CANUS, nests. Can. Field-Nat. 106:507-510.
- Snow, D.W. and Perrins, C.M. 1998. The Birds of the Western Palearctic, Volume 1: Non-Passerines. Oxford University Press, Oxford.
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- «Το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλουμένων Σπονδυλοζώων της Ελλάδας» (RDB), Αθήνα 1992
- Bertel Bruun, Birds of Britain and Europe, Hamlyn 1980.
- Bob Scott and Don Forrest, The Birdwatcher’s Key, Frederick Warne & Co, 1979
- Christopher Perrins, Birds of Britain and Europe, Collins 1987.
- Colin Harrison & Alan Greensmith, Birds of the World, Eyewitness Handbooks, London 1993
- Colin Harrison, Nests, Eggs and Nestlings Of British and European Birds, Collins, 1988.
- Dennis Avon and Tony Tilford, Birds of Britain and Europe, a Guide in Photographs, Blandford 1989
- Detlef Singer, Field Guide to Birds of Britain and Northern Europe, The Crowood Press, Swindon 1988
- Enticott Jim and David Tipling: Photographic Handbook of the Seabirds of the World, New Holland, 1998
- Gray, Mary Taylor The Guide to Colorado Birds, Westcliffe Publishers, 1998
- Handrinos & Akriotis, The Birds of Greece, Helm 1997
- Hermann Heinzel, RSR Fitter & John Parslow, Birds of Britain and Europe with North Africa and Middle East, Collins, 1995
- Howard and Moore, Checklist of the Birds of the World, 2003.
- Jim Flegg, Field Guide to the Birds of Britain and Europe, New Holland, London 1990
- Jobling, J. 1991. A dictionary of scientific bird names. University Press, Oxford.
- Killian Mullarney, Lars Svensson, Dan Zetterström, Peter J. Grant, Τα Πουλιά της Ελλάδας Της Κύπρου και της Ευρώπης, ΕΟΕ, 2007
- Killian Mullarney, Lars Svensson, Dan Zetterström, Peter J. Grant, Τα Πουλιά της Ελλάδας Της Κύπρου και της Ευρώπης, Collins
- Linnaeus, Carolus (1758). Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Tomus I. Editio decima, reformata (in Latin). Holmiae (Laurentii Salvii).
- Peter Colston and Philip Burton, Waders of Britain and Europe, Hodder & Stoughton, 1988
- R. Grimmett, C. Inskipp, T. Inskipp, Birds of Nepal, Helm 2000
- Rob Hume, RSPB Complete Birds of Britain and Europe DK, 2002
- Valpy, Francis Edward Jackson, An Etymological Dictionary of the Latin Language
- Βασίλη Κλεισούρα, Εργοφυσιολογία, εκδ. Συμμετρία, Αθήνα 1990
- Γεωργίου Δ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Αθήνα 2002
- Γιώργος Σφήκας, Πουλιά και Θηλαστικά της Κρήτης, Ευσταθιάδης, 1989
- Γιώργος Σφήκας, Πουλιά και Θηλαστικά της Κύπρου, Ευσταθιάδης, 1991
- Ιωάννη Όντρια (I), Πανίδα της Ελλάδας, τόμος Πτηνά.
- Ιωάννη Όντρια (II), Συστηματική Ζωολογία, τεύχος 3.
- Ιωάννου Χατζημηνά, Επίτομος Φυσιολογία, εκδ. Γρ. Παρισιάνου, Αθήνα 1979
- Ντίνου Απαλοδήμου, Λεξικό των ονομάτων των πουλιών της Ελλάδας, 1988.
- Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, εκδ. 1996 (ΠΛΜ)
- Πάπυρος Λαρούς, εκδ. 1963 (ΠΛ)
- Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά της Ελλάδας (ΣΠΕΕ), ΕΟΕ 1994
- Χανδρινός Γιώργος (Ι), «Το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλουμένων Σπονδυλοζώων της Ελλάδας»