Φώκια μοναχός
| Φώκια μοναχός | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Φώκια μοναχός της Χαβάης
| ||||||||||||||
| Κατάσταση διατήρησης | ||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Είδη | ||||||||||||||
|
Monachus monachus | ||||||||||||||
Η φώκια μοναχός (Monachus) είναι γένος της οικογένειας των φωκιδών. Πρόκειται για τις μοναδικές φώκιες που ζουν καθ' όλο το έτος σε χαμηλό γεωγραφικό πλάτος, σε τροπικές και υποτροπικές θάλασσες[1]. Είναι πολύ σπάνιες και ολόκληρο το γένος απειλείται από εξαφάνιση[2][3], ενώ τα δύο είδη που επιβιώνουν μέχρι σήμερα πάσχουν από περιορισμένη γενετική ποικιλομορφία[4].
Τα τρία είδη του γένους είναι τα εξής:
- Η μεσογειακή φώκια μοναχός (Monachus monachus) (Hermann 1779)
- Η φώκια μοναχός της Χαβάης (Monachus schauinslandi) (Matschie 1905)
- Η φώκια μοναχός της Καραϊβικής (Monachus tropicalis) (Gray 1850) (έχει εξαλειφθεί)
Είναι άγνωστο γιατί ονομάστηκε «μοναχός». Πιθανολογείται πως έγινε λόγω εμφανίσεως: οι δίπλες που σχηματίζει στο δέρμα της στην περιοχή του λαιμού, ίσως θυμίζουν τις πτυχές από την κουκούλα και το ράσο των μοναχών.
Μεσογειακή φώκια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η μοναδική φώκια της Μεσογείου έχει γίνει εξαιρετικά σπάνια αφού ο άνθρωπος την κυνηγούσε επί αιώνες. Η Διεθνής Ένωση Προστασίας της Φύσης και η Εταιρεία για τη Μελέτη και Προστασία της μεσογειακής φώκιας εκτιμά τον εναπομείναντα πληθυσμό της σε 600 άτομα, καθιστώντας το ένα από τα πιο σπάνια θηλαστικά της Ευρώπης.
Φώκια της Χαβάης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εξαπλωμένη κάποτε σε όλα τα νησιά της Χαβάης, αυτή η φώκια περιορίζεται πλέον στα ακατοίκητα «Υπήνεμα Νησιά» του βορειοδυτικού αρχιπελάγους. Θεωρούνταν εξολοθρευμένο από τον άνθρωπο είδος από το 1824. Όμως είχε καταφέρει να επιβιώσει απαρατήρητη σε κάποιες απομακρυσμένες ακατοίκητες νησίδες και ατόλλες, μεταξύ άλλων στην Ατόλλη Μίντγουαιη. Τα μέτρα προστασίας που πάρθηκαν τα τελευταία χρόνια δεν φάνηκαν αρκετά και ο πληθυσμός έχει μειωθεί σε περίπου 1000 άτομα.
Φώκια της Καραϊβικής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η φώκια μοναχός της Καραϊβικής θεωρείται εξαφανισμένο είδος. Ήταν το πρώτο θηλαστικό που ανακάλυψαν οι Ισπανοί στον Νέο Κόσμο, όπως καταγράφηκε κατά το δεύτερο ταξίδι του Κολόμβου, τον Αύγουστο του 1494. Η περιοχή εξάπλωσης της ήταν, όπως φαίνεται και από την ονομασία της, ολόκληρη η Καραϊβική αλλά και ο Κόλπος του Μεξικού. Τελευταία θέαση της φώκιας της Καραϊβικής έγινε το 1952 στον ύφαλο Σερανίλα, νοτίως της Τζαμάικας. Από τότε δεν έχει υπάρξει ξανά επιβεβαιωμένη θέαση και η κυβέρνηση των ΗΠΑ την κήρυξε το 2008 εξαφανισμένο είδος.
Συστηματική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στο παρελθόν είχε διατυπωθεί η άποψη πως οι μοναχοί είναι ιδιαίτερα «πρωτόγονες» φώκιες αλλά και η υποψία πως το γένος Monachus είναι παραφυλετικό τάξο. Ωστόσο η κλαδιστική ανάλυση των φωκιδών από τους Μπινίντα-Έμοντς και Ράσελ το 1996 παρουσιάζει το γένος μονοφυλετικό και απορρίπτει την εικόνα των πρωτόγονων χαρακτηριστικών.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «monachus-guardian.org - Εξέλιξη (στα αγγλικά)». Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2012.
- ↑ «Η μεσογειακή φώκια στην Κόκκινη Λίστα Απειλούμενων Ειδών της IUCN». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2012.
- ↑ «Η φώκια της Χαβάης στην Κόκκινη Λίστα Απειλούμενων Ειδών της IUCN». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2012.
- ↑ Pastor, Garza, Allen, Amos, Aguilar (Ιούλιος 2004). «Low Genetic Variability in the Highly Endangered Mediterranean Monk Seal». Journal of Heredity 95 (4). http://jhered.oxfordjournals.org/content/95/4/291.
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- K.W. Kenyon: Monk seals - Monachus. In: S.H. Ridgway & R. Harrison: Handbook of marine mammals. Vol. 2: Seals Academic Press London 1981.
- Olaf R.P. Bininda-Emonds & A.P. Russell: A morphological perspective on the phylogenetic relationships of the extant phocid seals (Mammalia: Carnivora: Phocidae). In: Bonner zoologische Monographien 1996, Bd. 4.
