Φρούριο Καβάλας

Φρούριο Καβάλας
	Κάστρο Παναγίας
	Ο πύργος
	Φρούριο Καβάλας
Γενικές πληροφορίες
Είδος	φρούριο
Διεύθυνση	Ισίδωρου 28
Γεωγραφικές συντεταγμένες	40°56′2″N 24°24′54″E
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Καβάλας
Τοποθεσία	Καβάλα
Χώρα	Ελλάδα
Έναρξη κατασκευής	Απρίλιος 1425
Ολοκλήρωση	Ιούλιος 1425
Ιδιοκτήτης	Δήμος Καβάλας
Προστασία	αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα
	Πολυμέσα
	δεδομένα (π)

Το Φρούριο Καβάλας είναι κτισμένο στην κορυφή της Χερσονήσου της Παναγίας, στην τοποθεσία "Ακρόπολις". Κτίσθηκε το 1425 στα ερείπια της Βυζαντινής Ακροπόλεως της Χριστούπολης που είχε καταστραφεί το 1391.

Είναι ένας οχυρωμένος περίβολος, που ακολουθεί τη διαμόρφωση και την κλίση του εδάφους και χωρίζεται σε δύο μέρη από ένα εγκάρσιο τείχος. Τα τείχη ενισχύονται από δύο τετράγωνους πύργους, από έναν πολυγωνικό, στη μέση περίπου της ανατολικής κορτίνας και έναν προμαχώνα στη Ν.Α. γωνία. Προορισμός του οχυρού ήταν ο έλεγχος του περάσματος της Εγνατίας οδού. Το οχυρό διαθέτει φυσική οχύρωση και οι πολιορκίες διεξάγονταν με όπλα «ψυχρού ατσαλιού» και όχι με πυροβόλα καταστρεπτικής δύναμης.

Στα τείχη του εξωτερικού περιβόλου της ακροπόλεως ξεχωρίζουν δύο τετράγωνοι κι ένας πολυγωνικός πύργος. Το φρούριο διαθέτει έναν κυκλικό πύργο, που αποτελούσε τον ύστατο χώρο άμυνας, αποθήκη πυρομαχικών και προμηθειών, που αργότερα μετατράπηκε σε φυλακή, ένα φυλάκιο, που ήταν κατάλληλος χώρος καταλυμάτων και δεξαμενή υδάτων.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 926 ανοικοδομείται μέρος του ισοπεδωμένου Ιουστινιάνιου τείχους που καταστρέφεται το 1391 έπειτα από πολιορκία της πόλης από τους Οθωμανούς και τους Ενετούς. Το παρόν τείχος οικοδομήθηκε σε δύο φάσεις. Τον Απρίλιο του 1425 κτίστηκε ο εσωτερικός περίβολος, στο ψηλότερο και ομαλότερο μέρος του λόφου.

Το έργο δεν συνδέεται με τις αμυντικές ανάγκες κάποιου οικισμού, αφού η χερσόνησος ήταν ακόμη ερειπωμένη και ακατοίκητη. Προορισμός του οχυρού ήταν ο έλεγχος και η προστασία του καίριου περάσματος της Εγνατίας οδού, που υπέφερε από τις πειρατικές επιδρομές, και η επιτήρηση των κινήσεων του ενετικού στόλου και η αντιμετώπιση μιας επικείμενης επίθεσής του. Σχεδόν ανοχύρωτη έμενε για έναν αιώνα η πιο χαμηλή πλευρά του λόφου, προς το μέρος του λιμένος. Από τα τέλη του 17ου αιώνα η ακρόπολη χρησιμοποιείται παράλληλα και ως τόπος εξορίας και φυλάκισης υπηκόων του σουλτάνου, ενώ για μεγάλο διάστημα ήταν και το στρατιωτικό και διοικητικό κέντρο της πόλης.

Στα τέλη του 19 αιώνος ο Σουλτάνος υποβίβασε το Φρούριο στην κατηγορία των εγκαταλειμμένων και το μνημείο έπαυσε να συντηρείται και παραδόθηκε στη φθορά του χρόνου. Η προϊούσα αλλοίωσή του, λόγου χάρη η κατάρρευση της στέγης των δύο πύργων, διαπιστώνεται από τις απεικονίσεις.

Στις αρχές του 20ού αιώνα ο χεδίβης της Αιγύπτου Αμπάς Χιλμί αγόρασε το φρούριο από τη στρατιωτική υπηρεσία των Τούρκων για να το χρησιμοποιήσει ως Βιομηχανική και Βιοτεχνική Σχολή, σχέδιο που δεν υλοποιήθηκε. Για τελευταία φορά η ακρόπολη χρησιμοποιήθηκε στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου από τα στρατεύματα των κατακτητών. Το 1968 η ακρόπολη περιήλθε, κατόπιν αγοράς (70.000 δρχ. - 16321.56 € σε ισοτιμία 2023), στην κυριότητα του Δήμου Καβάλας.

Το φρούριο χρησιμοποιείται ως χώρος αναψυχής και πολιτιστικών δραστηριοτήτων ενώ διαθέτει και ένα αναψυκτήριο.