Φραντσέσκα Μαν

Φραντσέσκα Μαν
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Franciszka Mann (Πολωνικά)
Γέννηση	4  Φεβρουαρίου 1917 Βαρσοβία
Θάνατος	23  Οκτωβρίου 1943 στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς-Μπίρκεναου
Χώρα πολιτογράφησης	Πολωνία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Πολωνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	χορεύτρια μπαλαρίνα
Σχετικά πολυμέσα

Η Φραντσέσκα Μάνχαϊμερ-Ρόζενμπεργκ (Franceska Manheimer-Rosenberg) (4 Φεβρουαρίου 1917 – 23 Οκτωβρίου 1943), περισσότερο γνωστή ως Φραντσέσκα Μαν (Franceska Mann), ήταν Πολωνή μπαλαρίνα, η οποία, σύμφωνα με ορισμένες μαρτυρίες, σκότωσε έναν ναζιστή φρουρό, τον Γιόζεφ Σίλινγκερ, ενώ ήταν κρατούμενη στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς και τραυμάτισε τουλάχιστον έναν άλλον, τον Βίλχελμ Έμεριχ. Οι ενέργειές της λέγεται ότι προκάλεσαν εξέγερση μεταξύ των Εβραίων συγκρατουμένων πριν σκοτωθεί η ίδια.

Στην πιο δημοφιλή αλλά μη επαληθευμένη εκδοχή του γεγονότος, η Μαν λέγεται ότι έκανε στριπτίζ για τους Ναζί στο στρατόπεδο και, καθώς φορούσε ψηλοτάκουνα παπούτσια, πήρε ένα από τα παπούτσια της και μαχαίρωσε τον Βάλτερ Κουάκερνακ στο πρόσωπο με το τακούνι, προκαλώντας τον να ρίξει το όπλο του. Στη συνέχεια το χρησιμοποίησε για να πυροβολήσει τον Σίλινγκερ και τον Έμεριχ. Ο Σίλινγκερ πέθανε από τα τραύματά του αρκετές ώρες αργότερα, ενώ ο Έμεριχ έμεινε με μόνιμη χωλότητα.

Βιογραφία

Η Φραντσέσκα Μαν ήταν μια νεαρή χορεύτρια που κατοικούσε στη Βαρσοβία πριν από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σπούδασε χορό στη σχολή χορού της Ιρένα Προυσίτσκα. Οι φίλοι της εκείνη την εποχή ήταν η Βιέρα Γκραν και η Στεφάνια Γκροντζιένσκα. Το 1939 κατέλαβε την 4η θέση στον διεθνή διαγωνισμό χορού στις Βρυξέλλες, ανάμεσα σε 125 άλλες νεαρές χορεύτριες μπαλέτου. Θεωρήθηκε μια από τις πιο όμορφες και πολλά υποσχόμενες χορεύτριες της γενιάς της στην Πολωνία, τόσο στο κλασικό όσο και στο σύγχρονο ρεπερτόριο.

Στις αρχές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν ερμηνεύτρια στο νυχτερινό κέντρο Melody Palace στη Βαρσοβία. Ήταν κρατούμενη στο Γκέτο της Βαρσοβίας. Σε αρκετά έντυπα αναφέρεται ως συνεργάτιδα της Γερμανίας. Το όνομά της συνδέεται με την « υπόθεση Hotel Polski».

Αναφέρεται στον Eyewitness Auschwitz του Φίλιπ Μύλερ, καθώς και στην αφήγηση του Γέζι Τάμπαου, ενός πρώην κρατούμενου του στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς. Η αναφορά του Τάμπαου κατατέθηκε στο Διεθνές Στρατιωτικό Δικαστήριο της Νυρεμβέργης ως έγγραφο L-022.

Στις 23 Οκτωβρίου 1943, μια μεταφορά περίπου 1.700 Πολωνών Εβραίων έφτασε με επιβατικά τρένα στο στρατόπεδο θανάτου στο Άουσβιτς-Μπίρκεναου, αν και τους είχαν πει ότι τους μετέφεραν σε ένα στρατόπεδο μεταγωγής που ονομάζεται Μπέργκαου κοντά στη Δρέσδη, από όπου θα συνέχιζαν την πορεία τους για την Ελβετία, για ανταλλαγή με Γερμανούς αιχμαλώτους πολέμου. Μία από τους επιβάτες ήταν η Φραντσέσκα Μαν. Μάλλον είχε πάρει το ξένο διαβατήριό της από το Hotel Polski στην άρια πλευρά. Τον Ιούλιο του 1943, οι Γερμανοί συνέλαβαν τους 600 Εβραίους κατοίκους του ξενοδοχείου και κάποιοι από αυτούς στάλθηκαν στο Μπέργκεν-Μπέλσεν ως Εβραίοι ανταλλαγής. Άλλοι στάλθηκαν στο Βιττέλ στη Γαλλία για να περιμένουν τη μεταφορά τους στη Νότια Αμερική.

Σύμφωνα με ορισμένες εκδοχές, οι νέες αφίξεις δεν καταγράφηκαν, αλλά τους είπαν ότι έπρεπε να απολυμανθούν πριν περάσουν τα σύνορα με την Ελβετία. Τους οδήγησαν στα αποδυτήρια δίπλα στον θάλαμο αερίων και διέταξαν να γδυθούν. Άλλες εκδοχές της ιστορίας αναφέρουν τα γεγονότα που ακολουθούν να λαμβάνουν χώρα είτε στη ράμπα επιλογής είτε σε μια περιοχή εργασίας του στρατοπέδου. Ανεξάρτητα από την τοποθεσία, αυτό που επιβεβαιώνεται είναι ότι τραυμάτισε θανάσιμα τον αξιωματικό ονομαστικής κλήσης Oberscharführer Γιόζεφ Σίλινγκερ, χρησιμοποιώντας ένα πιστόλι (πολλές μαρτυρίες λένε το δικό του) και πυροβόλησε ακόμη δύο φορές, τραυματίζοντάς τον στο στομάχι. Στη συνέχεια πυροβόλησε τρίτη φορά και τραυμάτισε έναν άλλο λοχία των SS που ονομαζόταν Έμεριχ.

Σύμφωνα με τον Τάμπαου, οι πυροβολισμοί χρησίμευσαν ως σήμα για τις άλλες γυναίκες να επιτεθούν στους άνδρες των SS. Σε έναν άνδρας των SS έκοψαν τη μύτη του και σε έναν άλλον έβγαλαν το τριχωτό της κεφαλής. Ωστόσο, οι αναφορές ποικίλλουν: σε ορισμένες ο Σίλινγκερ και ο Έμεριχ είναι τα μόνα θύματα. Κλήθηκαν ενισχύσεις και ο διοικητής του στρατοπέδου, Ρούντολφ Ες, ήρθε μαζί με άλλους άνδρες των SS κουβαλώντας πολυβόλα και χειροβομβίδες. Σύμφωνα με τον Φίλιπ Μύλερ, όλοι οι άνθρωποι που δεν ήταν ακόμη μέσα στον θάλαμο αερίων δολοφονήθηκαν με πολυβόλα. Άλλες αναφορές λένε πως οι Εβραίες μπήκαν στο θάλαμο αερίων, βγήκαν έξω και εκτελέστηκαν ή η Φραντσέσκα να αυτοκτονεί με το κλεμμένο πιστόλι. Λόγω διαφόρων αντικρουόμενων αναφορών, δεν είναι σαφές τι πραγματικά συνέβη στη συνέχεια. Τα μόνα πράγματα που είναι βέβαια είναι πως εκείνη την ημέρα πέθανε ο Σίλινγκερ, ο Έμεριχ τραυματίστηκε και όλες οι Εβραίες σκοτώθηκαν.

Σύμφωνα με τον Γιαν Γκραμπόφσκι, ωστόσο, η Μαν ήταν μια διαβόητη συνεργάτιδα, η οποία παρέδωσε ένα Πολωνό αντιστασιακό στέλεχος στους Γερμανούς και λίγο αργότερα, το φθινόπωρο του 1942, εκτελέστηκε από το πολωνικό υπόγειο. Το Μουσείο Άουσβιτς - Μπίρκεναου επιβεβαιώνει την αφήγηση μιας γυναίκας που πυροβόλησε τους δύο φρουρούς των SS στις 23 Οκτωβρίου 1943. Πιστεύεται ότι η γυναίκα ήταν η Φραντσέσκα Μαν, αλλά η ταυτότητά της δεν έχει επαληθευτεί 100%.

Πηγές

• Müller, Filip (1999) [1979]. Eyewitness Auschwitz - Three Years in the Gas Chambers. trans. Routledge & Kegan Paul Ltd. and Susanne Flatauer. Σικάγο: Ivan R. Dee & in association with the United States Holocaust Memorial Museum. σελ. 180. ISBN 1-56663-271-4.