Τομ Στόπαρντ
Ο σερ Τομ Στόπαρντ (αγγλικά: Sir Tom Stoppard) (γεννήθηκε στις 3 Ιουλίου 1937) είναι Τσεχικής καταγωγής Βρετανός θεατρικός συγγραφέας και σεναριογράφος, με πρώτη επιτυχία το θεατρικό έργο Ο Ρόζενκραντζ και ο Γκίλντενστερν είναι νεκροί και Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Σεναρίου για την ταινία Ερωτευμένος Σαίξπηρ. Θεωρείται ένας από τους εξέχοντες και επιδραστικούς συγγραφείς του βρετανικού μεταπολεμικού θεάτρου.[15]
Βιογραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Τομ Στόπαρντ γεννήθηκε ως Τόμας Στράουσλερ το 1937 στο Ζλιν της Τσεχοσλοβακίας (τώρα Τσεχία). Και οι δύο γονείς του ήταν Εβραίοι, ο πατέρας του ήταν γιατρός. Οι γονείς έφυγαν από την Τσεχοσλοβακία με τους δύο γιους τους το 1939 μετά τη γερμανική εισβολή και εγκαταστάθηκαν στη Σιγκαπούρη. Οι παππούδες του Στράουσλερ και άλλοι συγγενείς του ήταν θύματα του Ολοκαυτώματος. Ο Στράουσλερ παρακολούθησε αγγλικό σχολείο στην Ινδία, όπου η οικογένειά του διέφυγε πάλι όταν οι Ιάπωνες εισέβαλαν στη Σιγκαπούρη την άνοιξη του 1942. Ο πατέρας του πέθανε κατά τη διάρκεια αυτής της απόδρασης και η μητέρα του αργότερα παντρεύτηκε τον Βρετανό αξιωματικό Κένεθ Στόπαρντ το 1946. Η νέα οικογένεια μετακόμισε στην Αγγλία την ίδια χρονιά. [16]
Ο Τομ Στόπαρντ - είχε πάρει το επώνυμο του πατριού του - εγκατέλειψε το σχολείο και ξεκίνησε την καριέρα του ως δημοσιογράφος στο Μπρίστολ το 1954. Άρχισε να γράφει θεατρικά έργα το 1960 αφού εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο.
Το 1978 ο Στόπαρντ αναγορεύτηκε Διοικητής του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας (CBE). Αναγορεύτηκε ιππότης το 1997. Το 1986 εξελέγη μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών. Το 2000 εισήχθη στο Τάγμα της Αξίας από τη βασίλισσα Ελισάβετ Β'. Την ίδια χρονιά έγινε δεκτός ως επίτιμο μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Γραμμάτων. Το 2009 του απονεμήθηκε το Praemium Imperiale της Ιαπωνικής Ένωσης Τέχνης. Το 2017 έγινε επίτιμο μέλος της Βρετανικής Ακαδημίας και έλαβε το Βραβείο Ντέιβιντ Κοέν για το συνολικό έργο του.
Παντρεύτηκε τρεις φορές και απέκτησε τέσσερα παιδιά. Στον φιλικό του κύκλο συγκαταλέγονται οι Χάρολντ Πίντερ, η πριγκίπισσα Μαργαρίτα και ο Βάτσλαβ Χάβελ, ο θεατρικός συγγραφέας και πρόεδρος της Τσεχίας.[16]
Συγγραφικό έργο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το πρώτο του έργο, Ένας περίπατος πάνω στο νερό (1960), μεταδόθηκε τηλεοπτικά το 1963. Με μερικές προσθήκες και τον νέο τίτλο Έρχεται ένας ελεύθερος άνθρωπος ανέβηκε στο Λονδίνο το 1968.[17]
Το θεατρικό έργο του Ο Ρόζενκραντζ και ο Γκίλντενστερν είναι νεκροί , μια σουρεαλιστική τραγική κωμωδία που παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ του Εδιμβούργου το 1966. Ήταν επηρεασμένο από το Θέατρο του παραλόγου και το έργο του Σάμιουελ Μπέκετ Περιμένοντας τον Γκοντό (1948) και είχε μεγάλη επιτυχία: μπήκε στο ρεπερτόριο του Εθνικού Θεάτρου της Βρετανίας το 1967 και έγινε γρήγορα διεθνώς γνωστό. Η ιδέα του συγγραφέα να τοποθετήσει δύο δευτερεύοντες χαρακτήρες του Άμλετ του Σαίξπηρ στο επίκεντρο της πλοκής ως πρωταγωνιστές του έργου του, αποκαλύπτει ήδη τη σύνδεση μεταξύ διακειμενικότητας και μεταθεατρικότητας που είναι χαρακτηριστική για πολλά από τα έργα του. Το έργο μεταφέρθηκε στο Μπρόντγουεϊ το 1967 και αργότερα έλαβε το βραβείο Τόνυ. [18]
Ακολούθησαν αρκετές επιτυχίες. Μεταξύ των πιο αξιοσημείωτων θεατρικών παραστάσεων ήταν το Ο πραγματικός επιθεωρητής Χουντ (1968) στο οποίο δύο κριτικοί θεάτρου, οι οποίοι είναι αρχικά θεατές ενός αστυνομικού έργου, εμπλέκονται στα γεγονότα της σκηνής προκαλώντας μια σειρά γεγονότων που συμβαίνουν παράλληλα με το έργο που βρίσκεται σε εξέλιξη. Η λεπτή σάτιρα του έργου στοχεύει στον ανταγωνισμό μεταξύ των δημοσιογράφων. Οι άλτες (1972) που αναφέρεται στην κρίση του ακαδημαϊκού κόσμου. Το Μεταμφιέσεις (1974, βραβείο Τόνυ) βασίζεται στο ιστορικό γεγονός ότι κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου ο Τζέιμς Τζόις, ο Τριστάν Τζαρά και ο Λένιν βρέθηκαν στη Ζυρίχη, όπου ο Τζόις ανέβασε μια παράσταση της κωμωδίας του Όσκαρ Ουάιλντ Η σημασία του να είναι κανείς σοβαρός. Κάθε καλό παιδί αξίζει τα χατίρια (1978), Νύχτα και Μέρα (1978), μια σάτιρα για τα βρετανικά μέσα ενημέρωσης, [19]Undiscovered Country (1980), διασκευή από θεατρικό έργο του Άρθουρ Σνίτσλερ. Το πραγματικό θέμα (1982), η πρώτη ρομαντική κωμωδία του Στόπαρντ, πραγματεύεται την τέχνη και την πραγματικότητα και έχει πρωταγωνιστή έναν θεατρικό συγγραφέα. Το Αρκάδια, το οποίο αντιπαραθέτει τον ρομαντισμό του 19ου αιώνα και τη θεωρία του χάους του 20ου αιώνα, έκανε πρεμιέρα το 1993.
Η τριλογία Η ακτή της Ουτοπίας, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 2002, εξερευνά τις ζωές και τις συζητήσεις ενός κύκλου Ρώσων μεταναστών διανοουμένων του 19ου αιώνα, έλαβε το βραβείο Τόνυ για το καλύτερο έργο. Το Ήρωες (2005), μεταφρασμένο από θεατρικό έργο του Ζεράλντ Σιμπλεράς, διαδραματίζεται σε έναν οίκο ευγηρίας για Γάλλους στρατιώτες και έλαβε το βραβείο Ολίβιε για την καλύτερη νέα κωμωδία. Το Rock 'n' Roll (2006) με άλματα μεταξύ Αγγλίας και Τσεχοσλοβακίας κατά την περίοδο 1968–90. Το Leopoldstadt (2020) - δήλωσε σε συνέντευξη ότι η παράσταση θα ήταν πιθανότατα η τελευταία στην έξι δεκαετιών καριέρα του - αφηγείται την ιστορία μιας εβραϊκής οικογένειας στη Βιέννη από τις αρχές του 20ού αιώνα μέχρι το Ολοκαύτωμα. το έργο κέρδισε το βραβείο Ολίβιε για το καλύτερο νέο έργο.[20]
Ο Στόπαρντ έγραψε επίσης μια σειρά από ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά έργα. Μεταξύ των σεναρίων του είναι για την ταινία Η ρομαντική Αγγλίδα (1975) του Τζόζεφ Λόουζι, το σενάριο για το Ο ανθρώπινος παράγοντας του Γκράχαμ Γκρην σε σκηνοθεσία Ότο Πρέμινγκερ, καθώς και για μια κινηματογραφική έκδοση (1990) του Ο Ρόζενκραντζ και ο Γκίλντενστερν είναι νεκροί που σκηνοθέτησε ο ίδιος. Το 1999 το σενάριο για το Ερωτευμένος Σαίξπηρ (1998), σε συνεργασία με τον Μαρκ Νόρμαν, κέρδισε Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Σεναρίου. Διασκεύασε επίσης το γαλλικό σενάριο για την αγγλόφωνη ταινία Βατέλ (2000), για έναν σεφ του 17ου αιώνα, και έγραψε το σενάριο για το Enigma (2001), που εξιστορεί την αγγλική προσπάθεια να σπάσουν τον γερμανικό κώδικα Enigma. [21]Αργότερα έγραψε το σενάριο για μια τηλεοπτική σειρά του BBC (2012) βασισμένη στην τετραλογία του μυθιστοριογράφου Φορντ Μάντοξ Φορντ Το τέλος της παρέλασης με πρωταγωνιστές τους Μπένεντικτ Κάμπερμπατς και Ρεμπέκα Χολ και για μια κινηματογραφική μεταφορά (2012) της Άννας Καρένινα του Λέοντος Τολστόι. Έγραψε επίσης το ιστορικό δράμα Ο Πυρετός της Τουλίπας (2017), που διαδραματίζεται στο Άμστερνταμ του 17ου αιώνα.[22]
Επιλογή έργων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- A Walk on the Water (1963)
- Rosencrantz and Guildenstern are Dead ( 1967)
- Ο Ρόζενκραντζ και ο Γκίλντενστερν είναι νεκροί μτφ. Κωνσταντίνος Κυριακού, εκδ. Ηριδανός, 2021 [23]
- Enter a Free Man (1968)
- The Real Inspector Hound (1968)
- After Magritte (1971)
- Jumpers (1972)
- Artist Descending a Staircase (1973)
- Travesties (1974)
- Μεταμφιέσεις, μτφ. Δημήτρης Κ. Παπακωνσταντίνου, εκδ. Δωδώνη, 1988 [24]
- Dirty Linen and New-Found-Land (1976)
- 15-Minute Hamlet (1976)
- Every Good Boy Deserves Favor (1977)
- Night and Day (1978)
- Dogg's Hamlet, Cahoot's Macbet (1979)
- Undiscovered Country (1979)
- On the Razzle (1981)
- The Real Thing ( 1982)
- Rough Crossing (1984)
- Dalliance (1986)
- Hapgood ( 1988)
- Arcadia (1993)
- Ιndian Ink (1995)
- The Invention of Love (1997)
- The Coast of Utopia ( 2002)
- Rock 'n' Roll ( 2006)
- The Hard Problem (2015)
- Leopoldstadt (2019)
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 118618695. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ 2,0 2,1 (Αγγλικά) SNAC. w6wq0dnm. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 (Αγγλικά) Internet Broadway Database. 8912. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jk01121270. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 The Fine Art Archive. cs
.isabart .org /person /32225. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2021. - ↑ 6,0 6,1 Research Library in Olomouc: (Τσεχικά) REGO. aleph
.vkol .cz /F /?func=find-c&ccl _term=sys%3D000011473&local _base=svk04. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2024. - ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb11925604h. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ Ανακτήθηκε στις 14 Ιουνίου 2019.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2019.
- ↑ www
.acmi .net .au /creators /71603. - ↑ 11,0 11,1 p64402.htm#i644014. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2020.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
- ↑ www
.praemiumimperiale .org /en /laureate-en /laureates-en. Ανακτήθηκε στις 19 Μαρτίου 2022. - ↑ www
.bodleian .ox .ac .uk /about /libraries /bodley-medal. - ↑ . «literature.britishcouncil.org/writer/tom-stoppard».
- ↑ 16,0 16,1 . «ethnos.gr/book/article/142338/tomstoppardhtaraxodhszohothanatostoypateratoykaihprigkipissamargarita».
- ↑ . «britannica.com/biography/Tom-Stoppard».
- ↑ . «artmag.gr/art-proposals/art-theater/item/rozengkrantz-gkilnterstern-einai-nekroi».
- ↑ . «youtube.com/Νύχτα και μέρα του Τομ Στόπαρντ (1978)».
- ↑ . «kulturosupa.gr/theatromania/theatriko-nea-eidisis-sxolia/tom-stoppard-a-life-i-viografia-tou-theatrikou-syngrafea/».
- ↑ . «imdb.com/Κωδικός: Enigma/Original title: Enigma/2001».
- ↑ . «freecinema.gr/movies/tulip-fever/».
- ↑ . «protoporia.gr/stoparnt-tom-o-rozengkrantz-kai-o-gkilntenstern-einai-nekroi».
- ↑ . «politeianet.gr/books/stoppard-tom-dodoni-metamfieseis».