Πυραμίδα του Κέστιου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 41°52′35″N 12°28′51″E / 41.87639°N 12.48083°E / 41.87639; 12.48083

Πυραμίδα του Κέστιου
Piramide Cestia
Χάρτης
Είδοςαρχαιολογική θέση, Πυραμίδα, μαυσωλείο[1], archaeological artifact museum[2], Ιταλικό εθνικό μουσείο[2] και κτήριο ιστορικού πολιτιστικού μουσείου[3]
Διεύθυνσηvia del Campo Boario, s.n.c. - Roma[4] και Edificio Raffaele Persichetti 14, 00153 Roma[2]
Γεωγραφικές συντεταγμένες41°52′35″N 12°28′51″E
Διοικητική υπαγωγήΤομέας 1 της Ρώμης[5][2]
ΤοποθεσίαΡώμη
ΧώραΙταλία[6]
Έναρξη κατασκευής12 π.Χ.
Ύψος36,4 μέτρα
Προστασίαιταλικό πολιτισμικό αγαθό[4]
Commons page Πολυμέσα

Η Πυραμίδα του Κέστιου (ιταλικά: Piramide di Caio Cestio ή Piramide Cestia‎‎) είναι πυραμίδα της Ρωμαϊκής Εποχής στη Ρώμη της Ιταλίας, κοντά στην Πόρτα σαν Πάολο και το Προτεσταντικό Κοιμητήριο. Κτίστηκε ως τάφος για τον Γάιο Κέστιο, μέλος της θρησκευτικής εταιρείας των Επουλόνων (Epulones).[7] Βρίσκεται σε μία διακλάδωση μεταξύ δύο αρχαίων δρόμων, της Βία Οστιένσις και ενός άλλου δρόμου που προχωρούσε δυτικά προς τον Τίβερη κατά μήκος της γραμμής της σύγχρονης Βία Μαρμοράτα. Λόγω της ενσωμάτωσής του στις οχυρώσεις της πόλης, είναι σήμερα ένα από τα καλύτερα διατηρημένα αρχαία κτίρια της Ρώμης.

Φυσικές ιδιότητες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Λεπτομέρεια της πυραμίδας.

Η πυραμίδα κτίστηκε περί το 18–12 π.Χ. ως τάφος για τον Γάιο Κέστιο, δικαστή και μέλος μίας από τις τέσσερις μεγάλες θρησκευτικές εταιρείες στη Ρώμη, τους Επτά Άνδρες Εορταστές (Septemviri Epulonum0. Είναι από σκυρόδεμα με πλίνθινη πρόσοψη, καλυμμένη με πλάκες από λευκό μάρμαρο που βασίζονται σε θεμέλιο από τραβερτίνη. Η πυραμίδα έχει τετράγωνη βάση πλευράς 100 ρωμαϊκών ποδών (29.6 μ.) και έχει ύψος 125 ρωμαϊκά πόδια (37 μ).[8]

Το εσωτερικό δωμάτιο στην Πυραμίδα του Κέστιου.

Στο εσωτερικό βρίσκεται ο ταφικός θάλαμος, μία απλή ορθογώνια κοιλότητα με ημικυλινδικό θόλο διαστάσεων 5,95 μέτρων μήκους, 4,10 μ. πλάτους και 4,80 μ. ύψους. Όταν άνοιξε το 1660, ο θάλαμος βρέθηκε να είναι διακοσμημένος με τοιχογραφίες, οι οποίες καταγράφηκαν από τον Πιέτρο Σάντο Μπαρτόλι. Μόνο ελάχιστα ίχνη από αυτές τις τοιχογραφίες σώζονται, και κανένα ίχνος άλλου περιεχομένου. Ο τάφος είχε σφραγιστεί όταν κτίστηκε, χωρίς εξωτερική είσοδο, αλλά είχε λεηλατηθεί κάποια στιγμή αργότερα, πιθανότατα κατά την αρχαιότητα. Μέχρι το τέλος των εργασιών αποκατάστασης το 2015, δεν ήταν δυνατή η πρόσβαση των επισκεπτών στο εσωτερικό,[8] παρά μόνο με ειδική άδεια που συνήθως χορηγείται μόνο σε μελετητές. Από τις αρχές Μαΐου 2015, η πυραμίδα είναι ανοιχτή για το κοινό κάθε δεύτερο και τέταρτο Σάββατο κάθε μήνα. Οι επισκέπτες πρέπει να κανονίσουν την επίσκεψή τους εκ των προτέρων.

Επιγραφές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τόσο στη βορειοδυτική, όσο και στη νοτιοανατολική όψη[9] είναι σκαλισμένη αφιερωματική επιγραφή, ώστε να είναι ορατή και από τις δύο πλευρές. Έχει ως εξής:

G. CESTIVS, L[UCIUS] F[ILI], POB[ILIA GENS], EPVLO, PR[AETOR], TR[IBUNUS] PL[EBIS], VII VIR EPVLONVM.

Δηλ. Γάιος Κέστιος, γιος του Λεύκιου, από τη Πομπιλία φυλή ψηφοφορίας, μέλος του Συλλόγου των Εορταστών, πραίτωρ, τριβούνος του λαού, από τους Επτά Άνδρες Εορταστές.

Νυχτερινή θέα από την Porta San Paolo

Κάτω από την επιγραφή μόνο στη νοτιοανατολική όψη[9] υπάρχει μία δεύτερη επιγραφή, που καταγράφει τις συνθήκες κατασκευής του τάφου. Αυτή αναφέρει:

OPVS APSOLVTVM EX TESTAMENTO DIEBVS CCCXXX

ARBITRATV

[LUCIUS] PONTI, P[UBLIUS] F[ILI], CLA[UDIA GENS] MELAE HEREDIS ET POTHI L[IBERUS]

Δηλ. το έργο ολοκληρώθηκε σύμφωνα με τη διαθήκη σε ημέρες 330

με την απόφαση του

[Λεύκιου] Πόντιου Μέλα, γιου του Ποντίου, της Κλαυδίας γενεάς, κληρονόμου και του Πόθου του απελεύθερου.

Μία άλλη επιγραφή στην ανατολική όψη είναι σύγχρονης προέλευσης, η οποία έχει λαξευθεί με εντολή του πάπα Αλέξανδρου Ζ'΄ το 1663. Διαβάζοντας το « INSTAVRATVM · AN[ΝΟ] · DOMINI · MDCLXII», μνημονεύει τις ανασκαφικές και αναστηλωτικές εργασίες, που πραγματοποιήθηκαν μέσα και γύρω από τον τάφο (που άρχισαν το 1660) και τελείωσαν το 1662.[8]

Την εποχή της κατασκευής της, η Πυραμίδα του Κεστίου θα βρισκόταν στο ανοιχτό ύπαιθρο (οι τάφοι απαγορεύοντο εντός των τειχών της πόλης). Η Ρώμη αναπτύχθηκε πάρα πολύ κατά την Αυτοκρατορική περίοδο και, μέχρι τον 3ο αι. μ.Χ., η πυραμίδα θα περιβαλλόταν από κτίρια. Αρχικά βρισκόταν σε έναν περίβολο με χαμηλούς τοίχους, πλαισιωμένη από αγάλματα, κίονες και άλλους τάφους.[10] Δίπλα στην πυραμίδα βρέθηκαν δύο μαρμάρινες βάσεις κατά τη διάρκεια ανασκαφών τη δεκαετία του 1660, με θραύσματα από τα χάλκινα αγάλματα, που είχαν αρχικά στηθεί στις κορυφές τους. Οι βάσεις έφεραν μία επιγραφή, που καταγράφηκε από τον Μπρτόλι σε ένα χαρακτικό του 1697:

Η πυραμίδα ενσωματώθηκε στα Αυρηλιανά Τείχη και βρίσκεται κοντά στην Πόρτα Σαν Πάολο (στα δεξιά).

Αυτό προσδιορίζει τους κληρονόμους του Κεστίου ωςτον Mάρκο Βαλέριο Μεσάλα Κορβίνο, διάσημο στρατηγό, τον Πόπλιο Ρουτίλιο Λούπο, ρήτορα του οποίου ο ομώνυμος πατέρας ήταν ύπατος το 90 π.Χ. και Λεύκιο Ιούνιο Σιλουανό, μέλος του διακεκριμένου Ιούνιου γένους. Οι κληρονόμοι είχαν στήσει τα αγάλματα και τις βάσεις χρησιμοποιώντας χρήματα, που είχαν συγκεντρωθεί από την πώληση πολύτιμων υφασμάτων (attalici). Ο Κέστιος είχε δηλώσει στη διαθήκη του, ότι υφάσματα επρόκειτο να εναποτεθούν στον τάφο, αλλά αυτή η πρακτική είχε απαγορευθεί από πρόσφατο διάταγμα, που ψηφίστηκε από τους αγορανόμους (aedilis).[8]

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Πυραμίδα του Κεστίου από τον Τζιοβάνι-Μπατίστα Πιρανέζι (18ος αι.).
Η Πυραμίδα του Κεστίου και τα περίχωρα από τον Τζουζέπε Βάσι (18ος αι.).

Η πυραμίδα κτίστηκε για τον Γάιο Κέστιο Έπουλο, τον γιο του Λεύκιου, από την Πομπίλια φυλή. Η επιγραφή σε αυτήν αναφέρει ότι ο Κέστιος ήταν πραίτορας, τριβούνος του λαού (tribunus plebis) και ένας των Επτά Εορταστών Ανδρών (septemvir Epulones). Ο τάφος ολοκληρώθηκε σε 330 ημέρες και ήταν ένας από τους δύο τάφους σε σχήμα πυραμίδας στην πόλη της Ρώμης.[11] Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί, ότι η κατασκευή του ρυθμιζόταν από νόμους για τις δαπάνες, οι οποίοι περιορίζουν τις ακραίες εκδηλώσεις πλούτου, όπως σε εορτές, ρούχα, κηδείες και τάφους. Ενώ αυτοί οι νόμοι μπορούν να αναχθούν στα μέσα του 5ου αι. π.Χ., ψηφίστηκαν και επιβλήθηκαν πολύ πιο αυστηρά την εποχή του τέλους του Κέστιου.[9] Το έντονα οξυκόρυφο σχήμα της πυραμίδας θυμίζει έντονα τις πυραμίδες της Νουβίας, ιδιαίτερα το βασίλειο της Μερόης, το οποίο είχε δεχθεί επίθεση από τη Ρώμη το 23 π.Χ. Η ομοιότητα υποδηλώνει, ότι ο Κέστιος είχε ενδεχομένως υπηρετήσει σε εκείνη την εκστρατεία και ίσως σκόπευε η πυραμίδα να χρησιμεύσει ως ανάμνησή της. Η πυραμίδα του δεν ήταν η μόνη στη Ρώμη: μία μεγαλύτερη—η «πυραμίδα του Ρωμύλου»— παρόμοιας μορφής, αλλά άγνωστης προέλευσης, βρισκόταν ανάμεσα στο Βατικανό και το Μαυσωλείο του Αδριανού, αλλά διαλύθηκε τον 16ο αι. από τον Ππάπα Αλέξανδρο ΣΤ΄ και το μάρμαρο χρησιμοποιήθηκε για την κλίμακα της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου.[8][12]

Λεπτομέρεια της κορυφής της πυραμίδας.

Μερικοί συγγραφείς έχουν αμφισβητήσει εάν οι ρωμαϊκές πυραμίδες διαμορφώθηκαν με βάση τις πολύ λιγότερο οξυκόρυφες αιγυπτιακές πυραμίδες, για παράδειγμα τις περίφημες πυραμίδες της Γκίζας. Ωστόσο, οι σχετικά χαμηλές πυραμίδες τύπου Γκίζας δεν χρησιμοποιήθηκαν αποκλειστικά από τους Αιγύπτιους. Οι πιο απότομες πυραμίδες του νουβικού τύπου ευνοήθηκαν από την Πτολεμαϊκή δυναστεία της Αιγύπτου, που είχε λήξει με τη ρωμαϊκή κατάκτηση το 30 π.Χ. Η πυραμίδα, ούτως ή άλλως, κτίστηκε σε μία περίοδο που στη Ρώμη ήταν του συρμού όλα τα αιγυπτιακά πράγματα. Η συγχώνευση του ρωμαϊκού και του αιγυπτιακού στυλ αναδεικνύεται περαιτέρω, από το γεγονός ότι το εξωτερικό είναι ευδιάκριτα «αιγυπτιακό», ενώ το εσωτερικό παρουσιάζει κλασικές ρωμαϊκές τοιχογραφίες και μία θολωτή ημικυλινδρική οροφή. [13] Ο Μέγιστος Ιππόδρομος στολίστηκε από τον Αύγουστο με έναν αιγυπτιακό οβελίσκο και πυραμίδες κτίστηκαν σε άλλα μέρη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας περίπου αυτή την εποχή. Η πυραμίδα του Φαλικόν (Falicon) κοντά στη Νίκαια στη Γαλλία θεωρείται από ορισμένους, ότι κατασκευάστηκε από Ρωμαίους λεγεωνάριους, που ακολουθούσαν μία αιγυπτιακή λατρεία,[14] αλλά πιο πρόσφατη έρευνα έχει δείξει, ότι κτίστηκε στην πραγματικότητα μεταξύ 1803 και 1812.[15]

Κατά την κατασκευή των Αυρηλιανών Τειχών μεταξύ 271 και 275, η πυραμίδα ενσωματώθηκε στα τείχη, για να σχηματίσει έναν τριγωνικό προμαχώνα. Ήταν μία από τις πολλές κατασκευές στην πόλη, που επαναχρησιμοποιήθηκαν, για να αποτελέσουν μέρος των νέων τειχών, πιθανώς για να μειωθεί το κόστος και να καταστεί δυνατή η ταχύτερη κατασκευή της δομής. Αποτελεί ακόμη μέρος ενός καλοδιατηρημένου τμήματος των τειχών, σε μικρή απόσταση από την Πύλη του Αγίου Παύλου (Porta San Paolo).[16]

Η προέλευση της πυραμίδας ξεχάστηκε κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα. Οι κάτοικοι της Ρώμης πίστευαν, ότι ήταν ο τάφος του Ρώμου (Meta Remi) και ότι ο αντίστοιχος κοντά στο Βατικανό ήταν ο τάφος του Ρωμύλου, μία πεποίθηση που καταγράφηκε από τον Πετράρχη.[17][18] Η πραγματική προέλευσή του αποσαφηνίστηκε από τις ανασκαφές του πάπα Αλεξάνδρου Ζ΄ τη δεκαετία του 1660, ο οποίος καθάρισε τη βλάστηση, που είχε κατακλύσει την πυραμίδα, αποκάλυψε τις επιγραφές στις πλευρές της, εισέδυσε στον ταφικό θάλαμο της πυραμίδας και βρήκε έξω τις βάσεις δύο χάλκινων αγαλμάτων, που στέκοντο δίπλα στο μνημείο.[8]

Η πυραμίδα ήταν ένα σημαντικό αξιοθέατο για πολλούς, που έκαναν τη Μεγάλη Περιήγηση τον 18ο και τον 19ο αι. Θαυμάστηκε πολύ από τους αρχιτέκτονες και έγινε το πρωταρχικό μοντέλο για τις πυραμίδες, που κατασκευάστηκαν στη Δύση κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.[19] Ο Πέρσι Σέλλεϋ το περιέγραψε ως «μία πυραμίδα με υπέροχη κορυφή» στο Aδωναΐς, την ελεγεία του 1821 για τον Τζον Κετς . Με τη σειρά του, ο Άγγλος μυθιστοριογράφος και ποιητής Τόμας Χάρντυ είδε την πυραμίδα κατά τη διάρκεια μίας επίσκεψης στο κοντινό προτεσταντικό κοιμητήριο το 1887 και εμπνεύστηκε να γράψει το ποίημα Ρώμη: στην πυραμίδα του Κέστιου, κοντά στους τάφους των Σέλλεϋ και Κητς, στο οποίο αναρωτήθηκε: «Ποιος, λοιπόν, ήταν ο Κέστιος, και τι είναι για μένα;».[20]

Το 2001, η είσοδος και το εσωτερικό της πυραμίδας υποβλήθηκαν σε αποκατάσταση. Το 2011, ανακοινώθηκαν περαιτέρω εργασίες, για τον καθαρισμό και την αποκατάσταση της πολύ κατεστραμμένης μαρμάρινης επένδυσης της πυραμίδας, μέσω της οποίας η εισροή νερού έθετε σε κίνδυνο τις μέσα τοιχογραφίες. Η αποκατάσταση χρηματοδοτείται από τον Ιάπωνα επιχειρηματία Yuzo Yagi, του οποίου η δωρεά ύψους 1 εκατομμυρίου ευρώ οδήγησε σε πρόσκληση υποβολής προσφορών για την εκτέλεση των εργασιών, που εκδόθηκε από την Soprintendenza Speciale per i Beni Archeologici di Roma[21] της οποίας οι υπάλληλοι εκπόνησαν το έργο και επιβλέπουν μία τέτοια παρέμβαση μαζί με το Υπουργείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ιταλίας.[22] Οι εργασίες αποκατάστασης ξεκίνησαν τον Μάρτιο του 2013.[23]

Η πυραμίδα έγινε το όνομα του σταθμού Πυραμίδα στο μετρό της Ρώμης.[24]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 10079. Ανακτήθηκε στις 23  Αυγούστου 2018.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 «Indagine sui musei e le istituzioni similari». ISTAT 2020 survey on museums and similar institutions. 2022.
  3. Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής της Ιταλίας: «Indagine sui musei e le istituzioni similari». ISTAT 2017 survey on museums and similar institutions. 2019.
  4. 4,0 4,1 catalogo.beniculturali.it.
  5. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 10079. Ανακτήθηκε στις 31  Ιουλίου 2018.
  6. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. Ανακτήθηκε στις 30  Ιουλίου 2018.
  7. «The Pyramid of Cestius and Porta San Paolo». izi.travel. 
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 Claridge, Amanda (1998). Rome: An Oxford Archaeological Guide, First, Oxford, UK: Oxford University Press, 1998, pp. 59, 364–366. (ISBN 0-19-288003-9)
  9. 9,0 9,1 9,2 «Inscriptions & Sumptuary Laws». omeka.wellesley.edu. 
  10. Lawrence J. F Keppie, Understanding Roman Inscriptions, pp. 104–105. Routledge, 1991. (ISBN 0-415-15143-0)
  11. Lacovara, Peter (2018). «Pyramids and Obelisks Beyond Egypt». Aegyptiaca (2): 127. https://journals.ub.uni-heidelberg.de/index.php/aegyp/article/view/48018/41478. Ανακτήθηκε στις 17 June 2019. 
  12. «There Once Was In Rome... - the Meta Romuli». roma.andreapollett.com. 
  13. «"Egyptian" Exterior & "Roman" Interior». omeka.wellesley.edu. 
  14. James Stevens Curl, The Egyptian Revival: Ancient Egypt as the Inspiration for Design Motifs in the West, pp. 39–40. Routledge, 2005. (ISBN 0-415-36118-4)
  15. «La pyramide de Falicon et la grotte des Ratapignata». 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2014. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2014. 
  16. Aldrete, Gregory S (2004). Daily Life In The Roman City: Rome, Pompeii, And Ostia, Greenwood Press, 2004, pp. 41–42. (ISBN 0-313-33174-X)
  17. Eileen Gardiner, Francis Morgan Nichols, The Marvels of Rome, p. 86. Italica Press, Incorporated, 1986. (ISBN 0-934977-02-X)
  18. Augustus J.C. Hare, Walks in Rome, p. 268. Adamant Media Corporation, 2001. (ISBN 1-4021-7139-0)
  19. Jean-Marcel Humbert, Clifford A. Price, Imhotep Today: Egyptianizing Architecture, p. 27. Routledge Cavendish, 2003. (ISBN 1-84472-006-3)
  20. Radford, Andrew (2008). «'Fallen Angels': Hardy's Shelleyan Critique in the Final Wessex Novels». Στο: Radford, Andrew. Romantic echoes in the Victorian era. Ashgate Publishing, Ltd. σελ. 107. ISBN 978-0-7546-5788-0. 
  21. «The Restoration of the Pyramid of Caius Cestius». Official Website of the Soprintendenza Speciale per i Beni Archeologici di Roma. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-07-06. https://web.archive.org/web/20170706093304/http://archeoroma.beniculturali.it/en/events/current-events/restoration-pyramid-caius-cestius. 
  22. «Restoration of Rome's Pyramid». Wanted in Rome. 26 January 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 July 2011. https://web.archive.org/web/20110728145930/http://www.wantedinrome.com/news/news.php?id_n=7819. Ανακτήθηκε στις 28 May 2011. 
  23. Larcan, Laura (13 Μαρτίου 2013). «Al via il restauro della Piramide Cestia, viaggio all'interno del monumento». Il Messaggero. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 30 Μαρτίου 2013. 
  24. Pruitt, Sarah (4 Φεβρουαρίου 2016). «2,000-Year-Old Roman Pyramid Gets a Makeover». History.com. A&E Television Networks, LLC. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2018. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]