Πέρσι Σέλλεϋ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πέρσυ Σέλλεϋ
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Percy Bysshe Shelley (Αγγλικά)
Γέννηση4  Αυγούστου 1792[1][2][3]
Χόρσαμ[4][5][6]
Θάνατος8  Ιουλίου 1822[1][3][7]
Λα Σπέτσια, Λέριτσι[8] και Βιαρέτζο[9]
Αιτία θανάτουπνιγμός[10]
Συνθήκες θανάτουναυάγιο[10]
Τόπος ταφήςΠροτεσταντικό Κοιμητήριο
ΚατοικίαElan Valley
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και Ιρλανδίας
Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας (έως 1801)
ΣπουδέςΚολέγιο Γιουνιβέρσιτι (1810)[11] και Κολέγιο Ήτον (1804)[11]
Ιδιότηταγλωσσολόγος, ποιητής[12][13], μεταφραστής, θεατρικός συγγραφέας, μυθιστοριογράφος και συγγραφέας[14]
ΣύζυγοςΜαίρη Σέλλεϋ (1816–1822)[15][16] και Harriet Westbrook (1811–1816)[15][16]
ΤέκναIanthe Eliza Shelley[17][15], Charles Bysshe Shelley[17][15], William Shelley[17][15], Percy Florence Shelley[17][15], Clara Everina Shelley[15] και Clara Shelley[15]
ΓονείςTimothy Shelley[15] και Elizabeth Pilford[17][15]
ΑδέλφιαHelen Shelley[11]
Margaret Shelley[11]
John Shelley[15]
Elizabeth Shelley
Κίνημαρομαντισμός
Είδος τέχνηςρομαντισμός
Καλλιτεχνικά ρεύματαρομαντισμός
Σημαντικά έργαOzymandias, Love's Philosophy, The Cloud και Prometheus Unbound
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Πέρσυ Μπυς Σέλλεϋ (αγγλικά: Percy Bysshe Shelley) ήταν Άγγλος ποιητής, βασικός εκπρόσωπος του ρομαντισμού. Ανήκει, μαζί με τον Λόρδο Μπάυρον και τον Τζον Κητς, στη δεύτερη γενιά των Άγγλων ρομαντικών. Ο Σέλλεϋ δεν γνώρισε την αναγνώριση που περίμενε ως ποιητής στη διάρκεια της ζωής του. Μετά τον θάνατό του, όμως, το έργο του έγινε ιδιαίτερα δημοφιλές και επηρέασε πολλές γενιές ποιητών. Αν και η οικογένειά του ήταν αριστοκρατική, ο Σέλλεϋ είχε ριζοσπαστικές ιδέες και στράφηκε, με την ποίηση αλλά και με τον τρόπο ζωής του, εναντίον όλων των παραδοσιακών θεσμών. [18] Ξεπέρασε την εσωστρέφεια του ρομαντικού ατομικισμού και εξέφρασε μέσω του έργου του το όραμά του για ελευθερία και κοινωνική δικαιοσύνη[19]. Πέθανε, σε ηλικία 30 ετών, στον κόλπο Λα Σπέτσια στην Ιταλία.

Τα πρώτα χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκε το 1792 στο Φηλντ Πλέις κοντά στο Χόρσαμ[20] του Σάσσεξ. Ήταν πρωτότοκος γιος του Τίμοθυ Σέλλεϋ (από το 1815, βαρονέτου), ο οποίος ήταν ένας από τους πλουσιότερους γαιοκτήμονες. Από το 1804 ως το 1808 σπούδασε στο Ήτον και τον Οκτώβριο 1810 άρχισε να φοιτά στο Πανεπιστημιακό Κολλέγιο της Οξφόρδης όπου συνδέθηκε με στενή φιλία με έναν συμφοιτητή του και μετέπειτα βιογράφο του, τον Τόμας Τζέφερσον Χογκ. Διακρίνονταν και οι δύο για την εκκεντρικότητα τους και συμμερίζονταν τους ίδιους ενθουσιασμούς. Ένιωθαν ευτυχισμένοι με τις σπουδές τους και υπήρξε για αυτούς μεγάλο πλήγμα η αποβολή τους από το κολλέγιο όταν επέδειξαν απείθεια αρνούμενοι να απολογηθούν για ένα φυλλάδιο τους με τίτλο: Η αναγκαιότητα του αθεϊσμού (The Necessity of Atheism), το οποίο έστειλαν σε επισκόπους, αρχιεπισκόπους και διευθυντές κολεγίων.

Πρόωρη ωριμότητα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο πρώτος του γάμος ήταν με τη Χάρριετ Ουέστμπροουκ και έγινε στο Εδιμβούργο στις 29 Αυγούστου 1811, με την οποία απέκτησαν μια κόρη, την Αϊάνθυ (= Ιάνθη), και έναν γιο, τον Τσαρλς Μπυς. Τον Μάιο του 1814 και ενώ ο πρώτος του γάμος καρκινοβατούσε, ο Σέλλεϋ γνώρισε την κόρη του πνευματικού του μέντορα, φιλοσόφου Ουίλλιαμ Γκόντγουιν, Μαίρυ Γκόντγουιν, με την οποία κατέφυγε για ένα εξάμηνο στην Ελβετία και τη Γαλλία και μετά από πολλές δυσκολίες και περιπέτειες ξεκίνησαν να ζουν μαζί από το 1815. Αξίζει να σημειωθεί πως το παράνομο ζεύγος συνοδευόταν από την Κλαιρ Κλαίρμοντ, θετή αδερφή της Μαίρυ και κόρη της δεύτερης γυναίκας του Γκόντγουιν, ενώ ο Πέρσυ την ίδια εποχή με επιστολές του, καλούσε τη Χάρριετ να αποτελέσουν μαζί με τη Μαίρυ μια "συντροφιά αγάπης". Την ίδια εποχή κατάφερε να ξεπληρώσει τα χρέη του από κληρονομιά που του άφησε ο παππούς του Σερ Μπυς Σέλλεϋ. Στα 1816 αφού απέκτησε με τη Μαίρυ έναν γιο με το όνομα Ουίλλιαμ (πέθανε τριών ετών) μετακόμισε σε μια εξοχική κατοικία στη Γενεύη όπου γνώρισε τον Λόρδο Μπάυρον με τον οποίο θα αναπτύξουν μια βαθιά και μακρόχρονη φιλία με περιπλοκές, όπως το γεγονός ότι η Κλαιρ Κλαίρμοντ (θετή αδερφή της Μαίρυ) γέννησε την Αλέγκρα, κόρη του Λόρδου Μπάυρον. Την ίδια χρονιά (1816) αυτοκτονεί η επίσημη σύζυγός του Χάρριετ, γεγονός που τον συγκλονίζει, όμως 15 ημέρες μετά νυμφεύεται τη Μαίρυ. Την ίδια εποχή έχει αναπτύξει φιλία με τον Τζέημς Χένρυ Λη Χαντ ο οποίος θα τον στηρίξει σημαντικά, ως ποιητή. Την επόμενη χρονιά (1817) θα αποκτήσει το δεύτερο παιδί με τη Μαίρυ, την Κλάρα (πεθαίνει την ίδια χρονιά) ενώ αργότερα (1819) θα αποκτήσει και τρίτο παιδί τον Πέρσυ Φλόρενς (το μόνο παιδί που επιζεί).

Κύκλος της Πίζας και τραγικός επίλογος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Κηδεία του Σέλλεϋ, Λουί Εντουάρ Φουρνιέ (1889). Στην εικόνα από τα δεξιά προς τα αριστερά: Τρελώνυ, Χαντ, Μπάυρον.

Κυρίως για λόγους υγείας, ο Σέλλεϋ θα αρχίσει ένα οδοιπορικό στις πόλεις της Ιταλίας ξεκινώντας από τη Ρώμη συνεχίζοντας στη Φλωρεντία και καταλήγοντας στην Πίζα, από την οποία εξορμούσε συχνά στο Λιβόρνο και στη Λούκκα. Στην Πίζα δημιουργήθηκε ο κύκλος της Πίζας ένα ρεύμα επιφανών Άγγλων, Ιρλανδών, και Ελλήνων (μεταξύ αυτών ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, στον οποίον ο Σέλλεϋ αφιέρωσε το δράμα του Ελλάς) και ο Μπάυρον. Τέλος θα εγκατασταθεί στη Βίλλα Κάζα Μάνι στο Σαν Τερέντσο απέναντι από το Λέριτσι στον κόλπο της Λα Σπέτσια. Τον Ιούλιο μετέβη με το ιστιοφόρο του που είχε το όνομα Δον Ζουάν, στο Λιβόρνο να υποδεχθεί τον Λη Χαντ, όμως ένα μπουρίνι στην επιστροφή ανέτρεψε το σκάφος του, με αποτέλεσμα να πνιγεί. Η σορός του αποτεφρώθηκε στην παραλία παρουσία του Χαντ, του Μπάυρον και του Έντουαρντ Τζον Τρελώνυ. Μετά τον θάνατο του η Μαίρυ Σέλλεϋ αφιέρωσε τη ζωή της στην ταξινόμηση, διατήρηση και έκδοση των έργων του με αρκετά προβλήματα όπως την απαγόρευση της έκδοσης τους από τον πατέρα του Πέρσυ μέχρι το 1839.

Οικογένεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παντρεύτηκε πρώτα τη Χάρριετ Ουέστμπρουκ και απέκτησαν δύο παιδιά:

  • Ελάιζα Αϊάνθυ (= Ιάνθη) (1813 - 1876).
  • Τσαρλς Μπυς (1814 - 1826).

Με τη δεύτερη σύζυγό του Μαίρυ Γκόντγουιν απέκτησε τέσσερα παιδιά:

  • κόρη (1815).
  • Ουίλλιαμ (1816 - 1819).
  • Κλάρα Εβερίνα (1817 - 1818).
  • Πέρσυ Φλόρενς (1819 - 1889), βαρονέτος, σερίφης του Σάσσεξ.

Ο Σέλλεϋ είχε διακηρύξει ότι ήταν πατέρας ενός ακόμη παιδιού, της Έλενα Άντελαϊντ Σέλλεϋ (1818 - 1820), η οποία ήταν είτε νόθη είτε υιοθετημένη κόρη του.

Επίμετρο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Πέρσυ Σέλλεϋ από τη νεαρή του ηλικία διακρινόταν για τη λεπτότητα του συναισθηματικού του κόσμου, την πρωτοτυπία και επαναστατικότητα των ιδεών του. Αυτά τα χαρακτηριστικά σε συνδυασμό με την εξαίρετη κυριαρχία του στα εκφραστικά του μέσα, του προσέδωσαν ιδιαίτερη θέση στην αγγλική λογοτεχνία. Αφιέρωσε τη σύντομη ζωή του στα ιδεώδη της ειρήνης, της αδελφοσύνης και της αγάπης. Τα ιδεώδη του ήταν συχνά πολύ προωθημένα, όπως η υποστήριξη του αθεϊσμού, ενώ υπήρξε αναμφισβήτητα φιλέλληνας - στο ποίημά του Ελλάς (Hellas) υμνεί την Ελληνική Επανάσταση (1821) ενάντια στον τουρκικό ζυγό[21].

Έργα του Πέρσυ Σέλλεϋ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Η αναγκαιότητα του αθεϊσμού (The Necessity of Atheism), (1811)
  • Βασίλισσα Μαμπ (Queen Mab), (1813)
  • Αλάστωρ ή το πνεύμα της μοναξιάς (Alastor, or, The Spirit of Solitude), (1815)
  • Λάων και Κύθνα ή Η εξέγερση του Ισλάμ (Laon and Cythna or The revolt of Islam), (1817)
  • Τζούλιαν και Μάνταλο (Julian and Maddalo), (1819)
  • Οι Τσέντσι (The Cenci), (1819)
  • Μια φιλοσοφική άποψη για τη μεταρρύθμιση (A Philosophical View of Reform), Πολιτικό Εγχειρίδιο, (1819)
  • Προμηθεύς Λυόμενος (Prometheus Unbound), (1820)
  • Ελλάς (Hellas), Λυρικό Δράμα, (1821)
  • Υπεράσπιση της ποίησης (A defense of Poetry), Πεζό (1821)
  • Επιψυχίδιον (Epipsychidion) (1821)
  • Άδωνις (Adonais) (1821)
  • Μεταθανάτια Ποιήματα (Posthumous Poems)
  • Ποιητικά Έργα (Poetical Works)

Μεταφράσεις στα Ελληνικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Ελλάς 1821 (Hellas):
    • Α.Μ. Στρατηγόπουλος ("Μπάυρον")
    • Μάριος Βύρων Ραΐζης ("Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων") - ISBN 960-7133-11-0
  • Άδωνις - Εκδόσεις: Οδός Πανός (ΑΔΩΝΙΣ)- ISBN 960-7716-99-X
  • Υπεράσπιση της ποίησης - Εκδόσεις: ΥΨΙΛΟΝ

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 24  Απριλίου 2014.
  2. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11924638k. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. 3,0 3,1 (Αγγλικά) SNAC. w6x066zh. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. «Fragment: Is It That In Some Brighter Sphere - Poem by Percy Bysshe Shelley». PoemHunter.com.
  5. «Fragment: Satan Broken Loose - Poem by Percy Bysshe Shelley». PoemHunter.com.
  6. «The Boat On The Serchio - Poem by Percy Bysshe Shelley». PoemHunter.com.
  7. (Αγγλικά) Find A Grave. 12826. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  8. «Portico View from Porto Venere». 20  Οκτωβρίου 2012.
  9. Ιστορικό Αρχείο Ρικόρντι. 11108. Ανακτήθηκε στις 3  Δεκεμβρίου 2020.
  10. 10,0 10,1 «Oxford Dictionary of National Biography» (Αγγλικά) Oxford University Press. Οξφόρδη. 2004.
  11. 11,0 11,1 11,2 11,3 «Oxford Dictionary of National Biography» (Αγγλικά) Oxford University Press. Οξφόρδη. 2004. 25312.
  12. Michael Mewshaw: «Hampstead High». (Αγγλικά) 1  Μαρτίου 1998. Ανακτήθηκε στις 12  Απριλίου 2021.
  13. The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/15677. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  14. «Library of the World's Best Literature». Library of the World's Best Literature. 1897.
  15. 15,00 15,01 15,02 15,03 15,04 15,05 15,06 15,07 15,08 15,09 15,10 15,11 15,12 «Kindred Britain»
  16. 16,0 16,1 p14822.htm#i148217. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
  17. 17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 17,5 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
  18. Morton, Timothy (2006). The Cambridge Companion to Shelley. Cambridge: The Cambridge University Press. σελ. 3. 
  19. Travers, Martin (2005). Εισαγωγή στη Νεότερη Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία (Μτφρ. Ι. Ναούμ, & Μ. Παπαηλιάδη). Αθήνα: Βιβλιόραμα. σελ. 73. 
  20. «Horsham» (στα αγγλικά). Wikipedia. 2022-02-14. https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Horsham&oldid=1071749050. 
  21. Πίππα, Ελένη (2006). Παγκόσμια Ποίηση. Αθήνα: Ιωλκός. σελ. 190 (τόμος Γ΄). ISBN 978-960-426-419-3. 

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, Τόμος 53, Σελίδα 291.