Πουναλουανή οικογένεια
Η Πουναλουανή οικογένεια είναι πρωτόγονος τύπος οικογένειας, στον οποίο όλες οι γυναίκες ενός γένους θεωρούνται παντρεμένες με όλους τους άντρες κάποιου άλλου γένους και αντίστροφα, ενώ είναι απαγορευμένος ο γάμος μεταξύ των αδελφιών.
Ο όρος προέρχεται από τη λέξη "πουναλούα", που στη διάλεκτο της Χαβάης σημαίνει "στενός σύντροφος", και δημιουργήθηκε από τον Αμερικανό ανθρωπολόγο και εθνολόγο του 19ου αιώνα, Λιούις Χένρι Μόργκαν (Lewis Henry Morgan, Ancient Society).
Γένη και μητριαρχία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σύμφωνα με τον Φρήντριχ Ένγκελς, ο οποίος στηρίχτηκε στα επιστημονικά στοιχεία και τα συμπεράσματα του Μόργκαν και άλλων ερευνητών, από τη μέση βαθμίδα της άγριας κατάστασης, οι άνθρωποι οργάνωσαν την κοινωνία τους με βάση τα γένη. Επειδή η γονική ιδιότητα μπορούσε να αποδειχτεί με σιγουριά μόνο από την πλευρά της μητέρας, τα γένη ήταν δομημένα μητριαρχικά: το ποιος ανήκει και ποιος δεν ανήκει στο γένος και ποιος μπορεί να παντρευτεί ποιον (έπρεπε το υποψήφιο ταίρι να ήταν από άλλο γένος, δηλ. εξωγαμία), καθοριζόταν από τη γραμμή της μητέρας.
Επειδή απαγορευόταν να παντρεύονται οι αδελφοί τις αδερφές τους, κι επιτρεπόταν να παίρνουν μονάχα γυναίκες άλλης καταγωγής, τα παιδιά που προέρχονταν από αυτές τις εκτός γένους γυναίκες βρίσκονταν, σύμφωνα με το μητρικό δίκαιο, έξω από το γένος των πατέρων τους. Στα πλαίσια της συγγενικής ένωσης απέμεναν οι απόγονοι των θυγατέρων κάθε γενιάς, ενώ οι απόγονοι των γιων περνούσαν στα γένη των μητέρων τους.
Παραδείγματα πουναλουανής οικογένειας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σύμφωνα με τον ανθρωπολόγο Μόργκαν, στη Χαβάη υπήρχε το έθιμο μια σειρά αδελφές - ομομήτριες ή πιο μακρινές, δηλαδή ξαδέλφες πρώτου, δεύτερου ή πιο μακρινού βαθμού, να είναι σύζυγοι από κοινού γυναίκες των κοινών τους αντρών, από τους οποίους όμως αποκλείονταν οι αδελφοί τους. Οι άντρες αυτοί λέγονται μεταξύ τους «πουναλούα», δηλ. στενοί σύντροφοι. Παρομοίως, μια σειρά ομομήτριοι αδελφοί ή εξάδελφοι πρώτου και δεύτερου βαθμού και μακρυνότεροι, είχαν σε κοινό γάμο μια σειρά γυναίκες, από τις οποίες αποκλείονταν οι αδελφές τους. Αυτές οι γυναίκες λέγονταν μεταξύ τους «πουναλούα». Στη συνέχεια δημιουργήθηκαν διάφορες παραλλαγές, με σταθερό χαρακτηριστικό την αμοιβαία κοινότητα των αντρών και των γυναικών μέσα σ’ έναν ορισμένο οικογενειακό κύκλο, από τον οποίο όμως αποκλείονταν οι αδελφοί των γυναικών, πρώτα οι ομομήτριοι, αργότερα και ο μακρυνότεροι και αντίστοιχα επίσης οι αδελφές των αντρών.
Υπολείμματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Υπολείμματα της πουναλουανής οικογένειας θεωρήθηκαν διάφορα έθιμα που επιβίωναν πολύ μετά την κατάργηση της μητριαρχίας, όπως το jus primae noctis - "δικαίωμα της πρώτης νύχτας" στις κελτικές φυλές: "Μάλιστα στους Σκοτσέζους όπως και στους Ουαλούς, είχε διατηρηθεί ως το μεσαίωνα ένα υπόλειμμα από την πουναλουανή οικογένεια, με το δικαίωμα της πρώτης νύχτας, που ο αρχηγός του κλαν ή ο βασιλιάς, σαν τελευταίος εκπρόσωπος των πρώην κοινών συζύγων, μπορούσε να το ασκεί σε κάθε νύφη, εφόσον δεν το είχε εξαγοράσει".[1]
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Αρχαία Κοινωνία του Lewis H. Morgan (όλο το κείμενο online στα αγγλικά)
Υποσημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Φρήντριχ Ένγκελς, Η Καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους, κεφ. "Το γένος στους Κέλτες και στους Γερμανούς".