Πολιορκία της Φλωρεντίας (1529-30)

Η πολιορκία της Φλωρεντίας
Μέρος του Πολέμου της Ένωσης για το Κονιάκ
Χρονολογία	24 Οκτωβρίου 1529 – 10 Αυγούστου 1530
Τόπος	Φλωρεντία, Ιταλία
Αποτέλεσμα	Νίκη των αυτοκρατορικών και ισπανικών στρατευμάτων
Αντιμαχόμενοι
Δημοκρατία της Φλωρεντίας Αγία ΡωμαΪκή Αυτοκρατορία Ισπανία Παπικά Κράτη
Ηγετικά πρόσωπα
Φρατζέσκο Φερούτσι † Μαλατέστα Μπαλιόνι Φίπλμπερτ της Οράγγης † Πιερ Μαρία Γ' των Ρόσσι Φερράντε Α' των Γκοργκάντζα

Η Πολιορκία της Φλωρεντίας πραγματοποιήθηκε από τις 24 Οκτωβρίου 1529 έως 10 Αυγούστου 1530, στο τέλος του Πολέμου της Ένωσης του Κονιάκ. Ένα μεγάλο Αυτοκρατορικό και ισπανικό στράτευμα υπό τον Φιλιβέρτο του Σαλόν-Αρλαί, Πρίγκιπα της Οράγγης και τον Πιερ Μαρία Γ΄ των Ρόσσι, περικύκλωσε τη πόλη και μετά από μια πολιορκία σχεδόν δέκα μηνών την κατέλαβε, ανατρέποντας τη Δημοκρατία της Φλωρεντίας και εγκαθιστώντας τον Αλέξανδρο των Μεδίκων ως κυβερνήτη της πόλης.

Οι Φλωρεντίνοι είχαν αποτινάξει τους Μεδίκους και καθιέρωσαν δημοκρατία μετά τη λεηλασία της Ρώμης το 1527. Η Φλωρεντινή Δημοκρατία συνέχισε να συμμετάσχει στον πόλεμο στο πλευρό των Γάλλων. Η γαλλική ήττα στη Νάπολη το 1528 και στο Λαντριάνο το 1529, ωστόσο, οδήγησε τον Φραγκίσκο Α΄ της Γαλλίας στη σύναψη της Συνθήκης του Καμπραί με τον Άγιο Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κάρολο Ε΄. Όταν ο Πάπας Κλήμης ΣΤ΄ και η Δημοκρατία της Βενετίας, υπέγραψαν επίσης συνθήκες με τον Αυτοκράτορα, η Φλωρεντία έμεινε να πολεμήσει μόνη της. Ο Κάρολος, που προσπαθούσε να κερδίσει την εύνοια του Πάπα, διέταξε τα στρατεύματα να καταλάβουν τη Φλωρεντία και την επιστροφή των Μεδίκων στην εξουσία.

Η Δημοκρατία της Φλωρεντίας αντιστάθηκε σε αυτή την εισβολή, αλλά  έμεινε χωρίς συμμάχους και προδόθηκε από μεγάλο μέρος των μισθοφόρων που είχε στην κατοχή της. Η Φλωρεντία δεν ήταν σε θέση να συνεχίσει να αγωνίζεται επ' αόριστον. Μετά την άλωση της Βολτέρρα από τις Αυτοκρατορικές δυνάμεις και το θάνατο του Φρατζέσκο Φερούτσιο στη Μάχη του Γκαβινάνα, περαιτέρω αντίσταση ήταν ανέφικτη, και η πόλη παραδόθηκε τον Αύγουστο του 1530.

Πρελούδιο

Κατά τη σύναψη της Συνθήκης της Μπολόνιας, το καλοκαίρι του 1529, ο Κάρολος και ο Πάπας Κλήμης ΣΤ΄ άρχισαν να σχεδιάζουν επίθεση εναντίον της Δημοκρατίας της Φλωρεντίας. O Πρίγκιπας της Οράγγης έφτασε στη Ρώμη στο τέλος Ιουλίου, όπου και έλαβε περίπου 30.000 δουκάτα από τον Πάπα (με υποσχέσεις για πρόσθετα κεφάλαια αργότερα), και διέταξε την επίθεση στην Περούτζια (η οποία πραγματοποιήθηκε από τον Μαλατέστα Μπαλιόνι), και στη Φλωρεντία. Το στράτευμα της Οράγγης ήταν σε θέση να στρατολογήσει περίπου 7.000 άνδρες στο πεζικό, κυρίως όσους από τους Λάντσκνεχτ είχαν απομείνει και είχαν  ακολουθήσει τον Γκέοργκ φον Φρούντσμπεργκ στην Ιταλία το 1526, καθώς και διάφορες ιταλικές εταιρείες που δεν λειτουργούσαν πια, λόγω της ανακωχής του πολέμου. Η Φλωρεντία, εν τω μεταξύ, ετοιμάζεται να αντισταθεί στην επίθεση, με την αύξηση της πολιτοφυλακής κατά σχεδόν 10.000 άτομα και γκρεμίζοντας όσα μέρη της πόλης βρίσκονταν έξω από τα τείχη.

Η Οράγγη προχώρησε κατά της Φλωρεντίας, συλλέγοντας επιπλέον στρατεύματα στη διάρκεια της διαδρομής. Η έλλειψη πυροβολικού αποτέλεσε σημαντικό εμπόδιο, έτσι αναγκάστηκε να ζητήσει από τη Σιένα. Οι κάτοικοι της Σιένα, έχοντας λίγη συμπάθεια προς τον Πάπα, συμφώνησαν να προμηθεύσουν το στράτευμα, καθυστερώντας ωστόσο όσο περισσότερο μπορούσαν. Μέχρι και τις 24 Σεπτεμβρίου, οι Αυτοκρατορικές δυνάμεις ήταν ακόμα στην πόλη Μοντεβάρκι, είκοσι πέντε χιλιόμετρα από τη Φλωρεντία, περιμένοντας το υποσχόμενο κανόνι.

Στη Φλωρεντία, εν τω μεταξύ, βασίλευε η σύγχυση. Το Συμβούλιο των Δέκα θεώρησε αναγκαία την παράδοση στον Πάπα. Ο αρχιστράτηγος πεισματικά αρνήθηκε, και απαίτησε να συνεχίσουν τα αμυντικά έργα. Μια σειρά από Κοντοτιέροι που η Δημοκρατία είχε νωρίτερα προσλάβει, αρνήθηκε να πολεμήσει κατά του Αυτοκράτορα. Μετά τη λεηλασία της Firenzuola από τα Αυτοκρατορικά στρατεύματα, πολλοί επιφανείς πολίτες της Φλωρεντίας τράπηκαν σε φυγή. Μεταξύ αυτών ήταν και ο Μιχαήλ Άγγελος , ο καλλιτέχνης και αρχιτέκτονας, ο οποίος είχε τοποθετηθεί στη διοίκηση της οχύρωσης της πόλης, και αναχώρησε στις 10 Σεπτεμβρίου, μετά από άσκοπες προσπάθειές του να προειδοποιήσει τη πόλη οτι ο αρχιστράτηγος Μαλατέστα Μπαλιόνι θα προδώσει την Φλωρεντία. Ωστόσο, θα επιστρέψει στα μέσα Νοεμβρίου για να αναλάβει τη θέση του για άλλη μια φορά, την οποία θα συνεχίσει να υπηρετεί μέχρι το τέλος της πολιορκίας.

Στη διάρκεια των προετοιμασιών για την άμυνα της πόλης, μια σειρά από μονές και μοναστήρια που ήταν απομακρυσμένα, καταστράφηκαν, όπως αυτό του San Giovanni Evangelista, ένα μοναστήρι των Αυγουστινιανών μοναχών έξω από την Porta San Gallo, καθώς και τα μοναστήρια της Monte Domini και Monticelli, το  μοναστήρι Camaldolese του San Benedetto fuori della Porta Pinti, του San Donato στην Polverosa, και του San Giusto degli Ingesuati, μαζί με τις τοιχογραφίες του Περουτζίνο. Άλλα έργα που δημιουργήθηκαν για το μοναστήρι San Giusto από τον Περουτζίνο καθώς και το τέμπλο από τον  Ντομένικο Γκιρλαντάιο, σώζονται στο Ουφίτσι.

Μελέτη της Οχύρωσης για το Porta al Prato της Ognissanti από τον Μιχαήλ Άγγελο 1529-1530.  Ο Μιχαήλ Άγγελος υπηρέτησε ως Κυβερνήτης της Οχύρωσης κατά τη διάρκεια της πολιορκίας.

Πολιορκία

Πορτρέτο του Αλέξανδρου των Μεδίκων. Λάδι σε καμβά, του Τζάκοπο Ποντόρμο 1534-1535. Τα νικηφόρα γερμανικά–ισπανικά στρατεύματα εγκαθιστούν τον Αλέξανδρου ως Δούκα της Φλωρεντίας.

Η σημαντική πρόοδος που έχει σημειωθεί με τις οχυρώσεις και οι καθυστερήσεις στην πορεία των στρατευμάτων της Αυτοκρατορίας , συνέβαλαν στην ενίσχυση της απόφασης της πόλης να πολεμήσει. Στις 5 Οκτωβρίου, η Οράγγη συνέχισε τη πορεία της· στις 24 Οκτωβρίου είχε στρατοπεδεύσει στους λόφους γύρω από τη Φλωρεντία. Η πόλη είχε στην κατοχή της φρουρά από περίπου 8.000 στρατιώτες διαφόρων ειδών. Βλέποντας οτι το έδαφος στην περιοχή της Φλωρεντίας ήταν αρκετά ανθεκτικό για να καταληφθεί η πόλη με μία μόνο επίθεση, ο Αυτοκρατορικός στρατός πήρε θέση μάχης πυροβολικού και συμπλοκής με τους υπερασπιστές της πόλης. Εν τω μεταξύ, η έλλειψη μαχών σε άλλα τμήματα της Ιταλίας προσέλκυσε χιλιάδες άνεργους στρατιώτες στον Αυτοκρατορικό στρατό, αυξάνοντας σημαντικά των αριθμό τους· οι νέες αφίξεις περιλάμβαναν τον Fabrizio Maramaldo, του οποίου η φήμη για την βιαιότητα ήταν τέτοια που ακόμα και ο Πάπας Κλήμης ΣΤ' δεν του επέτρεψε να λάβει μέρος στην πολιορκία.

Οι υποσχέσεις για ενίσχυση των Φλωρεντινών από τον Φραγκίσκο Α΄ της Γαλλίας φάνηκαν να έχουν υπερεκτιμηθεί. Αν και οι γιοι του είχαν αφεθεί ελεύθεροι από τη Μαδρίτη, ο Φραγκίσκος δεν επιθυμούσε να προκαλέσει ανοιχτά τον Κάρολο τόσο σύντομα. Ενώ είχε παράσχει κάποιο χρηματικό ποσό στους εμπόρους της Φλωρεντίας,  χρήματα που, όπως φάνηκε, τους χρωστούσε — δεν έστειλε στρατό για να βοηθήσει την Φλωρεντία, όπως είχε υποσχεθεί.

Το επίκεντρο των μαχών στη συνέχεια μετατοπίζεται στην πόλη Βολτέρρα, η οποία ορίστηκε επικεφαλής των γραμμών επικοινωνίας στη Φλωρεντία, καθώς η ακρόπολή της ήταν ακόμα στην κατοχή της τελευταίας. Οι Αυτοκρατορικές δυνάμεις επιτέθηκαν στη Βολτέρρα· οι Φλωρεντίνοι ανταποκρίθηκαν στέλνοντας τον Φραντζέσκο Φερούτσιο, το διοικητή της φρουράς στο Έμπολι (Τοσκάνη). Ο Φερούτσιο εύκολα κατέλαβε τα Αυτοκρατορικά στρατεύματα, αλλά, αψηφώντας τις εντολές του Συμβουλίου των Δέκα, το οποίο του ζήτησε να παραμείνει στη Βολτέρρα, γύρισε πίσω στο Έμπολι με την πλειοψηφία των στρατευμάτων του. Αυτό επέτρεψε να λάβει χώρα μια δεύτερη, πιο επιτυχημένη επίθεση από την μεριά της Αυτοκρατορίας, μετά την αναχώρησή του.

Με την απώλεια της Βολτέρρα, οι ελπίδες της Φλωρεντίας για το άνοιγμα μιας γραμμής τροφοδοσίας στην πόλη, ελαττώθηκαν. Η Φλωρεντία κοίταζε πλέον την άφιξη του στρατού του Φερούτσιο, ο οποίος είχε συγκεντρωθεί γύρω από την Πίζα, με ανακούφιση. Ο Πρίγκιπας της Οράγγης, έχοντας συμφωνήσει ότι ο Μπαλιόνι δεν θα επιτεθεί στις Αυτοκρατορικές δυνάμεις, κατά την απουσία του, ξεκίνησε με το μεγαλύτερο τμήμα του στρατού του με σκοπό να τον αναχαιτίσει. Στις 3 Αυγούστου 1530 οι δύο στρατοί συναντήθηκαν στη Μάχη του Gavinana · οι δύο αρχηγοί ο Πρίγκιπας της Οράγγης και ο Φερούτσιο έπεσαν νεκροί και οι δυνάμεις της Φλωρεντίας είχαν ολοκληρωτικά ηττηθεί.

Παρά τις προσπάθειες ορισμένων πολιτών για να συνεχιστεί η αντίσταση— ταυτόχρονα ,με τη διαμάχη εντός της κυβέρνησης της πόλης—η Φλωρεντία δεν θα μπορούσε να αντισταθεί παραπάνω  με την καταστροφή του στρατού του Φερούτσιο. Στις 10 Αυγούστου οι εκπρόσωποι της Δημοκρατίας, παραδόθηκαν στις Αυτοκρατορικές δυνάμεις. Ο Μπαλιόνι και το υπόλοιπο των στρατευμάτων του, εγκατέλειψε την πόλη, και οι Μέδικοι επέστρεψαν στην εξουσία. Τους επόμενους μήνες, πολλοί ηγέτες της Δημοκρατίας εκτελέστηκαν ή εξορίστηκαν.

Αναφορές

• Cochrane, Eric. Florence in the Forgotten Centuries, 1527-1800: A History of Florence and the Florentines in the Age of the Grand Dukes (1976)
•  Guicciardini, Francesco. The History of Italy. Translated by Sydney Alexander. Princeton: Princeton University Press, 1984. ISBN 0-691-00800-0. 
• Hyett, Sir Francis Adams (1903). Florence: her history and art to the fall of the republic. Methuen. pp. 505–21.