Πνευματοκρατία

Η πνευματοκρατία ή σπιριτουαλισμός, είναι η ιδεαλιστική, φιλοσοφική κατεύθυνση που υποστηρίζει ότι μοναδική ουσία της πραγματικότητας, πηγή και κριτήριο της γνώσης είναι το πνεύμα, ο νους ή ο λόγος. Αποτελεί τον πυρήνα της κλασικής Μεταφυσικής που μιλούσε για παγκόσμιο πνεύμα και γενικά για πνευματικές οντότητες που υπάρχουν μέσα ή πέρα από τον αισθητό κόσμο, συνεπώς αποδεκτό γίνεται μόνο το πνευματικό "είναι". Η ύλη αντιμετωπίζεται ως ένα φαινόμενο που κρύβει μια πνευματική πραγματικότητα, ένα παράγωγο του πνεύματος ή μια απλή παράσταση, συνεπώς χάνει όλη την αξία της καθώς η ύπαρξή της κρίνεται αδύνατη πέρα από τη συνείδηση. Το σώμα λοιπόν θεωρείται κι αυτό ένα απλό παράγωγο της ψυχής.

Ο σπιριτουαλισμός είναι σταθερά συνδεδεμένος με τις θρησκείες και το μυστικισμό, ενώ οι πιο φανατικοί οπαδοί του δηλώνουν ανοιχτά ότι δεν έχουν τίποτα κοινό με την επιστήμη.

Η πνευματοκρατία σχετίζεται, αλλά δεν πρέπει να συγχέεται με τον πνευματισμό (Spiritismus). Ο όρος επίσης μπορεί να υποδηλώνει γενικά το αντίθετο του υλισμού.

Πηγές

• Φιλοσοφικό Λεξικό, Εκδόσεις Φελέκη, Σωκράτη Γκίκα, Αθήνα 1982, σ.285
• Λεξικό Φιλοσοφικών Όρων, Αστήρ, Αγησιλάου Ντόκα, Αθήναι 1981, σ.139