Μπογκ του Άλεν
Το Μπογκ του Άλεν (αγγλ. Bog of Allen, ιρλαν. Móin Alúine) είναι πολύ μεγάλος ομβροτροφικός τυρφώνας (υγρότοπος που παράγει τύρφη) στο ανατολικό-κεντρικό μέρος της Ιρλανδίας, ανάμεσα στους ποταμούς Λίφυ και Σάνον, όχι μακριά από το Δουβλίνο.
Η έκταση των 958 τετραγωνικών χιλιομέτρων του τυρφώνα (μεγαλύτερη από της νήσου Χίου) απλώνεται σε 5 κομητείες της Ιρλανδίας, τις Όφαλυ, Μηδ, Κιλντέρ (όπου και το ομώνυμο χωριό Άλεν και ο λόφος Άλεν), Λης και Γουεστμήδ.[1] Τύρφη εξορύσσεται ακόμη και σήμερα, από την κρατική εταιρεία τύρφης «Bórd na Móna», με τη βοήθεια πολλών χιλιομέτρων σιδηροτροχιών μικρού εύρους. Επίσης, τον 20ό αιώνα υπήρχε εργοστάσιο παραγωγής μεθανίου. Οι εξαντλημένες περιοχές χρησιμεύουν ως βοσκοτόπια. Το Μπογκ του Άλεν διασχίζεται από δύο μεγάλα κανάλια, το Γκραντ Κανάλ και το Ρόαγιαλ Κανάλ.
Διατήρηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το «Ιρλανδικό Συμβούλιο Διατηρήσεως Τυρφώνων» (Irish Peatland Conservation Council) χαρακτηρίζει το Μπογκ του Άλεν ως «σημαντική περιοχή τυρφώνα, εξίσου μέρος της ιρλανδικής κληρονομιάς όσο και το Βιβλίο του Κελς».[2] Μετά από αιώνες εκμεταλλεύσεως και πρόσφατες εισδύσεις οικιστικών και άλλων χρήσεων, ο τυρφώνας έχει μειωθεί αρκετά και έχουν ξεκινήσει προσπάθειες για τη διατήρησή του.
Αρχαιολογική σημασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η έκταση του τυρφώνα είναι πολύτιμη για την αρχαιολογία.[3] Χάρη στις ειδικές συνθήκες που επικρατούν, διατηρούνται πολλά είδη ευρημάτων που υπό κανονικές συνθήκες χάνονται, όπως ξύλινες δομές και τέχνεργα. Σε πολλές τοποθεσίες του Μπογκ του Άλεν έχουν αποκαλυφθεί αρχαιολογικά ευρήματα[4], όπως ξυλόστρωτα μονοπάτια που ανάγονται από την προϊστορική εποχή μέχρι τον Μεσαίωνα. Αυτά επέτρεπαν σε ανθρώπους και ζώα να διασχίζουν τις αχανείς εκτάσεις του τυρφώνα, και μπορούν να δώσουν πληροφορίες για την οικονομία και τον τρόπο ζωής των κοινωνιών που υπήρχαν περιφερειακώς του τυρφώνα. Οι συνθήκες συντηρούν επίσης φυσικά ίχνη προϊστορικών εποχών, όπως γύρη και φυτικά απολιθώματα, που συχνά μελετώνται παραλλήλως με τα αρχαιολογικά ευρήματα προκειμένου να προκύψουν δεδομένα για το περιβάλλον μέσα και γύρω από τον τυρφώνα.
Παλαιοπεριβαλλοντικές μελέτες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολλές μελέτες έχουν εστιάσει στην «ανακατασκευή» του περιβάλλοντος του απώτερου παρελθόντος δια της παρατηρήσεως φυσικών «προσομοιώσεών» του που υπάρχουν στο Μπογκ του Άλεν. Ο τυρφώνας παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς οι ομβροτροφικοί τυρφώνες είναι πολύ ευαίσθητοι σε μεταβολές στη βροχόπτωση. Π.χ. μια μελέτη διερευνά τη χρήση θηκαμοιβάδων για τη διερεύνηση μεταβολών στη βροχόπτωση και τη σύνδεσή τους με την κλιματική μεταβλητότητα κατά τη διάρκεια της Ολόκαινης εποχής.[5] Τέτοιες μελέτες μπορούν να πληροφορήσουν σχετικώς με την απόκριση του προϊστορικού ανθρώπου στις κλιματικές αλλαγές.
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «Bog of Allen Map and Guide». Irish Peatland Conservation Council. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2009.
- ↑ «Bog of Allen Survey». Irish Peatland Conservation Council. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Δεκεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2009.
- ↑ «Archived copy» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 19 Νοεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2010.
- ↑ «ADS|Peatland». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Μαρτίου 2010. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2010.
- ↑ «Archived copy» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 22 Δεκεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2010.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Το λήμμα «Άλλεν Μπογκ οφ-» στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμ. 4, σελ. 392
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Chisholm, Hugh, επιμ.. (1911) «Allen, Bog of» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα 1 (11η έκδοση) Cambridge University Press, σελ. 693
- Η επισκόπηση του Μπογκ του Άλεν από το Irish Peatland Conservation Council