Μαρτυρολογία

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Μαρτυρολογία ονομάζεται ένας κατάλογος ή μια λίστα μαρτύρων και άλλων αγίων που είναι διατεταγμένοι με την ημερολογιακή σειρά των επετείων ή των εορτών τους. Οι τοπικές μαρτυρολογίες καταγράφουν αποκλειστικά το έθιμο μιας συγκεκριμένης Εκκλησίας. Οι τοπικοί κατάλογοι εμπλουτίστηκαν με ονόματα που δανείστηκαν από γειτονικές εκκλησίες.[1] Η ενοποίηση πραγματοποιήθηκε, με το συνδυασμό πολλών τοπικών μαρτυρολογιών, με ή χωρίς δανεισμό από λογοτεχνικές πηγές.

Αυτό είναι το πλέον αποδεκτό νόημα του όρου στην Λατινική Εκκλησία. Στην Ορθόδοξη Εκκλησία, το πλησιέστερο ισοδύναμο με τη «μαρτυρολογία» είναι το Συναξάριον και το μακρύτερο Μηνολόγιο. Όσον αφορά τη μορφή, πρέπει κανείς να διακρίνει ανάμεσα σε απλές μαρτυρολογίες που απαριθμούν απλά ονόματα, και ιστορικές μαρτυρολογίες οι οποίες περιλαμβάνουν επίσης ιστορίες ή βιογραφικές λεπτομέρειες. Για το τελευταίο, χρησιμοποιείται επίσης ο όρος «παθολόγιο».[2]

Παλαιότερα παραδείγματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η μαρτυρολογία της Ρωμαϊκής Εκκλησίας στα μέσα του 4ου αιώνα εξακολουθεί να υπάρχει. Περιλαμβάνει δύο ξεχωριστές λίστες, το Depositio martidum (προφέρεται: Ντεποζίτιο μαρτίντουμ, Εναπόθεση μαρτύρων) και το Depositio episcoporum (προφέρεται: Ντεποζίτιο επισκοπόρουμ, Εναπόθεση επισκόπων), λίστες που βρίσκονται συχνά ενωμένες.[1]

Ανάμεσα στους Ρωμαίους μάρτυρες γίνεται ήδη αναφορά, στη μαρτυρολογία των Καθολικών, ορισμένων Αφρικανών μαρτύρων (7 Μαρτίου, Περπέτουα και Φιλικιτάτη (1η Φεβρουαρίου για την Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία) και 14 Σεπτεμβρίου, Κυπριανός). Το ημερολόγιο της Καρχηδόνας, το οποίο ανήκει στον 6ο αιώνα, περιέχει ένα μεγαλύτερο μέρος ξένων μαρτύρων και ακόμη και εξομολογητών που δεν ανήκουν στην εκκλησία αυτή.[1]

Ιερωνυμιανή Μαρτυρολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πιο επιδραστική από τις τοπικές μαρτυρολογίες ονομάζεται Ιερωνυμιανή Μαρτυρολογία (λατινικά: Martyrologium Hieronymianum‎‎), επειδή (ψευδογραφικά) αποδίδεται στον Ιερώνυμο. Κατά πάσα πιθανότητα καταρτίστηκε στην Ιταλία το δεύτερο μισό του 5ου αιώνα και αναθεωρήθηκε στην Γαλατία, πιθανώς στην Οσέρ στα τέλη του 6ου.[3] Όλα τα γνωστά χειρόγραφα του κειμένου προέρχονται από αυτήν την ύφεση της Γαλιλαίας.

Απορρίπτοντας τις προσθήκες που αργότερα έλαβε, οι κύριες πηγές της Ιερωνυμιανής μαρτυρολογίας είναι μια γενική μαρτυρολογία των Εκκλησιών της Ανατολής, η τοπική μαρτυρολογία της Εκκλησίας της Ρώμης, μια γενική μαρτυρολογία της Ιταλίας, η γενική μαρτυρολογία της Αφρικής και ορισμένες λογοτεχνικές πηγές, μεταξύ αυτών του Ευσέβειου.[4] Ο Βίκτωρ ντε Μπακ αναγνώρισε τη σχέση της Ιερωνυμιανής Μαρτυρολογίας με τη Συριακή Μαρτυρολογία που ανακάλυψε ο Φρανκ Λόιντ Ράιτ. Αυτό βοηθά στην αναγνώριση της ύπαρξης μιας γενικής μαρτυρολογίας της Ανατολής, γραμμένη στα ελληνικά στη Ρώμη, και η οποία χρησίμευσε ως πηγή για την Ιερωνυμιανή Μαρτυρολογία.[1] Δυστυχώς, αυτό το έγγραφο βρίσκεται σε θλιβερή κατάσταση. Τα ονόματα είναι παραμορφωμένα, επαναλαμβανόμενα ή λανθασμένα, και σε πολλά σημεία το κείμενο είναι τόσο φθαρμένο που είναι αδύνατο να το καταλάβει κανείς. Με εξαίρεση μερικά ίχνη δανεισμού από τα πάθη των μαρτύρων, η συλλογή έχει τη μορφή μιας απλής μαρτυρολογίας.[5][6]

Υπήρχαν τρεις εκδόσεις χειρόγραφων, των πόλεων Βέρνη (Ελβετία), Βόλφενμπυτελ (Κάτω Σαξονία, Γερμανία) και Έχτερναχ (Γκρεβενμάχερ, Λουξεμβούργο). Η έκδοση του Έχτερναχ θεωρείται ότι είναι η πρώτη που δημιουργήθηκε, βασισμένη σε ένα αντίγραφο που πιθανώς έφερε στην Αγγλία ο Αυγουστίνος του Κάντερμπερι το 597, και γράφτηκε στη Μονή της Έχτερναχ, που ιδρύθηκε από τον Άγγλο ιεραπόστολο Ουίλιμπρορντ.[7]

Η Ιερωνυμιανή Επτερνακινή Μαρτυρολογία (λατινικά: Martyrologium Hieronymianum Epternacense‎‎), τώρα στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας, Παρίσι, (γαλλικά: Bibliotheque Nationale‎‎), θεωρείται ότι γράφτηκε στις αρχές του 8ου αιώνα ως «εσωστρεφή» εκδοχή της Ιερωνυμιανής, που συντάχθηκε από δύο ξεχωριστά αντίγραφα. Σε ορισμένες περιπτώσεις η γιορτή αντικαθίσταται κατά μία ημέρα.[8] Επίσης γνωστή ως Ανασκόπηση της Έχτερναχ, προσαρμόστηκε στην Αγγλική Εκκλησία, ενσωματώνοντας υπομνήματα για τον Αυγουστίνο του Κάντερμπερι, τον Πωλίνο της Υόρκης και άλλους.[9]

Το 1885, οι Ντε Ρόσι και Ντατσέσν δημοσίευσαν ένα υπόμνημα με τίτλο Les sources du martyrologe hiéronymien (ελληνικά: Οι πηγές της Ιερωνυμιανής μαρτυρολογίας), το οποίο έγινε η αφετηρία μιας κριτικής έκδοσης της Μαρτυρολογίας, που δημοσιεύτηκε μέσω των προσπαθειών τους στο δεύτερο τόμο για το μήνα Νοέμβριο του "Acta SS" (βιβλίο του Βίκτωρ ντε Μπακ) το 1894.[10]

Ο μεσαιωνικός Δον Χένρυ Κουέντιν και ο Βολλανδιστής Ιππόλυτος Ντελεαί συνεργάστηκαν σε μια σχολιασμένη έκδοση, Commentarius Perpetuus (Σχολιαστική Κατάληξη) της Ιερωνυμιανής Μαρτυρολογίας (Βρυξέλλες, 1931). Ο Κουέντιν παρείχε το κείμενο και ο Ντελεαί το ιστορικό.[11]

Ρωμαϊκή Μαρτυρολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύριο λήμμα: Ρωμαϊκή Μαρτυρολογία

Το 1582, ο Πάπας Γρηγόριος ΙΓ΄ αποφάσισε την αναθεώρηση του Ιουλιανού ημερολογίου, δημιουργώντας ένα νέο σύστημα, που τώρα ονομάζεται, μετά από αυτόν, Γρηγοριανό ημερολόγιο. Η Ρωμαϊκή Μαρτυρολογία δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1583. Μια δεύτερη έκδοση δημοσιεύθηκε τον ίδιο χρόνο ενώ η τρίτη έκδοση, του 1584, έγινε υποχρεωτική οπουδήποτε χρησιμοποιούταν η Ρωμαϊκή Τελετή.[1]

Μετά τη Δεύτερη Σύνοδο του Βατικανού, εκδόθηκε μια πλήρως αναθεωρημένη έκδοση το 2001, ακολουθούμενη από μια έκδοση του 2005 (με ημερομηνία δημοσίευσης του 2004) που διόρθωσε έναν αριθμό τυπογραφικών σφαλμάτων που εμφανίστηκαν στην έκδοση του 2001 και πρόσθεσε 117 άτομα και αρκετούς αρχαίους αγίους που δεν περιλαμβάνονταν στην προηγούμενη έκδοση. "Η ενημερωμένη μαρτυρολογία περιέχει 7.000 αγίους και ευλογίες που προς το παρόν τιμούνται από την Εκκλησία, και των οποίων η λατρεία αναγνωρίζεται επίσημα και προτείνονται στους πιστούς ως πρότυπα που αξίζει να μιμηθούν.".[12]

Λογιότητα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η κριτική μελέτη των μαρτυρολογιών καθίσταται δύσκολη από το πλήθος και τον διαφορετικό χαρακτήρα των στοιχείων που τις συνθέτουν. Οι πρώτες έρευνες ασχολήθηκαν με τις ιστορικές μαρτυρολογίες. Τα κύρια έργα πάνω στις μαρτυρολογίες είναι εκείνα του Χέριμπερτ Ρόσγουεϊντ, ο οποίος το 1613 δημοσίευσε στην Αμβέρσα τη μαρτυρολογία του Άντο της Βιέν.[13]

Οι σημειώσεις του Βαρόνιου για τη Ρωμαϊκή Μαρτυρολογία δεν μπορούν να περάσουν απαρατήρητες, καθώς το έργο έχει κάνει πολλά για να γνωστοποιήσει τις ιστορικές πηγές των συλλογών του Μεσαίωνα. Στον 2ο Τόμο για τον Μάρτιο του "Acta Sanctorum" (Πράξεις Αγίων, 1668), οι Βολλανδιστές παρουσίασαν νέο υλικό για μαρτυρολογική κριτική με τη δημοσίευσή τους υπό τον τίτλο Martyrologium venerabilis Bedæ presbyteri ex octo antiquis manuscriptis acceptum cum auctario Flori. Τα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν στη συνέχεια διορθώθηκαν, εν μέρει, από το σπουδαίο έργο του Πέρε Ντου Σολιέρ Martyrologium Usuardi monachi (Αμβέρσα, 1714), που δημοσιεύθηκε σε 2 μέρη, στους Τόμους VI (6) και VII (7) για τον μήνα Ιούνιο του "Acta Sanctorum.".[4]

Έγγραφα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όσον αφορά τα έγγραφα, η πιο σημαντική διάκριση είναι μεταξύ τοπικών και γενικών μαρτυρολογιών. Οι πρώτες δίνουν μια λίστα με τις γιορτές μιας συγκεκριμένης Εκκλησίας. Οι τελευταίες είναι το αποτέλεσμα ενός συνδυασμού πολλών τοπικών μαρτυρολογιών. Μπορούμε να προσθέσουμε ορισμένες συλλογές πλασματικού χαρακτήρα, στις οποίες το όνομα της μαρτυρολογίας δίνεται κατ 'αναλογία, π.χ. Μαρτυρολογία του Σάτελεϊν (1709). Ως τύποι τοπικών μαρτυρολογιών μπορούν να αναφερθούν αυτοί της Ρώμης, που σχηματίστηκαν από τα Depositio martidum και Depositio episcoporum, το γοτθικό ημερολόγιο της Βίβλου της Ουλφίλα, το ημερολόγιο της Καρθαγένης που εκδόθηκε από τον Μάβιλλο, το ημερολόγιο των νηστειών και των γιορτών της Εκκλησίας της Τουρ, που χρονολογείται από τον επίσκοπο Περπετούο (490), και διατηρείται στο Historia Francorum του Γρηγόριου της Τουρ. Η Συριακή Μαρτυρολογία που ανακαλύφθηκε από τον Ράιτ (Εφημερίδα της Ιερής Λογοτεχνίας, 1866) δίνει την ιδέα μιας γενικής μαρτυρολογίας.[14]

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Charles de Smedt, Introductio generalis ad historiam ecclesiasticam (Gandavi, 1876), σελ. 127–156
  • H. Matagne and V. de Buck in De Backer, Bibliothèque des écrivains de la Compagnie de Jesus, 2nd ad., vol. iii. σελ. 369–387
  • Giovanni Battista de Rossi, Louis Duchesne Les Sources du martyrologe hiéronymien (Rome, 1885)
  • Hans Achelis, Die Martyrologien, ihre Geschichte und ihr Wert (Berlin, 1900)
  • Hippolyte Delehaye, Le Temoignage des martyrologes, in Analecta Bollandiana, xxvi. 7899 (1907)
  • Henri Quentin, Les martyrologies historiques du moyen âge (Paris, 1908)
  • M. Guidere, Les Martyrs d'Al-Qaida, Paris: Editions du Temps, 2006, σελ. 240.
  • James Gibbons (1916). The Roman Martirology, published by order of Gregory XIII, reviewed by the authority of Urban VIII and Clement X. archive.org (στα Αγγλικά). Baltimore: John Murphy Company (printer to the Holy See and to the Cardinal Archbishop of Baltimore. σελ. 488. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Νοεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2018. 

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 «CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Martyrology». www.newadvent.org. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2020. 
  2. ↑ «What does martyrology mean?». www.definitions.net (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2020. 
  3. ↑ Damico, Helen (4 Φεβρουαρίου 2014). Medieval Scholarship: Biographical Studies on the Formation of a Discipline: Literature and Philology. Routledge. ISBN 978-1-317-73202-0. 
  4. ↑ 4,0 4,1 «Martyrology (Catholic Answers provides this unabridged entry from the original Catholic Encyclopedia, published between 1907 and 1912)». Catholic Answers. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2020. 
  5. ↑ de Smedt, Introductio generalis ad historiam ecclesiasticam (Gandavi, 1876), σελ. 127-156
  6. ↑ Matagne H. και de Buck V. στο De Backer, Bibliotheque des ecrivains de la Compagnie de Jesus, 2η εκδ., τόμος 3ος. σελ. 369-387
  7. ↑ Irving, Edward Burroughs (1 Ιανουαρίου 2003). Unlocking the Wordhord: Anglo-Saxon Studies in Memory of Edward B. Irving, Jr. University of Toronto Press. σελ. 148. ISBN 978-0-8020-4822-6. 
  8. ↑ Clemoes, Peter· Keynes, Simon (11 Οκτωβρίου 2007). Anglo-Saxon England. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-03837-9. 
  9. ↑ Canterbury, saint Théodore de· Theodorus (Cantuarensis) (1994). Biblical Commentaries from the Canterbury School of Theodore and Hadrian. Cambridge University Press. σελ. 166. ISBN 978-0-521-33089-3. 
  10. ↑ Duchesne, Louis-Marie-Olivier (1885). «Les sources du Martyrologe hiéronymien». Mélanges de l'école française de Rome 5 (1): 120–160. doi:10.3406/mefr.1885.5904. https://www.persee.fr/doc/mefr_0223-4874_1885_num_5_1_5904. 
  11. ↑ «Delehaye, H., et al., Acta sanctorum, vol. 64 (1931) • CODECS: Online Database and e-Resources for Celtic Studies». www.vanhamel.nl. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2020. 
  12. ↑ «News and Views - New Roman Martyrology Lists 7,000 Saints and Blesseds». Adoremus (στα Αγγλικά). 15 Φεβρουαρίου 2005. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2020. 
  13. ↑ Rosweyde, Heribert (1613). Vetus Romanum Martyrologium hactenus a Cardinale Baronio desideratum et Adonis. Verlag nicht ermittelbar. 
  14. ↑ «Page:EB1911 - Volume 17.djvu/822». en.wikisource.org. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2020. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μαρτυρολογία&oldid=8737255"