Μανουήλ Κομνηνός Δούκας
| Μανουήλ Κομνηνός Δούκας | |
|---|---|
 Τραχύ εξ ηλέκτρου με επιγρ.: O ΑΓΙΟC ΔΗΜΗΤΡΙΟC / ΜΑΝΟΥΗΛ ΔΕCΠΟΤΗC IC-XC. | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1187 (περίπου) |
| Θάνατος | 1241[1] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βυζαντινή Αυτοκρατορία |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | μονάρχης |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Μαρία Ασανίνα Κομνηνή |
| Γονείς | Ιωάννης Δούκας[2] και Ζωή Δούκαινα[2] |
| Αδέλφια | Θεόδωρος Κομνηνός Δούκας Κωνσταντίνος Κομνηνός Δούκας Μιχαήλ Α΄ Κομνηνός Δούκας |
| Συγγενείς | Μιχαήλ Α΄ Κομνηνός Δούκας (ετεροθαλής αδελφός από πατέρα), Ισαάκιος Κομνηνός Δούκας (ετεροθαλής αδελφός από πατέρα) και Αλέξιος Κομνηνός Δούκας (ετεροθαλής αδελφός από πατέρα) |
| Οικογένεια | Κομνηνοδούκες |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | δεσπότης Αυτοκράτορας της Θεσσαλονίκης |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Μανουήλ Κομνηνός Δούκας (1187 - 1241) από τον Οίκο των Αγγέλων ήταν Αυτοκράτορας της Θεσσαλονίκης (1230 - 1237) και μετά την εκθρόνιση του από τον αδελφό του Θεόδωρο Κομνηνό Δούκα έγινε Κυβερνήτης της Θεσσαλίας (1239 - 1241).[3] Ο Μανουήλ Κομνηνός Δούκας ήταν μικρότερος γιος του Σεβαστοκράτορος Ιωάννη Δούκα και της δεύτερης συζύγου του Ζωής Δούκαινας.
Οι παππούδες του ήταν ο Κωνσταντίνος Άγγελος και η Θεοδώρα Κομνηνή κόρη του Αλεξίου Α΄ Κομνηνού του πρώτου Βυζαντινού αυτοκράτορα από την Δυναστεία των Κομνηνών. Οι αυτοκράτορες Ισαάκιος Β΄ Άγγελος και Αλέξιος Γ´ Άγγελος ήταν πρώτα του ξαδέλφια γιοι του θείου του Ανδρόνικου Άγγελου. Ο ιδρυτής του Δεσποτάτου της Ηπείρου Μιχαήλ Α΄ Κομνηνός Δούκας ήταν μεγαλύτερος ετεροθαλής αδελφός του, μεγαλύτεροι αδελφοί του ήταν ο Κωνσταντίνος Κομνηνός Δούκας και ο Θεόδωρος Κομνηνός Δούκας. Παντρεύτηκε μια από τις αδελφές του μεγάλου Σέρβου πρίγκιπα Στέφανου του Πρωτόστεπτου.
Πρώτα χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά την δολοφονία του ετεροθαλούς αδελφού του Μιχαήλ Α΄ (1215) τον διαδέχτηκε στο Δεσποτάτο ο αδελφός του Θεόδωρος επειδή ο γιος του και μελλοντικός Δεσπότης Μιχαήλ Β΄ ήταν νόθος, ο Μιχαήλ εξορίστηκε από τον θείο του στην Πελοπόννησο μαζί με την μητέρα του. Ο Θεόδωρος έδειξε στην αρχή τεράστιες στρατιωτικές ικανότητες ανακατέλαβε από την Λατινική Αυτοκρατορία την Θεσσαλία, την Θεσσαλονίκη και την Αδριανούπολη και αιχμαλώτισε τον νεοεκλεγέντα αυτοκράτορα Πέτρο Β΄ του Κουρτεναί (1217). Την διετία 1225 - 1227 o Μανουήλ αναδείχτηκε στην αυλή του αδελφού του Δεσπότη της Ηπείρου Θεόδωρου που τον πάντρεψε (1225) με την Μαρία Ασέν κόρη του Βούλγαρου βασιλιά Ιβάν Ασέν Β΄ για να δημιουργήσει συμμαχία ανάμεσα στα δύο κράτη.
Αυτοκράτορας της Θεσσαλονίκης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά την ήττα του αδελφού του στην Μάχη της Κλοκοτνίτσας (1230) και την σύλληψη του από τους Βούλγαρους ο πεθερός του Ιβάν Ασέν του επέτρεψε να κυβερνήσει την Αυτοκρατορία της Θεσσαλονίκης, την πόλη και τα περίχωρα της. Ο άλλος αδελφός τους Κωνσταντίνος ορίστηκε Διοικητής στην Αιτωλία και Ακαρνανία. Σε κάποια στιγμή προσπάθησε να κλείσει συμφωνία με τον πάπα Γρηγόριο Θ΄ αλλά στην εποχή του έληξε το μακρόχρονο σχίσμα με την εκκλησία της Νίκαιας (1232). Ο Μανουήλ κυβέρνησε ειρηνικά μέχρι την χρονιά που ο πεθερός του Ιβάν Ασέν Β΄ χήρεψε, παντρεύτηκε την κόρη του αιχμάλωτου αδελφού του Θεόδωρου τον οποίο είχε τυφλώσει και τον απελευθέρωσε (1237). Ο Θεόδωρος αν και τυφλός επιτέθηκε στην Θεσσαλονίκη και την ανακατέλαβε από τον αδελφό του με δόλο τοποθετώντας αυτοκράτορα τον μεγαλύτερο γιο του Ιωάννη. Ο Μανουήλ ζήτησε την στήριξη του ισχυρού Πρίγκιπα της Αχαΐας Γοδεφρείδου Β΄ Βιλλεαρδουίνου αλλά χωρίς αποτέλεσμα, τελικά δραπέτευσε στην Μικρά Ασία.
Κυβερνήτης της Θεσσαλίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά από ένα μικρό διάστημα που έζησε στο Σουλτανάτο του Ρουμ και στην Αυτοκρατορία της Νίκαιας ο Μανουήλ επέστρεψε στην Ελλάδα (1239) και με την βοήθεια του αυτοκράτορα της Νίκαιας Ιωάννη Γ΄ Δούκα Βατάτζη κατέλαβε την Λάρισα και τα Φάρσαλα. Ο Θεοδωρος για να αποφύγει τον εμφύλιο πόλεμο αναγνώρισε τον Μανουήλ κυβερνήτη της Θεσσαλίας (1239) με τον όρο να συνεχίσει ο ίδιος μέσω του γιου του να κυβερνάει την Θεσσαλονίκη. Ο Μανουήλ πέθανε ωστόσο σε δυο χρόνια χωρίς απογόνους (1241) και ο ανιψιός του Δεσπότης της Ηπείρου Μιχαήλ Β΄ Κομνηνός Δούκας κατέλαβε γρήγορα την Θεσσαλία για να προλάβει τους θείους του.
Οικογένεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Μανουήλ νυμφεύτηκε πρώτα τη Γιεφιμίγια των Νεμάνιτς, αδελφή του Στεφάνου του Πρωτόστεπτου της Σερβίας, η οποία απεβίωσε γρήγορα χωρίς να αποκτήσουν παιδιά.[4]
Έπειτα ο Μανουήλ έκανε δεύτερο γάμο με τη Μαρία των Ασέν, νόθη κόρη τού Ιβάν Ασέν Β΄ της Βουλγαρίας, επισφραγίζοντας μία ειρηνική συμφωνία ανάμεσα στο δεσποτάτο της Ηπείρου και τους Βουλγάρους.[5] Δεν υπάρχουν πληροφορίες, ότι απέκτησε παιδιά με τον δεύτερο γάμο του.[6]
Υπάρχουν πληροφορίες ότι είχε μια κόρη, την:
- Έλενα, που παντρεύτηκε τον Γουλιέλμο Α΄ ντα Βερόνα τριτημόριο της Εύβοιας, πατέρα του Γουλιέλμου Β΄ κυρίου του 1/3 της Εύβοιας (του φέουδου της Χαλκίδας).
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ p15025.htm#i150248.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
- ↑ Polemis 1968, p. 90.
- ↑ Demetrios I. Polemis (1968). The Doukai: a contribution to Byzantine prosopography
- ↑ François Bredenkamp (1996). The Byzantine Empire of Thessaloniki, 1224-1242
- ↑ Demetrios I. Polemis (1968). The Doukai: a contribution to Byzantine prosopography
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Kazhdan, Alexander, ed. (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford and New York: Oxford University Press.
- Polemis, Demetrios I. (1968). The Doukai: A Contribution to Byzantine Prosopography. London: The Athlone Press.
- Varzos, Konstantinos (1984b). Η Γενεαλογία των Κομνηνών
- The Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford University Press, 1991.