Λέοπολντ Σμέττερερ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Λέοπολντ Σμέττερερ
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση8 Νοεμβρίου 1919
Βιέννη
Θάνατος23 Αυγούστου 2004
Gols
Αιτία θανάτουσιδηροδρομικό δυστύχημα[1]
Συνθήκες θανάτουθανατηφόρο δυστύχημα[1]
Χώρα πολιτογράφησηςΑυστρία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΓερμανικά[2]
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο της Βιέννης (1938–1941)[1]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταμαθηματικός[3]
διδάσκων πανεπιστημίου
στατιστικολόγος[4]
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο του Αμβούργου (1956–1960)[1]
Πανεπιστήμιο της Βιέννης (1945–1956)[1]
Λούφτβαφε (1941–1943)[1][5]
Χένσελ (1944–1945)[1][6]
Πανεπιστήμιο της Βιέννης (1960–1990)[1]
Οικογένεια
ΓονείςLeopold Schmetterer[7]
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαπρόεδρος (1973–1975, Bernoulli Society for Mathematical Statistics and Probability)[8]
ΒραβεύσειςΧρυσή διάκριση για τις υπηρεσίες στην πόλη της Βιένης (1979)
Μεγάλη αργυρή τιμητική διάκριση του Τάγματος της Αξίας της Αυστριακής Δημοκρατίας (1980)
βραβείο Έρβιν Σρέντινγκερ (1984)
Prize of the City of Vienna for Natural Sciences (1976)
Fellow of the American Statistical Association (1973)[9]
honorary doctorate at the Blaise-Pascal university (1972)[10]
Fellow of the Institute of Mathematical Statistics (1961)[11]
δεδομένα

Ο Λέοπολντ Καρλ Σμέττερερ (γερμανικά: Leopold Karl Schmetterer, 8 Νοεμβρίου 1919 στη Βιέννη - 23 Αυγούστου 2004 στο Γκολς) ήταν Αυστριακός μαθηματικός που ασχολήθηκε με την ανάλυση, τις πιθανότητες και τη στατιστική.[12]

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Σμέττερερ καταγόταν από μία απλή οικογένεια και φοίτησε στο Γυμνάσιο Χάμερλινγκ της Βιέννης (αποφοίτησε με άριστα το 1937) και στη συνέχεια σε ένα κολέγιο για την εκπαίδευση των δασκάλων (χάρη στην υποστήριξη ενός θείου του), όπου αποφοίτησε ως δάσκαλος δημοτικού το 1938[13]. Καθώς δεν μπόρεσε να βρει θέση εργασίας ως εκπαιδευτικός, σπούδασε μαθηματικά, φυσική και μετεωρολογία στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης από το 1938 έως το 1941, κυρίως με τους Καρλ Στρούμπεκερ, Βόλφγκανγκ Γκρόμπνερ, Χανς Χόρνιχ και Καρλ Μαϊρχόφερ. Στο πανεπιστήμιο έγινε φίλος με τον Έντμουντ Χλάουκα. Το 1941 έλαβε το διδακτορικό του στη Βιέννη με μια διατριβή στη θεωρία αριθμών υπό την επίβλεψη του Νικολάους Χόφραιτερ (Προσέγγιση των άρρητων αριθμών από αριθμούς του K (i)[14]. Στη συνέχεια επιστρατεύτηκε στη Βέρμαχτ και αρχικά τοποθετήθηκε στη χαρτοβιομηχανία λόγω της κλονισμένης υγείας του, αλλά το 1943 διορίστηκε στο Μαθηματικό Ινστιτούτο, όπου υπηρέτησε ως μαθηματικός μέχρι το 1945 στη βιομηχανία Henschel στο Βερολίνο. Το 1947 παντρεύτηκε την Ελίζαμπεθ Σάφερ, με την οποία απέκτησε τρεις γιους και μια κόρη.

Μετά τον πόλεμο, ήταν βοηθός του Γιόχαν Ράντον στη Βιέννη, με τον οποίο εργάστηκε πάνω στην ανάλυση και έλαβε τη διδακτορική του διατριβή το 1949 με θέμα τις τριγωνομετρικές σειρές. Με τη συμβουλή του Πολ Φούνκ, στράφηκε στη μαθηματική στατιστική, η οποία δεν ήταν ευρέως διαδεδομένη στη Βιέννη εκείνη την εποχή. Το 1949 τοποθετήθηκε ως λέκτορας στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης, το 1950 επίτιμος καθηγητής μαθηματικής στατιστικής στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Βιέννης και το 1955, αναπληρωτής τιτλούχος καθηγητής στο ίδιο πανεπιστήμιο. Το 1956 έγινε τακτικός καθηγητής αναλογιστικών μαθηματικών και στατιστικής στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου. Το 1961, διαδέχθηκε τον Ράντον ως τακτικός καθηγητής μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης και στη συνέχεια ως καθηγητής στατιστικής από το 1971. Το 1969/70 ήταν κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Βιέννης, ενώ από το 1971 έως το 1975 ήταν διευθυντής του Κέντρου Υπολογιστών του Πανεπιστημίου της Βιέννης και του Ερευνητικού Ινστιτούτου για την Κοινωνικοοικονομική Ανάπτυξη της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών.

Συνταξιοδοτήθηκε το 1990. Υπήρξε επισκέπτης καθηγητής σε πολλά πανεπιστήμια, ιδίως στις Ηνωμένες Πολιτείες ( Μπέρκλεϋ το 1958/59, στο Καθολικό Πανεπιστήμιο στην Ουάσιγκτον το 1962/63, στο Κρατικό Πανεπιστήμιο Bowling Green το 1973), στη Γαλλία ( Κλερμόν-Φεράν το 1975) και στο Ισραήλ (Technion το 1966).

Σταδιακά έχασε την όρασή του. Πέθανε σε τροχαίο ατύχημα, με αυτοκίνητο, σε ισόπεδη διάβαση χωρίς μπάρες, αφού προσπάθησε να ζητήσει βοήθεια για τη σύζυγό του που είχε πέσει κατά τη διάρκεια ενός περιπάτου. Κηδεύτηκε στο κεντρικό νεκροταφείο της Βιέννης [13]. Η συλλογή μαθηματικής βιβλιογραφίας του είναι ανοικτή για το κοινό στη Μαθηματική Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου της Βιέννης.

Σημασία του έργου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Σμέττερερ διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην ανασυγκρότηση της στατιστικής στη Γερμανία και την Αυστρία μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Σμέττερερ, ο οποίος είχε εκπαιδευτεί ως αναλυτικός στατιστικολόγος, εισήγαγε αυστηρές μαθηματικές μεθόδους και δημοσιοποίησε την ανάπτυξη της στατιστικής στο εξωτερικό (ιδίως από τους Γιέρζι Νέιμαν και Καρλ Πίρσον) στις γερμανόφωνες χώρες χάρη σε ένα σημαντικό εγχειρίδιο. Ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για τη στοχαστική προσέγγιση (ταχύτητα των διαδικασιών σύγκλισης), εκτιμητές με πιστές προσδοκίες, τη βελτιστοποίηση σε σχέση με γενικές συναρτήσεις απώλειας και ασυμπτωτικές μελέτες για την εμφάνιση υπερ-αποδοτικών εκτιμητών[15]. Εμπνευσμένος από τον συνάδελφό του Εμίλ Άρτιν στο Αμβούργο, μελέτησε επίσης αλγεβρικές δομές (ομάδες) στη θεωρία πιθανοτήτων.

Το 1962 ήταν συνιδρυτής (μαζί με τον Χανς Ρίχτερ) και πρώτος εκδότης του περιοδικού Zeitschrift für Wahrscheinlichkeitstheorie und verwandte Gebiete (Εφημερίδα της Θεωρίας Πιθανοτήτων και Συναφών Πεδίων.).

Βραβεία και συμμετοχές (επιλογή)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • 1961 Μέλος του Ινστιτούτου Μαθηματικής Στατιστικής
  • 1973 Μέλος της Αμερικανικής Στατιστικής Ένωσης
  • 1975: Αυστριακός Σταυρός Τιμής για την Επιστήμη και την Τέχνη Ι. Τάξη
  • 1976: Επιστημονικό βραβείο της πόλης της Βιέννης
  • 1979: Χρυσό τιμητικό παράσημο για υπηρεσίες προς το κράτος της Βιέννης
  • 1980: Μεγάλο ασημένιο τιμητικό παράσημο για υπηρεσίες προς τη Δημοκρατία της Αυστρίας
  • 1981: Κρατικό βραβείο της Αυστρίας για την επιστημονική πολιτική (βραβείο Λούντβιχ Μπόλτζμαν)
  • 1984: Βραβείο Έρβιν Σρέντινγκερ της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών
  • 1995: Μετάλλιο Αξίας της Λεοπολντίνα

Ο Σμέττερερ ήταν μέλος της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών (αντεπιστέλλον μέλος από το 1970, πλήρες μέλος από το 1971, γενικός γραμματέας της από το 1975 έως το 1983), της Βαυαρικής Ακαδημίας Επιστημών, της Ακαδημίας Επιστημών της Σαξονίας, της Ακαδημίας Επιστημών της ΛΔΓ (εξωτερικό μέλος από το 1977, στη συνέχεια της Ακαδημίας Επιστημών του Βερολίνου) και της Γερμανικής Ακαδημίας Φυσικών Επιστημών Leopoldina (1970). Του απονεμήθηκε τιμητικός διδακτορικός τίτλος από το Πανεπιστήμιο του Κλερμόν-Φεράν (1972). Από το 1967 έως το 1971 ήταν αντιπρόεδρος του Διεθνούς Στατιστικού Ινστιτούτου της Χάγης[16].

Συγγράμματα (επιλογή)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Εισαγωγή στη μαθηματική στατιστική. Springer, Βιέννη - Νέα Υόρκη 1956, 2η εκδοση 1966.
    • Αγγλική έκδοση: Εισαγωγή στη Μαθηματική Στατιστική- Βασικές διδασκαλίες των μαθηματικών επιστημών , τόμος 202, Springer-Verlag, 1974.
    • Ρωσσική έκδοση: Nauka, Μόσχα 1976, εκδότης Γιούρι Λίνικ.
  • Σχετικά με τη συμπεριφορά σύγκλισης ορισμένων τριγωνομετρικών σειρών, Monatsh. Μαθ. 52 (1948), p. 162-178 (habilitation).
  • Σχετικά με τις μη παραμετρικές μεθόδους στη μαθηματική στατιστική, Jber. Deutsche Math. Verein. 61 (1959), S. 104-126
  • Με τον R. Stender Βασικές έννοιες της θεωρίας πιθανοτήτων, Χάινριχ Μπένκε και al : Βασικές αρχές των μαθηματικών, Γκέτινγκεν, Βάντενχοεκ & Ρούπρεχτ, 1962, σ. 96-132.
  • Σχετικά με το άθροισμα μαρκοβιανών αλυσίδων σε ημι-ομάδες, Monatsh. f. Μαθ. 71 (1976), σ. 223-260
  • Προβλήματα της θεωρίας ομάδων που σχετίζονται με τη θεωρία πιθανοτήτων, Προόδους στις εφαρμοσμένες πιθανότητες 6 (1974), σ. 188-259.

Ήταν συνεκδότης των Selecta του Καρλ Μένγκερ (Springer Verlag 2002/3), των Συλλεγμένων  έργων του Γιόχαν Ράντον (Birkhäuser 1987), του Χανς Χαν (Springer 1995-1997) και έγραψε τον πρόλογο στα Συγκεντρωτικά δοκίμια του Έρβιν Σρέντινγκερ που εκδόθηκαν από τον εκδοτικό οίκο Vieweg (1984). Ήταν επίσης συν-επιμελητής ενός συμποσίου για τον Γκέντελ στο Σάλτσμπουργκ το 1983 (Bibliopolis, Νάπολη 1987).

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 MacTutor History of Mathematics archive.
  2. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. vse2011631568. Ανακτήθηκε στις 1  Μαρτίου 2022.
  3. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. vse2011631568. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2023.
  4. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. vse2011631568. Ανακτήθηκε στις 15  Δεκεμβρίου 2022.
  5. ↑ link.springer.com/content/pdf/10.1007/s00605-005-0353-9.pdf. σελ. 2-3.
  6. ↑ link.springer.com/content/pdf/10.1007/s00605-005-0353-9.pdf. σελ. 3.
  7. ↑ 7,0 7,1 διάφοροι συγγραφείς: «Neue Deutsche Biographie» (Γερμανικά) Historical Commission of the Bavarian Academy of Sciences. 1953.
  8. ↑ www.bernoullisociety.org/history#2.
  9. ↑ (Αγγλικά) Fellows of the American Statistical Association database. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουλίου 2021.
  10. ↑ www.univ-bpclermont.fr/article2576.html.
  11. ↑ (Αγγλικά) Scientific Legacy Database. Institute of Mathematical Statistics. imstat.org/scientific-legacy-database/. Ανακτήθηκε στις 16  Δεκεμβρίου 2022.
  12. ↑ Biographie, Deutsche. «Schmetterer, Leopold - Deutsche Biographie». www.deutsche-biographie.de (στα Γερμανικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2023. 
  13. ↑ 13,0 13,1 «Leopold Schmetterer - Biography». Maths History (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2023. 
  14. ↑ «Leopold Schmetterer - The Mathematics Genealogy Project». www.genealogy.math.ndsu.nodak.edu. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2023. 
  15. ↑ «Leopold Schmetterer – Auszug aus Jahrbuch 2004» (PDF). 
  16. ↑ https://austria-forum.org, Austria-Forum |. «Schmetterer, Leopold». Austria-Forum (στα Γερμανικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2023. 


Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Λέοπολντ_Σμέττερερ&oldid=10105586"