Κροατικό Αγροτικό Κόμμα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Κροατικό Αγροτικό Κόμμα
Hrvatska seljačka stranka
ΠρόεδροςΚρέσο Μπέλιακ
ΙδρυτήςΣτιέπαν Ράντιτς
Ίδρυση22 Δεκεμβρίου 1904 (1904-12-22)
(ιστορικό κόμμα)
15 Δεκεμβρίου 1989 (1989-12-15) (σημερινό κόμμα)[1]
ΈδραΖάγκρεμπ
ΙδεολογίαΑγροτισμός[2][3]
Κοινωνικός φιλελευθερισμός[4]
Φιλελευθερισμός[5]
Πράσινη πολιτική[6]
Ρεπουμπλικανισμός[5]
Ευρωπαϊσμός[3][5]
Παρατάξεις:
Χριστιανοδημοκρατία[2]
Κοινωνικός συντηρητισμός[7]
Πολιτικό φάσμαΚέντρο[7] ως κεντροαριστερά[8]
Εθνική προσχώρησηΛαϊκή Συμμαχία
(από το 2016)
Χρώματα     Πράσινο
Σύνθημα«Πίστη στον Θεό και Ενότητα στους Αγρότες»
Ύμνος"Slavni sine hrvatskoga roda"[9]
"Μεγάλε Γιε του Κροατικού Λαού"
Κροατικό Κοινοβούλιο
5 / 151
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
0 / 12
Επαρχίες
1 / 21
Δήμαρχοι
4 / 128
Ιστότοπος
hss.hr
Πολιτικό σύστημα στην Κροατία
Πολιτικά κόμματα
Εκλογές

Το Κροατικό Αγροτικό Κόμμα ( κροατικά: Hrvatska seljačka stranka‎‎ ) είναι ένα αγροτιστικό πολιτικό κόμμα [3] στην Κροατία. Ιδρύθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 1904 από τους αδελφούς Αντούν και Στιέπαν Ράντιτς. Στις βουλευτικές εκλογές του 2016, το Αγροτικό Κόμμα συμμετείχε με την «Λαϊκή Συμμαχία» του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος και κέρδισε τις 5 από τις 151 έδρες του Κροατικού Κοινοβουλίου (Σάμπορ).

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ίδρυση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 22 Δεκεμβρίου 1904 οι αδελφοί Αντούν και Στιέπαν Ράντιτς ίδρυσαν το «Κροατικό Λαϊκό Αγροτικό Κόμμα» στο Βασίλειο της Κροατίας και Σλαβονίας (1868-1918), το οποίο τότε ήταν μέρος της Αυστροουγγαρίας.[10] Στο κόμμα δεν συμμετείχαν μόνο αγρότες, αλλά και αστοί, εργάτες και λόγιοι.[11] Στις εκλογές του 1908 το ΚΛΑΚ κέρδισε τις 3 από τις 88 έδρες στο Σάμπορ,[12] το 1910 τις 9 έδρες και το 1911 τις 8 έδρες.[13][14] Το ΚΛΑΚ διεκδίκησε περισσότερα δικαιώματα για τους αγρότες, μεγαλύτερη αυτονομία και αγροτικές μεταρρυθμίσεις.

Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά τον Α 'Παγκόσμιο Πόλεμο και τη διάλυση της Αυστροουγγαρίας, το ΚΛΑΚ συνέχισε το έργο του στο Βασίλειο των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων. Το 1920 μετονομάστηκε σε «Κροατικό Ρεπουμπλικανικό Αγροτικό Κόμμα». Οι βασιλικές αρχές ανάγκασαν το κόμμα να αφαιρέσει τον όρο "Ρεπουμπλικανικό" από το όνομά του επειδή έχει δευτερεύουσα σημασία και συνυποδηλώνει αντιμοναρχισμό. Το 1925 το ΚΡΑΚ μετονομάστηκε στο σημερινό του όνομα: Κροατικό Αγροτικό Κόμμα.

Ο Στιέπαν Ράντιτς σε συνάθροιση στο Ντουμπρόβνικ

Στις 20 Ιουνίου 1928, σε μία συνεδρίαση του Κροατικού Κοινοβουλίου, ο Πουνίσα Ράτσιτς και άλλα μέλη του Λαϊκού Ριζοσπαστικού Κόμματος της Σερβίας διαπληκτίστηκαν με μέλη του Κροατικού Αγροτικού Κόμματος. Ειπώθηκαν πολλές προσβολές, και εν μέσω του καβγά που ακολούθησε ο Ράτσιτς πυροβόλησε και τραυμάτισε θανάσιμα τον Στιέπαν Ράντιτς και άλλους δύο βουλευτές του ΚΑΚ.[15][16] Στις ταραχές που ακολούθησαν στο Ζάγκρεμπ, άλλοι 5 άνθρωποι σκοτώθηκαν και πολλοί τραυματίστηκαν.[17] Κατόπιν της πολιτικής κρίσης που ακολούθησε, στις 6 Ιανουαρίου 1929, ο Βασιλιάς Αλέξανδρος Α' διέλυσε το κοινοβούλιο, κατάργησε το σύνταγμα, απαγόρευσε όλα τα κόμματα και επέβαλλε καθεστώς βασιλικής δικτατορίας. Η χώρα μετονομάστηκε σε Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας.

Ο Βλάντκο Μάτσεκ έγινε ο 2ος Πρόεδρος του Κροατικού Αγροτικού Κόμματος.[18] Το 1931 αποκαταστάθηκαν ορισμένες πολιτικές ελευθερίες, αλλά εδραιώθηκε μονοκομματικό καθεστώς με το Γιουγκοσλαβικό Εθνικό Κόμμα του Βασιλιά Αλεξάνδρου στην εξουσία. Στις βουλευτικές εκλογές του 1935, ο Βλάντκο Μάτσεκ ηγήθηκε στην «Ενωμένη Αντιπολίτευση», μία πολιτική συμμαχία αρκετών κομμάτων που τάχθηκαν κατά του κυβερνώντος κόμματος. Συγκέντρωσε το 37,4 % των ψήφων, αλλά επειδή το εκλογικό σύστημα ευνοούσε μόνο τα κόμματα της κυβέρνησης, η Ενωμένη Αντιπολίτευση πήρε μόνο 67 από τις 370 έδρες του Κοινοβουλίου.[19] Στις εκλογές του 1938 επαναλήφθηκε το ίδιο. Μολονότι το κόμμα του έχασε, παρέμεινε σημαντική πολιτική δύναμη. Στις 26 Αυγούστου 1939 συνάφθηκε η Συμφωνία Τσέβτκοβιτς-Μάτσεκ, με τον τότε Πρωθυπουργό της Γιουγκοσλαβίας Τσέτκοβιτς, για την ίδρυση του ημιαυτόνομου Μπανόβινα της Κροατίας, στο οποίο ο Ίβαν Σούμπασιτς ήταν ο πρώτος Μπαν (κυβερνήτης). Στις τοπικές εκλογές του 1940 το ΚΑΚ κατάφερε συντριπτική νίκη κερδίζοντας τις 446 από τις 658 θέσεις τοπικής αυτοδιοίκησης.[20][21]

Αποτελέσματα εκλογών για το Γιουγκοσλαβικό Κοινοβούλιο
Έτος Αρχηγός Ψήφοι % Συμμαχία Έδρες ± Κυβέρνηση
Νοέμβριος 1920
Στιέπαν Ράντιτς 		230.590 14,3% —
50 / 315
 Αύξηση 50 αντιπολίτευση
Μάρτιος 1923 473.733 21,9% —
70 / 315
 Αύξηση 20 αντιπολίτευση
Φεβρουάριος 1925 545.466 22,2% —
67 / 315
 Μείωση 3 κυβέρνηση
Σεπτέμβριος 1927 367.570 15,8% —
61 / 315
 Μείωση 6 αντιπολίτευση
Νοέμβριος 1931 απαγορεύτηκε —
0 / 315
 Μείωση 61 καμία έδρα
Μάιος 1935
Βλάντκο Μάτσεκ 		1.076.345 37,4% «Ενωμένη Αντιπολίτευση»
67 / 315
(έδρες συμμαχίας) 		Αύξηση 67 αντιπολίτευση
Δεκέμβριος 1938 1.364.524 44,9% «Ενωμένη Αντιπολίτευση»
67 / 315
(έδρες συμμαχίας) 		Σταθερό αντιπολίτευση

Β' Παγκόσμιος Πόλεμος και μετά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, στις 6 Απριλίου 1941, οι δυνάμεις του Άξονα εισέβαλαν στη Γιουγκοσλαβία. Στις 10 Απριλίου ανακοινώθηκε η ίδρυση του Ανεξάρτητου Κράτους της Κροατίας. Τα μέλη του Κροατικού Αγροτικού Κόμματος διχάστηκαν μεταξύ των μεγάλων παρατάξεων της περιόδου: μερικοί υποστήριξαν τους Ούστασε, άλλοι τους κομμουνιστές Παρτιζάνους, πολλοί παρέμειναν ουδέτεροι ενώ και οι μοναρχιστές Τσέτνικες διεκδίκησαν τον έλεγχο.

Μετά το τέλος του πολέμου, το Κομμουνιστικό Κόμμα της Γιουγκοσλαβίας μονοπώλησε την εξουσία και εδραίωσε μονοκομματικό καθεστώς. Η Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Κροατίας ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας, σε έκταση και πληθυσμό, μετά την Σ.Δ. της Σερβίας. Το 1964, ο Γιουράι Κρνιέβιτς, ο οποίος ήταν Γενικός Γραμματέας του ΚΑΚ από το 1928, έγινε ο τρίτος Πρόεδρος του κόμματος.

Σύγχρονο κόμμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με την έλευση του πολυκομματικού συστήματος το 1990, το ΚΑΚ ανασυστάθηκε και συμμετείχε στις βουλευτικές εκλογές του 1990 για τις 351 έδρες της 1ης Συνέλευσης του Κροατικού Κοινοβουλίου. Τότε, αρχηγός του κόμματος ήταν ο Γιόσιπ Τόρμπαρ. Στις 25 Μαΐου 1991, ο Ντράγκο Στίπατς έγινε ο 5ος Πρόεδρος του ΚΑΚ. Στις εκλογές του 1992 το κόμμα κέρδισε τις 3 από τις 138 έδρες στη 2η Συνέλευση του Κοινοβουλίου.[22] Τον Δεκέμβριο του 1994 ο Ζλάτκο Τόμτσιτς έγινε ο 6ος Πρόεδρος του ΚΑΚ. Στις εκλογές του 1995, το ΚΑΚ ηγήθηκε σε μια πολιτική συμμαχία με τα κόμματα: Ιστριανή Δημοκρατική Συνέλευση, Κροατικό Λαϊκό Κόμμα, Κροατική Χριστιανοδημοκρατική Ένωση και Κροατικό Κόμμα της Σλαβονίας-Μπαράνια. Η συμμαχία κέρδισε τις 18 από τις 127 έδρες της 3ης Συνέλευσης, από τις οποίες οι 10 ήταν του ΚΑΚ.[23] Στις εκλογές του 2000 το ΚΑΚ συμμετείχε ως μέρος της ίδιας συμμαχίας και κέρδισε τις 16 από τις 151 έδρες της 4ης Συνέλευσης. Συμφώνησε να συμμετάσχει σε κυβέρνηση συνεργασίας με το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα και ανέλαβε 3 θέσεις Υπουργών στην κυβέρνηση του Ίβιτσα Ράτσαν (Γεωργίας, Παιδείας και Βιοτεχνιών), ενώ ο Ζλάτκο Τόμτσιτς έγινε Πρόεδρος της βουλής.

Στις εκλογές του 2003, το ΚΑΚ συμμετείχε μόνο του, συγκέντρωσε το 7,2% των ψήφων και κέρδισε τις 10 από τις 151 έδρες τις 5ης Συνέλευσης του Κοινοβουλίου. Το Δεκέμβριο του 2005 ο Γιόσιπ Φρίστσιτς έγινε ο 7ος Πρόεδρος του κόμματος. Στις βουλευτικές εκλογές του 2007, το ΚΑΚ ηγήθηκε στην "Πράσινη-Κίτρινη Συμμαχία", η οποία κέρδισε τις 8 από τις 151 έδρες της 6ης Συνέλευσης. Το κόμμα συμμετείχε στην 2η κυβέρνηση του Ίβο Σανάντερ και ανέλαβε δύο Υπουργεία (Γεωργίας και Τουρισμού). Στις βουλευτικές εκλογές του 2011 το KAK κατάφερε το χειρότερο αποτέλεσμα την ιστορία του, συγκέντρωσε το 3,1% των ψήφων και κέρδισε μόνο μία από τις 151 έδρες της 7ης Συνέλευσης. Στο κομματικό συνέδριο της 28ης Ιανουαρίου 2012, ο Μπράνκο Χργκ εξελέγη ως 8ος Πρόεδρος του ΚΑΚ. Στις Ευρωεκλογές του 2014, η Μαριάνα Πέτιρ του ΚΑΚ κέρδισε μία θέση ευρωβουλευτίνας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.[24]

Αποτελέσματα εκλογών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βουλευτικές εκλογές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Για το Κροατικό Κοινοβούλιο (Σάμπορ)
Εκλογή Αρχηγός Συμμαχία Αποτελέσματα συμμαχίας Αποτελέσματα ΚΑΚ Κυβέρνηση
Έδρες Ψήφοι % Έδρες ±
Αύγουστος 1992 Ντράγκο Στίπατς – 111.869 4,25%
3 / 138
 Σταθερό Αντιπολίτευση
Οκτώβριος 1995
Ζλάτκο Τόμσιτς 		Κροατικό Λαϊκό Κόμμα
Ιστριανή Δημοκρατική Συνέλευση
Κροατική Χριστιανοδημοκρατική Ένωση
Κροατικό Κόμμα της Σλαβονίας-Μπαράνια
18 / 127
 441.390 18,26
10 / 127
 Αύξηση7 Αντιπολίτευση
Ιανουάριος 2000 Κροατικό Λαϊκό Κόμμα
Ιστριανή Δημοκρατική Συνέλευση
Φιλελεύθερο Κόμμα
Σοσιαλδημοκρατική Δράση της Κροατίας
25 / 151
 432.527 14,70
17 / 151
 Αύξηση7 Κυβέρνηση
Νοέμβριος 2003 – 177.359 7,20
10 / 151
 Μείωση7 Αντιπολίτευση
Νοέμβριος 2007
Γιόσιπ Φρίστσιτς 		Κροατικό Κοινωνικό Φιλελεύθερο Κόμμα
Συμμαχία της Πριμόριε-Γκόρσκι Κοτάρ
Δημοκρατικό Κόμμα του Ζαγκόριε
Κόμμα του Ζαγκόριε
8 / 153
 161.814 6,50
6 / 153
 Μείωση4 Κυβέρνηση
Δεκέμβριος 2011 – 71.450 3,00
1 / 151
 Μείωση5 Αντιπολίτευση
Νοέμβριος 2015 Μπράνκο Χργκ
«Πατριωτική Συμμαχία»

της Κροατικής Δημοκρατικής Ένωσης

59 / 151
 744.507 33,46
1 / 151
 Σταθερό Υποστήριξη
Σεπτέμβριος 2016
Κρέσο Μπέλιακ 		«Λαϊκή Συμμαχία»

του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Κροατίας

54 / 151
 636.602 33,82
5 / 151
 Αύξηση4 Αντιπολίτευση

Προεδρικές εκλογές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκλογή Υποψήφιος 1ος Γύρος 2ος Γύρος Αποτέλεσμα
Ψήφοι % Ψήφοι %
2000 Υποστήριξη στον:
Στίπε Μέσιτς (ΚΛΚ) 		1.100.671 41,3 (#1) 1.433.372 56,01 (#1) Νίκη
2005 Υποστήριξη στον:
Στίπε Μέσιτς (Ανεξάρτητος) 		1.089.398 48,92 (#1) 1.454.451 65,93 (#1) Νίκη
2009-10 Κανένας
2014–15 Υποστήριξη στην:
Κολίντα Γκράμπαρ-Κιτάροβιτς (ΚΔΕ) 		665.379 37,22 (#2) 1.114.945 50,74 (#1) Νίκη
2019–20 Υποστήριξη στον:
Ζόραν Μιλάνοβιτς (ΣΔΚ) 		562.783 29,55 (#1) 1.034.170 52,66 (#1) Νίκη

Ευρωεκλογές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
Εκλογή Συμμαχία Αποτελέσματα Συμμαχίας Αποτελέσματα ΚΑΚ
Έδρες Ψήφοι % Έδρες ±
Απρίλιος 2013 με το Κροατικό Κοινωνικό Φιλελεύθερο Κόμμα
0 / 12
 28.646 3,86
0 / 12
Μάιος 2014 Συμμαχία της ΚΔΕ
6 / 11
 381.844 41,4
1 / 11
 Αύξηση1
Μάιος 2019 «Συμμαχία Άμστερνταμ»

Φιλελεύθερη Συμμαχία των Πολιτών
Ιστριανή Δημοκρατική Συνέλευση
Δημοκράτες

0 / 12
 55.806 5,19%
0 / 12
 Μείωση1

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ «Hrvatska seljačka stranka - HSS». digured.srce.hr (στα Κροατικά). Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2017. 
  2. ↑ 2,0 2,1 Nordsieck, Wolfram (2016). «Croatia». Parties and Elections in Europe. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Gladoic, Andrea. «Croatia's Largest Political Parties». Expat in Croatia. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2018. 
  4. ↑ https://www.antenazadar.hr/clanak/2019/02/homoseksualcima-onemogucili-udomljavanje-djece-glasovac-zakon-je-nelogican-saljemo-ga-na-ustavni-sud/
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 «RADIKALNI POLITIČKI ZAOKRET BELJAKOVOG HSS-a, STRANKA IMA NOVU STRATEGIJU 'Zbogom demokršćanstvu, mi smo progresivni liberali'». 
  6. ↑ «HSS u programu napravio nagli zaokret: 'Više nismo konzervativni, sad smo zeleni i progresivni'». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2020. 
  7. ↑ 7,0 7,1 «Key Political Parties in Croatia». Balkan Insight. 27 Σεπτεμβρίου 2010. 
  8. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Μαΐου 2019. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2020. 
  9. ↑ «U Kolanu otvorena izložba povodom obilježavanja 110. obljetnice HSS-a». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2018. 
  10. ↑ Biondich, Mark (1 Ιανουαρίου 2000). Stjepan Radi?, the Croat Peasant Party, and the Politics of Mass Mobilization, 1904-1928. University of Toronto Press. ISBN 978-0-8020-8294-7. 
  11. ↑ «POVIJEST STRANKE». HSS - Hrvatska seljačka stranka (στα Κροατικά). Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2020. 
  12. ↑ [imgur.com/LC2P0ia «1908 Croatian election»] Check |url= value (βοήθεια). 
  13. ↑ Sabotič, Ines; Matković, Stjepan (2005-04-30). «Parliamentary Elections and Zagreb Electoral Bodies at the Turn of the 19th and 20th Centuries» (στα hr). Društvena istraživanja : časopis za opća društvena pitanja 14 (1-2 (75-76)): 157–183. ISSN 1330-0288. https://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=24650&lang=en. 
  14. ↑ Perić, Ivo. (2000). Hrvatski državni sabor : 1848-2000. Hrvatski Inst. za Povijest. ISBN 953-6491-39-7. 164583850. 
  15. ↑ «Radić, Stjepan». dx.doi.org. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2020. 
  16. ↑ «YU Historija... ::: Dobro dosli ... Prva Jugoslavija». www.yuhistorija.com. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2020. 
  17. ↑ Goldstein, Ivo (1999). Croatia : a history. [Montréal (Québec)] : McGill-Queen's University Press. 
  18. ↑ «Maček, Vladko | Hrvatska enciklopedija». www.enciklopedija.hr. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2020. 
  19. ↑ «YUGVAL1». web.archive.org. 10 Μαΐου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαΐου 2006. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2020. CS1 maint: Unfit url (link)
  20. ↑ Matković, Hrvoje (1999). Povijest Hrvatske seljačke stranke. Naklada Pavičić. ISBN 978-953-6308-13-2. 
  21. ↑ Perić, Ivo (2003). Vladko Maček: politički portret. Golden marketing-Tehnička knjiga. ISBN 978-953-212-155-1. 
  22. ↑ «1992 Croatian elections» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Απριλίου 2012. CS1 maint: Unfit url (link)
  23. ↑ «HIDRA - Mediji i političke stranke». web.archive.org. 2 Μαρτίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2020. CS1 maint: Unfit url (link)
  24. ↑ «Marijana Petir izbačena iz HSS-a» (στα Croatian). Index.hr. 6 June 2016. http://www.index.hr/vijesti/clanak/marijana-petir-izbacena-iz-hssa/975253.aspx. 
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κροατικό_Αγροτικό_Κόμμα&oldid=10500552"