Κολινδρός

Κολινδρός Πιερίας
	Κολινδρός Πιερίας
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Δήμος	Πύδνας - Κολινδρού, Δημοτική Κοινότητα Κολινδρού
Γεωγραφία
Νομός	Πιερίας
Υψόμετρο	280 μέτρα
Πληθυσμός
Μόνιμος	2.103
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας	600 61
	http://www.kolindros.gr/
	δεδομένα

Συντεταγμένες: 40°28′42″N 22°29′10″E / 40.47833°N 22.48611°E / 40.47833; 22.48611

Ο Κολινδρός είναι κωμόπολη που βρίσκεται στη βόρεια Πιερία και ανήκει στην κεντρική Μακεδονία. Το ομώνυμο Δημοτικό Διαμέρισμα έχει δύο οικισμούς, με 3.895 κατοίκους. Οι οικισμοί είναι ο Κολινδρός και τα Παλιάμπελα. Είναι παραδοσιακός οικισμός και φημίζεται για τα κεράσια του.

Θέση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τo Αεροδρόμιο "Μακεδονία" και τα αστικά κέντρα Θεσσαλονίκης (50 χλμ.), Κατερίνης (40 χλμ) και Βέροιας (40 χλμ), με θέα στο όρος Όλυμπο, στο Θερμαϊκό κόλπο και στον ποταμό Αλιάκμονα. Η θέση του είναι στις βορειοανατολικές παρυφές των Πιερίων όρεων, σε υψόμετρο από 250 έως 350 μέτρα.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πιθανότατα κτίστηκε πριν από το 14ο αιώνα στη θέση αρχαίου πολίσματος των Αλεξανδρινών χρόνων.

Υποστηρίζεται από πολλούς ότι ο Αλέξης Ζορμπάς, ήρωας του ομώνυμου έργου του Νίκου Καζαντζάκη, ως υπαρκτό πρόσωπο καταγόταν ή και έζησε στον Κολινδρό, όπου βρίσκεται το πατρικό του σπίτι. Ο πατέρας του Ζορμπά ασχολούνταν εκεί με το εμπόριο γεωργικών προϊόντων.

Το 1821 οπλοφόροι με επικεφαλής το Θεόφιλο Καΐρη και το Γρηγόρη Ζούλα πολιόρκησαν την τουρκική φρουρά του Κολινδρού. Ο Κολινδρός έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη Μακεδονική επανάσταση του 1878, καθώς και στο Μακεδονικό Αγώνα με κυριότερο Μακεδονομάχο τον οπλαρχηγό Αθανάσιο Χατζόπουλο (καπετάν Μακρή).

Ο Κολινδρός υπήρξε θερινή κατοικία του επισκόπου Κίτρους το 19ο αιώνα.

Υποδομή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στον Κολινδρό λειτουργεί τράπεζα, ειρηνοδικείο, υποθηκοφυλακείο, ταχυδρομείο, ένα γυμνάσιο-λύκειο, δύο δημοτικά, βρεφονηπιακός, δύο γήπεδα ποδοσφαίρου (η τοπική ομάδα Αναγέννηση Κολινδρού αγωνίζεται στη Β΄ ερασιτεχνική από την περίοδο 2007-08) και μπάσκετ, κολυμβητήριο, αγροτικό ιατρείο, πολιτιστικό κέντρο, ΚΑΠΗ, βιβλιοθήκη, ένα ξενοδοχείο, αθλητικό κέντρο, ανοιχτό θέατρο, αθλητικός ξενώνας, εστιατόρια, τρία πολυκαταστήματα, μπαρ και καφενεία. Υπάρχουν τέσσερις μεγάλες εκκλησίες, ο Άγιος Δημήτριος, ο Άγιος Γεώργιος, η Αγία Παρασκευή και η Αγία Θεοδώρα. Στην είσοδο του Κολινδρού είναι τα Πλωρία (Πελώρια), λόφος που έκρυβε το χωριό από το δημόσιο δρόμο (την σημερινή παλιά εθνική οδό). Όλοι σχεδόν οι κάτοικοί του είναι ντόπιοι και καλλιεργούν καπνά. Φημισμένα είναι τα κεράσια του. Στον Κολινδρό βρίσκεται και το μεγαλύτερο πλατάνι της Ελλάδας.Το 1992 ιδρύθηκε Μακεδονικό Μουσείο. Τα εγκαίνια του Λαογραφικού Μουσείου^[2]έγιναν τον Ιούλιο του 2007.

Ονομασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπάρχουν τρεις διαφορετικές εκδοχές σχετικά με την προέλευση του ονόματος Κολινδρός (ή Κουλιντρό κατά την τοπική διάλεκτο). Σύμφωνα με την πρώτη, η οποία επαληθεύεται τόσο ιστορικά όσο και γλωσσολογικά, προήλθε από τη τούρκικη λέξη κουλέ, η οποία στις σλάβικες γλώσσες μετατρέπεται σε ’κόλια’ ή ’κούλια’ (και σημαίνει ’πύργος’ ή και φυλακή+άντρο=κρησφύγετο). Όντως, η ύπαρξη θεμελίων Βυζαντινού πύργου σε τοποθεσία ( η οποία φέρει και το όνομα ’πύργος’) κοντά στην εκκλησία της Αγίας Θεοδώρας επαληθεύει την εκδοχή. Ο συγκεκριμένος πύργος ’αποδομήθηκε’ επι Τουρκοκρατίας προκειμένου να φτιαχτεί η περίφραξη του κοιμητηρίου του χωριού, του Αγίου Δημητρίου. (Μάλιστα, εκείνη την εποχή η Επισκοπή έδρευε στο χωριό και πρώτος ο Δεσπότης έριξε την πρώτη πέτρα του πύργου στο έδαφος, ’αναλαμβάνοντας’, με αυτόν τον τρόπο, την ευθύνη προς τις Τουρκικές αρχές για την καταστροφή περιουσίας του Οθωμανικού κράτους. Στη συνέχεια όλοι οι άντρες του χωριού στήθηκαν σε μία γραμμή, που ξεκινούσε από την τοποθεσία του πύργου και κατέληγε στην τοποθεσία του νεκροταφείου, και πέρασαν από χέρι σε χέρι τις πέτρες μεταφέροντάς τες, έτσι, στην άλλη άκρη του χωριού. Η ημέρα εκείνη έχει μείνει ζωντανή στην τοπική ιστορική μνήμη και στην τοπική προφορική ιστορία). Το γεγονός ότι δεν υπάρχει στην Ελλάδα ούτε ένας άλλος οικισμός με το ίδιο όνομα στηρίζει αυτή την εκδοχή.

Η δεύτερη (από μερικούς κατοίκους) υποστηρίζει ότι προήλθε από το κόρη, δηλ. την ύπαρξη των πολλών κορασιών, και την λέξη άντρο = Παρθενώνας.

Η τρίτη και η πιο πιθανή εκδοχή, έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα. Ήρθε στο φως περί το 1960, όταν στην περιοχή του Λιβαδίου Πιερίας αποκαλύφθηκε κατά την διάρκεια εκσκαφής για ανέγερση οικίας, σε βάθος 1,00 μ. μαρμάρινος τάφος κούρου με αγγεία και κτερίσματα, στην πλάκα του οποίου υπήρχε χαραγμένη η επιγραφή κούρος. Στην ανάλυση του αρχαίου αυτού ελληνικού ονόματος, δηλαδή κούρος + δέντρο = ξυλοκόπος.

Η άποψη για το φυτό κόλιανδρος είναι εντελώς αβάσιμη και κατασκευασμένη. Διότι δεν υπάρχει στην περιοχή τέτοιο φυτό ούτε υπήρξε ποτέ. Η άποψη αυτή για την ονομασία κυκλοφόρησε στην επταετία για λόγους σκοπιμότητας. (Επίσκεψη του Παττακού στον Κολινδρό το 1971, λόγω και της ύπαρξης του στρατόπεδου ανεπιθυμήτων, που ήταν κολαστήριο για τους "κρατούμενους" στρατιώτες δεν βόλευε η πρώτη πιθανότατη εκδοχή).

Στον Κολινδρό και στην συνοικία Παλιάμπελα η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως νεολιθικό οικισμό.

Εκπαίδευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Πρώτο δημοτικό σχολείο Κολινδρού είναι εξαθέσιο και βρίσκεται στον Κολινδρό. Στέκει πλάι στο γκρεμό, που δημιουργεί η μια όχθη του ρέματος Βούθνηκα^[3] . Το πρώτο δημοτικό λειτουργεί σε ένα παλιό κτίριο νεοκλασικού ρυθμού. Απειλείται από κατολισθήσεις. Το χειμώνα του 2006, μια κατολίσθηση παρέσυρε το κτίριο των τουαλετών και μέρος του προαύλειου. Λειτουργεί ως σχολείο περίπου έναν αιώνα. Στην κεντρική σάλα του έχουν γίνει σημαντικές και ιστορικές για το χωριό εκδηλώσεις και συνελεύσεις τώρα ανακαινίστηκε και βρίσκεται σε άριστη κατάσταση. Το κτίριο είναι ένα απομεινάρι της παλιάς εποχής. Στον εμφύλιο λειτούργησε ως φυλακή και δικαστήριο. Το 1850 κτίστηκε το πρώτο διδακτήριο "εκ θεμελίων" κοντά στο κτίριο της Επισκοπής με τη γενναία χορηγία του Επισκόπου Βράτσης Αγαπίου στο χώρο όπου σήμερα βρίσκεται το σχολείο. Στα 1878 μετά την ανταρσία και την πυρπόληση της Επισκοπής φαίνεται ότι και το "Σχολείο Βράτση" όπως το έλεγαν έπαθε ανεπανόρθωτες ζημιές. Αργότερα ο Επίσκοπος Κίτρους Παρθένιος επεδίωξε να ξανακτίσει το Σχολείο, οπότε στις 14 Μαΐου του 1914 κάνει τα εγκαίνια του νέου διδακτηρίου με την βοήθεια των κατοίκων και των εξ Αμερικής Κολινδρινών. Εκτός αυτού, στην κωμόπολη υπάρχει και το 2ο Δημοτικό Σχολείο. Ακολουθεί κατάλογος με τους Δημάρχους Κολινδρού της Πιερίας. Η Κοινότητα συστάθηκε το 1918 στον νομό Θεσσαλονίκης (ΦΕΚ 152Α/9-7-1918) και αναγνωρίστηκε σε Δήμο τον Μάρτιο του 1948.^[4] Το 1949 ο δήμος υπάχθηκε στον νομό Πιερίας και λειτούργησε ως την κατάργησή του το 2010.

Τελευταίος δημογέροντας και πρώτος πρόεδρος της Κοινότητας ήταν ο Βασίλειος Μανώλας, ο οποίος ήταν δήμαρχος από το 1912 ως το 1914. Όταν η κοινότητα έγινε ξανά δήμος (1948), αρχικός δήμαρχος διατέλεσε ο Ανέστης Μανώλας και τελευταίος ο Θωμάς Σολοποτιάς. Ο Δήμος Κολινδρού ήταν ένας από τους 13 συνολικά δήμους του Νομού Πιερίας όπως προέκυψαν μετά το 1998. Είχε έδρα τον Κολινδρό και περιελάμβανε 4 δημοτικά διαμερίσματα με 5 οικισμούς. Με τη μεταρρύθμιση του σχεδίου Καλλικράτης ο δήμος καταργήθηκε και οι οικισμοί του ενσωματώθηκαν στο δήμο Πύδνας - Κολινδρού.

Αυτοδιοίκηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κοινοτάρχες και δήμαρχοι Κολινδρού έχουν διατελέσει οι:^[5]

**Κατάλογος Δημάρχων του Κολινδρού**
Κοινότητα Κολινδρού (1918-1948)
Κάτοχος (γεννήθηκε-πέθανε)	Διάρκεια θητείας/ών	Σημειώσεις
Βασίλειος Μανώλας (1869-1957)	1912-1916, 1920-1922	Πρόεδρος δημογεροντίας-μουχτάρης (1904-12). Πρώτος δήμαρχος (1912-14) και πρώτος πρόεδρος της κοινότητας (1914-16).^[6]
Σωτήριος Θεολογίδης (18??-19??)	1916-1920, 1922-1924	Πρόεδρος της κοινότητας. Δύο θητείες.
Ιωάννης Κυριακού του Κυριάκου (1875-1937)	1924-1928	Πρόεδρος της κοινότητας.
Βασίλειος Κομψελίδης (1886-1966)	1929-1943	Πρόεδρος της κοινότητας.
Κλέαρχος Θεολογίδης του Σωτηρίου (1908-1997)	1943-1947	Τελευταίος πρόεδρος της κοινότητας προτού προαχθεί σε δήμο.
Δήμος Κολινδρού (1948-2010)
Δήμαρχος (γεννήθηκε-πέθανε)	Διάρκεια θητείας/ών	Σημειώσεις
Ανέστης Μανώλας (1895-1983)	1948-1951	Πρώτος δήμαρχος. Διορίστηκε από το υπουργείο Εσωτερικών. Γιος του δημογέροντα-κοινοτάρχη Βασιλείου Μανώλα.
Βασίλειος Κομψελίδης (1886-1966)	1951-1954
Νικόλαος Πλασταράς (1918-2009)	1956-1964
Στυλιανός Κοντονώτας (1931-2006)	1964-1974
Αλέξανδρος Παπανικολάου (19??-)	1974-1975	Καθηγητής, διορισμένος από την κυβέρνηση εθνικής ενότητας.
Εμμανουήλ Μπιλιαδέρης (1923-2009)	1975-1990	Αναπληρωτής δημάρχου το 1978-1988 ήταν ο Εμμανουήλ Ματσούκης.
Ευάγγελος Πολύζος (1945-2018)	1991-1996	Εξελέγη δήμαρχος από τον 1ο γύρο το 1990 και επανεξελέγη το 1994 με ποσοστά 71,2 και 81,5% αντίστοιχα.^[7]Παραιτήθηκε για να πολιτευτεί. Υπηρέτησε στη συνέχεια ως βουλευτής Πιερίας, από το 1996 ως το 2007.^[8] Πρώτος δήμαρχος του δήμου Πύδνας - Κολινδρού.
Γεώργιος Καλύβας (19??-)	1999-2002	Ο πρώτος καποδιστριακός δήμαρχος. Κέρδισε τις εκλογές του 1998 με ποσοστό 74.03%. ^[7]
Θωμάς Σολοποτιάς (19??-)	2003-2010	Νικητής των εκλογών του 2002 και του 2006 με ποσοστά 51,9% και 50,4% αντίστοιχα.^[7] Τελευταίος δήμαρχος Κολινδρού ως την κατάργησή του.
Οι δήμαρχοι Πύδνας - Κολινδρού	2011-σήμερα	Ο δήμος καταργήθηκε.

Πολιτισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο χωριό λάμβανε μέρος κάθε Μάιο η Γιορτή των Κερασιών, η οποία περιελάμβανε χορούς και τραγούδια. Οι εκδηλώσεις γίνονταν την περίοδο που μαζεύονται τα κεράσια. Προσφέρονταν στους συμμετέχοντες άφθονα κεράσια. Τα τελευταία χρόνια η γιορτή ατόνησε και σήμερα δεν εορτάζεται πλέον.

Κάθε χρόνο στις 28 Οκτωβρίου τελείται μεγαλόπρεπη παρέλαση που συνοδεύεται από παραδοσιακούς χωρούς.

Το Πάσχα γίνεται μια μεγάλη λιτανεία γύρω από το χωριό. Αμέσως μετά την λήξη της λειτουργείας συνηθίζεται να μοιράζονται πασχαλινά αυγά στους πιστούς. Γυρνώντας στα σπίτια τους οι κάτοικοι απολαμβάνουν το παραδοσιακό τοπικό τσουρέκι και τη ρυζόπιτα, ένα γευστικό "υποκατάστατο" του ρυζόγαλου, που γίνεται από τα περισσεύματα της ζύμης του τσουρεκιού.