Η Ελληνίδα Σκλάβα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η Ελληνίδα Σκλάβα. Αντίγραφο στο Yale University Art Gallery [1]
Η Ελληνίδα Σκλάβα. Αντίγραφο στο Yale University Art Gallery [1]

Η Ελληνίδα Σκλάβα είναι ένα γλυπτό του Αμερικανού γλύπτη Hiram Powers, και ένα από τα πιο γνωστά και καταξιωμένα έργα του 19ου αιώνα.[2]  Ο Powers κατασκεύασε το πρωτότυπο από πηλό στην Φλωρεντία, το 1843. Ήταν το πρώτο αμερικανικό γλυπτό που απεικονίζει μια πλήρως γυμνή γυναικεία φιγούρα.[3]  Η πρώτη παραλλαγή από μάρμαρο ολοκληρώθηκε από τον Powers  το 1844 και βρίσκεται τώρα στο κάστρο Raby, στην Αγγλία.[4]

Έξι πλήρους μεγέθους μαρμάρινες  εκδόσεις του αγάλματος αναπαρήχθησαν μηχανικά για ιδιώτες πελάτες, με βάση το  πρωτότυπο μοντέλο του Powers, μαζί με πολλές μικρότερης κλίμακας εκδόσεις. Αντίγραφα του αγάλματος εκτέθηκαν σε μια σειρά εκδηλώσεων στη Μεγάλη Βρετανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, και γρήγορα έγινε ένα από τα πιο γνωστά και δημοφιλή έργα του Powers. Απέκτησε μια συμβολική σημασία για μερικούς Αμερικανούς υπέρμαχους  της κατάργησης της δουλείας και ενέπνευσε μεγάλο αριθμό λογοτεχνικών έργων.[1]  Λέγεται ότι η στάση του αγάλματος είχε ως πρότυπο την Αφροδίτη των Μεδίκων της Πινακοθήκης Ουφίτσι στη Φλωρεντία.[5]

Σύμφωνα με τον Ελληνο-Αμερικανό συγγραφέα Emmanuel (Manny) Paraschos, στην έμπνευση του θέματος έπαιξε ρόλο μια Ελληνίδα η οποία ήταν σκλάβα των Τούρκων και στη συνέχεια έφτασε ως απελεύθερη στις ΗΠΑ. Στη λίστα επιβατών του πλοίου που τη μετέφερε αναγράφεται ως Garafilia Mohalby (ίσως Γαριφαλιά Μιχάλβεη) από τα Ψαρά. Οι γονείς της είχαν σφαγεί στην καταστροφή των Ψαρών το 1824 και εκείνη συνελήφθη αιχμάλωτη από τους Τούρκους. Την εξαγόρασε ο Αμερικανός πρόξενος Joseph Langston στη Σμύρνη και την έφερε στη Βοστώνη το 1827. Η ίδια ενέπνευσε και την Αμερικανίδα ζωγράφο Anne Hall να ζωγραφίσει το σκίτσο «Κορίτσι της Ελλάδας» (“The Greek Girl”).[6]

Θέμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το άγαλμα απεικονίζει μια νεαρή γυναίκα, γυμνή, δεμένη με αλυσίδες. Στο ένα χέρι κρατά ένα μικρό σταυρό με αλυσίδα. Ο ίδιος ο Powers περιγράφει το αντικείμενο του έργου του ως εξής:

Η  Σκλάβα έχει απαχθεί  από τους Τούρκους από ένα από τα Ελληνικά Νησιά, την εποχή της Ελληνικής Επανάστασης, που η ιστορία της είναι γνωστή σε όλους. Ο πατέρας της και η μητέρα, και ίσως όλοι οι συγγενείς της, έχουν εξολοθρευθεί από τους εχθρούς, και αυτή μόνο κρατήθηκε ζωντανή, σαν θησαυρός που δεν μπορούσε να πεταχθεί.  Τώρα είναι ανάμεσα σε βάρβαρους ξένους, κάτω από την πίεση της πλήρους ανάμνησης των καταστροφικών γεγονότων  που την  οδήγησαν σ' αυτή την κατάσταση. Στέκεται εκτεθειμένη στα βλέμματα  των ανθρώπων που απεχθάνεται, και περιμένει  τη μοίρα της με  έντονο άγχος, το οποίο μετριάζεται από την εμπιστοσύνη της στην καλοσύνη του Θεού. Συγκεντρώστε όλα αυτά τα βάσανα μαζί, και προσθέσετε σε αυτά το σθένος και την παραίτηση ενός Χριστιανού, και δεν μένει χώρος για ντροπή.[7]

Λεπτομέρεια από το χέρι του αγάλματος  όπου φαίνεται ο  σταυρός και ένα μενταγιόν.

Όταν το άγαλμα μεταφέρθηκε σε περιοδεία το 1848, ο Miner Kellogg, φίλος του καλλιτέχνη και διευθυντής της περιοδείας, συνέταξε ένα φυλλάδιο για να το μοιράσει στους επισκέπτες της έκθεσης. Έδωσε τη δική του περιγραφή του έργου:

Φαινομενικά το θέμα είναι απλώς μια νεαρή Ελληνίδα, αιχμάλωτη των Τούρκων που εκτίθεται στην Κωνσταντινούπολη, προς πώληση. Ο σταυρός και το μενταγιόν, ορατά ανάμεσα στο ύφασμα,  δείχνουν ότι είναι Χριστιανή, και ότι κάποιος την αγαπά.  Αλλά αυτή η οπτική δεν συμπληρώνει τη σημασία του αγάλματος. To γλυπτό παριστάνει ένα πρόσωπο που δείχνει  ανωτερότητα μέσα στον πόνο, και υψώνεται πάνω από την υποβάθμιση, με την εσωτερική του καθαρότητα και την δύναμη του χαρακτήρα. Έτσι, η Ελληνίδα Σκλάβα είναι ένα έμβλημα της δοκιμασίας την οποία υφίσταται όλη η ανθρωπότητα, και μπορεί να θεωρηθεί ως ένα είδος  ασυμβίβαστης αρετής, ή εξαιρετικής υπομονής.

Αντίδραση του κοινού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το άγαλμα εκτίθεται στην Düsseldorf Gallery στη Νέα Υόρκη.

Η αντίδραση του κοινού για το άγαλμα ήταν ανάμεικτη. Όταν το έργο εκτέθηκε για πρώτη φορά, πολλοί άνθρωποι σκανδαλίστηκα από το γυμνό.  Ο Powers αντιμετώπισε αρκετή από αυτή την κριτική με τον υπαινιγμό ότι η νεαρή γυναίκα ήταν ένα τέλειο παράδειγμα της χριστιανικής καθαρότητας και  αγνότητας, επειδή ακόμα και στην κατάσταση της γυμνότητας προσπαθεί να καλύψει τον εαυτό της από το βλέμμα των θεατών. Επιπλέον, είπε, το γυμνό δεν είναι  λάθος δικό της, αλλά προκλήθηκε από τους Τούρκους απαγωγείς της, οι  οποίοι  την εκθέτουν γυμνή για πώληση. Αυτή η εξήγηση λειτούργησε τόσο καλά που πολλοί χριστιανοί πάστορες παρακίνησαν τους πιστούς να πάνε και να δουν το άγαλμα.

Κάποιοι θεατές παραλλήλισαν την Ελληνίδα Σκλάβα με τους σκλάβους  που εργάζονταν στις φυτείες του Αμερικανικού Νότου. Καθώς ο Αμερικανικός Εμφύλιος Πόλεμος πλησίαζε, οι υποστηρικτές της απελευθέρωσης των δούλων  άρχισαν να χρησιμοποιούν το έργο ως σύμβολο, και να το συγκρίνουν με τον "Σκλάβο της Βιρτζίνια".[8] Η σύγκριση ήταν το θέμα ενός ποιήματος του John Greenleaf Whittier. Επίσης ενέπνευσε ένα σονέτο της Ελίζαμπεθ Μπάρετ Μπράουνινγκ. Η υπέρμαχος της κατάργησης της δουλείας  Maria White Lowell έγραψε ότι "Η Ελληνίδα Σκλάβα ήταν ένα όραμα ομορφιάς, και πρέπει να θεωρείται σαν ορόσημο η πρώτη φορά που το είδαμε".[9]  Το 1848, όταν η φεμινίστρια Lucy Stone αντίκρυσε το άγαλμα στη Βοστώνη, ξέσπασε σε δάκρυα, βλέποντας στις αλυσίδες το σύμβολο της καταπίεσης του γυναικείου φύλου. Από εκείνη την ημέρα, η Stone περιέλαβε τα δικαιώματα των γυναικών στις ομιλίες της.[10]

Το  Αμερικανικό Μουσείο Τέχνης Smithsonian κατέχει το πρωτότυπο γύψινο πρόπλασμα του 1843 που χρησίμευσε ως πρότυπο για τις μαρμάρινες εκδόσεις του αγάλματος μαζί με πολλά άλλα  μικρότερα εκμαγεία από το στούντιο του Powers.[11]

Εκδόσεις του έργου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

To στούντιο του Powers παρήγαγε  έξι πλήρους μεγέθους μαρμάρινα αντίγραφα της Ελληνίδας Σκλάβας τα οποία είναι σχεδόν ίδια. Αυτά πουλήθηκαν σε διάφορους ιδιώτες συλλέκτες. Ένα από αυτά υπάρχει σήμερα στο Κάστρο Raby της Βρετανίας.[12]  Ένα άλλο εκτίθεται στην Εθνική Πινακοθήκη στην Ουάσιγκτον.

Άλλα αντίγραφα βρίσκονται στο Newark Museum, Newark, στη New Jersey Yale University Art Gallery,  Κονέκτικατ στο μουσείο του Μπρούκλιν,  Νέα Υόρκη.. Πολλά μικρότερα μαρμάρινα αντίγραφα εκτίθενται στο Smithsonian American Art Museum,[13] , στο Vermont State House, στο Berkshire Museum του Pittsfield, Μασαχουσέτη, και στο Westervelt Warner Museum of American Art στην Tuscaloosa, Αλαμπάμα.[14] Μικρότερης κλίμακας αντίγραφα υπάρχουν στο Μουσείο Καλών Τεχνών του Σαν Φρανσίσκο, στο Smithsonian American Art Museum, Washington, d. c.[15] και στο Μουσείο Βικτωρίας και Αλβέρτου, στο Λονδίνο.

Έρευνα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 2015, το Πρόγραμμα Ψηφιοποίησης του  Smithsonian  έκανε μια τρισδιάστατη σάρωση του γύψινου πρωτοτύπου. Αυτή η σάρωση είναι τώρα διαθέσιμη στην ιστοσελίδα τους με ένα διαδραστικό τμήμα, καθώς και έκδοση για λήψη στον υπολογιστή (download). Με αυτό, όποιος έχει  3D εκτυπωτή μπορεί  να δημιουργήσεi το δικό τoυ αντίγραφο. [16]

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 «The Greek Slave». American Paintings and Sculpture. Yale University Art Gallery. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2015. 
  2. ↑ «The Greek Slave». Washington, D.C.: National Gallery of Art. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2015. 
  3. ↑ Taft, Lorado (1903). The History of American Sculpture. Harvard University: Macmillan. σελ. 61. 
  4. ↑ «The Greek Slave». Corcoran. The Corcoran. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2015. 
  5. ↑ «Hiram Powers' "The Greek Slave"». Assumption College. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Σεπτεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2006. 
  6. ↑ Emmanuel (Manny) Paraschos, "The first Greeks of Boston". Αναφέρεται στο "Έλληνες δούλοι στη Βοστώνη – 1827", 10/08/2011, στο www.mnimes.org, μετάφραση από το αγγλικό Ιάκωβος Γαριβάλδης Αρχειοθετήθηκε 2020-08-13 στο Wayback Machine.. Επίσης στο Ανδρέας Μ.Καραγιώργης "Η Ψαριανή που έγινε σύμβολο κατά της δουλείας", 10 Φεβρουαρίου 2013, ιστοχώρος http://psarianokaravi.blogspot.gr
  7. ↑ «Powers' "Greek Slave"». Uncle Tom's Cabin & American Culture. University of Virginia. Ανακτήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2006. 
  8. ↑ «University of Virginia». Uncle Tom's Cabin and American Culture. University of Virginia. Ανακτήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2015. 
  9. ↑ Wagenknecht, Edward. James Russell Lowell: Portrait of a Many-Sided Man. New York: Oxford University Press, 1971: 138.
  10. ↑ McMillen, Sally Gregory. Seneca Falls and the origins of the women's rights movement. Oxford University Press, 2008, p. 81. (ISBN 0-19-518265-0)
  11. ↑ «Plaster model of Hiram Powers' "Greek Slave"». Smithsonian American Art Museum. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2015. 
  12. ↑ Hyman, Linda (1976). «The Greek Slave by Hiram Powers: High Art as Popular Culture». Art Journal (College Art Association) 35 (3): 216. doi:10.2307/775939. 
  13. ↑ «Greek Slave, by Hiram Powers». Smithsonian American Art Museum. Smithsonian Institution. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2015. 
  14. ↑ Rawls, Phillip (July 2009). «Ala. ban of wine with nude label is marketing boon». The Boston Globe. http://usatoday30.usatoday.com/money/industries/food/2009-07-30-alabama-wine-ban-nude-nymph_N.htm. Ανακτήθηκε στις 2009-07-31. 
  15. ↑ Wunder, Richard P. (1991). Hiram Powers: Vermont Sculptor, 1805–1873, Vol. 2. Newark, Delaware: University of Delaware Press. σελίδες 157–168. ISBN 0-87413-310-6. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Η_Ελληνίδα_Σκλάβα&oldid=10294655"