Ειρήνη Ασανίνα
| Ειρήνη Ασανίνα | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Ειρήνη Ασανίνα (Ελληνικά) |
| Γέννηση | 14ος αιώνας (περίπου) |
| Θάνατος | 1354 (περίπου) |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βυζαντινή Αυτοκρατορία |
| Θρησκεία | Ανατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | σύζυγος ηγεμόνα |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Ιωάννης ΣΤ´ Καντακουζηνός[1] |
| Τέκνα | Ματθαίος Καντακουζηνός[2] Μανουήλ Καντακουζηνός Ανδρόνικος Καντακουζηνός Μαρία Καντακουζηνή Θεοδώρα Καντακουζηνού Ελένη Καντακουζηνή |
| Γονείς | Ανδρόνικος Ασάν |
| Αδέλφια | Μανουήλ Κομνηνός Ραούλ Ασάνης Ιωάννης Ασάνης |
| Οικογένεια | Οίκος των Ασέν |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Βυζαντινή Αυτοκράτειρα (1341–1354) |
Η Ειρήνη Ασανίνα (απεβ. μετά το 1354) από τον Οίκο των Ασέν-Μίτσο ήταν η σύζυγος του Ιωάννη ΣΤ΄ Καντακουζηνού Αυτοκράτορα των Ρωμαίων.
Η άνοδος στο θρόνο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ήταν κόρη του Ανδρόνικου Ασάν πρωτοστράτορα του Μωρέως και μίας κόρης του Μιχαήλ Ταρχανειώτη, επίσης πρωτοστράτορα. Ο πατέρας της ήταν γιος του Ιβάν Γ΄ Μίτσο-Ασέν της Βουλγαρίας και της Ειρήνης Παλαιολογίνας[3]. Ο Ανδρόνικος προτιμούσε τα επίθετα της μητέρας του και της μάμμης του Ασέν: Παλαιολόγος-Ασάν.
Ο Ιωάννης Καντακουζηνός ήταν ο έμπιστος σύμβουλος του Ανδρόνικου Γ΄ Παλαιολόγου Αυτοκράτορα των Ρωμαίων και όταν ο Ανδρόνικος Γ΄ απεβίωνε το 1341, έθεσε τον Ιωάννη κηδεμόνα της Αυτοκρατορίας. Η σύζυγος του Αυτοκράτορα Άννα της Σαβοΐας ανέλαβε αντιβασίλισσα και τον 9ετή γιο της Ιωάννη Ε΄ Παλαιολόγο.
Τότε θεώρησε ευκαιρία ο Στέφανος-Ούρος Δ΄ Δουσάν να εισβάλλει στη Βόρεια Θράκη, οπότε ο Ιωάννης πήγε στην περιοχή για να επιφέρει την τάξη. Η Άννα βρήκε ευκαιρία και τον κήρυξε εχθρό του κράτους: του αφαίρεσε τα αξιώματα και την περιουσία. Αλλά ο Ιωάννης ως στρατηγός είχε το στρατό μαζί του στο Διδυμότειχο και στις 26 Οκτωβρίου 1341 απάντησε με την ανακήρυξή του ως Αυτοκράτορα. Η Ειρήνη ανακηρύχθηκε μαζί του Αυτοκράτειρα και από τις πρώτες της ενέργειες ήταν η απελευθέρωση των αδελφών της Ιωάννη και Μανουήλ, που ήταν εγκάθειρκτοι στη Θράκη για προδοσία από το 1335[3].
Ήταν η απαρχή του Β΄ Εμφυλίου Πολέμου (1341-47). Ο Ιβάν-Αλεξάνταρ της Βουλγαρίας συντάχθηκε με την Άννα και τον Ιωάννη Ε΄, ενώ ο Στέφανος-Ούρος Δ΄ της Σερβίας με τον Ιωάννη ΣΤ΄. Ο καθένας προσπαθούσε να προωθήσει τις εδαφικές απαιτήσεις του. Ο Ιωάννης ΣΤ΄ συμμάχησε ακόμη και με τον Ορχάν του εκκολαπτόμενου Οθωμανικού σουλτανάτου.
Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου η Ειρήνη έμενε στο Διδυμότειχο με τις τρεις κόρες της, ενώ ο Ιωάννης ΣΤ΄ ήταν απασχολημένος με τις πολεμικές επιχειρήσεις. Όταν ο Ιβάν-Αλεξάνταρ επιτέθηκε, η Ειρήνη υπεραμύνθηκε της πόλης όσο καλύτερα μπορούσε, ώσπου να επιστρέψει ο σύζυγός της με βοήθεια του Ουμούρ σουλτάνου του Αϊδινίου το χειμώνα του 1343. Η σθεναρή προσπάθειά της εντυπωσίασαν τον Ουμούρ και τον ιστορικό Νικηφόρο Γρηγορά.
Στις 3 Φεβρουαρίου 1347 οι δύο πλευρές συμφώνησαν ο Ιωάννης ΣΤ΄ να είναι ο Αυτοκράτορας και ο Ιωάννης Ε΄ να είναι συναυτοκράτορας. Η συμφωνία επισφραγίστηκε με το γάμο της Ελένης Καντακουζηνής, κόρης της Ειρήνης, με τον Ιωάννη Ε΄. Ο Ιωάννης ΣΤ΄ και η Ειρήνη εισήλθαν στην Κωνσταντινούπολη και ανέλαβαν την εξουσία[4].
Η μετέπειτα ζωή της[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Ιωάννης ΣΤ΄ ξανάρχισε τη διένεξη το 1352 και είχε υποστήριξη ότι αυτός ήταν ο νόμιμος Αυτοκράτορας. Όμως στις 4 Δεκεμβρίου 1354 παραιτήθηκε και έγινε μοναχός, όπως και η Ειρήνη με το όνομα Ευγενία σε ξεχωριστή από εκείνον μονή, αυτήν της Αγίας Μάρθας[5]. Το 1356 η Ειρήνη απέρριψε το σχέδιο που της πρότεινε ο Τζιάνι: να ελευθερώσει τον γιο της Ματθαίο Καντακουζηνό, που κρατούσε ο Ιωάννης Ε΄ στη φυλακή και να τον εγκαταστήσει Αυτοκράτορα. Το 1359 ήλθαν στη μονή της ως μοναχές η κόρη της Μαρία και η κόρη του γιου της Ματθαίου, η Θεοδώρα. Ο ιστορικός Ντόναλντ Νίκολ εικάζει ότι ακολούθησε την οικογένειά της στο Μωρέα, όπου ο γιος της ήταν δεσπότης. Ίσως επέστρεψε το 1362/63 στην Κωνσταντινούπολη και να ήταν μία από τις Αυτοκράτειρες που συνάντησαν οι πρέσβεις από την Τραπεζούντα τον Απρίλιο του 1363. Ο ίδιος ιστορικός υποθέτει ότι απεβίωσε πριν το 1379, όταν ο Ιωάννης ΣΤ΄ και άλλα μέλη της οικογένειάς του κρατήθηκαν ως όμηροι στον πύργο του Γαλατά από τον Ανδρόνικο Δ΄ Παλαιολόγο[6].
Οικογένεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Ειρήνη παντρεύτηκε τον Ιωάννη ΣΤ΄ Καντακουζηνό, γιο του Μιχαήλ και της Θεοδώρας Παλαιολογίνας, μάλλον εξαδέλφης του Μιχαήλ Η΄. Είχε έξι τέκνα[7]:
- Ματθαίος π. 1325-1383, συναυτοκράτορας, μετέπειτα δεσπότης του Μωρέως.
- Μανουήλ π. 1326-1380, δεσπότης του Μωρέως.
- Ανδρόνικος π. 1334-1347, απεβ. από επιδημία πανώλους[8].
- Μαρία, απεβ. μετά το 1379, παντρεύτηκε τον Νικηφόρο Β΄ Ορσίνι δεσπότη της Ηπείρου[9].
- Θεοδώρα, απεβ. μετά το 1381, παντρεύτηκε τον Ορχάν σουλτάνο των Οθωμανών. Γιος της ήταν ο Χαλίλ των Οσμανιδών που νυμφεύτηκε την εξαδέλφη του Ειρήνη Παλαιολογίνα.
- Ελένη 1333-1396, παντρεύτηκε τον Ιωάννη Ε΄ Παλαιολόγο Αυτοκράτορα των Ρωμαίων. Κόρη τους ήταν η Ειρήνη Παλαιολογίνα, που παντρεύτηκε τον εξάδελφό της Χαλίλ των Οσμανιδών.
Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ p71465.htm#i714650. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2020.
- ↑ Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
- ↑ 3,0 3,1 Donald M. Nicol, The Byzantine family of Kantakouzenos (Cantacuzenus) ca. 1100-1460: a genealogical and prosopographical study (Washington, DC: Dumbarton Oaks, 1968), p. 104
- ↑ Nicol, Byzantine Family, pp. 104f
- ↑ Nicol, Byzantine Family, p. 106
- ↑ Nicol, Byzantine Family, p. 107
- ↑ Nicol, Byzantine Family, p. 108
- ↑ Nicol, Byzantine Family, p. 129
- ↑ Nicol, Byzantine Family, p. 130