Γρανίτσα Ευρυτανίας
Συντεταγμένες: 39°6′N 21°31′E / 39.100°N 21.517°E
| Γρανίτσα | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Στερεάς Ελλάδας |
| Περιφερειακή Ενότητα | Ευρυτανίας |
| Δήμος | Αγράφων, Δημοτική Κοινότητα Γρανίτσης Ευρυτανίας |
| Δημοτική Ενότητα | Απεραντίων |
| Δημοτική Κοινότητα | Γρανίτσης |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Στερεάς Ελλάδας |
| Νομός | Ευρυτανίας |
| Υψόμετρο | 850 μέτρα |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 262 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 360 72 |
| Τηλ. κωδικός | 2237 |
Η Γρανίτσα Ευρυτανίας είναι ορεινό χωριό της Ευρυτανίας, χτισμένο σε ύψος 850 μέτρων[1] σε δασωμένη τοποθεσία στην περιοχή του όρους Λιάκουρα, δίπλα στον μικρό ποταμό Γρανιτσιώτη.
Γενικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Γρανίτσα υπάγεται στον καλλικρατικό δήμο Αγράφων ενώ μέχρι το 2010 αποτελούσε την έδρα του καποδιστριακού δήμου Απεραντίων. Παλαιότερα ανήκε, όπως και ολόκληρη η Ευρυτανία, εντός των ορίων του νομού Αιτωλοακαρνανίας.[2]
Η ετυμολογία του ονόματος είναι από τα σλαβικά, στα οποία σημαίνει «σύνορα», λόγω της συνοριακής θέσης του στα πρώτα σύνορα της Ελλάδας.
Απέχει 83 χλμ. ΒΔ του Καρπενησίου[1] και είναι πατρίδα του λογοτέχνη Ζαχαρία Παπαντωνίου[3], του δημοσιογράφου, λογογράφου και πολιτικού Στέφανου Γρανίτσα[4][2], του Δημοσθένη Γούλα, του στρατηγού Ιωάννη Κωνσταντίνου, του Μιχάλη Σταφυλά[5] και του νεομάρτυρα Μιχαήλ Μαυρουδή, που μαρτύρησε το 1544 στη Θεσσαλονίκη[6]. Επί Τουρκοκρατίας διατηρούσε 17 εκκλησίες, οι περισσότερες εκ των οποίων έχουν καταστραφεί.
Στο χωριό υπάρχει το Λαογραφικό Μουσείο Γρανίτσας. Στεγάζεται σε κτίριο που παραχώρησε η Αδελφότητα Γρανιτσιωτών Ευρυτανίας “Ο Νεομάρτυς Μιχαήλ”. Εκεί εκτίθενται διάφορα αντικείμενα λαϊκής τέχνης, υφαντά, ξυλόγλυπτα, αγροτικά και κτηνοτροφικά εργαλεία, αργαλειός, τοπικές ενδυμασίες, όπλα που χρησιμοποιήθηκαν στην επανάσταση του 1821[7], προσωπογραφίες και προσωπικά αντικείμενα των Ζαχαρία Παπαντωνίου και Στέφανου Γρανίτσα, πίνακες των ντόπιων λαϊκών ζωγράφων Χρήστου Καγκαρά και Λευτέρη Θεοδώρου (λειτουργεί και προσωπικό μουσείο για τον συγκεκριμένο) καθώς και η προσωπική βιβλιοθήκη του Παπαντωνίου[7].
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι δέκα εκκλησίες του χωριού, χτισμένες σε διάφορες χρονικές περιόδους.
Στη Γρανίτσα λειτουργεί Νηπιαγωγείο, Δημοτικό σχολείο και Γυμνάσιο με Λυκειακές τάξεις. Ακόμα διαθέτει δυο ξενοδοχεία, δυο παντοπωλεία, φαρμακείο, Κέντρο υγείας, ταχυδρομείο, ταβέρνα, καφενεία.
Πληθυσμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κατά την Απογραφή του 2011 το χωριό απαριθμούσε 371 κατοίκους. Η διακύμανση του πληθυσμού του χωριού είναι η εξής:
| Έτος | 1889 | 1900 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
| Πληθ. | 908[8] | 1027[8] | 840[9] | 876[9] | 478[9] | 275[9] | 345[9] | 406[9] | 360[8] | 474[8] | 371[10] |
Προσωπικότητες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ζαχαρίας Παπαντωνίου, Έλληνας συγγραφέας, ποιητής, και δημοσιογράφος.
- Στέφανος Γρανίτσας, Έλληνας δημοσιογράφος, ποιητής και συγγραφέας
- Μιχάλης Σταφυλάς, Έλληνας συγγραφέας και εκδότης
- Καθηγητής ΩΡΛ Λεωνίδας Μανωλίδης
- Νίκος Χαρδαλιάς, Έλληνας πολιτικός, Υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Κρίσεων και πρώην Δήμαρχος Βύρωνα.
- Αλέξανδρος Καρδαμπίκης , Δήμαρχος Αγράφων
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Συλλογικό έργο, 2006, Νομός Ευρυτανίας, τόμος 13, σειρά ΕΛΛΑΔΑ, Αθήνα, Εκδόσεις Δομή
- Τάκης Ντάσιος, 1999, Στ' Άγραφα, Αθήνα, Εκδόσεις Μίλητος, ISBN 960-8460-13-1
- Γρανίτσα: Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Δυτικής Ευρυτανίας (Σάββατο, 1 Αυγούστου 2009). Πρακτικά ημερίδας 2010, Αθήνα, Εκδόση Πανευρυτανικής Ένωσης
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 Νομός Ευρυτανίας, σελ. 119
- ↑ 2,0 2,1 Σύγχρονος Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη, τόμος 7ος. σελ. 129.
- ↑ Νομός Ευρυτανίας, σελ. 249
- ↑ Νομός Ευρυτανίας, σελ. 236
- ↑ Νομός Ευρυτανίας, σελ. 253
- ↑ Σχετική μαρμάρινη επιγραφή έχει αναρτηθεί στο ακριβές σημείο που μαρτύρησε, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης
- ↑ 7,0 7,1 Νομός Ευρυτανίας, σελ. 233
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Ντάσιος, σελ. 258
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 Σταματελάτος Μιχαήλ - Βαμβά Σταματελάτου Φωτεινή, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, ΤΑ ΝΕΑ, 2012, Α' τόμος, σελ. 175.
- ↑ «Απογραφή Πληθυσμού-Κατοικιών 2011» (PDF). Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2016.
| ||||||||||||||||||||