Βοεβοδάτο Λούμπους

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 52°11′N 15°20′E / 52.183°N 15.333°E / 52.183; 15.333

Βοεβοδάτο Λούμπους

Σημαία
Έμβλημα
ΧώραΠολωνία
Διοικητική υπαγωγήΠολωνία
ΠρωτεύουσαΓκόζουφ Βιελκοπόλσκι και Ζιελόνα Γκούρα
Έκταση13.988 km²
Πληθυσμός1.020.767 (2014)[1]
Γεωγραφικές συντεταγμένες52°11′0″N 15°20′0″E
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
δεδομένα (π • σ • ε )

Το Βοεβοδάτο Λούμπους, ή Επαρχία Λούμπους (πολωνικά: województwo lubuskie), είναι βοεβοδάτο (επαρχία) στη δυτική Πολωνία.

Δημιουργήθηκε την 1η Ιανουαρίου 1999, από τα πρώην βοεβοδάτα Γκόζουφ και Ζιελόνα Γκούρα, σύμφωνα με τις μεταρρυθμίσεις της πολωνικής τοπικής αυτοδιοίκησης που εγκρίθηκαν το 1998. Το όνομα της επαρχίας θυμίζει την ιστορική Γη του Λούμπους[2] (Lebus ή Lubus), αν και τμήματα του βοεβοδάτου ανήκουν στις ιστορικές περιοχές της Σιλεσίας, της Μείζονος Πολωνίας και της Λουσατίας. Μέχρι το 1945, σχημάτιζε κυρίως το Νόιμαρκ εντός της πρωσικής Επαρχίας του Βραδεμβούργου.

Οι λειτουργίες της περιφερειακής πρωτεύουσας μοιράζονται μεταξύ δύο πόλεων: του Γκόζουφ Βιελκοπόλσκι και της Ζιελόνα Γκούρα. Το Γκόζουφ χρησιμεύει ως έδρα του κεντρικά διορισμένου βοεβόδα ή κυβερνήτη, ενώ η Ζιελόνα Γκούρα είναι η έδρα της εκλεγμένης περιφερειακής συνέλευσης (Σέιμικ) και της εκτελεστικής εξουσίας που εκλέγεται από αυτήν τη συνέλευση, με επικεφαλής έναν διευθύνων (marszałek).

Η περιοχή είναι κυρίως επίπεδη, με πολλές λίμνες και δάση. Στο νότο, γύρω από τη Ζιελόνα Γκούρα, καλλιεργούνται σταφύλια.

Το Βοεβοδάτο Λούμπους συνορεύει με το Βοεβοδάτο Δυτικής Πομερανίας στα βόρεια, με το Βοεβοδάτο Μείζονος Πολωνίας στα ανατολικά, με το Βοεβοδάτο Κάτω Σιλεσίας στα νότια και με τη Γερμανία (Βρανδεμβούργο και Σαξονία) στα δυτικά.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αυτοκινητόδρομος Α2 με θέα προς τα δυτικά στο βοεβοδάτο.

Με την κατάκτηση των πρώτων ηγετών των Πολωνών, ο Μιέσκο Α΄ της Πολωνίας και ειδικά ο Μπολέσλαφ Α΄ ο Γενναίος πρόσθεσαν μια σειρά από γύρω περιοχές στο νεοσύστατο βασικό πολωνικό κράτος, και η Lebus Land ή Lubusz στη Λουσατία τέθηκε υπό πολωνική κυριαρχία. Μέρος της ιστορικής επαρχίας βρισκόταν στη δυτική όχθη του ποταμού Όντερ, όπου βρισκόταν ο κύριος οικισμός Λούμπους, αργότερα γνωστός ως η γερμανική πόλη Λέμπους.

Το 1226, η Γη του Λέμπους τέθηκε υπό την άμεση δικαιοδοσία της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, και περίπου το 1250 εξαγοράστηκε από τους Ασκάνιους μαργράβους του Βραδεμβούργου. Η Γη του Λέμπους παρέμεινε στο Βρανδεμβούργο (ως Εκλογικό Μέρος στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία έως το 1806), ως πρωσική Επαρχία του Βραδεμβούργου από το 1815, με την Πρωσία ως μέρος της νέας Γερμανικής Αυτοκρατορίας από το 1871 και στη συνέχεια ως μέρος της νεοσύστατης Δημοκρατίας της Βαϊμάρης.

Το 1945, την κατάκτηση της ανατολικής Γερμανίας από τον Σοβιετικό Κόκκινο Στρατό ακολούθησε ο επανασχεδιασμός των συνόρων της Πολωνίας. Το ανατολικό τμήμα της περιοχής Λούμπους (Λέμπους) μεταφέρθηκε στην Πολωνία και έγινε μέρος των αποκαλούμενων «Ανακτημένων Περιοχών». Ο γερμανόφωνος πληθυσμός που δεν είχε φύγει δυτικά του Όντερ εκδιώχθηκε στη συνέχεια και αντικαταστάθηκε από τους Πολωνούς από την κεντρική και την πρώην ανατολική Πολωνία.

Στις διοικητικές μεταρρυθμίσεις του 1998, οι αρχικές προτάσεις δεν προέβλεπαν ένα χωριστό αυτοδιοικούμενο Βοεβοδάτο Λούμπους - το Γκόζουφ θα αποτελούσε μέρος του Βοεβοδάτου Δυτικής Πομερανίας, η Ζιελόνα Γκούρα θα ήταν στο Βοεβοδάτο Κάτω Σιλεσίας και άλλα μέρη της περιοχής ανατέθηκαν στο Βοεβοδάτο Μείζονος Πολωνίας. Ωστόσο, ως αποτέλεσμα λαϊκών διαμαρτυριών, αυτές οι προτάσεις τροποποιήθηκαν τελικά για να αυξήσουν τον αριθμό των βοεβοδάτων σε 16, οδηγώντας στη δημιουργία του Βοεβοδάτου Λούμπους.

Το 1998, η κυβέρνηση του Γέζι Μπούζεκ αποφάσισε να εισαγάγει μια διοικητική μεταρρύθμιση. Οι μεγαλύτερες αλλαγές ήταν η αποκατάσταση των πόβιατ και η μείωση του αριθμού των βοεβοδάτων. Σύμφωνα με τους συγγραφείς της μεταρρύθμισης, έπρεπε να παραμείνουν μόνο 12 μεγάλα βοεβοδάτα αντί για 49 που υπήρχαν από το 1975. Η Ζιελόνα Γκούρα, μαζί με τις Κρόσνο, Νόβα Σουλ, Ζάγκαν, Γκούμπιν και Ζάρι, σχεδιάστηκαν να γίνουν μέρος του Βοεβοδάτου Κάτω Σιλεσίας, ενώ οι Γκόζουφ, Μιεντζίζετς, Σφιεμπόντζιν, Σουουμπίτσε και Σουλέχουφ σχεδιάστηκαν να γίνουν μέρος του Βοεβοδάτου Μείζονος Πολωνίας. Αυτό προκάλεσε τεράστια αντίσταση, ειδικά στα παλιά κέντρα βοεβοδάτων πριν από τη μεταρρύθμιση του 1975. Οι διαμαρτυρίες ξέσπασαν σε Μπίντγκοστς, Κοσάλιν, Οπόλε και Κιέλτσε. Οι αντίπαλοι της μεταρρύθμισης επέλεξαν εδώ και πολύ καιρό μια λύση για τη διατήρηση 25 βοεβοδάτων, συμπεριλαμβανομένου του Γκόζουφ. Τελικά, η σημαντική τομή ήταν η Συμφωνία του Παράντιζ, που συνήφθη στις 13 Μαρτίου 1998 στο Παράντιζ. Μετά από την πίεση του κοινού, δημιουργήθηκε ένα ξεχωριστό Βοεβοδάτο Λούμπους.[3]

Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Βοεβοδάτο Λούμπους είναι μια περιοχή με δάση και λίμνες, όπου τα δάση καλύπτουν το 48% της περιοχής. Ο ποταμός Όντερ, που ρέει μέσα από το βοεβοδάτο, είναι ένας από τους λίγους μεγάλους ευρωπαϊκούς ποταμούς που διατηρούν πλατύφυλλα και παραποτάμια δάση. Περιοχές με τις υψηλότερες φυσικές πηγές προστατεύονται ως καταφύγια άγριας φύσης, εθνικά πάρκα (το Εθνικό Πάρκο Ντράβα και το Εθνικό Πάρκο εκβολών του Βάρτα) και πάρκα τοπίου. Το Εθνικό Πάρκο του Μούσκαου του 19ου αιώνα, που βρίσκεται και στις δύο πλευρές των συνόρων Γερμανίας-Πολωνίας, εισήλθε στον κατάλογο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Το βοεβοδάτο έχει αφθονία σε λίμνες, ειδικά στα κεντρικά και βόρεια μέρη του. Γύρω από αυτές τις λίμνες έχουν δημιουργηθεί πολλά θέρετρα κολύμβησης, κέντρα διακοπών και αγροκτήματα που προσφέρουν τουριστικές υπηρεσίες.[4]

Πόλεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ζιελόνα Γκούρα είναι η έδρα της επαρχιακής συνέλευσης
Το Γκόζουφ Βιελκοπόλσκι είναι η έδρα του βοεβόδα
Η Νόβα Σουλ είναι μέρος της ιστορικής Κάτω Σιλεσίας
Ζάγκαν
Σφιεμπόντζιν

Το βοεβοδάτο αποτελείται από 43 πόλεις και κωμοπόλεις. Παρατίθενται παρακάτω με φθίνουσα σειρά πληθυσμού (το 2019):

  1. Ζιελόνα Γκούρα (140.874)
  2. Γκόζουφ Βιελκοπόλσκι (123.691)
  3. Νόβα Σουλ (38.763)
  4. Ζάρι (37.502)
  5. Ζάγκαν (25.731)
  6. Σφιεμπόντζιν (21.736)
  7. Μιεντζίζετς (17.994)
  8. Κόστσιν ναντ Όντρα (17.778)
  9. Σουλέχουφ (16.831)
  10. Σουουμπίτσε (16.705)
  11. Γκούμπιν (16.619)
  12. Λούμπσκο (13.921)
  13. Φσχόβα (13.875)
  14. Σπροτάβα (11.820)
  15. Κρόσνο Οντζάνσκιε (11.319)
  16. Ντρεζντένκο (10.122)
  17. Σουλέντσιν (10.117)
  18. Στσέλτσε Κραγένσκιε (9.950)
  19. Σκφιεζίνα (9.671)
  20. Κοζούχουφ (9.432)
  21. Βιτνίτσα (6.747)
  22. Ζέπιν (6.529)
  23. Νοβόγκρουντ Μπομπζάνσκι (5.165)
  24. Ζμποσίνεκ (5.020)
  25. Σουάβα (4.321)
  26. Γιάσιεν (4.309)
  27. Μπίτομ Οντζάνσκι (4.307)
  28. Τσερβιένσκ (4.041)
  29. Όσνο Λουμπούσκιε (3.951)
  30. Μπαμπίμοστ (3.926)
  31. Ιουόβα (3.892)
  32. Καργκόβα (3.769)
  33. Μαουομίτσε (3.467)
  34. Ντομπιέγκνιεφ (3.061)
  35. Γκοζντνίτσα (3.036)
  36. Νόβε Μιαστέτσκο (2.756)
  37. Τσιμπίνκα (2.749)
  38. Τόζιμ (2.526)
  39. Γουενκνίτσα (2.478)
  40. Τστσιελ (2.391)
  41. Λουμπνιεβίτσε (2.059)
  42. Ότιν (1.615)
  43. Σλιχτινγκόβαa (1.278)

Διοικητικό τμήμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Βοεβοδάτο Λούμπους χωρίζεται σε 14 πόβιατ: 2 πόβιατ πόλης και 12 πόβιατ γης. Αυτά χωρίζονται περαιτέρω σε 82 γκμίνα (δήμους).

Οικονομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) του βοεβοδάτου ανήλθε σε 10,8 δισεκατομμύρια ευρώ το 2018, αντιπροσωπεύοντας το 2,2% της πολωνικής οικονομικής παραγωγής. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ που προσαρμόστηκε για την αγοραστική δύναμη ήταν 17.600 ευρώ ή 58% του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 27 το ίδιο έτος. Το ΑΕΠ ανά εργαζόμενο ήταν 67% του μέσου όρου της ΕΕ.[5]

Προστατευόμενες περιοχές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Εθνικό Πάρκο του Μούσκαου είναι μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO
Εθνικό Πάρκο Ντράβα

Οι προστατευόμενες περιοχές του Βοεβοδάτου Λούμπους περιλαμβάνουν δύο εθνικά πάρκα και οκτώ πάρκα τοπίου. Παρατίθενται παρακάτω.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/ludnosc-stan-i-struktura-ludnosci-oraz-ruch-naturalny-w-przekroju-terytorialnym-w-2014-r-stanu-w-dniu-30-vi-2014-r,6,12.html.
  2. ↑ Είναι πιθανό ότι ήταν μια απάντηση στα ονόματα ορισμένων γερμανικών στρατιωτικών μονάδων. Έχουν πάρει το όνομά τους από εδάφη που, τουλάχιστον το 1945, ανήκαν στην Πολωνία και η ίδια η πόλη Λούμπους βρίσκεται ακριβώς έξω από τα πολωνικά σύνορα στη Γερμανία.
  3. ↑ «Warto było? Oni tworzyli nasze województwo». 
  4. ↑ Związek Województw Rzeczypospolitej Polskiej (Ένωση Βοεβοδάτων της Δημοκρατίας της Πολωνίας) (2010). Polska — Rozwój Regionów. 
  5. ↑ «Regional GDP per capita ranged from 30% to 263% of the EU average in 2018». Eurostat. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

π • σ • ε Βοεβοδάτα της Πολωνίας


Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Βοεβοδάτο_Λούμπους&oldid=9088450"