Αρχαίο θέατρο Τανάγρας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αρχαίο θέατρο Τανάγρας
Είδοςαρχαίο ελληνικό θέατρο και αρχαιολογική θέση
Διοικητική υπαγωγήΔήμος Τανάγρας
ΤοποθεσίαΤανάγρα
ΧώραΕλλάδα

Το αρχαίο θέατρο της Τανάγρας βρίσκεται στο εσωτερικό της αρχαίας πόλης, περίπου στο κέντρο της νοτιοανατολικής Βοιωτίας. Η αρχαία πόλη διατρέχεται νότια από τον ποταμό Ασωπό και ανατολικά από τον παραπόταμο αυτού, Λάρη.[1][2]

Η αρχαία πόλη της Τανάγρας εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 1776, ενώ η ταύτισή της έγινε το 1806 από αρχαίες επιγραφές. Η θέση κατοικούνταν συνεχώς από τη νεολιθική περίοδο μέχρι και τον 7ο αι. μ.Χ.

Η αρχαία πόλη της Τανάγρας δεν έχει ανασκαφεί, με εξαίρεση μόνο μία μικρής εμβέλειας έρευνα που έλαβε χώρα το 1890. Από την έρευνα προέκυψε ότι διατηρεί σε ορατά τα τείχη της ύστερης κλασικής περιόδου, με επισκευές αλλά και συμπληρώσεις μεγάλου τμήματός τους κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους. Η οχύρωση της πόλης είχε κατασκευαστεί από ψευδοϊσόδομο σύστημα.

Μέσα στην Ακρόπολη της Τανάγρας, υπήρχε ακόμη ένα αρχαίο Ωδείο, το οποίο τοποθετείται κοντά το αρχαίο θέατρο σύμφωνα με τον Ρόλερ[3] και τις γεωφυσικές έρευνες του Μπίντλιφ[4]. Περαιτέρω πληροφορίες για τη μορφή του αρχαίου ωδείου της Τανάγρας δεν υπάρχουν.[5]

Περιγραφή Μνημείου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το αρχαίο θέατρο της πόλης της Τανάγρας βρισκόταν στο νότιο μέρος της ακρόπολης. Ήταν κατασκευασμένο σε φυσικό ανάχωμα μεγάλης έκτασης που είχε ημικυκλικό σχηματισμό. Ο προσανατολισμός του ήταν βορειοανατολικός. Το κοίλο του αρχαίου θεάτρου της Τανάγρας ήταν ορατό ακόμη και από τον Περιηγητή Ληκ[6] του 19ου αιώνα.

Σύμφωνα με τα λεγόμενα του Παυσανία[7], το αρχαίο θέατρο της Τανάγρας είχε ανεγερθεί σε κοντινή απόσταση από το ναό του Ερμή Προμάχου.

Στα ανατολικά του θεάτρου υπήρχε ναός της βυζαντινής περιόδου, ο οποίος περιείχε στο εσωτερικό σωζόμενα τμήματα ψηφιδωτού δαπέδου. Το δάπεδο, το οποίο έφερε διακοσμητική ταινία και φυτική διακόσμηση - συγκεκριμένα απεικόνιση κλάδων κισσού - δε διατηρήθηκε σε καλή κατάσταση.

Στο αρχαίο θέατρο πραγματοποιήθηκε αφαίρεση λίθινων δομικών στοιχείων για την επαναχρησιμοποίησή τους ως δομικά υλικά, συνηθισμένη διαδικασία κατά τον 19ο και 20ο αι. στον ελλαδικό χώρο. Είναι πιθανή η ύπαρξη λίθινου θεάτρου από τον 4ο αι. π.Χ. μέχρι και τη ρωμαϊκή περίοδο σε μια πόλη τόση σημαντική, όπως η Τανάγρα. Αυτό επιβεβαιώνεται από τα ορατά επιφανειακά κατάλοιπα του σκηνικού οικοδομήματος, καθώς και την ύπαρξη λίθινης παρόδου.

Στην πλήρη όψη του, το αρχαίο θέατρο θα αποτελούσε ένα ιδιαίτερο αρχιτεκτόνημα, αντάξιο της σημασίας που είχε η πόλη στην οποία ανήκε.

Κατά τον 1ο αι. π.Χ. μαρτυρείται η διεξαγωγή μουσικών και θεατρικών αγώνων στο χώρο του θεάτρου, κατά τη διάρκεια των Σαραπείων –εορτών προς τιμήν του Σάραπι– που μαρτυρούνται από επιγραφές.[8][9]

Ανασκαφές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για τις τεχνικές κατασκευής, αλλά και για τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για την ανέγερσή του, καθώς δεν έχει ερευνηθεί συστηματικά. Η μοναδική αρχαιολογική έρευνα που έχει πραγματοποιηθεί στο χώρο της Ακρόπολης της αρχαίας Τανάγρας, ήταν αυτή που έλαβε χώρα στο σημείο του αρχαίο θεάτρου το 1890 υπό την αιγίδα της Αρχαιολογικής Εταιρείας Δ. Κώνστα.

Από την μοναδική έως το 2013 έρευνα, αναφέρεται πως στο κοίλο του θεάτρου τα εδώλια δεν υπήρχαν πλέον στη θέση τους, και η ορχήστρα είχε υποστεί ολική καταστροφή.[8]

Το 2016 ξεκίνησε[10] εκ νέου ο καθαρισμός, η αποτύπωση και η ανάδειξη της θέσης του αρχαίου θεάτρου της Τανάγρας.

Το Σεπτέμβριο του 2016, το θέατρο άνοιξε για πρώτη φορά, μετά από 2.500 χρόνια σιωπής, με την παράσταση "Βάκχες" του Ευριπίδη[11], απο τη θεατρική ομάδα "ΔΗΛΙΑ ΔΡΩΜΕΝΑ" Δηλεσίου Τανάγρας.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Κολώνια, Ρ. (2013). Αρχαία θέατρα της Στερεάς Ελλάδας. Αθήνα: ΔΙΑΖΩΜΑ. σελ. 48. 
  2. «Αρχαίο θέατρο Τανάγρας». diazoma.gr. ΔΙΑΖΩΜΑ. Ανακτήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2017. 
  3. Roller, D. W. (1989). Tanagra Studies I: Sources and Documents on Tanagra in Boeotia. Amsterdam. σελ. 129-163. 
  4. Bintliff, J.· και άλλοι. (2005). The Tanagran Survey Reports on the 2001-2006 Seasons. Αθήνα: Journal of the Netherlands Institute in Athens XIII, PHAROS. σελ. 29-38. CS1 maint: Explicit use of et al. (link)
  5. Κολώνια, Ρ. (2013). Αρχαία θέατρα της Στερεάς Ελλάδας. Αθήνα: ΔΙΑΖΩΜΑ. σελ. 43 και 49. 
  6. Leake, W.M. (1835). Travels in the Northern Greece. London: J. Rodwell. σελ. 404-405. 
  7. Παυσανίας. Ελλάδος περιήγησις, Βοιωτικά, Κεφ. 22.2. [...] εῖται δὲ ἐν τοῦ Προμάχου τῷ ἱερῷ τῆς [τε] ἀνδράχνου τὸ ὑπόλοιπον: τραφῆναι δὲ ὑπὸ τῷ δένδρῳ τὸν Ἑρμῆν τούτῳ νομίζουσιν. οὐ πόῤῥω δὲ θέατρόν τε καὶ πρὸς αὐτῷ στοὰ πεποίηται. [...] 
  8. 8,0 8,1 Κολώνια, Ρ. (2013). Αρχαία θέατρα της Στερεάς Ελλάδας. Αθήνα: ΔΙΑΖΩΜΑ. σελ. 48-49. 
  9. «Αρχαίο θέατρο Τανάγρας». diazoma.gr. ΔΙΑΖΩΜΑ. Ανακτήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2017. 
  10. «Υπογραφή Προγραμματικής Σύμβασης για το αρχαίο θέατρο της Τανάγρας». diazoma.gr. ΔΙΑΖΩΜΑ. 23 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2017. 
  11. Μπασκάκη, Σοφία. «Συγκλόνισαν οι "Βακχες" μετά από 2.300 χρόνια στο Αρχαίο Θέατρο Τανάγρας». Άποψη Τώρα. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2021. 

Ιστότοποι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Σωματείο ΔΙΑΖΩΜΑ - Υπογραφή Προγραμματικής Σύμβασης για το αρχαίο θέατρο της Τανάγρας