Αμβροσιαστής

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αμβροσιαστής
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση4ος αιώνας
Θάνατος4ος αιώνας[1]
Χώρα πολιτογράφησηςΑρχαία Ρώμη
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςλατινική γλώσσα[2][3]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταθεολόγος
συγγραφέας[2]
Περίοδος ακμής384 και 4ος αιώνας[4]
δεδομένα

Με την ονομασία «Αμβροσιαστής» είναι γνωστή μια αξιόλογη ερμηνεία-σχολιασμός των 13 επιστολών του Αποστόλου Παύλου, της οποίας ο πλήρης τίτλος είναι Ambrosiaster, sive Commentaria in tredecim epistolas beati Pauli. Το έργο αποδιδόταν στον γνωστό Επίσκοπο Μεδιολάνων Άγιο Αμβρόσιο, αλλά ο Έρασμος πρώτος το 1527 κατέδειξε ότι η ερμηνεία αυτή δεν θα μπορούσε να είχε γραφεί από τον Αμβρόσιο. Από τότε επεκράτησε να αποκαλείται ο άγνωστος συγγραφέας, όσο και το έργο, «Αμβροσιαστής» ή (κατά τον ίδιο τον Έρασμο) Ψευδο-Αμβρόσιος. Διάφορες εικασίες έχουν γίνει κατά καιρούς ως προς την αληθινή ταυτότητα του συγγραφέα, ενώ και αρκετά άλλα έργα έχουν αποδοθεί στο ίδιο πρόσωπο, με διάφορους βαθμούς αβεβαιότητας.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το έργο γράφηκε μεταξύ των ετών 366 και 384 μ.Χ.[5], είναι δηλαδή σύγχρονο του Αμβροσίου. Αυτό σημαίνει ότι είναι η αρχαιότερη σωζόμενη πλήρης ερμηνεία ή σχολιασμός των Επιστολών του Παύλου που γράφηκε στη λατινική γλώσσα.[6] Ο Αλεξάντερ Σούτερ βεβαίωσε το 1905 ότι ο ίδιος άγνωστος συγγραφέας του έγραψε και την πραγματεία Quaestiones Veteris et Novi Testament (= «Ζητήματα της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης»), που επί αιώνες αποδιδόταν στον Ιερό Αυγουστίνο και χαρακτηρίζεται έκτοτε «ψευδο-αυγουστίνειο» έργο. Στον Αμβροσιαστή-συγγραφέα αποδίδονται επίσης, με μικρότερη βεβαιότητα, τα Lex Dei sive Mosaicarum et Romanorum legum collatio, De bello judaico και το σωζόμενο σε σπαράγματα Contra Arianos, που από κάποιους αποδίδεται στον ψευδο-Ιλάριο, αλλά και ο Λόγος 246 του (ψευδο-) Αυγουστίνου.[6][7]

Εσωτερικές ενδείξεις από τα κείμενα έχουν χρησιμοποιηθεί για να υποστηρίξουν ότι ο συγγραφέας έγραφε στη Ρώμη την εποχή του Πάπα Δαμάσου και ότι ήταν σχεδόν με βεβαιότητα κληρικός.[6] Το εάν πάντως ο Αμβροσιαστής ήταν ο ίδιος ο Δάμασος, είναι μάλλον απίθανη ως περαιτέρω υπόθεση.

Το έργο θεωρείται πολύτιμο ως στοιχείο για την κατάσταση του λατινικού κειμένου των Επιστολών του Παύλου πριν την εμφάνιση της Βουλγάτας του Ιερωνύμου, αλλά και ως παράδειγμα ερμηνείας των παύλειων κειμένων πριν από τον Ιερό Αυγουστίνο.[5][8] Η ονομασία «Αμβροσιαστής» πιστευόταν ότι είχε εισαχθεί από τον Έρασμο, αλλά αυτό είναι λάθος, όπως έδειξε ο René Hoven το 1969 (όπως προαναφέρθηκε, ο Έρασμος προτίμησε το «Ψευδο-Αμβρόσιος»): οι επινοητές του όρου «Αμβροσιαστής» θα πρέπει να ήταν Μαυριστές, τον επόμενο (17ο) αιώνα. Μεταγενέστεροι μελετητές έχουν υποθέσει ότι η ονομασία επινοήθηκε από τον Φραγκίσκο Λουκά της Βρύγης (1548-1619).[9]

Οι προσπάθειες για την ταυτοποίηση του Αμβροσιαστή με γνωστούς συγγραφείς συνεχίζονται, αλλά ανεπιτυχώς. Επειδή ο Αυγουστίνος αναφέρει το σχόλιο του Αμβροσιαστή στο εδάφιο Ρωμ. ε΄ 12 υπό το όνομα «Ιλάριος», πολλοί επεχείρησαν να ταυτίσουν τον Αμβροσιαστή με κάποιον από τους αρκετούς συγγραφείς της εποχής που έφεραν το όνομα Ιλάριος. Το 1899 ο Ζερμαίν Μορέν υπεστήριξε ότι ο συγγραφέας ήταν ο Ισαάκ, ένας προσήλυτος Ιουδαίος που είχε γράψει μια πραγματεία περί της Αγίας Τριάδος και της Ενσαρκώσεως, είχε εξορισθεί στην Ισπανία το 378-380 μ.Χ. και κατόπιν επέστρεψε στον Ιουδαϊσμό. Ωστόσο ο ίδιος ο Μορέν αργότερα εγκατέλειψε αυτή τη θεωρία, προτιμώντας τον Δέκιμο Ιλαριανό Ιλάριο, ο οποίος ήταν ανθύπατος της ρωμαϊκής Αφρικής[8] το 377. Εναλλακτικά, ο Αρχιεπίσκοπος Μιλάνου Πάολο Άντζελο Μπαλλερίνι επεχείρησε να «αναστηλώσει» την πρωταρχική απόδοση του έργου στον Αμβρόσιο, στην πλήρη έκδοσή του των Απάντων του προκατόχου του. Ωστόσο αυτό παρουσιάζει πολλά προβλήματα: θα έπρεπε ο Αμβρόσιος να είχε γράψει το βιβλίο προτού γίνει επίσκοπος και να προσέθεσε σε αυτό υλικό σε μεταγενέστερο χρόνο, ενσωματώνοντας, για παράδειγμα, τα μεταγενέστερα σχόλια του Ιλαρίου του Πικταυίου στην Προς Ρωμαίους επιστολή.[10] Πάντως ο Ζακ Πολ Μιν (Migne) στην Patrologia Latina παραθέτει το κείμενο του «Αμβροσιαστή» αποδιδόμενο στον Αμβρόσιο. Συμπερασματικά, δεν έχει επιτευχθεί κάποια ταυτοποίηση που να έγινε ευρύτερα δεκτή από την κοινότητα των ειδικών μελετητών, και μπορεί να ειπωθεί ότι η ταυτότητα του Αμβροσιαστή-συγγραφέα παραμένει μυστηριώδης.

Αρκετά άλλα έργα που σήμερα σώζονται μόνο ως σπαράγματα (μικρά αποσπάσματα) έχουν αποδοθεί στον άγνωστο συγγραφέα. Ανάμεσά τους συγκαταλέγονται ένα σχόλιο στο κδ΄ κεφάλαιο του Κατά Ματθαίον Ευαγγελίου και κείμενα με θέμα την παραβολή της ζύμης, την άρνηση του Πέτρου και τη σύλληψη του Χριστού.[11]

Πολλοί μελετητές υποστηρίζουν ότι τα έργα του Αμβροσιαστή ήταν ουσιαστικά πελαγιανιστικά, αλλά και αυτό αμφισβητείται. Ο ίδιος ο αιρετικός Πελάγιος (περ. 355-420 μ.Χ.) προσφεύγει εκτεταμένα στον Αμβροσιαστή. Ο Άλφρεντ Σμιθ υπεστήριξε ότι η «άποψη του Πελάγιου για τον απόλυτο προορισμό φαίνεται να έχει αντιγραφεί από τον Αμβροσιαστή. Το δόγμα του περί προπατορικού αμαρτήματος φαίνεται επίσης ότι προέρχεται από την ίδια πηγή.». Ωστόσο ο Αυγουστίνος επίσης χρησιμοποίησε τα σχόλια του Αμβροσιαστή.[12]


Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ «Gran Enciclopèdia Catalana» (Καταλανικά) Grup Enciclopèdia. 0003402. Ανακτήθηκε στις 5  Οκτωβρίου 2021.
  2. ↑ 2,0 2,1 (Ιταλικά) Mirabile: Digital Archives for Medieval Culture. SISMEL – Edizioni del Galluzzo.
  3. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jo2017949173. Ανακτήθηκε στις 1  Μαρτίου 2022.
  4. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jo2017949173. Ανακτήθηκε στις 8  Ιουνίου 2022.
  5. ↑ 5,0 5,1 Kinzig, Wolfram (1996), «Ambrosiaster», στο: Hornblower, Simon; Spawforth, Anthony, επιμ., Κλασικό λεξικό της Οξφόρδης (3η έκδοση), Οξφόρδη: Oxford University Press, ISBN 0-19-521693-8 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Allan D. Fitzgerald· John C. Cavadini (1999). Augustine Through the Ages: An Encyclopedia. Wm. B. Eerdmans Publishing. σελ. 19. ISBN 978-0-8028-3843-8. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2012. 
  7. ↑ Ida Raming· Gary Macy, PhD· Bernard J. Cooke (2004). The Priestly Office of Women: God's Gift to a Renewed Church. Scarecrow Press. σελίδες 30 κ.ε. ISBN 978-0-8108-4850-4. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2012. 
  8. ↑ 8,0 8,1  Μία ή περισσότερες προτάσεις από το προηγούμενο κείμενο ενσωματώνει κείμενο από έκδοση που είναι πλέον κοινό κτήμα: Chisholm, Hugh, επιμ.. (1911) «Ambrosiaster» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα 1 (11η έκδοση) Cambridge University Press, σελ. 801 
  9. ↑ Krans, Jan (2013). «Who Coined the Name 'Ambrosiaster'?». Στο: Krans, J.· Peerbolte, B.J.L.· Smit, P-B.· Zwiep, A. Paul, John, and Apocalyptic Eschatology. Brill. σελίδες 274–281. ISBN 978-90-04-25026-0. 
  10. ↑ Alexander Souter: Study of Ambrosiaster, Cambridge University Press, 1905
  11. ↑ David G. Hunter: «Fourth-century Latin writers» στο: The Cambridge History of Early Christian Literature, επιμέλεια Frances Young, Lewis Ayres και Andrew Louth, 2010, σελ. 307
  12. ↑ Papsdorf 2012, σελ. 76.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Souter, Alexander: A study of Ambrosiaster, Cambridge University Press, Cambridge 1905
  • Το ομώνυμο λήμμα στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 4, σελ. 709

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αμβροσιαστής&oldid=10500252"