Αλέξανδρος του Ιμερέτι (γιος Αρτσίλ)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αλέξανδρος του Ιμερέτι (γιος Αρτσίλ)
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		ალექსანდრე ბაგრატიონი (Γεωργιανά)
Γέννηση1674[1][2][3]
Τιφλίδα[4]
Θάνατος20  Φεβρουαρίου 1711
Ρίγα
Τόπος ταφήςΜοναστήρι του Ντονσκόι
Χώρα πολιτογράφησηςΓεωργία
ΘρησκείαΓεωργιανή Ορθόδοξη Εκκλησία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΡωσικά[5]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταστρατιωτικός
Οικογένεια
Τέκναd:Q109608082
ΓονείςΑρτσίλ του Ιμερέτι (γιος Βαχτάνγκ Ε΄)[1] και Ketevan of Kakheti
ΟικογένειαΟίκος του Μουχράνι
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατόςστρατηγός/πυροβολικό
Πόλεμοι/μάχεςΜεγάλος Βόρειος Πόλεμος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Αλέξανδρος, γεωργιανά: ალექსანდრე Αλεξάντρε, γνωστός και ως Tσάρεβιτς Aλεξάντρ Αρτσίλοβιτς Ιμερετίνσκι, ρωσικά: Александр Арчилович Имеретинский‎‎, (1674 – 20 Φεβρουαρίου 1711) ήταν Γεωργιανός βασιλικός πρίγκιπας (batonishvili) του βασιλείου του Ιμερέτι. Έζησε ως μετανάστης στην Αυτοκρατορία της Ρωσίας και στη συνέχεια υπηρέτησε ως πρώτος Στρατηγός του Πυροβολικού (Feldzeugmeister), ο δεύτερος υψηλότερος στρατιωτικός βαθμός υπό τον Τσάρο Πέτρο Α΄. Κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Βόρειου Πολέμου, ο Αλέξανδρος πιάστηκε αιχμάλωτος στη Νάρβα το 1700 και πέρασε δέκα χρόνια στη Σουηδική αιχμαλωσία. Απεβίωσε στον δρόμο της επιστροφής στη Ρωσία.

Οικογενειακό υπόβαθρο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Αλέξανδρος γεννήθηκε στην Τιφλίδα από τον Αρτσίλ, έναν Γεωργιανό πρίγκιπα του βασιλικού Οίκου του Μουχράνι, κλάδου του Οίκου των Μπαγκρατιόνι και κάποτε βασιλιά του Ιμερέτι, ο οποίος στη συνέχεια διέφυγε από την αναρχία στη χώρα του προς τη Ρωσική Αυτοκρατορία. Η μητέρα του Αλέξανδρου, Κετεβάν, ήταν μέλος του βασιλικού Οίκου των Μπαγκρατιόνι-Καχέτι.

Πρώιμη ζωή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Αλέξανδρος και ο γιος του, Μαμούκα (Μάτβεϊ) (πέθαναν το 1693), μεταφέρθηκαν από τον πατέρα τους, Άρχιλ, στη Μόσχα στις 10 Αυγούστου 1684. Μεγάλωσαν στο δικαστήριο υπό την αιγίδα των Knyaz Fedul Volkonsky και Dyak Ivan Kazarinov. Ο Αλέξανδρος έγινε φίλος με τον νεαρό Ρώσο Τσάρο Πέτρο Α', με τον οποίο συμμετείχε στους πολεμικούς του αγώνες. Στις 30 Ιουλίου 1688, ο Αλέξανδρος και ο Μαμούκα έφυγαν από τη Μόσχα για να ενωθούν με τον πατέρα τους στην τελικά αποτυχημένη προσπάθειά του να ανακτήσει τον χαμένο θρόνο της Ιμερέτης. [6] Πίσω στη Ρωσία το 1692, ο Αλέξανδρος ακολούθησε τον Πέτρο στη Μεγάλη Πρεσβεία στην Ευρώπη το 1697 και στάλθηκε στη Χάγη για να σπουδάσει οπλισμό και συναφείς επιστήμες. Έμεινε εκεί μέχρι το 1699, μετά από το οποίο επισκέφτηκε τον πατέρα του σε έναν ρωσικό στρατιωτικό οικισμό στο δέλτα του Τέρεκ πριν επιστρέψει στη Μόσχα. Στις 19 Μαΐου 1700 έγινε ο πρώτος Ρώσος αξιωματικός που προήχθη στο βαθμό του στρατηγού Feldzeugmeister και διορίστηκε αρχηγός του Πυροβολικού (Pushkarsky Prikaz, κυριολεκτικά, «διοίκηση κανονιών»). [7]

Μάχη της Νάρβα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η μάχη της Νάρβα, ένας πίνακας του Ντάνιελ Στάβερτ.

Με το ξεκίνημα του Μεγάλου Βόρειου Πολέμου, στον οποίο η Ρωσία αντιμετώπισε τη Σουηδία, ο πρίγκιπας Αλέξανδρος τέθηκε επικεφαλής του ρωσικού πυροβολικού. Ήταν μέρος του στρατού, που στάλθηκε εναντίον του φρουρίου της Νάρβα, που βρισκόταν στη Σουηδική φρουρά της Βαλτικής τον Οκτώβριο του 1700 και η δύναμη υπό τη διοίκησή του περιλάμβανε μεταξύ 139 και 181 πυροβόλα. Ο Αλέξανδρος τοποθέτησε σχεδόν όλο το πυροβολικό του -πολλά μεγαλύτερα όπλα ήταν αρκετά απαρχαιωμένα- για τον βομβαρδισμό της Νάρβα, αφήνοντας εκτεθειμένο το πίσω μέρος των ρωσικών θέσεων. Στη μάχη της Νάρβα που ακολούθησε, ένας στρατός ανακούφισης με επικεφαλής τον Κάρολο ΙΒ΄ της Σουηδίας προκάλεσε μία καταστροφική ήττα στις ρωσικές δυνάμεις στις 19 Νοεμβρίου 1700. [8] Ολόκληρη η γραμμή πυροβόλων χάθηκε από τον νικητή. Οι περισσότεροι Ρώσοι στρατηγοί παραδόθηκαν. Ο πρίγκιπας Αλέξανδρος, ο πρίγκιπας Ιάκοβ Ντολγκορούκοφ, ο Αβτονόμ Γκολόβιν και ο Ιβάν Μπουτουρλίν ήταν οι τελευταίοι που το έκαναν. [9] Σύμφωνα με την Ιστορία του Καρόλου ΙΒ΄ του Βολταίρου του 1731, ο αιχμάλωτος πρίγκιπας Αλέξανδρος άρπαξε τον Σουηδό στρατηγό κόμη Καρλ-Γκούσταβ Ρένσκιολντ από τα χέρια Φινλανδών στρατιωτών, που επρόκειτο να τον σκοτώσουν. [10]

Αιχμάλωτος πολέμου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η εικόνα του Αλέξανδρου ζωγραφίστηκε την εποχή που ήταν αιχμάλωτος στη Σουηδία.

Αφού κρατήθηκε αιχμάλωτος στο Nάρβα και στο Ρεβάλ, ο Αλέξανδρος μεταφέρθηκε στη Στοκχόλμη τον Μάιο του 1701. Οι Σουηδοί τον θεωρούσαν ως τον υψηλότερο βαθμό από τους ευγενείς αιχμαλώτους πολέμου. Κλείστηκε στο σπίτι του αρχιεπιθεωρητή Στήρνταλ, αλλά αργότερα προφανώς μετακόμισε στην οικία του Θησαυροφύλακα (Räntmästarhuset) στο Σκέπσμπρον. [11] Ο Αλέξανδρος απολάμβανε περισσότερη ελευθερία από άλλους Ρώσους κρατούμενους και είχε καλές σχέσεις με πολλούς στο Βασιλικό Συμβούλιο και την αυλή. Μεταξύ αυτών ήταν ο Γιόχαν-Γκάμπριελ Σπάρβενφελντ, ο οποίος ήταν κοντά στον Αλέξανδρο και τον πατέρα του κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Μόσχα. Ο Σπάρβενφελντ βοήθησε τον Aλέξανδρο να χυτεύσει τα γεωργιανά τυπογραφικά στοιχεία στη Στοκχόλμη και να τα στείλει σπίτι στη Μόσχα. [7]

Οι συνθήκες έγιναν αυστηρότερες το 1705. Όταν οι Σουηδοί ανακάλυψαν ότι ο πρίγκιπας είχε μυστική αλληλογραφία, συζητώντας σχέδια απόδρασης με τον συγκρατούμενο πρίγκιπα Ιάκοβ Ντολγκορούκοφ, ο Αλέξανδρος εξορίστηκε σε ένα κάστρο στο Λινκόπινγκ. Καθώς η υγεία του επιδεινώθηκε, ο πρίγκιπας μεταφέρθηκε από το κάστρο σε ένα σπίτι στην πόλη και, τον Απρίλιο του 1706, επέστρεψε στη Στοκχόλμη. Το 1708 ο πρίγκιπας, και άλλοι Ρώσοι κρατούμενοι, ανακαλύφθηκε ότι κατείχαν σχέδια Σουηδικών οχυρώσεων, και με εντολή του Καρόλου ΙΒ΄, τα δικαιώματά τους, συμπεριλαμβανομένου της αλληλογραφίας, περιορίστηκαν ξανά. Ωστόσο ο Αλέξανδρος συνέχισε να χαίρει ορισμένης εύνοιας με τη χήρα βασίλισσα και την πριγκίπισσα Ουλρίκα-Ελεονόρα και του επετράπη, προς δυσαρέσκεια της Επιτροπής Άμυνας, να επισκεφθεί την αυλή. Στην προσπάθειά του να εξασφαλίσει την απελευθέρωση του Αλέξανδρου, ο πρώην βασιλιάς Αρτσίλ προσπάθησε να προσεγγίσει την αυλή των Αψβούργων για μεσολάβηση. Ο πρίγκιπας φον Κάουνιτς, ο αυτοκρατορικός καγκελάριος, έδωσε εντολή στον πρέσβη των Αψβούργων στη Στοκχόλμη να μεσολαβήσει στη σουηδική αυλή, αλλά τίποτε δεν προέκυψε από αυτό. Στη συνέχεια, ο Αρτσίλ, τον Φεβρουάριο του 1706, προσέφυγε προσωπικά στον Κάρολο ΙΒ΄, παρακαλώντας τον να ανταλλάξει τον Αλέξανδρο με πολλούς Σουηδούς αιχμαλώτους πολέμου. [10]

Απελευθέρωση και το τέλος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μία πλάκα στη Στοκχόλμη σε ανάμνηση του πρίγκιπα Αλεξάνδρου.

Κατά τη διάρκεια της επιδημίας πανώλης, ο Αλέξανδρος μετακινήθηκε στο Όμπερμπο τον Οκτώβριο του 1710. Σε σχέση με την ανταλλαγή αιχμαλώτων το 1710, ο Αλέξανδρος τελικά απελευθερώθηκε και του επετράπη να επιστρέψει στο σπίτι του. Τον Δεκέμβριο του 1710, ξεκίνησε ένα ταξίδι, μέσω του Γκάφλε και του Ουμέα, γύρω από τον κόλπο της Βοθνίας. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, η υγεία του πρίγκιπα είχε επιδεινωθεί σοβαρά, αλλά απέρριψε όλες τις προτάσεις να ξεκουραστεί. Απεβίωσε στις 3 Φεβρουαρίου 1711 στο Πίτεα, από πέτρες στα νεφρά ή νεφρική ανεπάρκεια. Τα λείψανά του μεταφέρθηκαν στο Βίλνας (Aσκαίνεν) και θάφτηκαν εκ νέου στο μοναστήρι Ντονσκόι κοντά στη Μόσχα τον Μάρτιο του 1712. Η δίγλωσση γεωργιανο-σουηδική αναμνηστική πλάκα που εκτίθεται επί του παρόντος στο Σπίτι του Θησαυροφύλακα στη Στοκχόλμη δείχνει λανθασμένα ότι έζησε εκεί, όλο το διάστημα που ήταν στη Σουηδία από 1701 έως 1710. Περαιτέρω, η πλάκα αναφέρει επίσης κατά λάθος ότι ανταλλάχθηκε με τον Σουηδό κόμη Καρλ Πάιπερ.

Σύμφωνα με τον Βολταίρο, ο Κάρολος ΙΒ΄ είχε σχολιάσει ο ίδιος τις αντιξοότητες του Γεωργιανού πρίγκιπα: «Είναι, είπε, σαν να ήμουν μία ημέρα αιχμάλωτος ανάμεσα στους Τατάρους της Κριμαίας», τα λόγια που θα αποδεικνύονταν προφητικά: μία νύξη στην επιβολή του Καρόλου στο να μείνει στην οθωμανική επικράτεια μετά την ήττα του στη μάχη της Πολτάβα το 1709. [10]

Ο πρίγκιπας Αλέξανδρος είναι ο θεωρούμενος μεταφραστής της Διαθήκης του Βασιλείου του Μακεδόνα στα γεωργιανά.

Οικογένεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Νυμφεύτηκε δύο φορές. Πρώτα π. το 1688 τη Φεοντοσία (απεβ. 1689), κόρη του Ρώσου βογιάρου Ιβάν Μιχαήλοβιτς Μιλοσλάβσκι. Η προίκα της, το χωριό Βσεχσβγιάτσκογιε κοντά στη Μόσχα, έγινε τελικά κτήμα των Γεωργιανών βασιλικών επαναπατρισθέντων στη Ρωσία. Ο Αλέξανδρος έκανε δεύτερο γάμο με τη Γλικερία (1672 – 28 Ιουλίου 1720), κόρη του πρίγκιπα Eλιζμπάρ (Ηλία) Μπαγκρατιόν-Νταβιτισβίλι π. το 1690. Ο γάμος απέκτησε το μοναχοπαίδι του Αλέξανδρου, τη Σοφία (18 Σεπτεμβρίου 1691 – 4 Ιανουαρίου 1747), η οποία παντρεύτηκε τον Γεωργιανό εξόριστο στη Ρωσία, υποστράτηγο πρίγκιπα Ιγκόρ Νταντιάνι (1691–1765).

Bιβλιογραφικές αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 «Имеретинские» (Ρωσικά)
  2. ↑ 2,0 2,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb15549610p. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. ↑ 3,0 3,1 LIBRIS. 210557. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ «Имеретинский, Александр Арчилович» (Ρωσικά)
  5. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb15549610p. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  6. ↑ Polovtsov, Alexander, επιμ. (1897). «Имеретинский, Александр Арчилович». (στα Ρωσικά). St. Petersburg. σελ. 104 https://ru.wikisource.org/wiki/РБС/ВТ/Имеретинский,_Александр_Арчилович.  Missing or empty |title= (βοήθεια)
  7. ↑ 7,0 7,1 Midy, Isabelle (2010). «Nominal Morphology in Russian Correspondence 1700-1715, Part One». Acta Universitatis Stockholmiensis. Stockholm Slavic Studies (Stockholm University) 40: 46–48. ISSN 0585-3575. 
  8. ↑ Brian, Davies (2011). Empire and Military Revolution in Eastern Europe: Russia's Turkish Wars in the Eighteenth Century. A&C Black. σελ. 72. ISBN 9781441162380. 
  9. ↑ Massie, Robert K. (1986). Peter the Great: his life and world. New York: Ballantine Books. σελ. 347. ISBN 9780345336194. 
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 Lang, David Marshall (1957). The Last Years of the Georgian Monarchy, 1658–1832. New York: Columbia University Press. σελίδες 92–93. 
  11. ↑ Bushkovitch, Paul (2001). Peter the Great. Cambridge: Cambridge University Press. σελ. 226. ISBN 1139430750. 

Eξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Alexander, Prince of Imereti στο Wikimedia Commons

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αλέξανδρος_του_Ιμερέτι_(γιος_Αρτσίλ)&oldid=10124519"