Αλέα Αρκαδίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 37°27′17″N 22°25′14″E / 37.45472°N 22.42056°E / 37.45472; 22.42056

Αλέα Αρκαδίας
Αλέα Αρκαδίας is located in Greece
Αλέα Αρκαδίας
Αλέα Αρκαδίας
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα[1]
ΠεριφέρειαΠελοποννήσου
Περιφερειακή ΕνότηταΑρκαδίας
ΔήμοςΤρίπολης, Δημοτική Κοινότητα Αλέας Αρκαδίας
Δημοτική ΕνότηταΤεγέας
Δημοτική ΚοινότηταΑλέας
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΠελοπόννησος
ΝομόςΑρκαδίας
Υψόμετρο650 μέτρα
Έκταση4,531 (η κοινότητα)
Πληθυσμός
Μόνιμος146
Έτος απογραφής2021
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασίαΠιαλί, Τεγέα
Ταχ. κώδικας220 07
Τηλ. κωδικός271
δεδομένα

Η Αλέα είναι χωριό και έδρα ομώνυμης τοπικής κοινότητας, της δημοτικής ενότητας (τέως δήμου) Τεγέας, του δήμου Τρίπολης, της περιφερειακής ενότητας (τέως νομού) Αρκαδίας, στην περιφέρεια Πελοποννήσου, σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης.[2][3] Πριν το σχέδιο Καποδίστριας και το πρόγραμμα Καλλικράτης, ανήκε στην επαρχία Μαντινείας του νομού Αρκαδίας, στο γεωγραφικό διαμέρισμα Πελοποννήσου.[4][5]

Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Αλέα είναι χωριό στην κεντρική Αρκαδία. Βρίσκεται δίπλα στην εθνική οδό Τρίπολης-Σπάρτης (ΕΟ 39), ανάμεσα στα χωριά Στάδιο και Κερασίτσα και σε μέσο σταθμικό υψόμετρο 650. Απέχει, περίπου, 10 χμ. νότια της Τρίπολης. Η τοπική κοινότητα είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός ημιορεινός οικισμός, με έκταση 4,531 χμ² (2011).[6][4][5][7][2]

Πληθυσμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μόνιμος [8][9][10]
Έτος Πληθυσμός
1991 225
2001 187
2011 188
Πραγματικός (de facto) [4][5][2]
Έτος Πληθυσμός
1961 337
1971 269
1981 263
1991 232
2001 216
2011 183

Διοικητικές μεταβολές μέχρι τον «Καλλικράτη»[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο οικισμός αναγνωρίστηκε το 1835 ως Πιαλί και ορίστηκε έδρα του δήμου Τεγέας του νομού Αρκαδίας. Το 1915 μετονομάστηκε σε Τεγέα και το 1940 σε Αλέα. Με το ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 αποσπάστηκε από την κοινότητα Αλέας και προσαρτήθηκε στον δήμο Τεγέας. Με το ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010 αποσπάστηκε από τον δήμο Τεγέας και προσαρτήθηκε στον δήμο Τρίπολης.[3] Μέχρι το 1915 ο οικισμός ονομαζόταν Πιαλί και μέχρι το 1940 Τεγέα.[3]

Γενικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ευρύτερη περιοχή της Αλέας, η οποία στην ουσία βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Κερασίτσα και Στάδιο, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο για τα αρχαιολογικά και ιστορικά κατάλοιπα όσο και για τη μεγάλη εμποροπανήγυρη που λειτουργεί αδιάλειπτα από το 19ο αιώνα στο χώρο πλησίον της Επισκοπής. Μεγάλος ευεργέτης της περιοχής στάθηκε ο επίσκοπος Νείλος Σμυρνιωτόπουλος, ο οποίος δώρισε στο χωριό τη Νήλειο Σχολή αλλά και το διώροφο κτίσμα στο οποίο σήμερα στεγάζεται το Πνευματικό Κέντρο, με σκοπό να στεγάσει το "ελληνικό σχολείο". Στο χωριό λειτουργούν Γυμνάσιο, Λύκειο και Γεωργική Σχολή.[11]

Αξιοθέατα και διατηρητέα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Επισκοπή Τεγέας, που κτίστηκε μέσα στο κοίλον του ελληνιστικού θεάτρου.
Η παλιά Οικοκυρική Σχολή της Τεγέας, σήμερα Λαογραφικό Μουσείο υπό την αιγίδα του Τεγεατικού Συνδέσμου.
  • Ο αρχαιολογικός χώρος της Τεγέας, από τους σπουδαιότερους της Πελοποννήσου, στο βόρειο τμήμα του οικισμού, σε θέση όπου εικάζεται ότι υπήρχε και η αρχαία Αλέα. Ο ναός της Αλέας Αθηνάς (4ος αιώνας π.Χ.) είναι το σημαντικότερο μνημείο του χώρου. Επίσης, υπάρχουν θέατρο, ίχνη τειχών, τμήματα ελληνιστικής και ρωμαϊκής αγοράς, βωμός κ.α. Εδώ έχουν ανεγερθεί μεταγενέστερα κτίσματα, όπως παλαοχριστιανική βασιλική (1ος-4ος αιώνας μ.Χ.), βυζαντινός οικισμός (10ος-13ος αιώνας μ.Χ.) και η εκκλησία της Επισκοπής (1888)
  • Το εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη (Προβαντηνού), ανατολικά του οικισμού. Έχει χαρακτηριστεί ως μνημείο που χρήζει ειδικής κρατικής προστασίας, διότι είναι κτισμένος στα θεμέλια παλαιοχριστιανικής βασιλικής και κατά την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκε άφθονο οικοδομικό υλικό από τον παλαιό ναό. Πρόκειται για μονόχωρο ξυλόστεγο ναό που απολήγει στα ανατολικά σε ημιεξαγωγική αψίδα Ιερού και καλύπτεται από δίρριχτη κεραμοσκεπή στέγη. Κτίστηκε στα 1846, όπως μαρτυρεί μια κακότεχνα χαραγμένη χρονολογία σε εντοιχισμένο λίθο στη νοτιοανατολική γωνία του κτηρίου
  • Το Κτήριο Γιαννά, πρώην ξενοδοχείο, το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως μνημείο που χρήζει ειδικής κρατικής προστασίας. Έχει κτηριολογική σύνθεση που χαρακτηρίζεται από την αρμονική εναλλαγή των πλήρων και κενών στις επιφάνειες των όψεων, από τη στοά με την τοξωτή κιονοστοιχία "δωρικού τύπου" τους εξώστες με τα σφυρήλατα κιγκλιδώματα και τον λιτό διάκοσμο των όψεων με κυματιοφόρα γείσα στη στέγη και τα ανοίγματα.
  • Το κτήριο της πρώην Οικοκυρικής Σχολής, που σήμερα φιλοξενεί το Λαογραφικό Μουσείο Τεγέας.
  • Το Ηρώο Πεσόντων και εντοιχισμένη πλάκα για την καθιέρωση της Ολυμπιακής Λαμπαδηδρομίας (1934), που αποφασίστηκε εδώ
  • Η πλατεία του χωριού και το κτήριο του Πνευματικού Κέντρου που φιλοξενεί και το Λαογραφικό Μουσείο
  • Η εκκλησία Γενέσιον της Θεοτόκου, στη νότια έξοδο του οικισμού
  • Ο ναός Κοίμησης της Θεοτόκου, στη βόρεια έξοδο του οικισμού[7][12][13]

Φωτοθήκη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Η αναθηματική επιγραφή της Νειλείου Σχολής
    Η αναθηματική επιγραφή της Νειλείου Σχολής
  • Το κτίριο Γιαννά σε παλαιότερη φωτογραφία, από το Λαογραφικό Μουσείο Αλέας
    Το κτίριο Γιαννά σε παλαιότερη φωτογραφία, από το Λαογραφικό Μουσείο Αλέας
  • Το παλιό σχολείο της Αλέας επάνω στην πλατεία
    Το παλιό σχολείο της Αλέας επάνω στην πλατεία
  • Το παλιό σχολείο της Αλέας σήμερα στεγάζει το Πνευματικό Κέντρο και το Λαογραφικό Μουσείο
    Το παλιό σχολείο της Αλέας σήμερα στεγάζει το Πνευματικό Κέντρο και το Λαογραφικό Μουσείο

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ (Ελληνικά) Βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 https://www.statistics.gr/2011-census-pop-hous
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 https://www.eetaa.gr/metaboles/oikmet_details.php?id=10512
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 ΠΛ 2:368
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 ΠΛΜ 6:260
  6. ↑ Εκδόσεις «Ελλάδα»
  7. ↑ 7,0 7,1 «Διακοπές», σ. 449, 451
  8. ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2011_monimos.pdf
  9. ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2001_monimos.pdf
  10. ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1991_monimos.pdf
  11. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2022. 
  12. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2022. 
  13. ↑ http://listedmonuments.culture.gr/fek.php?ID_FEKYA=2977&v17=[νεκρός σύνδεσμος]

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006 (ΠΛΜ)
  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, εκδ. 1963 (ΠΛ)
  • Οργανισμός εκδόσεων «Ελλάδα», χάρτες (Βαρελάς)
  • Περιοδικό «Διακοπές», εκδ. Δ.Ο.Λ., 2010
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αλέα_Αρκαδίας&oldid=10324865"