Πράξιλλα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πράξιλλα
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση5ος αιώνας π.Χ.
Σικυώνα
Θάνατος5ος αιώνας π.Χ.
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςαρχαία ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταποιήτρια
διθυραμβικός ποιητής
συγγραφέας[1]
δεδομένα

Η Πράξιλλα (μέσα 5ου αιώνα π.Χ.) ήταν διθυραμβική ποιήτρια από την Σικυώνα. Ήταν καταξιωμένη κατά την εποχή που έζησε και οι στίχοι της θαυμάζονταν ευρέως, ενώ υπήρξε η δημιουργός του Πραξίλλειου ποιητικού μέτρου.[2] [3][4]

Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Θεωρείται πως έζησε την ίδια εποχή με την ποιήτρια Τελέσιλλα, ενώ σύμφωνα με τον αριστοφανικό σχολιασμό υπάρχουν αναφορές στα έργα της από τον Αριστοφάνη στις Σφήκες[5] και τις Θεσμοφοριάζουσες[6] σύμφωνα με τον αριστοφανικό σχολιασμό.[7] Η γραφή του Αριστοφάνη είναι τέτοια, ώστε δείχνει πως η Πράξιλλα ήταν αναγνωρίσιμη στο αθηναϊκό κοινό.[4] Εξακολουθούσε να βρίσκεται σε υψηλή εκτίμηση από τους μεταγενέστερους της, καθώς ο Λύσιππος (4ος αιώνας π.Χ.) κατασκεύασε ορειχάλκινο άγαλμα με την μορφή της,[8] ενώ ο Αντίπατρος ο Θεσσαλονικέας (1ος αιώνας μ.Χ.) την κατέτασσε ως μια από τις εννέα ποιήτριες των οποίων η γλώσσα ήταν αθάνατη.[4]

Διασώζεται μικρό τμήμα του έργου της, με λίγα αποσπάσματα τα οποία παραφράστηκαν από μεταγενέστερους Έλληνες συγγραφείς.[9] Η θεματολογία των ποιημάτων της ήταν ανάμικτη, καθώς έγραψε τραγούδια οινοποσίας (σκόλια), καθώς και ύμνους και διθυράμβους. Σε ότι αφορά τα σκόλια, αυτά ήταν ιδιαίτερα δημοφιλή καθώς συνδέονταν με την κοινή δραστηριότητα της οινοποσίας.[4] Ωστόσο το γεγονός ότι ήταν γυναίκα και έγραφε τραγούδια για τον σκοπό αυτό, έχει οδηγήσει στην πιθανολόγηση πως ενδεχομένως ήταν εταίρα. Το έργο της δεν απολάμβανε πλέον την ίδια εκτίμηση κατά την ρωμαϊκή περίοδο και υπό την επίδραση του χριστιανισμού, όπως τα σχόλια του φιλοσόφου Τατιανού Ασσυρίου (2ος αιώνας) ο οποίος θεωρούσε ανάξια τα γραφόμενα της[4][10] καθώς και τον σχολιασμό του παροιμιογράφου Ζηνοβίου για την ανοησία των στίχων της.[11]

Το ποιητικό μέτρο το οποίο δημιούργησε και ονομάστηκε Πραξίλλειον, (-υυ-υυ-υυ-υ-υ),[12] ήταν βραχυκαταληκτικό ιωνικό τρίμετρο,[13] και ήταν γνωστό και ως δακτυλικό λογαριδικό.[12]

Δείγμα ποιήματος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Άγαλμα σε χορευτική στάση, το οποίο εκτιμάται πως αποτελεί αναπαράσταση της Πράξιλλας, ανακαλύφθηκε στην έπαυλη του Αδριανού στο Τίβολι, και εκτίθεται στο Εθνικό Ρωμαϊκό Μουσείο στην Ρώμη

Οι παρακάτω στίχοι είναι γνωστοί καθώς αναφέρονται από τον Ζηνόβιο (2ος αιώνας μ.Χ.) ως παράδειγμα για κάτι που είναι εξαιρετικά ανόητο και ακόμα πιο ηλίθιο από τους στίχους της Πράξιλλας για τον Άδωνι (Ἠλιθιώτερος τοῦ Πραξίλλης Ἀδώνιδος).[14] Ωστόσο η συμπερίληψη των αγγουριών (σίκυοι στα αρχαία ελληνικά της εποχής της Πράξιλλας) πιθανώς έγινε ώστε να συμπέσει με την πόλη καταγωγής της ποιήτριας (Σικυώνα).[11] Επίσης το ἠδὲ μπορεί να αποδοθεί είτε ως τρώγοντας τα αγγούρια, είτε απλώς ως και.[15]

Ύμνος προς τον Άδωνι, αρχικό κείμενο ελεύθερη μετάφραση
κάλλιστον μὲν ἐγὼ λείπω φάος ἠελίοιο,

δεύτερον ἄστρα φαεινὰ σεληναίης τε πρόσωπον

ἠδὲ καὶ ὡραίους σικύους καὶ μῆλα καὶ ὄγχνας·

Το καλύτερο απ'ότι μου απομένει είναι το φως του ηλίου,

δεύτερο τα φαεινά άστρα και της Σελήνης το πρόσωπο,

και τα ωραία αγγούρια και μήλα και αχλάδια

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Ian Plant: «Women Writers of Ancient Greece and Rome» (Αγγλικά) University of Oklahoma Press. Νόρμαν. 2004. ISBN-13 978-0-8061-3622-6.
  2. ↑ Athenaeus, Scholars at Dinner 15.694a (iii 535 Kaibel)
  3. ↑ Eusebius Chronicle Ol. 82.2 (p. 112 Helm, ii 105 Schöne
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Plant, I.M. Women Writers of Ancient Greece and Rome. Oklahoma: University of Oklahoma Press, 2004 pp 53-54.
  5. ↑ «Αριστοφάνης, Σφῆκαι, 1238 (Ἀδμήτου λόγον ὦταῖρε μαθὼν τοὺς ἀγαθοὺς φίλει)». www.perseus.tufts.edu. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2017. 
  6. ↑ «Αριστοφάνης, Θεσμοφοριάζουσαι, 528 (τὴν παλαιάν: ὑπὸ λίθῳ γὰρ)». www.perseus.tufts.edu. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2017. 
  7. ↑ Snyder, Jane McIntosh (9 Μαρτίου 2017). The Woman and the Lyre: Women Writers in Classical Greece and Rome. SIU Press. σελ. 55-56. ISBN 9780809335961. 
  8. ↑ Tatian adv. Graec. 52, p. 113, ed.Worth
  9. ↑ Campbell, David (1992). Greek Lyric. v. 4. Cambridge, Massachusetts: Loeb Classical Library. σελίδες 374–381. ISBN 0-674-99508-2. 
  10. ↑ «Τατιανός, Πρός Ἔλληνας, 33 / (Αγγλικά) CHURCH FATHERS: Address to the Greeks (Tatian) 33». www.newadvent.org. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2017. 
  11. ↑ 11,0 11,1 Παλατινή Ανθολογία 9.26 1σσ (Αντίπατρος ο Θεσσαλονικεύς)
  12. ↑ 12,0 12,1 «Πράξιλλα - Ygeiaonline.gr». http://www.ygeiaonline.gr/component/k2/item/44910-prajilla. Ανακτήθηκε στις 2017-09-30. 
  13. ↑ Ophuijsen, J. M. Van (1987). Hephaestion on Metre. BRILL. σελ. 82. ISBN 9004084525. 
  14. ↑ Poetriarum VIII: Erinnae, Myrus, Myrtidis, Corinnae, Telesillae, Praxillae, Nossidis, Anytae, fragmenta et elogia Graece et Latine. 1734. σελ. 78. 
  15. ↑ «Greek Word Study Tool». www.perseus.tufts.edu. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2017. 

Σχετική βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Snyder, Jane McIntosh. The Woman and the Lyre: Women Writers in Classical Greece and Rome. Illinois: Southern Illinois University Press, 1989. Print.
  • David A. Campbell, Greek Lyric, τομ. 4, σελ. 374–381 (Loeb Classical Library, 1992).

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Πράξιλλα&oldid=8238868"