Ο βασιλιάς βοσκός

Ο βασιλιάς βοσκός
Πρωτότυπος τίτλος	Il re pastore
Γλώσσα πρωτοτύπου	Ιταλικά
Είδος	Όπερα σέρια
Μουσική	Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ
Λιμπρέτο	Πιέτρο Μεταστάζιο και Τζαμπαττίστα Βαρέσκο
Πράξεις	2
Πρεμιέρα	23 Απριλίου 1775
Θέατρο	Παλάτι του Πρίγκιπα-Αρχιεπισκόπου, Σάλτσμπουργκ

Ο βασιλιάς βοσκός (ιταλικά: Il re pastore) (K.208) είναι μια όπερα σέρια του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ σε λιμπρέτο του Μεταστάζιο με παραλλαγές του Τζαμπαττίστα Βαρέσκο. Η όπερα παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στις 23 Απριλίου 1775 στην αίθουσα Rittersaal (αίθουσα των ιπποτών) του Residenz-Theatre στο παλάτι του Πρίγκιπα-Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου φον Κολλορέντο, στο Σάλτσμπουργκ.

Το 1775 η όπερα ανατέθηκε στον Μότσαρτ για την επίσκεψη του αρχιδούκα Μαξιμιλιανού Φραγκίσκου της Αυστρίας, τον μικρότερο γιο της αυτοκράτειρας Μαρίας Θηρεσίας, στο Σάλτσμπουργκ. Ο Μότσαρτ πέρασε έξι εβδομάδες δουλεύοντας στην όπερα. Αποτελείται από δύο πράξεις και διαρκεί περίπου 107 λεπτά.

Ο Μεταστάζιο έγραψε το λιμπρέτο το 1751, βασιζόμενος σε ένα έργο του Τορκουάτο Τάσσο, τον Αμύντα. Το λιμπρέτο επιλέχθηκε όταν ο Μότσαρτ (μόλις 19 τότε) και ο πατέρας του παρακολούθησαν μια μελοποιημένη εκδοχή του Φελίτσε Τζιαρντίνι – η εκδοχή του Μότσαρτ, ωστόσο ήταν δύο πράξεις και όχι τρεις όπως του Τζιαρντίνι, και είχε μερικές ουσιαστικές αλλαγές. Κάθε πράξη διαρκεί περίπου μία ώρα στην παράσταση. Ο ιερέας της αυλής του Σάλτσμπουργκ, Βαρέσκο, ήταν σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνος για την προσαρμογή του λιμπρέτου του Μεταστάζιο για την όπερα το Μότσαρτ.

Συχνά αναφέρεται όχι ως όπερα, αλλά ως σερενάτα, ένα είδος δραματικής καντάτας. Η εμφάνιση ενός κουαρτέτου εραστών αμφίβολης πιστότητας (Αμύντας και Ελίζα, Αγήνωρ και Ταμίρι) βάζει αυτόματα στο μυαλό του σύγχρονου κοινού το Έτσι κάνουν όλες. Το κύριο ψυχολογικό θέμα της όπερας είναι, ωστόσο, οι απαιτήσεις της αγάπης ενάντια στις απαιτήσεις της βασιλείας, καθώς ο Αμύντας, ο βασιλιάς βοσκός, παλεύει με τη συνείδησή του, κάνοντας έτσι το έργο αυτό να έχει πιο πολλές ομοιότητες στον Ιδομενέα από οποιοδήποτε άλλη όπερα του Μότσαρτ. Πράγματι, ο Ιδομενέας ήταν η επόμενη ολοκληρωμένη όπερα που έγραψε ο Μότσαρτ μετά τον βασιλιά βοσκό, μετά το εξάχρονο διάλειμμά του από τη σκηνή. Επιπλέον, το θέμα των ιδιοτήτων για τη βασιλεία εμφανίζεται σε μια άλλη όπερα, την τελευταία του Μότσαρτ, την μεγαλοψυχία του Τίτου.

Ρόλοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ρόλος	Τύπος φωνής	Ηθοποιοί στην πρεμιέρα, 23 Απριλίου 1775 Μαέστρος: Β. Α. Μότσαρτ^[1]
Αμύντας, βοσκός και νόμιμος βασιλιάς της Σιδώνας	σοπράνο καστράτο	Tommaso Consoli^[2]
Ελίζα, βοσκοπούλα από τη Φοινίκη	σοπράνο	Maria Anna Fesemayr
Αγήνωρ, Σιδώνιος αριστοκράτης	τενόρος	Maria Magdalena Lipp/Maria Anna Braunhofer
Ταμίρι, κόρη του έκπτωτου τυρράνου Στράτωνα	σοπράνο	Felix Hofstätter
Αλέξανδρος ο Μέγας	τενόρος	Franz Anton Spitzeder

Σύνοψη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο βασιλιάς της Μακεδονίας, Αλέξανδρος, έχει ανατρέψει τον Στράτωνα, τον τύραννο της Σιδώνας, αλλά στοχεύει να βρει τον νόμιμο βασιλιά.

Πράξη Α΄[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ένα λιβάδι όπου η πόλη της Σιδώνας φαίνεται από μακριά.

Η Ελίζα είναι μαζί με τον εραστή της, τον βοσκό Αμύντα. Τον διαβεβαιώνει ότι ο πόλεμος μεταξύ του βασιλιά Αλέξανδρου και του Στράτωνα, δεν θα επηρεάσει τον έρωτά της για αυτόν. Έχοντας καθαιρέσει τον Στράτωνα, ο Αλέξανδρος αναζητά τον νόμιμο κληρονόμο του βασιλείου της Σιδώνας και έχει υποψίες πως αυτός είναι ο Αμύντας. Πηγαίνει σε αυτόν μεταμφιεσμένος και του προτείνει να τον πάει στον Αλέξανδρο. Ο Αμύντας όμως θέλει να παραμείνει βοσκός. Στο μεταξύ, ο Αγήνωρ συναντά την αγαπημένη του Ταμίρι, κόρη του Στράτωνα.

Η Ελίζα παίρνει άδεια από τον πατέρα της να παντρευτεί τον Αμύντα. Ο Αμύντας αποκαλύπτει στην Ελίζα ότι είναι ο νόμιμος διάδοχος του θρόνου και ότι ο πατέρας του εκδιώχθηκε από τον Στράτωνα όταν ήταν αυτός μωρό. Υπόσχεται να επιστρέψει στην αγαπημένη του αφού διεκδικήσει τον θρόνο του πίσω. Παρότι ο Αμύντας αγαπά την Ελίζα, ο Αλέξανδρος τον συμβουλεύει ότι τα βασιλικά καθήκοντα πρέπει να υπερισχύουν της αγάπης. Επίσης προτείνει στην Ταμίρι να παντρευτεί τον Αμύντα για να διαδεχτεί τον πατέρα της στο θρόνο. Ο Αμύντας διαφωνεί.

Πράξη Β΄[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Μακεδονικό στρατόπεδο

Ο Αγήνωρ εμποδίζει την Ελίζα να δει τον Αμύντα ενώ αυτόν τον αποθαρρύνει από το να την κυνηγήσει. Ο Αλέξανδρος λέει στον Αμύντα να ντυθεί σαν βασιλιάς για να μπορεί να παρουσιαστεί στους υπηκόους του ενώ παράλληλα κανονίζει τους γάμους του Αμύντα με την Ταμίρι. Ο Αμύντας και ο Αγήνωρ αναστατώνονται. Ανακοινώνει τα νέα στην Ελίζα. Η Ταμίρι δεν θέλει να παντρευτεί τον Αμύντα. Ο Αγήνωρ βασανίζεται με την ιδέα του επερχόμενου γάμου. Η Ταμίρι λέει στον Αλέξανδρο ότι αγαπά τον Αγήνορα. Οι γυναίκες ρίχνονται στο έλεος του Αλέξανδρου. Η Ελίζα τον παρακαλεί να της δώσει πίσω τον Αμύντα που δηλώνει την αγάπη του για την Ελίζα. Συνειδητοποιώντας την αδικία που επρόκειτο να επιφέρει, ο Αλέξανδρος αφήνει τον Αμύντα να παντρευτεί την Ελίζα και την Ταμίρι για να παντρευτεί τον Αγήνορα. Ο Αμύντας στέφεται επιτέλους βασιλιάς της Σιδώνας.