Μαρία Θηρεσία

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μαρία Θηρεσία
Η Αυτοκράτειρα το 1759, Μάρν φαν Μέιτενς
Αυτοκράτειρα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας
Βασίλισσα της Γερμανίας
Περίοδος13 Σεπτεμβρίου 1745 - 18 Αυγούστου 1765
Βασίλισσα της Ουγγαρίας και της Κροατίας
Περίοδος20 Οκτωβρίου 1740 - 29 Νοεμβρίου 1780
Βασίλισσα της Βοημίας
Περίοδος20 Οκτωβρίου 1740 - 1741
1743 - 29 Νοεμβρίου 1780
Γέννηση13 Μαΐου 1717
Ανάκτορο Χόφμπουργκ, Βιέννη, Αυστρία
Θάνατος29 Νοεμβρίου 1780 (63 ετών)
Ανάκτορο Χόφμπουργκ, Βιέννη, Αυστρία
Τόπος ταφήςΑυτοκρατορική κρύπτη, Kapuzinerkirche, Βιέννη
ΣύζυγοςΦραγκίσκος Α΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας
ΕπίγονοιΜαρία Άννα
Ιωσήφ Β' της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας
Μαρία Χριστίνα
Μαρία Ελισάβετ
Μαρία Αμαλία
Λεοπόλδος Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας
Μαρία Καρολίνα
Φερδινάρδος της Αυστρίας-Έστε
Μαρία Αντουανέτα
Μαξιμιλιανος Φραγκίσκος
ΟίκοςΟίκος των Αψβούργων
ΠατέραςΚάρολος ΣΤ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας
ΜητέραΕλισάβετ Χριστίνα του Μπράουνσβαϊγκ-Βόλφενμπυτελ
ΘρησκείαΚαθολική
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π  σ  ε )
Η Μαρία Θηρεσία το 1762, πίνακας του Ζαν-Ετιέν Λιοτάρ.

Η Μαρία Θηρεσία (γερμ. Maria Theresia, 13 Μαΐου 171729 Νοεμβρίου 1780) από τον Οίκο των Αψβούργων ήταν η μόνη γυναίκα κυβερνήτης των κτήσεων των Αψβούργων και η τελευταία εκπρόσωπος του οίκου αυτού. Ήταν μονάρχης της Αυστρίας, της Ουγγαρίας, της Κροατίας, της Βοημίας, της Τρανσυλβανίας, της Μάντοβα, του Μιλάνου, της Πάρμα και Αυστριακών Κάτω Χωρών. Με τον γάμο της έγινε Δούκισσα της Λωρραίνης, Μεγάλη Δούκισσα της Τοσκάνης και Αυτοκράτειρα, δηλαδή σύζυγος του Αυτοκράτορα, της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Καταγωγή και πρώτα χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Μαρία Θηρεσία Βαλπουργία Αμαλία Χριστίνα γεννήθηκε στη Βιέννη ήταν η μεγαλύτερη κόρη του Καρόλου ΣΤ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και της Ελισάβετ Χριστίνας, κόρης του Λουδοβίκου Ροδόλφου του Μπράουνσβαϊγκ-Βόλφενμπυττελ.

Τέσσερα χρόνια πριν από τη γέννηση της Μαρίας Θηρεσίας, ο Κάρολος ΣΤ΄ έλαβε τα μέτρα του για την περίπτωση απουσίας άρρενα διαδόχου του, εκδίδοντας την Sanctio Pragmatica (Πραγματική Κύρωση) του 1713. Το διάταγμα αυτό παραμέριζε τον Σαλικό Νόμο, σύμφωνα με τον οποίο οι γυναίκες δεν κληρονομούσαν και ευνοούσε τις θυγατέρες του Καρόλου, οι οποίες θα τον διαδεχόταν σε όλες τις κτήσεις και τους τίτλους του (πλην του αξιώματος του αυτοκράτορα που ήταν αιρετό). Για πολλά χρόνια στη συνέχεια ο Κάρολος ΣΤ΄ αγωνίστηκε να εξασφαλίσει με σοβαρά ανταλλάγματα την αποδοχή της Sanctio Pragmatica από τις άλλες ευρωπαϊκές δυνάμεις, πράγμα που αρχικά επέτυχε.

Το 1736 η Μαρία Θηρεσία παντρεύτηκε τον Φραγκίσκο Γ΄ της Λωρραίνης. Ήταν ένας γάμος πολιτικής σκοπιμότητας, που αποδείχτηκε όμως ευτυχισμένος.

Ανάρρηση και Πόλεμος της Αυστριακής Διαδοχής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Οκτώβριο του 1740 ο Κάρολος ΣΤ΄ πέθανε και άρχισε η σαρανταετής βασιλεία της Μαρίας Θηρεσίας, η οποία τον διαδέχτηκε ως Αρχιδούκισσα της Αυστρίας, Βασίλισσα της Ουγγαρίας, της Βοημίας, κτλ. ανακηρύσσοντας συμβασιλέα τον σύζυγό της. Η επικράτεια των Αψβούργων βρισκόταν εκείνη την στιγμή σε πολύ κακή κατάσταση από οικονομικής, κοινωνικής και στρατιωτικής απόψεως. Αμέσως η Σαξονία, η Πρωσία, η Βαυαρία και η Γαλλία αποκήρυξαν την Πραγματική Κύρωση, αποσκοπώντας στον διαμελισμό της Αυστρίας και άρχισε ο Πόλεμος της Αυστριακής Διαδοχής. Ο Φρειδερίκος Β΄ της Πρωσίας κατέλαβε την πλούσια επαρχία της Σιλεσίας. Η Μαρία Θηρεσία αγωνίστηκε απεγνωσμένα για τη διατήρηση των κτήσεών της. Αρνήθηκε να συνδιαλλαγεί με τον Φρειδερίκο Β΄, κέρδισε την υποστήριξη των Ούγγρων ευγενών και επέδειξε τέτοια δραστηριότητα, που κατέπληξε την Ευρώπη.

Τον Οκτώβριο του 1741 ο Κάρολος Αλβέρτος της Βαυαρίας κατέλαβε την Βοημία και στέφθηκε βασιλιάς της. Τον Ιανουάριο του 1742 εξελέγη αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, δηλ. της Γερμανίας. Το πλήγμα ήταν μεγάλο για την Μαρία Θηρεσία, όσο και αν το αξίωμα ήταν περισσότερο τιμητικό, παρά ουσιαστικό: επί τριακόσια χρόνια εκλεγόταν αυτοκράτορας από τον οίκο των Αψβούργων. Αντέδρασε όμως έντονα και διέταξε χειμερινή εκστρατεία, αιφνιδιάζοντας τους αντιπάλους της. Την ημέρα που ο Κάρολος Αλβέρτος στεφόταν στη Φρανκφούρτη ως Κάρολος Ζ΄, τα αυστριακά στρατεύματα κατελάμβαναν την πρωτεύουσά του, το Μόναχο. Υπ’ όψιν ότι σε όλο αυτό το διάστημα των πολέμων και των αναστατώσεων, η Μαρία Θηρεσία ήταν σχεδόν πάντα έγκυος.

Οίκος Αψβούργων-Λωρραίνης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Ιανουάριο του 1745 ο Κάρολος Ζ΄ πέθανε και η Μαρία Θηρεσία κατόρθωσε τον Σεπτέμβριο να εκλεγεί αυτοκράτορας ο σύζυγός της ως Φραγκίσκος Α΄. Η Πρωσία τον αναγνώρισε και η Μαρία Θηρεσία αναγνώρισε την απώλεια της Σιλεσίας. Ο πόλεμος συνεχίστηκε άλλα τρία χρόνια στη βόρειο Ιταλία και στις Αυστριακές Κάτω Χώρες και έληξε το 1748 με τελικό απολογισμό για την Αυστρία την απώλεια της Σιλεσίας και του Δουκάτου της Πάρμα.

Ακολούθησε ο Επταετής Πόλεμος (1754-1763), χωρίς εδαφικές μεταβολές για την Αυστρία.

Διακυβέρνηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παρά τις συντηρητικές της αντιλήψεις, η Μαρία Θηρεσία εισήγαγε πολλές μεταρρυθμίσεις στις χώρες της. Ο υπουργός της, Κόμης φον Χάουγκβιτς, εκσυγχρόνισε τον στρατό, για την συντήρηση του οποίου φορολογήθηκαν για πρώτη φορά οι ευγενείς. Μολονότι η εν γένει φορολόγηση των ευγενών (καθώς και του κλήρου) είχε μερική μόνο επιτυχία, οι οικονομικές αυτές μεταρρυθμίσεις προήγαγαν σημαντικά την οικονομία. Το 1766 ολοκληρώθηκε ο Codex Theresianus, με τον οποίο καταργείτο το κάψιμο των μαγισσών και τα βασανιστήρια.[1] Αν και αφοσιωμένη Καθολική, κρατούσε την Εκκλησία υπό τον έλεγχο του κράτους. Απομάκρυνε τους Ιησουίτες από τους κρατικούς θεσμούς και δήμευσε την περιουσία τους. Αντιπαθούσε τους Προτεστάντες υπηκόους της και μετέφερε πολλούς απ’ αυτούς στην Τρανσυλβανία. Έναντι των Εβραίων ήταν ιδιαίτερα εχθρική στην αρχή της βασιλείας της, αλλά με την πάροδο του χρόνου και με τις παρεμβάσεις του γιου της Ιωσήφ, άλλαξε στάση. Θέσπισε την υποχρεωτική εκπαίδευση από τα έξι ως τα δώδεκα και ευνόησε τη διδασκαλία μαθημάτων μη θρησκευτικού περιεχομένου στα πανεπιστήμια.

Η Μαρία Θηρεσία επέβαλλε και άλλα πολλά υγειονομικά μέτρα, αναδιαμόρφωσε και εκσυγχρόνισε το σύστημα υγείας της χώρας της και ίδρυσε διάφορα νοσοκομεία και μεγάλο κίνητρο για αυτό ήταν η βελτίωση της ιατρικής περίθαλψης των γυναικών. Τον 18ο αιώνα στην Ουγγαρία οι γυναίκες εξακολουθούσαν να γεννούν στο σπίτι με τη βοήθεια μαιών καθώς δεν υπήρχαν μαιευτικά τμήματα στα νοσοκομεία και πολλές γυναίκες πέθαιναν κατά τη διαδικασία. Η Μαρία Θηρεσία ίδρυσε μαιευτικές κλινικές στην Πράγα και τη Βιέννη ενώ ίδρυσε και νοσοκομείο ειδικά για τις γυναίκες μονογονείς.[2] Επέβαλλε επίσης τον εμβολιασμό των παιδιών και έκανε την αρχή από τα δικά της παιδιά ενώ έκανε υποχρεωτική την εκπαίδευση όλων των παιδιών σε σχολείο και όρισε επίσημα και συγκεκριμένα μέτρα και σταθμά.[2]

Επέβαλλε επίσης και μία σειρά από απαγορεύσεις επικίνδυνων εθίμων προστασίας ενάντια στα βαμπίρ όπως τη θανάτωση των υπόπτων ή τον κοινωνικό εξοστρακισμό τους και επέβαλλε αυστηρά υγειονομικά μέτρα που απαγόρευαν τη βεβήλωση των νεκρών και ήλεγχαν τις συνθήκες και τις διαδικασίες ταφής τους. Μέσα στα επόμενα χρόνια όχι μόνο καταλάγιασε ο πανικός των βαμπίρ που επικρατούσε μέχρι τότε στη χώρα της[3][4] αλλά βελτιώθηκε και η γενική υγεία των υπηκόων της.[2]

Τελευταία χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1765 πέθανε ο αυτοκράτορας Φραγκίσκος. Η Μαρία Θηρεσία ένιωσε συντετριμμένη, παρά τις πολλές και κοινά γνωστές απιστίες του και τον πένθησε ειλικρινά τα επόμενα δεκαπέντε χρόνια που επέζησε αυτού. Αυτοκράτορας εξελέγη ο μεγαλύτερος γιος τους Ιωσήφ Β΄, τον οποίο η Βασίλισσα έκανε συμβασιλέα στις κτήσεις των Αψβούργων (από την εκλογή του Φραγκίσκου: Αψβούργων-Λωρραίνης).

Το 1772 ο Ιωσήφ και ο καγκελάριος Κάουνιτς μεθόδευσαν τη συμμετοχή της Αυστρίας στον Πρώτο Διαμελισμό της Πολωνίας. Η Μαρία Θηρεσία είχε αντιρρήσεις, οι οποίες όμως παρακάμφθηκαν, όταν εννόησε ότι ο Φρειδερίκος Β΄ της Πρωσίας και η Αικατερίνη Β΄ της Ρωσίας θα προχωρούσαν στον διαμελισμό και χωρίς την Αυστρία.

Όταν η Μαρία Θηρεσία ανέβηκε στον θρόνο, η Αυστρία ήταν στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Όταν πέθανε, το 1780, σε ηλικία 63 ετών, το κράτος της ήταν αναγεννημένο και με μεγάλη επιρροή στην Ευρώπη. Το διοικητικό σύστημα που εφάρμοσε, έδωσε στην Αυστρία τη δυνατότητα να παραμείνει μεγάλη δύναμη, ακόμη και όταν έπαψε να υπάρχει η αυτοκρατορία.

Είναι θαμμένη στην Αυτοκρατορική Κρύπτη (ή Κρύπτη των Καπουτσίνων), στη Νέα Αγορά (Neuer Markt) της Βιέννης.

Οικογένεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παντρεύτηκε το 1736 τον Φραγκίσκο Γ΄ της Λωρραίνης και είχε δεκαέξι τέκνα:

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Vocelka, Karl (2000). Geschichte Österreichs : Kultur, Gesellschaft, Politik. Graz: Styria. ISBN 3-222-12825-1. 45797487. 
  2. 2,0 2,1 2,2 «Maria Theresa: the pragmatic health reformer». Radio Prague International (στα Αγγλικά). 13 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουλίου 2021. 
  3. Dimić, Milan (1984). «Vampiromania in the Eighteenth Century: The Other Side of Enlightenment» (στα αγγλικά). Man and Nature / L'homme et la nature 3: 1–22. doi:10.7202/1011822ar. ISSN 0824-3298. https://www.erudit.org/fr/revues/man/1984-v3-man0229/1011822ar/. 
  4. Correspondent, Steve Doughty Social Affairs (31 Οκτωβρίου 2016). «Days when vampires were a real nightmare in villages in Eastern Europe». Mail Online. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουλίου 2021. 

Πρόγονοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
8. Φερδινάνδος Γ΄ των Αψβούργων
 
 
 
 
 
 
 
4. Λεοπόλδος Α΄ των Αψβούργων
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
9. Μαρία Άννα της Ισπανίας
 
 
 
 
 
 
 
2. Κάρολος ΣΤ΄ των Αψβούργων
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
10. Φίλιππος Γουλιέλμος του Παλατινάτου
 
 
 
 
 
 
 
5. Ελεονώρα Μαγδαληνή του Παλατινάτου-Νόιμπουργκ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
11. Ελισάβετ Αμαλία της Έσσης-Ντάρμστατ
 
 
 
 
 
 
 
1. Μαρία-Θηρεσία
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
12. Αντώνιος Ούλριχ του Βολφενμπύτελ
 
 
 
 
 
 
 
6. Λουδοβίκος Ροδόλφος του Βολφενμπύτελ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
13. Ελισάβετ-Γιουλιάνα του Σ.Χ.Σ.Νόρντμπουργκ
 
 
 
 
 
 
 
3. Ελισάβετ Χριστίνα του Μπράουνσβαϊγκ-Βόλφενμπυτελ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
14. Αλβέρτος-Ερνέστος Α΄ πρίγκιπας του Έτινγκεν-Έτινγκεν
 
 
 
 
 
 
 
7. Χριστίνα Λουίζα του Έτινγκεν-Έτινγκεν
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
15. Χριστίνα-Φρειδερίκη της Βυρτεμβέργης
 
 
 
 
 
 

Πινακοθήκη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

.

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Προκάτοχος:
Κάρολος ΣΤ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας
Κόμης της Φλάνδρας

17401780
Διάδοχος:
Ιωσήφ Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας
Προκάτοχος:
Κάρολος ΣΤ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας
Κόμης του Αινώ

17401780
Διάδοχος:
Ιωσήφ Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας