Μάκο

Μάκο
; Σημαία	; Έμβλημα
	Μάκο 46°13′12″N 20°28′44″E
Χώρα	Ουγγαρία
Διοικητική υπαγωγή	Makó District
Διοίκηση
• Δήμαρχος	Éva Erzsébet Farkas (από 2014)
Έκταση	229,23 km²
Πληθυσμός	21.913 (1 Ιανουαρίου 2023)
Ταχ. κωδ.	6900
Τηλ. κωδ.	62
Ζώνη ώρας	ώρα Κεντρικής Ευρώπης; UTC+01:00 (επίσημη ώρα); UTC+02:00 (θερινή ώρα)
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα (π • σ • ε )

Συντεταγμένες: 46°13′12″N 20°28′44″E / 46.22000°N 20.47889°E / 46.22000; 20.47889

Η Μάκο (γερμανικά: Makowa‎‎, εβραϊκά: מאַקאָווע Μάκοβε, ρουμανικά: Macău ή Macovia, σλοβακικά: Makov) είναι πόλη στην κομητεία Τσόνγκραντ, στη νοτιοανατολική Ουγγαρία, 10 χιλιόμετρα μακριά από τα σύνορα με τη Ρουμανία. Βρίσκεται στον ποταμό Μούρες. Το Μάκο έχει 21.913 κατοίκους και έχει έκταση 229.23 τετραγωνικών χιλιόμετρων, εκ των οποίων 196,8 km2 είναι καλλιεργήσιμη γη. Η Μάκο είναι η τέταρτη μεγαλύτερη πόλη της επαρχίας Τσόνγκραντ μετά το Σέγκεντ, το Χοντμεζοβάσαρχεϊ και το Σέντες. Η πόλη βρίσκεται 28,6 χλμ. από το Χοντμεζοβάσαρχεϊ, 36,2 χλμ από το Σέγκεντ, 75,4 χλμ από το Αράντ, 85 χλμ από τη Γκιούλα, και 200 χλμ από τη Βουδαπέστη.

Το κλίμα είναι πιο ζεστό από οποιοδήποτε άλλο μέρος στην Ουγγαρία, με ζεστά, ξηρά καλοκαίρια. Η πόλη είναι γνωστή για την καλλιέργεια κρεμμυδιών, για τις ιαματικές πηγές της και τα σπα. ^[4] Το Διεθνές Φεστιβάλ Κρεμμυδιού του Μάκο, το μεγαλύτερο του είδους του, πραγματοποιείται ετησίως.^[4] Το Μακό είναι δημοφιλής τουριστικός προορισμός στην Ουγγαρία.

Το πεδίο φυσικού αερίου του Μάκο, που βρίσκεται κοντά στην πόλη, είναι το μεγαλύτερο πεδίο φυσικού αερίου στην Κεντρική Ευρώπη. Ο όγκος του φυσικού αερίου είναι πάνω από 600 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, σύμφωνα με μία έκθεση του Ομίλου Σκοτίας.

Τα δάση της πόλης προστατεύονται ως μέρος του Εθνικού Πάρκου Κόρος-Μάρος.

Οικονομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η οικονομία της πόλης βασίζεται στην γεωργία. Η πόλη είναι γνωστή για την παραγωγή κρεμμυδιών και σκόρδων. Το κλίμα και η δομή του εδάφους καθιστούν την πόλη και τα περίχωρά της ιδανικό μέρος για την καλλιέργεια κρεμμυδιών. Τα κρεμμύδια καλλιεργούνται στην περιοχή από τον 16ο αιώνα. Οι πρώτες καταγραφές σημαντικής παραγωγής σκόρδου χρονολογούνται στα τέλη του 18ου αιώνα. Η διεθνής αναγνώριση του σκόρδου που καλλιεργείται στο Μάκο έχει διαδοθεί από την Έκθεση της Βιέννης το 1873 και την Έκθεση των Βρυξελλών το 1888.

Η λάσπη του ποταμού Μούρες έχει παρόμοιες ιδιότητες με μερικές αντίστοιχες περιοχές στην Ουγγαρία και στον κόσμο. Μερικές φορές συγκρίνεται με εκείνη της Νεκράς Θάλασσας. Το τοπικό σπα είναι από το 1961 ένα από τα κύρια τουριστικά αξιοθέατα.

Με τις πολιτικές αλλαγές το 1989, μετά την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, το Μάκο έχασε θέσεις εργασίας στην βιομηχανία. Η ανεργία έχει αυξηθεί στην περιοχή, σε περίπου 8% στις αρχές του 21ου αιώνα, και θεωρείται σοβαρό πρόβλημα. Οι αγρότες υπέστησαν επίσης μεγάλες οικονομικές δυσκολίες. Η πόλη έχει δημιουργήσει ένα βιομηχανικό πάρκο για να ενθαρρύνει την ανάπτυξη της περιοχής, και η πόλη ελπίζει να μετεξελιχθεί ως "Η Νότιο-Ανατολική Πύλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης".

Το Μάκο έγινε γνωστό στις αρχές του 21ου αιώνα για την ύπαρξη σε κοντινή απόσταση ενός μεγάλου κοιτάσματος φυσικού αερίου και το οποίο μπορεί να είναι ένα από τα μεγαλύτερα πεδία φυσικού αερίου στην ηπειρωτική Ευρώπη. Έως τον Μάρτιο του 2007, δεν ήταν σαφές εάν το φυσικό αέριο της περιοχής θα μπορούσε να αξιοποιηθεί οικονομικά. Με ποσοστό πιθανότητας 90%, θεωρείται ότι μπορεί να ανακτηθεί ποσότητα άνω των 600 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου στην περιοχή του Μάκο, σύμφωνα με έκθεση του Ομίλου Σκοτίας.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Μάκο ήταν η πρωτεύουσα του Τσανάντ, μιας ιστορικής διοικητικής επαρχίας (comitatus) του Βασιλείου της Ουγγαρίας.

Σημαντικοί Ούγγροι γεννήθηκαν ή ζούσαν στο Μάκο. Ίσως το πιο εξέχον πρόσωπο είναι ο Αμερικανός εκδότης και δημοσιογράφος, Τζόζεφ Πούλιτζερ, ο οποίος γεννήθηκε σε μια Εβραϊκή οικογένεια εδώ στις 18 Απριλίου 1847. Μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες όταν ήταν νέος, και έγινε εκδότης, έχοντας και λειτουργώντας δύο εφημερίδες στις Ηνωμένες Πολιτείες: στο Σαιντ Λούις, στο Μιζούρι και τη Νέα Υόρκη. Κληροδότησε χρήματα στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια για να ιδρύσει τη σχολή δημοσιογραφίας του, και καθιέρωσε τα βραβεία Pulitzer στη δημοσιογραφία και τη φωτογραφία, καθώς και στη λογοτεχνία, την τέχνη και τη μουσική.

Ιστορία των Εβραίων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην πόλη Μάκο υπήρχε μια εβραϊκή κοινότητα από τον 18ο αιώνα. Η Ορθόδοξη Συναγωγή ανακαινίστηκε κατά τη διάρκεια των ετών 1999-2002 και λειτούργησε ξανά στις 10 Μαρτίου 2002.^[5]

Οι Εβραίοι άρχισαν να εγκαθίστανται στο Μάκο περίπου στα μέσα του 18ου αιώνα, υπό την προστασία του Στανισλάβιτς, του Επισκόπου του Τσανάντ. Το 1740, ο ίδιος καθόρισε μια ειδική περιοχή όπου σύντομα δημιούργησαν μία κοινότητα, και μέχρι το 1747 είχαν δημιουργήσει μια Chevra kadisha.^[6]

Η κοινότητα ίδρυσε ένα εβραϊκό σχολείο στο Μάκο το 1851, στο οποίο ο Μάρκους Στάινχαρντ ήταν δάσκαλος για σαράντα χρόνια. Η κοινότητα επίσης ίδρυσε έναν Σύλλογο Εβραίων Γυναικών, έναν Σύλλογο Βοήθειας για τους Εβραίους Φοιτητές και ένα Νοσοκομείο για Εβραίες λεχώνες γυναίκες.^[6]

Το 1900, το Μάκο είχε 1.642 Εβραίους, λιγότερο από το 5% του συνολικού πληθυσμού της πόλης, που τότε ανερχόταν σε 33.722 κατοίκους.^[6] Η εβραϊκή κοινότητα καταστράφηκε κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος. Ο Ιουδαϊκός πληθυσμός απελάθηκε σε στρατόπεδα εξόντωσης, όπου οι περισσότεροι σκοτώθηκαν το τελευταίο έτος του πολέμου.

Κλίμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πόλη του Μάκο και η γύρω περιοχή έχουν την περισσότερη ηλιοφάνεια στην Ουγγαρία, (περίπου 85-90 ημέρες ηλιοφάνειας ετησίως). Ο ήλιος λάμπει πάνω από 2.100 ώρες το χρόνο στο Μάκο. Το κλίμα είναι σχετικά ξηρό, ειδικά το καλοκαίρι, με το μέσο όρο των βροχοπτώσεων των τελευταίων 100 ετών να καταγράφεται σε 585 χιλιοστά ετησίως. Η μέση θερμοκρασία είναι 10,9 °C.