Κατσιδώνι Λασιθίου
Συντεταγμένες: 35°7′41″N 26°7′31″E / 35.12806°N 26.12528°E
| Κατσιδώνι | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Περιφέρεια | Κρήτης |
| Περιφερειακή Ενότητα | Λασιθίου |
| Δήμος | Σητείας |
| Δημοτική Ενότητα | Σητείας |
| Δημοτική Κοινότητα | Κατσιδωνίου |
| Γεωγραφία | |
| Νομός | Λασιθίου |
| Υψόμετρο | 560 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 72059 |
| Τηλ. κωδικός | +30 28430 |
Το Κατσιδώνι ή Κατσιδόνι είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του δήμου Σητείας, στην περιφερειακη ενότητα Λασιθίου της Κρήτης. Είναι κτισμένο σε υψόμετρο 560 μέτρων, 15 χιλιόμετρα νότια της Σητείας.[1]
Στο γειτονικό βουνό Πρινιάς (803 μ.) σε μια από τις κορυφές του που υψώνεται ακριβώς πάνω από τα μετόχια του Πισκοκεφάλου βρέθηκε ιερό κορυφής. Είχε επισημανθεί το 1967 αλλά ερευνήθηκε το 1971. Παρά την μεγάλη του σύληση φαίνεται πως ήταν ένα από τα πιο σημαντικά ιερά της Ανατολικής Κρήτης.
Αυτό αποδεικνύουν τα ευρήματά τους που είναι σημαντικότατα. Μεταξύ των άλλων βρέθηκαν και πήλινα ομοιώματα του εντόμου Ρινόκερως ο Ορύκτης, είδος σκαραβαίου. Στην περιοχή του Κατσιδωνίου υπάρχουν σπήλαια τα πιο σπουδαία από τα οποία είναι ο Γέρος Σπήλιος και το Κάτω Πλατύβολο.
Κοινωνική ζωή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
 |
Η ενότητα αυτή δεν τεκμηριώνεται επαρκώς με παραπομπές. Παρακαλούμε βοηθήστε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Ατεκμηρίωτο υλικό μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί. (Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 04/12/2023) |
Κατά τον μήνα Αύγουστο οι κάτοικοι γιορτάζουν τον Αφέντη Χριστό (6/8) με την διοργάνωση πανηγυριού (η ημερομηνία προσαρμόζεται ανάλογα για να πέφτει Σάββατο).
Στο χωριό δραστηριοποιείται και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Κατσιδωνίου ο οποίος και διαθέτει σελίδα στο facebook, δίνοντας έτσι την δυνατότητα σε όσους είναι μέλη (κάτοικοι του χωριού ή κατοικούντες σε άλλες πόλεις) να ενημερώνονται για τις δράσεις του αλλά και για γεγονότα που αφορούν το χωριό.
Παραδοσιακός οικισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
|
Η ενότητα αυτή δεν τεκμηριώνεται επαρκώς με παραπομπές. Παρακαλούμε βοηθήστε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Ατεκμηρίωτο υλικό μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί. (Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 04/12/2023) |
Μετά από αίτημα του Δήμου Σητείας η Περιφέρεια Κρήτης Μάιος 2022) έδωσε το “πράσινο φως” για τον χαρακτηρισμό ως προστατευόμενων των οικισμών Κατσιδωνίου, Σίτανου, Καρυδίου, Μαγκασάς, ενισχύοντας με τον τρόπο αυτό την ανάδειξη και προστασία τους.
Σκοπός του έργου είναι η διατήρηση και ανάδειξη, της ιδιαίτερης ιστορικής, πολεοδομικής, αρχιτεκτονικής, κοινωνικής και αισθητικής φυσιογνωμίας τους και την ένταξη τους σε θεσμικό πλαίσιο προστασίας τους.
Από πλευράς Δήμου άμεσα θα κατατεθεί το σχετικό τεχνικό δελτίο για να προχωρήσει και η χρηματοδότηση του έργου ύψους 50.000 euro.
Τουρισμός - Επισκέψιμοι χώροι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
|
Η ενότητα αυτή δεν τεκμηριώνεται επαρκώς με παραπομπές. Παρακαλούμε βοηθήστε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Ατεκμηρίωτο υλικό μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί. (Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 04/12/2023) |
Το Γεωπάρκο της Σητείας βρίσκεται στο πιο ανατολικό τμήμα της Κρήτης και εντάχθηκε στο Δίκτυο των Παγκόσμιων Γεωπάρκων της UNESCO το 2015. Περιλαμβάνει μία πολύ μεγάλη έκταση, συνολικού εμβαδού 516.7 τετραγωνικών χιλιομέτρων, η οποία καλύπτει σχεδόν το σύνολο του σημερινού Δήμου Σητείας.
Εντός του Γεωπάρκου Σητείας έχουν αναγνωρισθεί και χαρτογραφηθεί 80 θέσεις γεωλογικού ενδιαφέροντος, οι λεγόμενοι Γεώτοποι, τους οποίους ο επισκέπτης του Γεωπάρκου μπορεί να δει κατά την περιήγησή του και να μάθει για τη γεωλογική εξέλιξη και τα γεωλογικά φαινόμενα της περιοχής. Επιπροσθέτως, το Γεωπάρκο έχει σπουδαία Περιβαλλοντική και Πολιτιστική κληρονομιά με πολυάριθμες θέσεις, επίσης επισκέψιμες.
Η περιήγηση μπορεί να γίνει και μέσω του προτεινόμενου από το Γεωπάρκο πυκνού δικτύου Γεωδιαδρομών, το οποίο περιλαμβάνει οδικές, ποδηλατικές και πεζοπορικές διαδρομές, ενώ πλήθος άλλων δραστηριοτήτων μπορεί να κρατήσει και να κερδίσει το ενδιαφέρον του επισκέπτη.
Μία διαδρομή, αυτή με τον αριθμό 22, προτείνεται για ποδηλατοδρομία και περιλαμβάνει και το Κατσιδώνι (Επάνω Επισκοπή - Άγιος Σπυρίδωνας - Αρχαία Πραισός - Κατσιδώνι - Άγιος Ιωάννης – Καρύδι). Ένα τμήμα της μπορεί να γίνει και με πεζοπορία όπως προτείνεται και είναι Κατσιδώνι – Άγιος Ιωάννης – Καρύδι.
Ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στην κορυφή του όρος Πρινιάς σώζονται λείψανα ιερού κορυφής, ενός από τα μεγαλύτερα στην Ανατολική Κρήτη.[1] Στο χωριό έχουν βρεθεί αρχαίοι τάφοι και όστρακα διαφόρων εποχών.[2] Ο Στέφανος Ξανθουδίδης αναφέρει ότι το όνομα του χωριού προέρχεται από το όνομα του πρώτου οικιστή, το βυζαντινό επώνυμο Κατσιδόνης. Το χωριό αναφέρεται από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 ως Cacidoni στην επαρχία Σητείας. Στην ενετική απογραφή του 1583 από τον Καστροφύλακα αναφέρεται ως Cazzidoni με 218 κατοίκους. Ο Βασιλικάτα το αναφέρει το 1630 ως Cacidoni. Στην τουρκική απογραφή του 1671 αναφέρεται ως Kaçidoni με 25 χαράτσα.Το χωριό αναφέρεται στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834 ως Katsidhoni με 10 χριστιανικές οικογένειες. Το 1881 αναφέρεται ως Κατσιδόνι με 143 κατοίκους, όλοι χριστιανοί, και ανήκε στο δήμο Καρυδίου.[2]
Η κρήνη του χωριού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
|
Η ενότητα αυτή δεν τεκμηριώνεται επαρκώς με παραπομπές. Παρακαλούμε βοηθήστε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Ατεκμηρίωτο υλικό μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί. (Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 04/12/2023) |
Αυτό το χωριό της ορεινής Σητείας προσφέρει δροσιά και απόλαυση. Στην είσοδο του χωριού, στον κεντρικό δρόμο, υπάρχει ανακαινισμένη Κρήνη που έχει νερό σε όλη την διάρκεια του χρόνου. Την περιγραφή της κρήνης έχει δώσει ο αρχαιολόγος Ν. Παπαδάκης σε βιβλίο αφιερωμένο στις κρήνες της ευρύτερης περιοχής.
«Η κρήνη του Κατσιδωνίου είναι φανερό από την αρχιτεκτονική της μορφή – προτού διαβάσει κανείς τη χρονολογία στην εντοιχισμένη πλάκα – ότι δεν έχει καμία σχέση με τις οθωμανικές κρήνες της Τουρκοκρατίας ή τις επηρεασμένες από τα αρχιτεκτονικά και διακοσμητικά τους στοιχεία (περισότερα) ...
Δημογραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αναλυτικά η δημογραφική πορεία του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές:
| Απογραφή | Πληθυσμός[3] |
| 1900 | 191 |
| 1920 | 261 |
| 1928 | 175 |
| 1940 | 151 |
| 1951 | 146 |
| 1961 | 119 |
| 1971 | 87 |
| 1981 | 66 |
| 1991 | 172 |
| 2001 | 57 |
| 2011 | 54 |
| 2021 | 68* |
| * Πιθανόν περιλαβάνονται Σίτανος και Σανδάλι |
Διοικητικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Δείτε: Κοινότητα Κατσιδωνίου
Το Κατσιδώνι αναφέρεται επίσημα το 1925 στο ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να προσαρτάται στην τότε κοινότητα Καρυδίου και το 1933 στο ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας.[4] Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και την τροποποίηση του Κλεισθένης Ι, μαζί με τους οικισμούς Σανδάλι και Σίτανος αποτελούν την κοινότητα Κατσιδωνίου που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Σητείας του δήμου Σητείας ενώ σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 54 κατοίκους.[5][6] Η τελευταία απόγραφή του 2021 δίνει 68 κατοίκους αλλά πιθανόν να περιλαμβάνονται και οι δύο ακόμα οικισμοί Σίτανος και Σανδάλι.
Σημαντικές προσωπικότητες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Γεώργιος Μ. Μηλιώτης (1856 – 1925), Γιώργης Κριτσωτάκης, Τσιφετάκης Εμμ. Ιωάννης (1934 - 2019), Γιώργης Μαρκάκης (1929 - 2021, Γεώργιος Σπυριδάκης (1906 - 1975), Αντώνιος Ι. Πατερόπουλος (1900 - 1953), Νίκος Εμαν. Χατζηδάκης (1920 - 1996), Νίκος Τσαντάκης "ο καθηγητής" (1954 -2020 )
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 «Κατσιδώνι». Δήμος Σητείας. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουνίου 2017.
- ↑ 2,0 2,1 Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Α. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελ. 383.
- ↑ Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Α. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελ. 383.
- ↑ «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2022.
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού Αρχειοθετήθηκε 2017-11-24 στο Wayback Machine.», σελ. 10880 (σελ. 406 του pdf)
- ↑ «Νόμος 4555/2018 - ΦΕΚ 133/Α/19-7-2018 ( Άρθρα 1 - 151) (Πρόγραμμα ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ) (Κωδικοποιημένος)». e-nomothesia.gr | Τράπεζα Πληροφοριών Νομοθεσίας. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2022.
| |||||||||||||||||
 |
Αυτό το λήμμα σχετικά με ένα χωριό της Ελλάδας χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |