Αδραβάστοι Λασιθίου

Αδραβάστοι
Άποψη του χωριού
Αδραβάστοι Αδραβάστοι
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Κρήτης
Περιφερειακή Ενότητα	Λασιθίου
Δήμος	Σητείας
Δημοτική Ενότητα	Ιτάνου
Δημοτική Κοινότητα	Ζάκρου
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Κρήτη
Νομός	Λασιθίου
Υψόμετρο	300
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας	72300
Τηλ. κωδικός	+30 28430

Οι Αδραβάστοι είναι χωριό της Κοινότητος Ζάκρου του δήμου Σητείας, της περιφερειακής ενότητας Λασιθίου, στην ανατολική Κρήτη. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, έχει 29 κατοίκους. Βρίσκεται 35,5 χιλιόμετρα νότια της Σητείας, στο δρόμο που καταλήγει στη Ζάκρο. Είναι κτισμένοι σε υψόμετρο 300 μέτρων, στους ανατολικούς πρόποδες του υψιπέδου Χάνδρα-Mόδι. Η οικονομία του χωριού βασίζεται στην αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή, με μεταποίηση σε οικιακό επίπεδο. Από το 2008 λειτουργεί και μια μικρή τουριστική επιχείρηση.

Ιστορία

Στο ύψωμα Εντίχτης, δυτικά του χωριού, έχουν εντοπιστεί ίχνη κατοίκησης. Αρχικά είχε θεωρηθεί το πρόκειται για ιερό κορυφής, όμως ανασκαφές στην περιοχή του 1972 δεν βρήκαν ειδώλια, αλλά υφαντικά βάρη και λίθινα και πήλινα εργαλεία, υποδεικνύοντας ότι πρόκειται για κατοικίες.

Η ετυμολογία του ονόματος δεν είναι γνωστή. Σύμφωνα με τον Στέφανο Ξανθουδίδη το όνομα του χωριού προέρχεται από το βυζαντινό επίθετο Αρδάβαστος ή Αρτάβασδος, πιθανόν το επίθετο κάποιου στρατιώτη που εγκαταστάθηκε στην Κρήτη μετά την ανακατάληψή της από τον Νικηφόρο Φωκά το 961. Όμως ο Στέργιος Σπανάκης αναφέρει ότι το χωριό δεν αναφέρεται στις βενετσιάνικες απογραφές και ότι πιθανότατα είναι νεότερο χωριό. Ο Νίκος Παπαδάκης αναφέρει ότι το χωριό πιθανόν καταστράφηκε από πειρατική επιδρομή το 1471 και κατοικήθηκε ξανά μετά τον 16ο αιώνα.

Το χωριό αναφέρεται στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834 ως Adhravasto με 10 χριστιανικές οικογένειες. Το 1881 είχε 75 κατοίκους, όλοι χριστιανοί, και ανήκε στο δήμο Καρυδίου. Το 1900 υπαγόταν στον δήμο Ιτάνου. Το 1925 προσαρτήθηκε στην κοινότητα Ζάκρου. Το 1997, με το πρόγραμμα Καποδίστριας προσαρτήθηκε στον δήμο Ιτάνου και με το πρόγραμμα Καλλικράτης στον δήμο Σητείας.

Πληθυσμιακή πορεία

Αναλυτικά η δημογραφική πορεία του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές:

Απογραφή	1900	1920	1928	1940	1951	1961	1971	1981	1991	2001	2011
Πληθυσμός	80	-	129	106	145	126	71	75	56	42	29

Περιγραφή

Το χωριό αναπτύσσεται γραμμικά ακολουθώντας το ανάγλυφο του εδάφους. Βρίσκεται σε θέση η οποία εποπτεύει τη θάλασσα και βρίσκεται κοντά σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Ο οικισμός είναι οργανωμένος γύρω από την παλιά κρήνη και αναπτύχθηκε ημικυκλικά γύρω της. Το 1968 στη θέση της παλιάς κρήνης κατασκευάστηκε το υδραγωγείο του χωριού. Σήμερα σχεδόν όλοι οι εσωτερικοί δρόμοι του χωριού έχουν καλυφθεί με τσιμέντο. Στο δρόμο που οδηγεί στο υδραγωγείο έχει κτιστεί μικρή τσιμεντένια γέφυρα ώστε να φτάνει μικρό τροχοφόρο όχημα.

Στο χωριό απουσιάζουν οι χώροι συγκέντρωσης και δεν υπάρχει σχολείο ή κέντρο περίθαλψης. Οι μόνοι κοινόχρηστοι χώροι του χωριού είναι το ελαιοτριβείο-φάμπρικα, το οποίο σήμερα έχει εγκαταλειφθεί, και ο φούρνος. Στο χωριό βρίσκεται ο δίκλιτος ναός του Αγίου Δημητρίου και της Ζωοδόχου Πηγής. Τα περισσότερα κτίρια του χωριού είναι ισόγεια ενώ υπάρχουν και κάποια διώροφα, με οχυρωματικό χαρακτήρα, τα οποία όμως δεν αξιοποιούν πλήρως τον ισόγειο χώρο. Τα κτίρια έχουν σχήμα κυβωτίου και είναι κτισμένα από αργολιθοδομή (ακατέργαστη πέτρα) και μόνο οι πέτρες γύρω από τα ανοίγματα είναι λαξευμένες και απουσιάζουν τα διακοσμητικά στοιχεία και ελάχιστα έχουν αυλή. Το σπίτια είναι επιχρισμένα με σοβά αποτελούμενο από κοκκινωπό, αργιλικό χώμα, ασβέστη και άμμο. Οι οροφές είναι χωμάτινες στα παλιά σπίτια ενώ σε νεότερες οροφές από σκυρόδεμα ή μεταλλική λαμαρίνα.