Απογραφή
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Απογραφή γενικά χαρακτηρίζεται η οποιαδήποτε καταγραφή σε καταλόγους κατ΄ είδος ή κατά τάξη π.χ. απογραφή πληθυσμού, στρατιωτικού υλικού, καταστροφών, εμπορευμάτων, κτηματικών περιουσιών κ.λπ.
Γενικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Γενικά ο όρος απογραφή είχε και έχει διαφορετική σημασία από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Πολύ περισσότερο όμως σήμερα όπου υπεισέρχεται ο οικονομικός παράγοντας από τη φορολογία μέχρι την τήρηση βιβλίων στρατολογίας, βιβλίων απογραφών κ.λπ. Κύριος επιστημονικός κλάδος που έχει ως αντικείμενο την απογραφή είναι η Στατιστική και οι φορείς της, που είναι οι διάφορες στατιστικές υπηρεσίες.
Είδη απογραφής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μια απογραφή μπορεί να αφορά (ενδεικτικά):
- απογραφή πληθυσμού, (η κυριότερη, που αποτελεί αντικείμενο στατιστικής), (για φορολογικούς ή δημογραφικούς λόγους, και για την στράτευση)
- απογραφή εμπορευμάτων, παραγομένων προϊόντων κ.λπ. (που αποτελεί αντικείμενο εμπορίου, τελωνειακού και οικονομικού ελέγχου), (σε κατάστημα ή αποθήκη ή διακινούμενα εμπορεύματα)
- απογραφή πλοίου (που αποτελεί αντικείμενο ναυτικού δικαίου)
- απογραφή περιουσίας, (που αποτελεί αντικείμενο δικαίου, διακριτή σε εξώδικη και δικαστική απογραφή), και αφορά περιπτώσεις κατασχέσεων, κληρονομιών κλπ.
- απογραφή ακινήτων, και δημοσίων εκτάσεων (κτηματολόγιο)
- απογραφή καταστροφών, (αντικείμενο κοινωνικής πρόνοιας) από σεισμούς, πλημμύρες, πυρκαγιές, χαλάζι, παγετό, κ.λπ.
Ιστορικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αρχαία εποχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ιστορική εξέλιξη της απογραφής, σύμφωνα με ιστορικές καταγραφές μαρτυρά την αναγκαιότητά της από την αρχική οργάνωση των πρώτων κρατών. Συνέπεια αυτού είναι ότι η δημιουργία της υπήρξε προγενέστερη της έννοιας της στατιστικής. Αρχαιότερες απογραφές πληθυσμού θεωρούνται εκείνες της αρχαίας Βαβυλώνας που ανάγονται στο 3.800 π.Χ. Αυτών ακολουθεί η αρχαία Αίγυπτος από το 3.050 π.Χ. ακολουθούμενες από άλλες με συμβολικές παραστάσεις. Μάλιστα επί του Φαραώ Ραμσή Β΄ εμφανίζονται και μητρώα εγγραφής οικογενειών. Στη δε Κίνα αναφέρεται ως παλαιότερη απογραφή επί Αυτοκράτορα Υάο, περί το 2.238 π.Χ. που περιελάμβανε εκτός πληθυσμού και στοιχεία γεωργικά και εμπορικά.
Οι δε εβραϊκές απογραφές όπως αποκαλύπτονται στη Παλαιά Διαθήκη γίνονταν για στρατολογικούς σκοπούς περιλαμβάνοντας έτσι μόνο άνδρες συγκεκριμένων ηλικιών. Πρώτη εβραϊκή απογραφή είναι η αναφερόμενη στη Πεντάτευχο που προσδιορίζεται το 1490 π.Χ. που έγινε από τον Μωυσή απαριθμώντας τους γιους του Ισραήλ. Αυτής ακολουθεί η γενόμενη κατά την είσοδο των Εβραίων στη γη Χαναάν, και αυτής η από του Δαυίδ απογραφή που διενεργήθηκε από τον Ιωάβ και διήρκεσε 9 μήνες και 20 ημέρες. Και τέλος η απογραφή που συνέβη κατά την επάνοδο των Εβραίων από της αιχμαλωσίας τους στη Βαβυλώνα.
Στην αρχαία Ελλάδα πρώτη απογραφή θεωρείται εκείνη του Βασιλέως της Αθήνας Κέκροπα της οποίας ακολούθησαν συστηματικότερες με σκοπό τη ρύθμιση των τάξεων των πολιτών, των προνομίων τους, της ιδιοκτησίας τους και εξ αυτών τη φορολογία τους. Η διαίρεση των πολιτών σε τάξεις επί Σόλωνα που έγινε ανάλογα με τα εισοδήματά τους σε σίτο καθώς και η διαίρεση της γης σε κλήρους στην αρχαία Σπάρτη επί Λυκούργου έγιναν με απογραφικές έρευνες.
Στην αρχαία Ρώμη η περιοδική απογραφή από την εποχή του Σερβίου Τυλλίου είχε επίσημο κρατικό χαρακτήρα και αποτελούσε τη βάση οποιασδήποτε διοικητικής ενέργειας. Κατά την περίοδο της Δημοκρατίας η απογραφή διενεργούταν ανά πενταετία με απαρίθμηση προσώπων και δήλωση της περιουσίας σύμφωνα με τo "Lex Julia municipalis". Αργότερα η ρωμαϊκή απογραφή επεκτάθηκε σ΄ όλη την Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, στην αρχή ανά δεκαετία και επί Μ. Κωνσταντίνου ανά 15ετία. Για τις απογραφές εκείνες, που περιλαμβάνονταν και οι γεννήσεις και οι θάνατοι, πολλές πληροφορίες παρέχει ο Τίτος ο Λίβιος και η Καινή Διαθήκη
Στην Καινή Διαθήκη αναφέρεται ότι ο Χριστός γεννήθηκε στη Βηθλεέμ, γιατί η Μαρία και ο Ιωσήφ πήγαν εκεί, στο μέρος που είχε γεννηθεί ο Ιωσήφ, για την απογραφή που είχε διαταχθεί από τους Ρωμαίους.
Νεότερη εποχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η συστηματική επανάληψη της απογραφής εντοπίζεται τον 17ο αιώνα, ενώ περισσότερο συστηματικότερη ξεκίνησε τον 18ο αιώνα τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική. Στις ΗΠΑ πρώτη συστηματική απογραφή έγινε το 1790, στην Αγγλία το 1801, στη Γαλλία το 1817, στην Ελλάδα το 1828, στο Βέλγιο το 1847 κ.λπ. Στην Αγία Πετρούπολη το 1872 συνήλθε το πρώτο συνέδριο στατιστικής που αποτέλεσε και τον ιστορικό σταθμό της απογραφής. Τότε τέθηκαν οι βάσεις των γενικών αρχών απογραφής με βάση ερωτημάτων για την πληρέστερη διενέργειά της.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Αποτελέσματα απογραφής πληθυσμού - κατοικιών της 18ης Μαρτίου 2001 (αρχείο PDF, 57,61 MB)
- Ελληνική Στατιστική Αρχή (επίσημος δικτυακός τόπος)
|