Βαλτόπαπια
| Βαλτόπαπια | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Αρσενική βαλτόπαπια στη Μεγάλη Βρετανία
| ||||||||||||||
| Κατάσταση διατήρησης | ||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Διώνυμο | ||||||||||||||
| Aythya nyroca (Güldenstädt, 1770) | ||||||||||||||
 Γεωγραφική κατανομή της A. nyroca
(ανοικτό πράσινο = αναπαραγωγή σκούρο πράσινο = διαμονή όλο το έτος γαλάζιο = διαβατάρικο μπλε = διαμονή χωρίς αναπαραγωγή) |
Η βαλτόπαπια (επιστημονική ονομασία Aythya nyroca) είναι είδος πάπιας μεσαίου μεγέθους, που συναντάται στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αφρική, τη Σιβηρία και τη νότια Ασία. Η επιστημονική ονομασία της προέρχεται από την ελληνική λέξη αίθυια, που αναφέρεται από τον Ησύχιο και τον Αριστοτέλη ως ένα (μη ταυτοποιημένο σήμερα) θαλασσοπούλι, και από τη λέξη «νυρόκ», που στη ρωσική γλώσσα σημαίνει «πάπια».
Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το αρσενικό την εποχή της αναπαραγωγής φέρει πτέρωμα με ζωηρό καστανό χρώμα στην κεφαλή, το στήθος και τα πλευρά, με πάλλευκα φτερά κάτω από την ουρά σε έντονη χρωματική αντίθεση. Στην πτήση φαίνονται η λευκή κοιλιά και η λευκή κάτω πλευρά των πτερύγων. Τα θηλυκά έχουν λιγότερο έντονο καφέ χρώμα και λιγότερο λευκό από τα αρσενικά, ενώ έχουν και σκούρα μάτια, σε αντίθεση με τα κίτρινα μάτια των αρσενικών.[2]
Ενδιαίτημα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η βαλτόπαπια προτιμά τα αβαθή σώματα γλυκού νερού με πλούσια υποβρύχια και επιπλέουσα βλάστηση, αλλά και με πυκνές συστάδες φυτών στις όχθες. Σε κάποιες περιοχές βρίσκεται και σε υφάλμυρες ή και αλμυρές λιμνούλες ή υγρότοπους. Κατά την αποδημία και το ξεχειμώνιασμά της θα σταθεί και σε παράλια ή σε μεγάλες ανοικτές λιμνοθάλασσες.[3]
Γεωγραφική κατανομή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι τόποι αναπαραγωγής της βαλτόπαπιας απλώνονται από την Ιβηρική Χερσόνησο και το Μαγκρέμπ μέχρι τη δυτική Μογγολία, και νοτιότερα ως την Αραβία, αλλά προς τα δυτικά συναντάται πλέον σπανιότερα και εντοπισμένα, ενώ σε κάποιες χώρες έχει εξαφανισθεί τελείως. Το είδος ξεχειμωνιάζει σε όλη τη Λεκάνη της Μεσογείου και τη Μαύρη Θάλασσα, ενώ μικρότεροι αριθμοί αποδημούν έως την υποσαχάρια Αφρική δια της Κοιλάδας του Νείλου.[3] Οι ασιατικοί πληθυσμοί του είδους ξεχειμωνιάζουν στη νότια και στη νοτιοανατολική Ασία.[4]
Η ζωή της βαλτόπαπιας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι βαλτόπαπιες είναι κοινωνικά πουλιά (λιγότερο κοινωνικά πάντως από όσο άλλα είδη του γένους αίθυια) και σε τόπους όπου αφθονούν μπορεί να σχηματίζουν μεγάλα κοπάδια τον χειμώνα, συχνά από κοινού με άλλα παρόμοια είδη πάπιας, όπως με μαυροκέφαλες πάπιες και γκισάρια. Από τον Ιανουάριο και μετά οι βαλτόπαπιες δημιουργούν ζευγάρια. Σε τόπους με μεγάλους αριθμούς σχηματίζει αποικίες σε προστατευμένα μέρη, π.χ. σε νησάκια, συχνά μαζί με γλάρους. Σε τόπους όπου σπανίζει, φωλιάζει μεμονωμένα, σε απέχουσες μεταξύ τους και απόκρυφες μεριές.[3]
Η θηλυκή βαλτόπαπια γεννά αβγά από το τέλος Απριλίου ή τις αρχές Μαΐου σε φωλιά κατασκευασμένη είτε στην ξηρά πολύ κοντά στο νερό, είτε κάποτε πάνω σε επιπλέουσα βλάστηση. Επωάζει τα αβγά της επί 25 μέχρι 27 ημέρες, και φροντίζει και τρέφει τους νεοσσούς επί 55 έως 60 ημέρες.[3]
Παίρνει την τροφή της κυρίως καταδυόμενη ή από την επιφάνεια του νερού. Τρέφεται με υδρόβια φυτά, κάποια μαλάκια, υδρόβια έντομα και μικρά ψαράκια. Συχνά τρέφεται κατά τη διάρκεια της νύχτας.[3]
Κατάσταση διατηρήσεως[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το είδος βρίσκεται στα πρόθυρα τού να καταστεί απειλούμενο, κυρίως εξαιτίας της υποβαθμίσεως και καταστροφής των προτιμώμενων ενδιαιτημάτων του από ποικίλες ανθρωπογενείς αιτίες, όπως κατασκευές φραγμάτων, αποστραγγίσεις, ρύπανση και κακή διαχείριση. Η εισαγωγή ξενικών ειδών έχει προκαλέσει επίσης υποβάθμιση ενδιαιτημάτων, π.χ. η τυχαία εισαγωγή ή ο εμπλουτισμός λιμνών με το είδος κυπρίνου Ctenopharyngodon idella μειώνει τη διαθέσιμη φυτική και ζωική βιομάζα για τη διατροφή της βαλτόπαπιας. Επιπροσθέτως, η αυξημένη πιθανότητα ξηρασίας λόγω κλιματικής αλλαγής ίσως να απειλήσει στο μέλλον το είδος στους πιο άνυδρους τοπους της κατανομής του. Η αυξημένη όχληση από ψαρόβαρκες και από ψαράδες με πετονιά ανάμεσα σε παρόχθια βλάστηση θα μπορούσε να προκαλέσει την εγκατάλειψη καλών κατά τα άλλα θέσεων αναπαραγωγής, ή να διαταράξει τον χρονισμό της φροντίδας των νεοσσών, ιδίως σε πιο κατοικημένα μέρη, π.χ. στη Δυτική Ευρώπη. Οι βαλτόπαπιες κινδυνεύουν επίσης από τους κυνηγούς, που πυροβολούν πολλές από αυτές κατά την αποδημία τους το φθινόπωρο και στους τόπους του ξεχειμωνιάσματός τους. Παρά το ότι το είδος προστατεύεται στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες — συμπεριλαμβάνεται στη «Συμφωνία για τη διατήρηση των αφρικανο-ευρασιατικών αποδημητικών υδρόβιων πτηνών» (AEWA)[4] — η λαθροθηρία και η κατά τύχη θανάτωση από τον άνθρωπο κυνηγό συνεχίζονται.
Εικόνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
-
Αρσενική βαλτόπαπια -
Μικρή ομάδα από βαλτόπαπιες -
Σύνθετη εικόνα για ταυτοποίηση του είδους -
Αβγό βαλτόπαπιας από τη συλλογή του Μουσείου του Βίζμπαντεν
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ BirdLife International: «Aythya nyroca» στην IUCN Red List of Threatened Species, 2019, e.T22680373A152620862. doi:10.2305/IUCN.UK.2019-3.RLTS.T22680373A152620862.en. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2022.
- ↑ Madge, Steve· Burn, Hilary (1988). Wildfowl An identification guide to the ducks, geese and swans of the world. Christopher Helm. σελίδες 252-253. ISBN 0-7470-2201-1.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Snow, D.W.· Perrins, C.M. (1998). The Birds of the Western Palearctic Concise Edition Volume 1 Non-Passerines. Oxford University Press. σελίδες 242–244. ISBN 0-19-850187-0.
- ↑ 4,0 4,1 «Ferruginous Duck Aythya nyroca». Birdlife International. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2016.
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Showler, D.A.; Davidson, P. (1999). «Observations of Jerdon's Babbler Chrysomma altirostre and Rufous-vented Prinia Prinia burnesii in Punjab and North-West Frontier Provinces, Pakistan». Forktail 15: 66-76. http://orientalbirdclub.org/wp-content/uploads/2012/09/Showler-Jerdons.pdf.
- Singh, A.P. (2002). «New and significant records from Dehra Dun valley, lower Garhwal Himalayas, India». Forktail 18: 151-153. http://orientalbirdclub.org/wp-content/uploads/2012/09/Singh-DehraDun.pdf. Ανακτήθηκε στις 7 March 2015.
- Vinicombe, K.E. (2000). «Identification of Ferruginous Duck and its status in Britain and Ireland». British Birds 93 (1): 4-21. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-09-23. https://web.archive.org/web/20150923194820/http://www.britishbirds.co.uk/wp-content/uploads/article_files/V93/V93_N01/V93_N01_P004_021_A002.pdf. Ανακτήθηκε στις 2023-02-25.
- Vinicombe, K.E. (2007). «ID in depth – Ferruginous Duck». Birdwatch 176: 24-26.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Πληροφορίες στο BirdLife International
- Η Aythya nyroca στην Avibase
- Πολυμέσα για το είδος στην Internet Bird Collection
- Φωτογραφίες στο VIREO του Πανεπιστημίου Drexel
- Ηχογραφήσεις του είδους στο Xeno-canto