Οικογένεια (βιολογία)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
The various levels of the scientific classification system.ΕίδοςΓένοςΟικογένειαΤάξηΟμοταξίαΣυνομοταξίαΒασίλειοΕπικράτειαΖωή
The various levels of the scientific classification system.

Η ιεραρχία των οκτώ κύριων ταξινομικών βαθμίδων στην Συστηματική ταξινόμηση. Μία τάξη περιλαμβάνει μία ή περισσότερες οικογένεις. Οι ενδιάμεσες βαθμίδες δεν συμπεριλαμβάνονται στο σχεδιάγραμμα .

Στη συστηματική ταξινόμηση η Οικογένεια (λατινικά: familia, πληθυντικός familiae) είναι μία από τις οκτώ κύριες ταξινομικές βαθμίδες.[1] Η οικογένεια ταξινομείται μεταξύ της τάξης και του γένους, όπου τάξη ορίζεται το σύνολο των οικογενειών που είναι συγγενείς μεταξύ τους.

Στην ταξινομία, η οικογένεια είναι πιο συγκεκριμένη από την τάξη, αλλά λιγότερο από το γένος. Οι οργανισμοί που ανήκουν στην ίδια οικογένεια έχουν εξελιχθεί από τους ίδιους προγόνους και έχουν σχετικά κοινά χαρακτηριστικά.[2]

Υποδιαίρεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι ταξινομικοί έχουν τη δυνατότητα να υποδιαιρέσουν περαιτέρω μια κύρια ταξινομική βαθμίδα, προσθέτοντας (συνήθως) το πρόθεμα υπο– ή υπερ–, και να χρησιμοποιήσουν δευτερεύουσες ταξινομικές βαθμίδες. Η οικογένεια μπορεί να διαιρεθεί στην ταξινομική βαθμίδα Υποοικογένεια (Subfamilia), η οποία είναι ενδιάμεση βαθμίδα πάνω από το γένος. Αντίστοιχα μία τάξη μπορεί να διαιρεθεί στη δευτερεύουσα ταξινομική βαθμίδα Υπεροικογένεια (Superfamilia), η οποία είναι ενδιάμεση βαθμίδα πάνω από την οικογένεια.[3]

Ζωολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στη Ζωολογία τα ονόματα των οικογενειών τελειώνουν πάντοτε με την ελληνική αρσενική κατάληξη -ίδαι (-idae). Οι υποοικογένεις καταλήγουν σε -ίναι (-inae) ενώ οι υπεροικογένειες καταλήγουν σε -οειδή (-oidea).

Βοτανική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Σουηδός βοτανολόγος Κάρολος Λινναίος χρησιμοποίησε τον όρο οικογένεια (familia) στο σύγγραμμά του με τίτλο «Βοτανική Φιλοσοφία» (1751) για να υποδηλώσει μεγάλες ομάδες φυτών (δέντρα, βότανα, φτέρες, φοίνικες κ.ά.).[2]

Στη Βοτανική οι οικογένειες των φυτών, φυκών, μυκήτων και βακτηρίων, έχουν καταλήξεις στα λατινικά σε -aceae, ενώ οι υποοικογένειες σε -oideae. Και οι δυο καταλήξεις αποδίδονται στα Ελληνικά με την κατάληξη «-οειδή» παρόλο που στα λατινικά η δεύτερη κατάληξη (-oideae) είναι η ελληνική απόδοση της πρώτης (-aceae). Μερικές πηγές, χρησιμοποιούν (αν όχι λανθασμένα) για τις καταλήξεις των οικογενειών στη Βοτανική την κατάληξη «-ίδαι», προφανώς επηρεασμένες από την αντίστοιχη κατάληξη στη Ζωολογία, και παρόλο που ετυμολογικά αυτή η μετάφραση δεν είναι ακριβής.

Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Ενώ στην λατινοποιημένη τους μορφή τα ελληνικά ονόματα παραμένουν άκλιτα, στην ελληνική κλίνονται όπως κάθε ουσιαστικό.
  • Οι συστηματικές βαθμίδες πάνω από το είδος έχουν πάντοτε μονολεκτικό όνομα (οικογένεια των ελεφάντων = Elephantidae, οικογένεια των σκύλων, λύκων κ.α. = Canidae).[4]

Παραδείγματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Η νυχτοπεταλούδα Αρχιεαρίς η παρθενιάς (Archiearis parthenias) – από τις λέξεις άρχειν + έαρ και παρθένος – ανήκει στην υποοικογένεια των Αρχιεαρινών (Archiearinae), της οικογένειας των Γεωμετριδών (Geometridae), της υπεροικογένειας των Γεωμετροειδών (Geometroidea).
  • Ο άνθρωπος (Homo sapiens) ανήκει στην υποοικογένεια των Ανθρωπινών (Homininae), της οικογένειας των Ανθρωπιδών (Hominidae), της υπεροικογένειας των Ανθρωποειδών (Hominoidea).

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Basic Biology. «Taxonomy». basicbiology.net (στα Αγγλικά). 
  2. 2,0 2,1 Biology Online Dictionary (7 Οκτωβρίου 2019). «Family Definition and Examples». Biology Articles, Tutorials & Dictionary Online (στα Αγγλικά). 
  3. Πουλακάκης Ν. «Ταξινομία και Συστηματική. Ταξινομία» Αρχειοθετήθηκε 2020-09-24 στο Wayback Machine.. Σελίδα 13. Τμήμα Βιολογίας. Πανεπιστήμιο Κρήτης.
  4. Πουλακάκης Ν. «Ταξινομία και Συστηματική. Ονοματολογία» Αρχειοθετήθηκε 2020-09-24 στο Wayback Machine.. Σελίδα 18. Τμήμα Βιολογίας. Πανεπιστήμιο Κρήτης.