Say Say Say

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
"Say Say Say"
Single από Πωλ ΜακΚάρτνεϊ και Μάικλ Τζάκσον
από το άλμπουμ Pipes of Peace
Κυκλοφόρησε3 Οκτωβρίου 1983
Format7" single
Ηχογραφήθηκε1981
Διάρκεια3:55
ΔισκογραφικήParlophone (Ηνωμένο Βασίλειο), Columbia (ΗΠΑ)
ΣτιχουργόςΠωλ ΜακΚάρτνεϊ και Μάικλ Τζάκσον
ΠαραγωγόςΤζωρτζ Μάρτιν
singles των Πωλ ΜακΚάρτνεϊ και Μάικλ Τζάκσον ανά χρονολογία
The Girl Is Mine
(1982) 		Say Say Say
(1983) 		Pipes of Peace
(1983)


Pipes of Peace
(1) 		Say Say Say
(2) 		The Other Man
(3)

Το Say Say Say είναι ποπ κομμάτι που γράφτηκε και εκτελέστηκε από τους Πώλ ΜακΚάρτνεϊ και Μάικλ Τζάκσον. Το τραγούδι παράχθηκε από τον Τζωρτζ Μάρτιν για το άλμπουμ Pipes of Peace, του Πωλ ΜακΚάρτνεϊ (1983). Το τραγούδι ηχογραφήθηκε κατά τη διάρκεια της παραγωγής του άλμπουμ Tug of War του Πωλ ΜακΚάρτνεϊ, ένα χρόνο μετά την κυκλοφορία του The Girl Is Mine - το πρώτο ντουέτο μεταξύ του ΜακΚάρτνεϊ και του Τζάκσον, που κυκλοφόρησε ως τραγούδι του άλμπουμ Thriller, του Τζάκσον (1982). Μετά την κυκλοφορία του, τον Οκτώβριο του 1983, το Say Say Say έγινε το έβδομο top-ten hit μέσα σε ένα έτος. Έγινε #1 hit στις ΗΠΑ, στη Νορβηγία, στη Σουηδία και σε αρκετές χώρες, έφθασε στη δεύτερη θέση στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ έφθασε στις δέκα πρώτες θέσεις στην Αυστραλία, στην Αυστρία, στη Νέα Ζηλανδία, στην Ολλανδία, στην Ελβετία και σε άλλες 20 χώρες.

Το τραγούδι έγινε πλατινένιο από την RIAA και έχει προωθηθεί με μουσικό βίντεο, το οποίο είχε ως διευθυντή τον Μπομπ Γκιλάρντι. Το βίντεο, το οποίο γυρίστηκε στη Σάντα Ίνεζ Βάλλεϊ, Καλιφόρνια, περιέχει καμέα εμφάνιση των Λίντα ΜακΚάρτνεϊ και Λα Τόγια Τζάκσον. Η ταινία μικρού μήκους επικεντρώνεται γύρω από δύο καλλιτέχνες ονόματι «Μακ και Τζακ» (τους οποίους υποδύονται οι Πωλ ΜακΚάρτνεϊ και Μάικλ Τζάκσον), και πιστώνεται για την καθιέρωση του διαλόγου και της ιστορίας σε μουσικό βίντεο.

Προϊστορία, ηχογράφηση και σύνθεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο ΜακΚάρτνεϊ είχε ήδη συνεργαστεί με τον Τζάκσον για το The Girl Is Mine, από το άλμπουμ Thriller του Τζάκσον, και τότε ο Τζάκσον συμφώνησε να συνεργαστεί με τον ΜακΚάρτνεϊ για το Say Say Say, από το άλμπουμ του τελευταίου Pipes of Peace.[1][2] Ο βιογράφος του ΜακΚάρτνεϊ, Ρέι Κόλμαν, αναφέρει ότι οι περισσότεροι στίχοι του κομματιού γράφτηκαν από τον Τζάκσον, και δόθηκαν στον ΜακΚάρτνεϊ την επόμενη μέρα.[3] Το Say Say Say ηχογραφήθηκε στα Abbey Road Studios μεταξύ Μαΐου-Σεπτεμβρίου του 1981. Παράλληλα, ο ΜακΚάρτνεϊ ηχογραφούσε τα τραγούδια του άλμπουμ Tug of War, το πρώτο solo άλμπουμ του καλλιτέχνη μετά τη διάλυση του συγκροτήματος του, Wings.[4][5] Ο Τζάκσον έμενε στο σπίτι του ΜακΚάρτνεϊ και της συζύγου του, Λίντα, κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων, και έγινε φίλος και με τους δύο.[6] Καθώς έτρωγαν ένα απόγευμα, ο Πωλ ΜακΚάρτνεϊ έδειξε στον Τζάκσον ένα βιβλιαράκι με όλα τα τραγούδια, τα πνευματικά δικαιώματα των οποίων κατείχε. «Αυτός είναι τρόπος, με τον οποίο μπορείς να βγάλεις πολλά χρήματα», είπε στον Τζάκσον. «Κάθε φορά που κάποιος ηχογραφεί αυτά τα τραγούδια, πληρώνομαι. Κάθε φορά που κάποιος παίζει αυτά τα τραγούδια στο ραδιόφωνο, ή σε ζωντανές εκτελέσεις, πληρώνομαι». Αυτά τα λόγια του ΜακΚάρτνεϊ επηρέασαν τον Τζάκσον, ο οποίος αργότερα αγόρασε τον μουσικό κατάλογος της Northern Songs, το 1985 (τα τραγούδια είχαν γραφτεί από τον Πωλ ΜακΚάρτνεϊ).[6]

Ο ΜακΚάρτνεϊ έπαιξε πολλά όργανα στο Say Say Say, όπως κρουστά, συνθεσάιζερ, κιθάρα και κιθάρα μπάσου. Ο Κρις Σμιθ έπαιξε φυσαρμόνικα και ο Ντέιβιντ Γουίλιαμς έπαιξε ρυθμική κιθάρα. Μηχανικός για το τραγούδι ήταν ο Τζέοφ Έμερικ.[7] Η παραγωγή του Say Say Say τελείωσε τον Φεβρουάριο του 1983, μετά από επεξεργασία του στα Cherokee Studios, Καλιφόρνια. Ο Τζωρτζ Μάρτιν, ο οποίος εργάστηκε με τους The Beatles, ήταν παραγωγός του κομματιού. Για την εμπειρία του με τον Τζάκσον είπε, «φέρνει πραγματικά μια αύρα όταν έρχεται στο στούντιο, δεν υπάρχει αμφιβολία για αυτό. Δεν είναι μουσικός όπως ο Πωλ...αλλά εκείνος ξέρει τι θέλει στη μουσική και έχει σταθερές ιδέες».[3][4] Ο Τζάκσον επίσης μίλησε για την εμπειρία που απέκτησε στην αυτοβιογραφία του, Moonwalk. Ο νεότερος τραγουδιστής αποκάλυψε ότι η συνεργασία αυτή ενίσχυσε την σιγουριά του, καθώς ο Κουίνσι Τζόουνς - παραγωγός του Thriller - δεν ήταν παρών για να διορθώσει τα λάθη του. Ο Τζάκσον πρόσθεσε ότι αυτός και ο ΜακΚάρτνεϊ εργάζονταν ως ίσοι, δηλώνοντας, «ο Πωλ δεν χρειάστηκε ποτέ να με προσέχει στο στούντιο».[8]

Το Say Say Say θεωρείται ποπ τραγούδι, σύμφωνα με αναφορά της Alfred Music Publishing στο Musicnotes.com. Το τραγούδι εκτελέστηκε σε κοινό χρόνο, με 116 χτύπους ανά λεπτό.[9] Παίζεται στη μικρή κλείδα του Β♭, και τα φωνητικά βρίσκονται μεταξύ του F4 και του B♭5.[9] Οι στίχοι του Say Say Say παρουσιάζουν μια προσπάθεια ενός αγοριού «να ξανακερδίσει» την προσοχή ενός κοριτσιού - το Deseret News δήλωσε ότι το τραγούδι είναι «υπόμνημα ενός ερωτικού τραγουδιού».[9][10]

Κυκλοφορία και υποδοχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά την κυκλοφορία του Thriller και των περισσότερων singles του, το Say Say Say κυκλοφόρησε στις 3 Οκτωβρίου 1983, από την Parlophone Records στο Ηνωμένο Βασίλειο, και από την Columbia Records στις ΗΠΑ.[11][12][13] Έμεινε στην κορυφή του Billboard's Hot 100 για έξι εβδομάδες και έγινε το έβδομο top ten hit του Τζάκσον το 1983, σπάζοντας το ρεκόρ των The Beatles και τους Έλβις Πρίσλεϊ.[14][15][16] Επίσης στις ΗΠΑ, το Say Say Say έφθασε στη δεύτερη θέση του R&B Chart και στην τρίτη θέση του Hot Adult Contemporary Tracks Chart.[17] Αν και το τραγούδι έφθασε στη δέκατη θέση στο Ηνωμένο Βασίλειο, άρχισε να πέφτει σταθερά - ο ΜακΚάρτνεϊ οργάνωσε μια ζωντανή τηλεοπτική συνέντευξη, όπου συζητήθηκε το μουσικό βίντεο του κομματιού. Αυτό, καθώς και οι προβολές του βίντεο στο Top of the Pops (που κανονικά δείχνει βίντεο των τραγουδιών που ανέβηκαν στο τσαρτ), στο The Tube και στο The Late, Late Breakfast Show, βοήθησαν το κομμάτι να ανεβεί στη δεύτερη θέση του UK Singles Chart.[18][19] Το Say Say Say έφθασε στην πρώτη θέση στη Νορβηγία και στη Σουηδία, φθάνοντας στις δέκα πρώτες θέσεις στην Αυστρία, στην Αυστραλία, στη Νέα Ζηλανδία, στην Ολλανδία και στην Ελβετία.[18][20] Με πωλήσεις τουλάχιστον ενός εκατομμυρίου αντιτύπων, το single έγινε πλατινένιο από την RIAA.[21]

Το Say Say Say κυκλοφόρησε στα άλμπουμ του ΜακΚάρτνεϊ, Pipes of Peace (1983) και All the Best! (1987).

Το Say Say Say έλαβε ανάμεικτες κριτικές από τους μουσικούς κριτικούς. Οι στίχοι, σύμφωνα με τον Άνθονι Βιολάντι, του The Buffalo News, θεωρήθηκαν ως οι χειρότεροι του 1983,[22] ενώ η Lexington Herald-Leader δήλωσε σε αξιολόγηση του Pipes of Peace ότι, με εξαίρεση το Say Say Say και το The Man, «ο ΜακΚάρτνεϊ σπατάλησε το υπόλοιπο άλμπουμ στο πάθος και στο κέφι».[23] Ο Πωλ Γκρέιν, της Los Angeles Times, επίσης αξιολόγησε το άλμπουμ του ΜακΚάρτνεϊ και δήλωσε ότι ο τραγουδιστής εξαργυρώνεται με την επιτυχία του «ψυχωμένου» τραγουδιού αλλά τα χαλά όλα με το No More Lonely Nights.[24] Η δημοσιογράφος Γουίτνεϊ Πάστορεκ σύγκρινε το κομμάτι με το ντουέτο του ΜακΚάρτνεϊ και του Στηβ Γουόντερ, Ebony and Ivory. Δήλωσε ότι το Say Say Say ήταν καλύτερο, και ότι είχε καλύτερο «αν και λιγάκι ανόητο» μουσικό βίντεο, προσθέτοντας ότι το τραγούδι δεν είχε «αδέξιο κοινωνικό περιεχόμενο».[25] Η The Daily Collegian του Πανεπιστημίου Penn State περιέγραψε το κομμάτι ως καλό τραγούδι, παρά τις ad nauseam μεταδόσεις του.[26]

Το Deseret News δήλωσε ότι το «υπόμνημα ερωτικού τραγουδιού» έχει «αριστοτεχνικό, πιασάρικο γάντζο».[10] Σε αξιολόγηση του Rolling Stone, το τραγούδι περιγράφτηκε ως «συμπαθές, αν και ανούσιο χορευτικό τραγούδι». Ο κριτικός, Πάρκε Πούτερμπαου, πρόσθεσε ότι είναι «τραγούδι που οδηγεί στην κοινοτοπία».[27] Ο μουσικός κριτικός Νέλσον Τζωρτζ δήλωσε ότι το Say Say Say δεν θα άξιζε «κυκλοφορία στα ραδιόφωνα χωρίς τον ΜακΚάρτνεϊ και τον Τζάκσον».[28] Το Salon.com αργότερα περιέγραψε το τραγούδι ως «χυμώδες ντουέτο». Το ηλεκτρονικό περιοδικό περιέγραψε τον ΜακΚάρτνεϊ ως «παλιά κλανιά».[29] Το Billboard τοποθέτησε το τραγούδι στην τρίτη θέση των καλύτερων κομματιών για το 1984.[30] Σε άρθρο του, το 2007, το περιοδικό Vibe αναφέρει ότι το Say Say Say ήταν το 22ο μεγαλύτερο ντουέτο των εποχών. Ο αρθογράφος σχολίασε ότι το τραγούδι ήταν «αληθινή falsetto φαντασία» και ότι «είναι ακόμα συναρπαστικό να ακούτε αυτές τις γλυκές αρμονίες του ντουέτο στη χορωδία».[31] Το 2005, οι Ολλανδοί μουσικοί Hi Tack επανεκτέλεσαν το Say Say Say, και το κυκλοφόρησαν ως το πρώτο τους single, με τον τίτλο Say Say Say (Waiting 4 U). Το τραγούδι περιέχει τα φωνητικά του Τζάκσον από την αρχική εκδοχή, καθώς και τα Baby του ΜακΚάρτνεϊ.[32]

Μουσικό βίντεο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραγωγή, πλοκή και υποδοχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το μουσικό βίντεο (ή ταινία μικρού μήκους) για το Say Say Say διευθύνθηκε από τον Μπομπ Γκιράλντι, ο οποίος ήταν επίσης διευθυντής του βίντεο για το Beat It. Η συνεργασία ΜακΚάρτνεϊ-Τζάκσον περιέχει καμέα εμφάνιση των Λίντα ΜακΚάρτνεϊ και Λα Τόγια Τζάκσον.[33][34] Για να διευκολύνει τον Τζάκσον, ο διευθυντής απεφάσισε να γυρίσει το βίντεο στο Λος Αλάμος, κοντά στη Σάντα Μπάρμπαρα της Καλιφόρνιας, και για αυτό ο ΜακΚάρτνεϊ έφθασε με αεροπλάνο στην περιοχή.[35][36] Η παραγωγή του βίντεο κόστισε 500.000 δολάρια.[18]

Στο βίντεο, οι δύο καλλιτέχνες υποδύονται τον ρόλο των «Μακ και Τζακ» (πιθανώς παραπέμπει στα επίθετα τους), δύο συνεργατών που πωλούν «ένα φίλτρο-θαύμα». Ο πωλητής (ΜακΚάρτνεϊ) προτείνει στον Τζάκσον να δοκιμάσει το φίλτρο, και ισχυρίζεται ότι «θα του δώσει τη δύναμη ενός λυσσασμένου ταύρου». Ο Τζάκσον πίνει το φίλτρο και αντιμετωπίζει ένα μεγάλο άνδρα στην πάλη μπράτσων. Εν άγνοια του πλήθους που παρακολουθούσε, ο άγνωστος άνδρας - όπως και η Λίντα - συμμετέχει και αυτός στην απάτη. Μετά τη νίκη του Τζάκσον, το πλήθος αγοράζει πολλές μπουκάλες με το φίλτρο. Ο Μακ και ο Τζακ δίνουν τα λεφτά που κέρδισαν χάρη στην απάτη σε ένα ορφανοτροφείο.[36] Αργότερα, καθώς είναι σε ξενοδοχείο, ο Τζάκσον μπαίνει στο μπάνιο, ενώ ο ΜακΚάρτνεϊ ξυρίζεται. Ο τελευταίος βάζει λίγο αφρό στο μάγουλο του Τζάκσον, αν και αυτός δεν χρειαζόταν ξύρισμα. Μετά, ο Τζάκσον και ο ΜακΚάρτνεϊ εμφανίζονται ως εκτελεστές βαριετέ, που τραγουδούν και χορεύουν σε μπαρ.[37] Στη σκηνή, το ζευγάρι εμφανίζεται ως κλόουν, και αργότερα αλλάζει γρήγορα διάφορα κοστούμια.[38] Ο Τζάκσον φλερτάρει μια γυναίκα, τον ρόλο της οποίας υποδύεται η αδερφή του Λα Τόγια.[39] Το βίντεο τελειώνει με τον Πωλ, τη Λίντα και τον Μάικλ να κατευθύνονται προς τη δύση του ήλιου. Η Λα Τόγια, η οποία κρατά ένα μπουκέτο λουλουδιών από τον ΜακΚάρτνεϊ, έμεινε στην άκρη του δρόμου.[37]

Ο Πώλ ΜακΚάρτνεϊ (αριστερά) και ο Μάικλ Τζάκσον (δεξιά) στο βίντεο του Say Say Say

Ο Γκιράλντι, διευθυντής του βίντεο, μιλώντας για τον Τζάκσον και τον ΜακΚάρτνεϊ, είπε, «ο Μάικλ δεν ήταν καλύτερος από τον Πωλ στον χορό, ούτε ο Πωλ ήταν καλύτερος από τον Μάικλ στο τραγούδι». Πρόσθεσε ότι η παραγωγή ήταν δύσκολη δουλειά επειδή «τα εγώ μπορούσαν να γεμίσουν το δωμάτιο».[40] Το βίντεο εισάγει και διάλογο και ιστορία, κάτι που επεκτείνεται στο Michael Jackson's Thriller.[41] Σε μελέτη του 1984 για τη βία στα βίντεο, του Εθνικού Συνασπισμού για την Τηλεοπτική Βία, οι Τζάκσον 5 βαθμολογήθηκαν ως «πολύ βίαιοι», χάρη στα βίντεο του Μάικλ Τζάκσον για τα Billie Jean, Thriller και Say Say Say, στο βίντεο του Ζερμαίν Τζάκσον για το Dynamite και στο βίντεο του συγκροτήματος για το Torture.[42] Σε ένα κατάλογο του Billboard, που δημοσιεύθηκε το 1984, το μουσικό βίντεο έγινε το τέταρτο καλύτερο της χρονιάς, με τα πρώτα τρία να αποτελούν επίσης βίντεο του Τζάκσον.[43]

Η The Manchester Evening News αργότερα περιέγραψε το βίντεο του Say Say Say ως μια «αναρχική κάραπη»[ασαφές] που μοιάζει «με βίντεο του Εμίρ Κουστουρίτσα».[44] Το PopMatters δήλωσε ότι τα μουσικά βίντεο των Say Say Say και Goodnight Tonight μετατράπηκαν «από ξεχασμένα τραγούδια σε κάτι που αξίζει να παρακολουθήσετε».[45] Ο Στήβεν Γκρίνλι, της The Boston Globe, δήλωσε ότι το βίντεο ήταν «τρομακτικό αλλά και συναρπαστικό» και τόνισε τη γελοιότητα του γεγονότος ότι το φίλτρο θα μπορούσε να βοηθήσει τον Τζάκσον να κερδίσει σε πάλη μπράτσων. Πρόσθεσε, «είναι ακόμα πιο δύσκολο να πιστέψουμε ότι δεν δέχθηκαν ξύλο σε αυτό το μπαρ επειδή φορούσαν ρούχα όπως οι εργαζόμενοι του Chess King».[46] Το βίντεο για το Say Say Say συμπεριλήφθηκε στο The McCartney Years και στο Michael Jackson's Vision.[47]

Θέματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δύο συγγραφείς αργότερα αξιολόγησαν την ταινία και τεκμηρίωσαν δύο κεντρικά θέματα. Το πρώτο ήταν το θέμα Παιδί/Άνδρας - τον ρόλο του αγοριού και του ενήλικα, που, σύμφωνα με τον συγγραφέα Τζέιμς Μ. Κάρτις, ο Τζάκσον υποδύεται στο βίντεο του Say Say Say.[37] Ο Κάρτις γράφει ότι η σκηνή του μπάνιου και του ξυρίσματος θυμίζει τα παιδιά που αντιγράφουν τους πατέρες τους. Πρόσθεσε ότι αυτή η σκηνή δείχνει τη «διάκριση μεταξύ των ρόλων του Τζάκσον ως παιδί και άνδρα». Ο συγγραφέας τονίζει ότι ένα ακόμα παιχνίδι Παιδί/Άνδρας φαίνεται στη σκηνή όπου ο Τζάκσον γίνεται πιο δυνατός χάρη στο φίλτρο-θαύμα.[37] Επιπλέον, ο Κάρτις αναφέρει ότι ο Πωλ και η Λίντα ΜακΚάρτνεϊ ενεργούν, στο βίντεο, σαν να είναι γονείς του Τζάκσον.[37] Ο συγγραφέας επίσης σημειώνει ότι στη σκηνή όπου ο Τζάκσον λαμβάνει ένα μπουκέτο λουλουδιών από ένα κορίτσι θυμίζει μια σκηνή από την ταινία City Lights, στην οποία συμμετείχε και ο Τσάρλι Τσάπλιν, τον οποίο ο τραγουδιστής θαύμαζε πολύ.[37]

Το δεύτερο από τα κύρια θέματα του μουσικού βίντεο είναι η αφροαμερικάνικη ιστορία και κουλτούρα, καθώς μερικές από τις σκηνές βαριετέ έχουν στοιχεία του minstrel show και του blackface (θεατρική κοσμητική που κάνει τους εκτελεστές να δημιουργήσουν μια στερεότυπη γελοιογραφία για ένα μαύρο άτομο).[38] Ο συγγραφέας Β. Τ. Λχάμον γράφει ότι το βίντεο μας μεταφέρει στην Ύφεση της Καλιφόρνιας, και ότι ο ΜακΚάρτνεϊ και ο Τζάκσον «μεταφέρουν μια συμπαγώς διεφθαρμένη ιστορία του blackface» πριν αποστηθίσουν τον δρόμο προς τα πλούτη χάρη στην εκπομπή «Μακ και Τζακ».[38] Ο Λχάμον είναι επικριτικός για το ντουέτο και το βίντεο επειδή ένιωσε ότι το αφροαμερικάνικο θέμα δεν έγινε ρητά γνωστό. Ο συγγραφέας εξέφρασε την άποψη ότι οι πτυχές του βίντεο ήταν ιστορικά εκτός συγχρονισμού με τις διαφυλετικές σχέσεις.[38] Δήλωσε, «σχεδόν τα πάντα στο βίντεο οδηγούν προς τα πίσω. Το λευκό χέρι του Μακ συνεχώς βοηθά το μαύρο χέρι του Τζακ, για παράδειγμα, αντιστρέφει τη γενική διαδικασία που είχα δείξει με τους μαύρους να χορηγούν τους λευκούς με τις χειρονομίες τους».[38] Ο Λχάμον πρόσθεσε, «σε ένα δίκαιο κόσμο, ο Τζάκσον έπρεπε να τραβά τον ΜακΚάρτνεϊ στο βαγόνι, όχι το αντίστροφο».[38]

Τσαρτ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τσαρτ Καλύτερη
θέση
Australian Singles Chart[20] 4
Austrian Singles Chart[20] 10
Dutch Singles Chart[20] 8
New Zealand Singles Chart[20] 10
Norwegian Singles Chart[20] 1
Swedish Singles Chart[20] 1
Swiss Singles Chart[20] 2
UK Singles Chart[17] 2
US Billboard Hot 100[17] 1
US R&B Singles Chart[17] 2

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Stephen Thomas Erlewine & William Ruhlmann. "Paul McCartney biography". MTV. Retrieved on 3 Μαρτίου 2009.
  2. ↑ Romanowski, p. 626
  3. ↑ 3,0 3,1 Coleman, p. 129
  4. ↑ 4,0 4,1 Halstead, p. 268
  5. ↑ Andersen, p. 99
  6. ↑ 6,0 6,1 Taraborrelli, p. 333
  7. ↑ Linear notes of Pipes of Peace by Paul McCartney
  8. ↑ Jackson, p. 188
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 «Say Say Say – Paul McCartney Digital Sheet Music (Digital Download)». MusicNotes.com (Alfred Publishing Co. Inc). 
  10. ↑ 10,0 10,1 «McCartney, Jackson together again». Deseret News. 18 Νοεμβρίου 1993. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2009. 
  11. ↑ Grant, p. 68
  12. ↑ Harry, p. 171
  13. ↑ Hill, p. 381
  14. ↑ Everett, p. 282
  15. ↑ Campbell, p. 68
  16. ↑ Lewis, p. 6
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 George, p. 39
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 Barrow, p. 92
  19. ↑ Herynato, p. 92
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 20,3 20,4 20,5 20,6 20,7 «Austrian Singles Chart Archives». austriancharts.at. Hung Medien. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2009. 
  21. ↑ «RIAA database». Recording Industry Association of America. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2009. 
  22. ↑ Violanti, Anthony (18 Αυγούστου 1996). "Schlock: An Unusually Confused and Nasal Dylan". The Buffalo News. Retrieved on 19 Μαρτίου 2009.
  23. ↑ "Paul McCartney's New Album Is Just 'Embarrassing Fluff'". Lexington Herald-Leader. (15 Ιανουαρίου 1983). Retrieved on 19 Μαρτίου 2009.
  24. ↑ Grein, Paul (3 Ιανουαρίου 1988). "Hits That Hurt In Some Cases, That Top 10 Smash Can Smash an Artist's Image". Los Angeles Times. Retrieved on 19 Μαρτίου 2009.
  25. ↑ Pastorek, Whitney (3 Μαΐου 2007). «This Week in '82». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 19 Μαρτίου 2009. 
  26. ↑ Yeany, Ron (22 Νοεμβρίου 1990). «McCartney and Simon». The Daily Collegian. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Μαΐου 2012. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2009. 
  27. ↑ Puterbaugh, Parke (19 Ιανουαρίου 1984). «Pipes of Peace review». Rolling Stone. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Σεπτεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2009. 
  28. ↑ George, Nelson (22 Δεκεμβρίου 1984). «Black '84». Billboard 96 (51). ISSN 0006-2510. http://books.google.com/books?id=ZSQEAAAAMBAJ&pg=PA50&dq=%22say+say+say%22+jackson&lr=&num=100&as_brr=3&ei=Nn10S5LwH5GSMvTeqMgE&cd=21#v=onepage&q=%22say%20say%20say%22&f=false. Ανακτήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2010. 
  29. ↑ Garcia, Gilbert (27 Ιανουαρίου 2003). «The ballad of Paul and Yoko». Salon.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Νοεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2009. 
  30. ↑ Campbell, p. 65
  31. ↑ Caramanica, Jon (Φεβρουάριος 2007). The 50 greatest duets of all time. Vibe. Ανακτήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2010. [νεκρός σύνδεσμος]
  32. ↑ «Upfront». Billboard 118 (1). (7 Ιανουαρίου 2006). ISSN 0006-2510. http://books.google.com/books?id=2BQEAAAAMBAJ&pg=PA15&dq=%22say+say+say%22+%22waiting+4+u%22&cd=1#v=onepage&q=%22say%20say%20say%22%20%22waiting%204%20u%22&f=false. Ανακτήθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2010. 
  33. ↑ Grant, p. 270
  34. ↑ «Linda McCartney Dies Of Cancer». MTV. 20 Απριλίου 1998. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2009. 
  35. ↑ Reba, Bonnie Churchill (1 Μαρτίου 1984). «You». Los Angeles Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (Payment required to access full article.) στις 5 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 19 Μαρτίου 2010. 
  36. ↑ 36,0 36,1 Campbell, p. 69
  37. ↑ 37,0 37,1 37,2 37,3 37,4 37,5 Curtis, p. 323
  38. ↑ 38,0 38,1 38,2 38,3 38,4 38,5 Lhamon, p. 219
  39. ↑ Morris, Davina (24 Αυγούστου 2008). «Happy birthday MJ». The Voice. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Ιανουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2009. 
  40. ↑ Garcia, Guy (18 Νοεμβρίου 1983). «People: Nov. 14, 1983». Time. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2009. 
  41. ↑ Sklar, Ron (23 Νοεμβρίου 1990). «Thriller video». The Daily Collegian. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2009. 
  42. ↑ Bishop, Pete. "Group on TV Violence Looks at Music Videos and Is Not Amused" Chicago Tribune 25 Ιανουαρίου 1985
  43. ↑ Campbell, p. 105
  44. ↑ Gilliver, Stephen (20 Νοεμβρίου 2007). «DVD review: Paul McCartney – The McCartney Years (Warner)». The Manchester Evening News. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2009. 
  45. ↑ Lawson, Terry (20 Νοεμβρίου 2007). «Old rockers go on a DVD roll». PopMatters. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2009. 
  46. ↑ Greenlee, Steven. «Back when MTV had videos». The Boston Globe. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2009. 
  47. ↑ Paul McCartney The McCartney Years DVD
Βιβλιογραφία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

CC-BY-SA
Μετάφραση 		Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Say Say Say της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες).
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Say_Say_Say&oldid=10457104"