Χαρίτων ο Αφροδισιεύς
| Χαρίτων ο Αφροδισιεύς | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1ος αιώνας Αφροδισιάδα |
| Θάνατος | 2ος αιώνας |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Ελληνιστική Κοινή αρχαία ελληνικά[1] |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | μυθιστοριογράφος συγγραφέας |
| Αξιοσημείωτο έργο | Τα περί Χαιρέαν και Καλλιρρόην |
| Περίοδος ακμής | 2ος αιώνας[2] |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Χαρίτων ο Αφροδισιεύς ήταν αρχαίος Έλληνας συγγραφέας που γεννήθηκε στην Αφροδισιάδα της Καρίας. Η περίοδος που έζησε είναι άγνωστη, το πιο πιθανό θεωρείται ότι ήταν στα μέσα του 1ου αιώνα ή τον 2ο αιώνα, την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. [3]
Είναι ο συγγραφέας του μυθιστορήματος Τα περί Χαιρέαν και Καλλιρρόην που είναι το αρχαιότερο από τα πέντε ακέραια σωζόμενα αρχαία ελληνικά μυθιστορήματα και το μόνο που χρησιμοποιεί φαινομενικά ιστοριογραφικά στοιχεία για αληθοφάνεια σε συνδυασμό με στοιχεία της ελληνικής μυθολογίας.[4]
Βιογραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τίποτε δεν είναι γνωστό με βεβαιότητα για τον Χαρίτωνα πέρα από όσα αναφέρει στο μυθιστόρημά του, όπου συστήνεται ως «Χαρίτων της Αφροδισιάδας, γραμματέας του ρήτορα Αθηναγόρα». Μια πρώτη θεωρία, που αργότερα διαψεύστηκε, ήταν ότι το όνομα «Χαρίτων» ήταν ψευδώνυμο που επιλέχθηκε για να ταιριάζει στο ρομαντικό περιεχόμενο του έργου του, αλλά οι σύγχρονοι μελετητές συμφωνούν ότι «Χαρίτων» και «Αθηναγόρας» απαντώνται συχνά ως ονόματα σε επιγραφές στην Αφροδισιάδα.
Η πιο πρόσφατη πιθανή ημερομηνία κατά την οποία ο Χαρίτων θα μπορούσε να γράψει μαρτυρείται από παπύρους που περιέχουν αποσπάσματα του έργου του, τα οποία μπορούν να χρονολογηθούν παλαιογραφικά περίπου έως το 200 μ.Χ. Η ανάλυση της γλώσσας του Χαρίτωνα έχει δημιουργήσει μια σειρά από προτάσεις για χρονολόγηση. Τον 19ο αιώνα, πριν από την ανακάλυψη των παπύρων, προτάθηκε μια χρονολόγηση μέχρι τον 6ο αιώνα, ενώ σύγχρονοι μελετητές υποστηρίζουν ότι γράφηκε το δεύτερο μισό του 1ου αιώνα ή στις αρχές του 2ου αιώνα. [5]
Ο Χαρίτων και το ελληνικό μυθιστόρημα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στο μυθιστόρημα του Χαρίτωνα, παρουσιάζεται ήδη ξεκάθαρα ανεπτυγμένο το τυπικό σχήμα όλων των ελληνικών ρομαντικών μυθιστορημάτων: η οργή της Αφροδίτης, το ναυάγιο, ο φανταστικός θάνατος ενός από τους ήρωες, η πώληση σε σκλαβιά, η σταύρωση, οι επιστολές, τα προφητικά όνειρα. Οι ήρωες, λόγω της ομορφιάς τους, δέχονται επίθεση από άλλους, αλλά παραμένουν πιστοί στην αγάπη τους.
Ο Χαρίτων διαφέρει από τους άλλους μυθιστοριογράφους στην απλότητα και την τεχνική: δεν παρουσιάζει δεύτερο θέμα με ένα άλλο ερωτευμένο ζευγάρι, εκτεταμένες σοφιστικές παρεμβολές, ψευδοεπιστημονικούς συλλογισμούς και μια πληθώρα απίστευτων περιπετειών.
Το μυθιστόρημα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριο άρθρο: Τα περί Χαιρέαν και Καλλιρρόην
Το μυθιστόρημα του Χαρίτωνα αποτελείται από 8 τόμους και έχει σωθεί μόνο σε ένα χειρόγραφο του 13ου αιώνα. Δημοσιεύτηκε τον 18ο αιώνα και δεν εκτιμήθηκε ιδιαίτερα μέχρι τον 20ό. Παρόλα αυτά δίνει μια εικόνα για την ανάπτυξη της αρχαίας πεζογραφίας.
Η ιστορία τοποθετείται σε ένα ιστορικό υπόβαθρο του 400 π.Χ. Στις Συρακούσες, ο Χαιρέας ερωτεύεται παράφορα την πανέμορφη Καλλιρόη. Είναι κόρη του Ερμοκράτη, ήρωα της αντίστασης των Συρακουσίων κατά τη σικελική εκστρατεία των Αθηναίων, θέτοντας έτσι την αφήγηση στον χρόνο και το κοινωνικό περιβάλλον. Οι δύο νέοι παντρεύονται στην αρχή του μυθιστορήματος και όλα τους υπόσχονται ένα λαμπρό μέλλον. Αλλά ακολουθεί ο χωρισμός τους και μια ατελείωτη σειρά από περιπέτειες, μηχανορραφίες, φόνος, νεκροφάνεια, ταξίδια, αιχμαλωσίες κ.α. που τελικά οδηγούν στην ευτυχή κατάληξη του μυθιστορήματος, με τους δύο συζύγους να ξανασμίγουν.
Παρά τις ελευθερίες που πήρε ο Χαρίτων με τα ιστορικά δεδομένα και τους αναχρονισμούς, είχε ξεκάθαρο στόχο να τοποθετήσει την ιστορία του σε μια περίοδο πολύ πριν από τη ζωή του. Ο Τόμας Χεγκ έχει υποστηρίξει ότι αυτή η επιλογή του σκηνικού καθιστά το έργο σημαντικό πρόδρομο του σύγχρονου ιστορικού μυθιστορήματος. [6]
Η ανακάλυψη πέντε ξεχωριστών παπύρων του μυθιστορήματος του Χαρίτωνα στην Οξύρρυγχο και την Καράνη στην Αίγυπτο πιστοποιούν τη δημοτικότητα του έργου. Ένα απόσπασμα, προσεκτικά γραμμένο σε ακριβή περγαμηνή, υποδηλώνει ότι κάποιοι, τουλάχιστον, από τους αναγνώστες ήταν μέλη τοπικής ανώτερης τάξης.
Πέρα από την υπερβολικά περίπλοκη πλοκή, πρέπει να σημειωθεί η υφολογική και γλωσσική ικανότητα του συγγραφέα, οι συνεχείς αναφορές του σε παλαιότερα ελληνικά και λατινικά έργα: περιλαμβάνει αποσπάσματα από τον Όμηρο, την τραγωδία και την κωμωδία, με ιδιαίτερη αναφορά στον Μένανδρο και τον Τερέντιο, και το έργο του Απουλήιου. Επιπλέον, πρέπει να σημειωθεί η επιστημονική ακρίβεια στην περιγραφή ιατρικών φαινομένων, μια πτυχή λιγότερο παρούσα στα άλλα ελληνικά μυθιστορήματα.[7]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ CONOR.SI. 103247459.
- ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jn20011211031. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2022.
- ↑ . «babelio.com/auteur/Chariton-dAphrodisias».
- ↑ Ewen Bowie (2002). "The chronology of the earlier Greek novels since B.E. Perry: revisions and precisions". Ancient Narrative. 2: 47–63.
- ↑ . «greek-language.gr/Ανθολογία Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας/Χαρίτων».
- ↑ Tomas Hägg (1987). "Callirhoe and Parthenope: The Beginnings of the Historical Novel". Classical Antiquity. 6 (2): 184–204.
- ↑ ,. «ikee.lib.auth.gr/Αντικατοπτρισμοί της ιστορίας στο μυθιστόρημα του Χαρίτωνα.pdf» (PDF).
|