Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν.Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 01/08/2019.
Ο Τιριδάτης Α΄ της Αρμενίας (Տրդատ Ա, 28 - 88) ήταν ο ιδρυτής της δυναστείας των Αρσακιδών της Αρμενίας, η οποία ήταν παρακλάδι του Περσικού βασιλικού οίκου των Αρσακιδών της Παρθίας. Γενάρχης του Οίκου των Αρσακιδών ήταν ο Αρσάκης Α΄ της Παρθίας, ο οποίος ισχυριζόταν ότι η καταγωγή του ήταν από τον Αχαιμενίδη βασιλιά της Περσίας Αρταξέρξη Β΄ τον Μνήμονα. Ανεξαρτητοποιήθηκε από τους Σελευκίδες την εποχή του βασιλιά Σέλευκου Β΄ Καλλίνικου.. Η δυναστεία του συνέχισε να κυβερνά την Περσία για 500 περίπου χρόνια μέχρι την εποχή που ανατράπηκε από τους Σασσανίδες το 226, ενώ στην Αρμενία διατηρήθηκε μέχρι τον 6ο αιώνα μ.χ. άλλα 500 χρόνια δηλαδή. Ο Τιριδάτης Α΄ ήταν γιος του Αρσακίδη βασιλιά της Παρθίας του Βορώνη Β΄ και Ελληνίδας μητέρας· βασίλευσε στην Αρμενία επίσημα το διάστημα (63 – 96 μ.χ.), ήταν Ζωροάστρης στο θρήσκευμα και είχε ασπαστεί τον Μιθραισμό.
Αρχή της βασιλείας του στην Αρμενία θεωρείται το έτος 54 μ.Χ.· εκείνη την χρονιά ο αδελφός του, βασιλιάς των Πάρθων Βολογέσης Α΄, κατέλαβε την χώρα εξαναγκάζοντας τον Ιβήριο πρίγκηπα Ραδάμιστο σε παραίτηση. Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Νέρων ενοχλήθηκε και αντέδρασε άμεσα, καταλαμβάνοντας με στρατό -υπό την ηγεσία του στρατηγού Κορβούλο- ολόκληρη την Αρμενία με την πρωτεύουσα Αρτάξατα το 58 μ.Χ. Παρέδωσε το θρόνο της χώρας στον Ελληνοϊουδαίο πρίγκιπα Τιγράνη ΣΤ΄ (58 μ.χ.), δισέγγονο του Ηρώδη του Μέγα από την μεριά του πατέρα του και δισέγγονο του τελευταίου βασιλιά της Καππαδοκίας Αρχέλαου από την πλευρά της μητέρας του. Ο Τιγράνης κυβέρνησε την Αρμενία για πέντε χρόνια, την περίοδο μεταξύ 58 – 63: οι επιπόλαιες ενέργειές του έφεραν αντιδράσεις από όλες τις πλευρές. Εισέβαλε στην Παρθική επαρχία της Αδιαβηνής παραβιάζοντας τις συνθήκες ειρήνης με τους Πάρθους, το οποίο δυσαρέστησε ακόμα και την Ρώμη, ενώ ο Βολογέσης τού κήρυξε πόλεμο.
Η ήττα του Τιγράνη δεν άφησε κανένα περιθώριο στους Ρωμαίους να εξακολουθούν να τον διατηρούν βασιλιά, με την Συνθήκη της Ράντειας το 63 μ.Χ. ο Τιγράνης παραιτήθηκε και το στέμμα της Αρμενίας πέρασε οριστικά στον Πάρθιο πρίγκιπα των Αρσακιδών Τιριδάτη Α΄. Ο μοναδικός όρος που κατόρθωσε να πετύχει ο Νέρωνας ήταν να πάει ο Τιριδάτης Α΄ στη Ρώμη για να τον στέψει βασιλιά της Αρμενίας ο ίδιος ο Ρωμαίος αυτοκράτορας, το οποίο έγινε το 66 μ.Χ. Η Αρμενία εξακολουθούσε να είναι Ρωμαϊκή επαρχία, κάτι που σήμαινε ότι ο Τιριδάτης δεν ήταν ανεξάρτητος βασιλιάς αλλά υποτελής στο Νέρωνα. Ο Τιριδάτης έγινε δεκτός στη Ρώμη με μεγάλες τιμές, όπου ο Νέρωνας τον έστεψε βασιλιά, ενώ οργάνωσε και αθλητικούς αγώνες προς τιμή του καθώς επίσης πλήρωσε όλα τα έξοδα μετάβασης και επιστροφής του.
Επιστρέφοντας στην Αρμενία πήρε σημαντική βοήθεια για να οικοδομήσει ξανά την κατεστραμμένη πρωτεύουσα της Αρμενίας Αρτάξατα, την οποία ονόμασε Νερώνεια προς τιμή του Ρωμαίου αυτοκράτορα. Οι ειρηνικές σχέσεις με την Ρώμη, η ανάπτυξη και η ευημερία στην Αρμενία συνεχίστηκε καθ' όλη τη διάρκεια της βασιλείας του Τιριδάτη Α΄ με το Νέρωνα και τους διαδόχους του. Το ξέσπασμα, από το 66 μ.Χ., του Ρωμαιοϊουδαικού πολέμου με τους Εβραίους δεν άφηνε κανένα περιθώριο στους Ρωμαίους αυτοκράτορες για νέες συγκρούσεις με την Αρμενία, γι' αυτό φρόντιζαν πάντα ως την εποχή του Τραϊανού -50 χρόνια αργότερα- για τη διατήρηση της ειρήνης. Το τέλος της βασιλείας του Τιριδάτη Α΄ και της ζωής του είναι άγνωστο· τα τελευταία χρόνια είχε σημαντικές συγκρούσεις με την ληστρική φυλή των Αλανών, οι οποίοι κάποιο διάστημα τον είχαν συλλάβει αιχμάλωτο. Είναι άγνωστο ακόμα και το όνομα του διαδόχου του: το μόνο σίγουρο ήταν ότι ο ανιψιός του Αξιδάρης -γιος του βασιλιά της Παρθίας Πακώρου Β΄- ήταν βασιλιάς της Αρμενίας το 110 μ.Χ.
Chahin, Mark (2001). The Kingdom of Armenia. London: Routledge. ISBN 0-7007-1452-9.
Grant, Michael (1956). The Annals of Imperial Rome. Penguin Classics. pp. 354–360. ISBN 0-14-044060-7.
Henderson, Bernard W. (1901). "The Chronology of the Wars in Armenia, A. D. 51–63". Classical Review (Cambridge University Press) 15 (3): 159–165. ISSN 0009-840X .
Hovannisian, Richard G. (1997). The Armenian people from ancient to modern times: from antiquity to the fourteenth century. Palgrave Macmillan. pp. 64–66. ISBN 0-312-10168-6.
Khachatrian, Hayk (1998). All the 141 Armenian Kings. Yerevan: Amaras.
Lynam, Robert (1850). The History of the Roman Emperors: From Augustus to the Death of Marcus Antoninus. London: Simpkin, Marshall & Co. pp. 422–428, 468–470.
Girolamo Cardano Nero: An exemplary life Inkstone 2012.
Σχετικά πολυμέσα